Vicipaedia

Estonia

civitas Europae

Estonia[1] (Estonice Eesti, plenius Eesti Vabariik 'Res publica Estonia') est civitas sui iuris in Boreo-Europaea regione Baltica. A septentrionibus Sinu Finnico, ab occidente Mari Baltico, a meridie Lettoniā (343 chm.), et ab oriente Lacu Peipo ac Russiā (338,6 chm.) terminatur. Trans Mare Balticum iacet Suecia ab occidente et Finnia a septemtrionibus. Territorium Estonicum 45 227 km2 tegit, et climate continentali umido afficitur.

Wikidata Estonia
Res apud Vicidata repertae:
Estonia: insigne
Estonia: insigne
Estonia: vexillum
Estonia: vexillum
Terra continens: Europa
Territoria finitima: Lettonia, Russia
Locus: 59°0′0″N 26°0′0″E
Caput: Tallinna

Gestio

Res publica parlamentaria
Princeps: Alar Karis
Praefectus: Kaja Kallas
Consilium: Riigikogu
Situs interretialis

Populus

Numerus: 1 374 687
Sermo publicus: lingua Estonica
Zona horaria: UTC+2
Moneta: euro

Commemoratio

Paean: Mu isamaa on minu arm

Sigla

ISO EE, EST, 233; IOC EST
Dominium interretiale: .ee
Praefixum telephonicum: +372
Siglum autoraedarum: EST
Vide etiam paginam fere homonymam: 1541 Estonia.

Estonia democratica respublica parlamentaria divisa est in comitatus quindecim, urbe capitali et maxima Tallinna. Cum 1,3 millionibus incolarum, est una inter nationes socias infrequentissimas Unionis Europaeae, Eurozonae et Consociationis ex Pacto Atlantico Septemtrionali. Estonienses sunt populus Balto-Finnicus, cuius lingua publica Estonica ad familiam Finno-Ugricam pertinet, proxime ad Finnicam, procul ab Hungaricam et Samicam stans.

Natio evoluta cum progressa, magnorum redituum oeconomia, Estonia Organizationis Coöperationis Oeconomicae et Evolutionis socia est. Valde magno loco sita est in Indice Evolutionis Humanae, et oeconomicae libertatis, civilium libertatum, educationis et preli libertatis (tertio loco in toto orbe terrarum anno 2012) programmata secunde exercet. Estonia crebro velut una inter conexissimas nationes in Europa describitur et sita est vicesimo loco in Consociationis Nationum Indice Promptae Gubernationis Electronicae.

Etymologia

recensere
 
Germaniae veteris typus, a Gulielmo et Ioanne Blaeu anno 1645 editus, in mentionibus a Tacito et Plinio Maiore conditus.

Coniectura hodierna Estoniae seu Aestoniae seu Esthoniae nomen ex Aestis a Romano historico Tacito in libro Germania (ca. 98 a.C.n.) descriptis ortum esse dicit. Antiquae Scandinavae sagae mentionem terrae Eistland appellatae faciunt, velut civitas Islandice adhuc nuncupatur et similiter Estland, vocabulo Danico, Theodisco, Batavo, Suecico, ac Norvegico huic civitati. Primae Latinae et aliae antiquae huius nominis versiones Estia seu Hestia sunt. Esthonia communis altera orthographia Anglica ante 1921 fuit.

Estonia nominibus obsoletis scatet, quae ex variis fontibus historicis conlecta sunt, sicut Esthonia,[2], Aestonia,[3] Estlandia, Estenia, Aesthonia, Aestia.[4].

Historia

recensere

Praehistoria

recensere

Humanae catoeciae in Estonia possibiles fuerunt inter 11 000 et 13 000 annos abhinc, cum ultimae glaciationis gelu fusum est. Antiquissima catoecia nota in Estonia est catoecia Pulli (Pulli asula), quae prope Matrem Aquarum flumen[5], prope urbem Suriam (Sindi), ab Estoniae Austroccidente, erat. Secundum computationem radiocarbonicam condita est circiter 11 000 annis abhinc, ineunte millennio 9 a.C.n.. Inventae sunt evidentiae communitatum venatoriarum et piscatoriarum quae circa annum 6500 a.C.n. prope urbem Gundam (Kunda), ab Estoniae Septemtrione, fuere. Artefacta ossea et lapidea similia inventis Gundae non solum in alia Estoniae parte sed etiam in Lettonia, Lituaniae Septemtrione et Finniae meridie reperta sunt. Cultura Gundae (Kunda kultuur) ad Aetatem Lapideam mediam aut ad periodon Mesolithicam pertinet.

 
Instrumenta a Cultura Gundae facta in Museum Historiae Estoniense (Eesti Ajaloomuuseum).

Primis saeculis Aerae Vulgaris, politicae administrativaeque subdivisiones in Estonia emergere coepere. Duae praecipuae subdivisiones apparuere: paroecia (kihelkond) et comitatus (maakond). Paroecia varias marchias senium comprehendebat. Fere omnes paroeciae saltem castrum habebant. Localis areae defensio a maximo functionario aut a rege aut a sene dirigebatur. Saeculo tertio decimo, haec magna territoria in Estonia evoluta sunt: Revalia (Revala), Harria[6] (Harjumaa), Osilia, Daghoa[7] (Hiiumaa), Rotalia[8] seu Maritima[9] (Läänemaa), Alumbus[10] (Alempois), Saccalia[11] (Sakala), Ungannia[12] seu Ugaunia[13] (Ugandi), Iogentagania[14] (Jogentagana), Sobolitz[15] (Soopoolitse), Vaiga[16] (Vaiga), Mocha seu Moge[17] (Mõhu), Normegunda[18], Iervia[19] (Järvamaa) et Vironia seu Viria seu Wiria seu Virlandia (Virumaa).

Medium aevum

recensere

Supponuntur primi populi qui praesens Estoniae territorium incoluere Aesti, Finnicae originis nomades, esse, qui semiorganizatis tribubus vivebant sed sine unione inter eas. Saeculo tertio decimo, Ecclesia Catholica Regis Danici Valdemari II ope cruciatam ad christianizandas paganas Maris Baltici tribus praeparavit. Pugna paene viginti annos duravit, delimitando Estonico territorio a Septemtrione Daniā et a Meridie, diviso inter varios episcopatus et Fratres Militiae Christi, potente Christiano ordine qui omnes locales tribus vincere et in maiorem territorii partem dominari consecutus est.

Anno 1248 oppidum quod hodie Tallinna appellatur autonomam gubernationem in iure Lubicensi fundatam adoptavit et annis postea Hansae adiunxit, quod hanc regionem commercialiter praecipuam fecit et Danici dominii amissionem in regione monstravit. Post varia foedera cum Lituanis et Russis, Dania crescentem vassallorum militarem potestatem reprimere non consecuta est, qui alii ab Westfalia et alii a Livonia afficiebantur, quoad, anno 1343, Estones, etiam tunc subiecti et nobilium servi habiti, Rebellionem Noctis Sancti Georgii (Estonice Jüriöö ülestõus) praepavere, ubi Christianismum repudiavere et contra servitutem pugnavere. Ordo Teutonicus, qui in Livoniam dominabatur, ad finem rebellionem adduxit post duo annos et Daniae territorium emit. Sic incipiebat Teutonici Estoniae dominii perihodos.

Dominium Suecicum

recensere
 
Estonicum territorium velut Imperii Suecici pars inter 1561 et 1721.

Saeculo sexto decimo Estonicum territorium denuo pondus habebat. Nuper formatum Imperium Russicum, cum sua imperialismi idea et Ordinis Teutonici debilitatione adiutum, propter litigium cum Confoederatione Polono-Lituana a Meridie, Livoniam ingressum est, habendā eā suorum avorum terrā. Dum Dania, Suecia et Polonia, quae Russicam invasionem in terras suis territoriis proximas non probabant, militarem consociationem constituere ad reprimendam Russicam irruptionem in regionem.

Anno 1559 exortum est Bellum Livonicum, in qua pugnavere Dani, Sueci, et Poloni ad capiendum Livoniae territorium et ad reprimendam Russicam invasionem, quae Episcopatum Tarbatensem iam occupaverat. Cum Sueci in septemtrionalem, Poloni in meridinam regionem, et Dani in Episcopatus Osiliensis insulas dominati sunt, coepit Bellum Nordicum Septem Annorum (inter annos 1563 et 1570). Victis Russis in Proelio Narvae, consolidata est Suecica invasio et dominium in Septemtrionalem regionem et anno 1629 in Livonicas terras, quae etiam tunc Polonis subfuerant.

Tunc anno 1645, post novam Daniae cladem, secundum Foedus Broemsebroënse completum est Suecicum dominium in Estoniam. Sueci tertia natio quae dominata est in Estonicum terriroium fuere, sed hoc factum Estonico populo beneficia tulit, qui antique solum habitus est servi nobilium in regionem dominatorum. Hoc tempore apparuere primae scholae Estonicis in oppidis, quae populum aliquas religiosas doctrinas legere docere poterant. Aperta est etiam, a rege Gustavo II Adolpho Sueciae, Tarbati, prima universitas in Estonia. Post aliquos annos, post Bellum Tricennale, Germani magistri in Revaliae (hodie Tallinn) academiam venere, conclavia scholaria velut Germanicis in academiis direxere et pondus auxere quod Germani semper in Estonia habuere.

Imperium Russicum

recensere
 
Declaratio libertatis Pirnaviae die 23 Februarii anni 1918. Una inter primas Rei Publicae imagines.

Post bellum cum Brandenburgi principe, Suecia nobilium terris reformationem irritantem in Estonia fecit, quod aliarum nationum reversionem in Estonicum territorium promovit. Exortum est tunc, Februario 1700, Magnum Bellum Septemtrionale, quod iterum participavere Dania, Polonia, Russia et Saxonia contra Suecos. Post multa proelia rebellionesque, in Proelio Poltavensi, Russi personales Regis Carolo XII copias vincere et Tallinnam capere consecuti sunt, denique in Estoniam et Livoniam dominati sunt, quod ex Ioannis IV Russiae epochā postulatum erat.

Per saeculum duodevicensimum, universitatum creatio in Estonia magnum culturalem incolarum incrementum maximo linguae propriae usu et Estonicae culturae provectione promovit. Primum Estones in se velut populus incumbuere et intellectuales nationis creationem quaerebant. Inevitabilem Imperii Russici collapsionem nacti et aliquae Imperii programmata moleste ferens, in Rebus Novis Russicis anno 1905 coniunctim rebellavere et ab exercitu Russico magnopere repressi sunt. Quod, nihilominus, fuit primus verus gradus independentiae, quae post Res Novas anni 1917 perfecta esset, quae primum independentem terram, Rem Publicam Estoniae, Estonibus dedit, cum vexillo lacuum caelique caeruleum, natalis terrae soli nigrum et incolarum laetitiae album significante.

Estonia libera

recensere
 
Leonardus Meri, primus praeses Estonicus post libertatem reditam.

Per primos libertatis annos viginti (1918-1940), Estonia turbulentam civilitatis vitam, dissolutis factionibus, passa est; primus praeses usque ad 1938 non electus est, sed culturali aspectu magnae activitatis perihodos fuit, creatis multis scholis quae Estonice docebant et praestatā culturali minoritatum autonomiā, unicā in totā Europā Orientali. Sed propter hanc neutralitatis civilitatem, Estonia per Secundum Bellum Mundanum occupationi obnoxia fuit. Propter Sovieticum strategema, Estonia anno 1940 ab URSS occupata est. Anno 1942, Germani in Unionem Sovieticam invasere et Estoniam occupare coepit. Primo momento, Estones laeti erant, propter antiquam propinquitatem cum Germanis et etiam quia de libertatis Estoniae regressione somniabant, quod statim ab Adolphi Hitler gubernatione spretum est. Cum Germanica invasio in URSS deficeret et Germani ex Estonia exirent, nova Sovietica invasio inevitabilis ostendebatur, propter civitatis defetigationem in bello. Sic condita est Res Publica Sovietica Socialistica Estonica (Estonice Eesti Nõukogude Sotsialistlik Vabariik; Russice Эстонская Советская Социалистическая Республика).

Per Sovieticae occupationis annos 52, multi rebellionis et praesertim procursatorum motus in Estonia formati sunt, quorum notissimus Fratres Silvae (Estonice Metsavennad; Russice Лесные братья) fuere, quamquam omnes a Moscuae gubernatione repressi sunt. Usque ad 1989, Unione Sovietica collapsa, non coepit Sovieticarum nationum, velut Estoniae, structuratio et postea libertas anno 1992 attacta. Primus novae libertatis aerae praeses Leonardus Meri fuit. Exito exercito Russico anno 1994, Estonia sua commercialia vincula cum reliqua Europa auxit, et magnum oeconomicum incrementum decennio 201 assecuta est. In OTAN die 29 Martii et in Unionem Europaeam Kalendis Maiis anno 2004 ingressionem obtinuit.

Geographia

recensere
 
Satellitale Estoniae photographema Aprili congelatos lacus et gelu super Mari Baltico ostendens.
 
Septemtrionale Estoniae litus praesertim e calcinis rupinis consistit.

Estonicus terrestris limes cum Lettonia 267 chiliometra longus est; limes cum Russia 290 chiliometra. A 1920 ad 1945, Estonicus limes cum Russia, anno 1920 Foedere Tarbatensi positus, ultra Narvam[20] flumen a boreoriente et ultra urbem Petzuriam ab Austroriente patebat. Hoc territorium, circiter 2300 chiliometra quadrata seu 888 milia passuum quadrata latum, Russiae ab Iosepho Stalin incorporatum est, finito Secundo Bello Mundano. Quamobrem limites inter Estoniam et Russiam nondum definiti sunt.

Estonia apud orientalia Maris Baltici litora iacet, statim trans Sinum Finnicum e Finnia ad libram Boreoccidentalis partis ex ascendentis suggestu Europae Orientalis inter 57.3° et 59.5° N et 21.5° et 28.1° E. Media elevatio solum 50 metra seu 164 pedes attingit et altissimus nationis locus Magna Collis Ovis (Estonice Suur Munamägi), a Austroriente et 318 metra seu 1 043 pedes alta, est. Sunt 3794 seu 2357 milia passuum litoris numerosis sinibus, fretis et fenestris denotatae. Insularum et insuletorum numerus aestimatur circa 1500. Quarum duae satis magnae ad constituendos separatos comitatus sunt: Osilia[21] seu Latris[22] et Daghoa[23] (Estonice Hiiumaa). Parvus et recens meteoriticorum craterum racemus, e quibus maximus Cāliensis (Estonice Kaali kraater) nuncupatur, in Osilia, in Estonia, invenitur.

Estonia in septemtrionali zonae climaticae temperatae parte et in transitione inter oceanicum ac continentale clima sita est. Estoniae quattuor tempora anni paene aequae longitudinis. Mediae temperaturae inter 16.3 °C seu 61.3 °F in Balticis insulis atque 18.1 °C seu 64.6 °F in intestina Estonia Iulio, calidissimo mense, et inter −3.5 °C seu 25.7 °F in Balticis insulis atque −7.6 °C seu 18.3 °F in intestina Estonia Februario, frigidissimo mense, variant. Media annua temperatura in Estonia 5.2 °C seu 41.4 °F est. Media praecipitatio inter 1961 et 1990 e 535 mm ad 727 mm seu e 21.1 un. ad 28.6 un. per annum variat.

 
Flumen Wop (Estonice Võhandu) longissimum in Estonia est.

Nix tegit, quae profundior in Austrorientali nationis parte est, plerumque e medio Decembri in tardum Martium perstat. Estoniae propemodum 1400 lacuum. Plerique minimi sunt, quorum maximus est Lacus Peipus (Russice Псковско-Чудское озеро), 3555 km2 seu 1373 m.p.q. latus. Sunt multa flumina in civitate, quorum longissima Wop[24] (Estonice Võhandu), 163 km seu 101 mi longum; Mater Aquarum[25] (Estonice Pärnu), 144 km seu 89 mi longa; et Politzamoioki[26] (Estonice Põltsamaa), 135 km seu 84 milia passuum longi, sunt. Estonia multas paludes minerotrophas et ombrotrophas habet. Silvae 61 centesimas Estoniae tegunt. Communissimae arborum species pinus, picea, et betula sunt.

Phytogeographice, Estonia inter Centro-Europaeam et Eoo-Europaeam provincias Regionis Circumborealis intra Regnum Boreale divisa est. Secundum Ordinem Mundi Naturae Tuendae seu WWF[27], Estonicum territorium ad silvarum mixtarum Sarmaticarum oecoregionem pertinet.

 
Capreolus communissimum ungulatum in Estonia est.

Sparsi Estoniae incolae et magnae silvarum areae Eurasiani lyncis, suis scrofae, ursi arctou, et alcis arcervos, inter alia animalia supervivere sinunt. Estonia luporum populositatem circiter 200 habere putatur, quod aliquantum super optima extensione (inter 100 et 200) consideratur. Estonica aviaria vita raris marinis avibus velut polystircta Stelleri, ansere erythropo ac limosa; uliginosis avibus velut gallinagine media; sicci aperti agri avibus velut crece ac coracia garrulo; et magnis avis velut avibus rapacibus velut aquilā clangā designatur. Estonia saepti nationalia quinque habet, inter quae Saeptum Nationale Terrae Sinuum (Estonice Lahemaa rahvuspark), Septemtrionali litore et maximum; Saeptum Nationale Terrae Paludum (Estonice Soomaa rahvuspark), inter Pirnaviam atque Vellinum, locis uliginosis notum sunt. Reservata velut Reservatum Avium Sinus Keinis et Saeptum Nationale Matsalense[28] (Estonice Matsalu rahvuspark), internationalis ponderis locus uliginosus secundum Conventionem Ramsarensem, etiam popularia autochthonibus ac periegetis sunt et amplam vitae aviariae varietatem alunt.

Civilitas

recensere
 
Parlamenti Estonici seu Riigikogus exedra, cuius sessiones simul per televisionem et per Interrete emittuntur.

Antiqua respublica Sovietica, nomine Reipublicae Sovieticae Socialisticae Estonicae (Estonice Eesti Nõukogude Sotsialistlik Vabariik; Russice Эстонская Советская Социалистическая Республика), die 20 Augusti 1991 suam antiquam libertatem (1918-1940) recuperavit. Cuius primi praesides Arnoldus Rüütel et Leonardus Georgius Meri fuere.

 
Sedes Parlamenti Estonici in Castello Collis Cathedralis[29] (Estonice Toompea loss).

Politicum Estoniae regimen parlamentarismus est, ubi primus minister nationem gubernat. Primus minister a Parlamento eligitur, indicante praeside reipublicae. Qui, generatim, est factionis politicae dux quae maximum sedium numerum in Parlamento habet et est is qui alios ministros designat; quorum directe tres designat, e exsistentibus duodecim. Quorum praecipui sunt minister Fiscalis, Socialis et Rerum Externarum. In Estonia, ministri quoddam cancellarii genus habent, qui ministeria monet et commandat, sine politica potestate in ministro deposita. Secundum legem, nullus minister dimitti aut sua politica iura amittere potest, scilicet, minister quod is velit sine ulla protestatione iubere potest. Si subordinatus iussum accipit quod extra legem credit, superiori id communicare potest, obligatorie per scriptam relationem.

Parlamentum seu Riigikogu a 101 deputatis, directo incolarum suffragio electis et qui rursus eligi nequeunt, formatur. Parlamentarii e dissimilibus nationis partibus egrediunt, et, quamquam incredibile videatur, multi pauci oeconomistis aut causidici sunt et politicam vitam secundum suum eius videndae modum et non factionem politicam sequuntur, quamvis factiones valde potentes sunt.

Iudicialis Estoniae ratio in Constitutione fundatur; quivis homo ius appellandi ad Iustitiam habet. Sic, Iustitiae Estonicae gradus tres: Tribunal Comitatus seu Urbis, Tribunal Appellationis, et Maximum Iudicium. Hoc ultimum ab iudicibus undeviginti formatur, qui liberi et politici gubernationis ponderis mundi manent.

 
Estonicus miles.

Quia Estonia in geopolitice praecipuo loco sita est, militaris defensio in natione sensitivo modo et fundato in praecipuis documentis tribus geritur:

Haec leges aliquae praecipua puncta de defensiva territorii et Gubernationis Estonicae civilitate dictant. Estonia aditum ad Unionem Europaeam Kalendis Maiis habet, post negotiationes die 24 Novembris 1995 coeptas. Ubi intravit simul cum aliis duabus Balticis nationibus, Lettonia et Lituania.

 
Estonicum VOA Patria Pasi XA-180 in Afgania.

Die 4 Martii 2007, prima civitas quae comitia generalis per Interrete habuit facta est. Hoc fuit possibile ope parvi incolarum numeri in Estonia et ope hereditatis acquisitas e Nationibus Nordicis, cum quibus multum bonas commerciales relationes habent. Intentae relationes inter Russicae et Estonicae originis incolas propter antirussicum programma ingravatae sunt. Revera, die 27 Aprilis 2007, gubernatio Estonica monumentum Militi Liberatori e rei publicae capite removere decrevit. Tumultus propter haec excitati mortuum unum, vulneratos 44 et centenos in custodiam datos mane eodem die tulerunt. Territans est condicio nuncupatorum "haud civium," sine magna basicorum iurum parte. Revera, additis "haud civibus" (plerisque Russicae originis) et residentibus in Estonia cum Russica nationalitate, ut circiter quarta aut tertia pars Estonicorum incolarum ius suffragii non habeant provenit.

Divisio administrativa

recensere

Acta Divisionis Administrativae Territorialis, anno 1995 adoptata, nationem divisere in divisiones tres: comitatus (Estonice maakonnad, sing. maakond), municipia urbana (Estonice linnad, sing. linn) et municipia ruralia seu paroecias (Estonice vallad, sing. vald). Hodie, Estonia in comitatus quindecim divisa invenitur, qui in municipia (ruralia et urbana) dividuntur. Sunt 227 municipia, 34 urbana et 193 ruralia.

Comitatus

recensere
  Si plus cognoscere vis, vide etiam Comitatus Estoniae.
 
Comitatus Estoniae cum suis capitibus.

Estonia in comitatus (Estonice maakonnad, sing. maakond) quindecim divisa est. Comitatus singuli a singulis gubernatoribus gubernantur, qui a gubernatione civica designatur, cuius potestas localiter repraesentat. Eorum mandatum quinque annos velut praesides durat et funguntur basico munere, conexione inter regiones et comitatuum municipia cum gubernatione civica.

Praecipuus comitatus in hac republica Baltica comitatus Harria seu Hargia est, ubi invenitur caput Estonicum, Tallinna et ubi incolunt 38,8% incolarum in Estonia. Alii praecipui comitatus Pernavia seu Perona seu Pirnavia, Vironia Orientalis seu Viria Orientalis seu Wiria Orientalis eu Virlandia Orientalis et Tarbatum seu Dorpatum sunt.

In tabula inferiori ostenduntur Estonici comitatus quindecim cum suis capitibus. Praeter nomen Latinum et Estonicum, etiam additur nomen Voruvicum, quia lingua Voruvica est lingua regionalis et agnita in Estonia, et nomen Russicum, quia lingua Russica, quamquam nec officialis nec agnita lingua in Estonia, est maxima lingua minoritaria.

Insigne Comitatus (nomen Latinizatum aut Latine) Estonice Voruvice Russice Caput Latine
  Daghoa seu Dageden Hiiu maakond seu Hiiumaa Hiio maakund Хийумаа Kertla[30] seu Kertel[31]
  Fellinum[32] seu Vellinum[33] Viljandi maakond seu Viljandimaa Viländi maakund Вильяндимаа Fellinum[34] seu Vellinum[35]
  Harria Harju maakond sive Harjumaa Harjo maakund Харьюмаа Tallinna
  Iagiwa[36] Jõgeva maakond seu Jõgevamaa Jõgõva maakund Йыгевамаа Iagiwa[37]
  Iervia[38][39] Järva maakond seu Järvamaa Järvä maakund Ярвамаа Albus Lapis[40]
  Osilia seu Latris Saare maakond seu Saaremaa Saarõ maakund Са́аремаа Arx Aquilae[41] seu Aresburgum[42]
  Pernavia[43] sive Perona[44] sive Pirnavia[45] Pärnu maakond seu Pärnumaa Pärno maakund Пярнумаа Pernavia[46] sive Perona[47] sive Pirnavia[48]
  Polua[49] Põlva maakond seu Põlvamaa Põlva maakund Пылвамаа Polua[50]
  Rapal[51] seu Rapala[52] Rapla maakond seu Raplamaa Rapla maakund Рапламаа Rapal[53] seu Rapala[54]
  Rotalia[55] seu Maritima[56] Lääne maakond seu Läänemaa Lääne maakund Ляэнемаа Hapsalia[57] sive Habsalia[57] seu Hapselia[58]
  Tarbatum[59] seu Dorpatum[60] Tartu maakond seu Tartumaa Tarto maakund Тартумаа Tarbatum[61] seu Dorpatum[62]
  Valga[63] Valga maakond seu Valgamaa Valga maakund Валгамаа Valga[64]
  Vironia Occidentalis[65] sive Viria Occidentalis[66] seu Wiria Occidentalis[67] vel Virlandia Occidentalis[68] Lääne-Viru maakond seu Lääne-Virumaa Õdagu-Viro maakund Ляэне-Вирумаа Tarvanpea[69] seu Wesenberga[70]
  Vironia Orientalis sive Viria, Wiria, Virlandia Orientalis Ida-Viru seu Ida-Virumaa Hummogu-Viro maakund И́да-Ви́румаа Gewi seu Iewi
  Voru Võrumaa seu Võru maakond Võro maakund Вырумаа Voru

Municipia

recensere
  Si plus cognoscere vis, vide etiam Municipia Estoniae.

Municipia (Estonice omavalitsused, sing. omavalitsus) divisa sunt in Estonia in ruralia et urbana. Per Estonicam historiam, municipiorum divisiones varias mutationes passae sunt. Servitute glebae abrogata saeculo undevicensimo, coloniae rurales formatae sunt, cum propria ordinatione, adoptata in Actis Ordinationis Municipiorum Ruralium (Estonice vallad, sing. vald). Municipia urbana (Estonice linnad, sing. linn) in districtus (Estonice; linnaosad, sing. linnaosa) et in urbes divisa sunt. Summatim solum sunt 34 municipia cum urbis iure, ante 193 oppida (pleraque cum numero incolarum minore quam 3000). Singula Estonica municipia singula consilia legislativa, ab incolis perihodo triennii electa, habent. Municipium organi exsecutivi membra, eligit, incluso municipalis exsecutivi duce, qui eligitur etiam triennii tempore.

Demographia

recensere
Residentes in Estonia secundum ethnos (2012)[71]
Estones
  
 69.8%
Russi
  
 24.8%
Ucraini
  
 2.0%
Rutheni Albi
  
 1.1%
Fenni
  
 0.8%
Alii
  
 1.6%

Ante Secundum Bellum Mundanum, ethnici Estones 88% incolarum constituebant, dum minoritates reliquas 12% constituebant. Maximus minoritarius circulus anno 1934 Russi, Germani, Sueci, Lettones, Iudaei, Poloni, Fenni, et Ingermanlandienses erant.

Germanobalticorum (Theodisce Deutsch-Balten seu Baltendeutsche; Estonice Baltisakslased) numerus e 5,3% (~46 700) anno 1881 ad 1,3% circum annum 1934 deminuit, quod praesertim debitum est emigrationi in Germaniam per generalem russificationem exeunte saeculo undevicensimo et per Estoniae independentiam saeculo vicensimo. Inter 1945 et 1989 ethnicorum Estonum numerus inter incolas residentes intra Estoniae limites in praesenti definitos usque ad 61% deminuit, praecipue propter Sovieticum programma massivam urbanorum industrialium operariorum immigrationem e Russia, Ucraina et Ruthenia Alba promovens et propter emigrationem per bellum ac massivas Iosephi Stalin deportationes suppliciaque. Anno 1989, minoritates amplius tertiam partem incolarum constituebant, quia haud Estonum numerus fere quinquies creverat.

 
Estoniae populositas? inter 1970 et 2009.

Exeuntibus annis 1980, Estoni suam demographicam mutationem nationalem catastropham percepere. Quod fuit resultatio migratoriorum programatum necessariorum ad Programma Nationalizationis Sovieticum Estoniam russificare intendens, scilicet resultatio administrativae ac militaris haud Estonum immigrationis ex URSS iuxta cum Estonum deportatione in URSS. Per purgas adhuc 110 000 Estonorum occisi aut deportati sunt. Decennio independentiam restitutam sequenti ingenti ethnicorum Russorum emigratione et Russicarum stationum militarium remotione anno 1994 factum est, ut ethnicorum Estonorum proportio in Estonia e 61 centesimis ad 69 centesimas anno 2006 cresceret.

Estonia hodierna aeque ethnice heterogenea natio est, sed haec heterogeneitas pleraeque nationis proprietas non est, quia haud Estonici incolae in Estonicorum comitatuum duobus densantur. Quindecim Estonicorum comitatuum tredecim circa 80 centesimae ethnice Estonici sunt, inter quos homogeneissimus Daghoa est, ubi Estones 98,4 centesimas incolarum constituunt. In Harria (incluso capite Tallinna) et Vironia Orientali comitatibus, nihilominus, ethnici Estones 60 centesimas et 20 centesimas incolarum proprie supplent. Russi 25,6 centesimas omnium incolarum supplent sed 36 centesimas incolarum in comitatu Harria et 70 centesimas incolarum in comitatu Vironia Orientali constituunt.

 
Antiqua Suecica Archipelagi Estonici Occidentalis (Estonice Lääne-Eesti saarestik) tabula, ubi Estonosueci residebant.

Autonomiae Culturalis Estonicae lex anno 1925 sancta unica in Europa illo tempore erat. Autonomiae culturales minoritatibus 3000 incolarum superantibus et cum diuturnis vinculis cum Republica Estonica concedi poterant. Ante occupationem Sovieticam, Germanicae et Iudaicae minoritates consilium culturale eligere consecuti sunt. Lex de Autonomia Culturali Minoritatibus Nationalibus anno 1993 denuo statuta est. Historice, magnae Estonici Boreoccidentalis litoris et insularum partes ab autochthonibus ethnice Estonosuecis (Suecice estlandssvenskar seu aibofolke; Estonice rannarootslased seu eestirootslased) incultae sunt.

Plerique Estonosueci 3 800 hominum in Sueciam fugere aut anno 1944 deportati sunt. Recentibus annis Estonosuecorum numerus rursus crevit, anno 2008 paene 500 homines attingens, propter proprietatis reformationes ineunte decennio 200. Anno 2005, Ingriofenni (Finnice inkeriläiset; Russice Ингерманландцы; Estonice Ingerisoomlased), minoritas in Estonia, consilium culturale elegere et autonomiam culturalem accepere. Estonosuecica minoritas itidem autonomiam culturalem anno 2007 recepere.

Religio

recensere
 
Ecclesia Sancti Olavi (Estonice Oleviste kirik), altissimum aedificium in toto orbe terrarum inter 1549 et 1625.

Constitutio Estonica libertatem religionis, separationem inter ecclesiam ac civitatem et individualia iura privati credibilis ac religionis praestat. Secundum Institutum Communicationis Dentsū Incorporatum, Estonia una inter nationes minime religiosas in toto orbe terrarum est, cum 75,7% incolarum se irreligiosos esse asciscentium. Eurobarometri scheda interrogatoria anni 2005 solum 16% Estonum Dei credibile profiteri invenit, minimum credibile inter omnes nationes examinatas (in indagatione de Unione Europaea). Maxima denominatio religiosa in natione erat Lutheranismus Evangelicus, a 109 000 Estonum (seu a 10% incolarum), praecipue ab ethnicis Estonibus, cultus. Qui superatus est a 177 000 incolarum Orientalem Orthodoxum Christianismum sequentium, qui praesertim a Russica minoritate colitur.

Secundum anni 2000 censum, circiter 1000 asseclarum Tharapitaismi (Estonice Taarausk) aut Religionis Nativae (Estonice Maausk) erant. Iudaica communitas aestimatam populositatem circiter 1900 habet. Propemodum 68 000 hominum se atheos considerant.

Religio Anni 2000 census[72] Anni 2011 census[73]
Numerus % Numerus %
Orthodoxi Christiani 143 554 12,80 176 773 16,15
Lutherani Christiani 152 237 13,57 108 513 9,91
Baptistae 6 009 0,54 4 507 0,41
Catholici Romani 5 745 0,51 4 501 0,41
Testes Iehovah 3 823 0,34 3 938 0,36
Antiqui Credentes 2 515 0,22 2 605 0,24
Christianae Liberae Congregationes 223 0,02 2 189 0,20
Credentes Telluris 1 058 0,09 1 925 0,18
Tharapitaistae 1 047 0,10
Pentecostales 2 648 0,24 1 855 0,17
Musulmani 1 387 0,12 1 508 0,14
Adventistae 1 561 0,14 1 194 0,11
Buddhistae 622 0,06 1 145 0,10
Methodistae 1 455 0,13 1 098 0,10
Alia religio 4 995 0,45 8 074 0,74
Irreligiosi 450 458 40,16 592 588 54,14
Non declarantes 343 292 30,61 181 104 16,55
Summa1 1 121 582 100,00 1 094 564 100,00
1Populositas, homines 15 annos nati et seniores.

Civitas ab Equitibus Teutonicis saeculo tertio decimo Christianizata est. Per Reformationem, Protestantismus extensus est et Ecclesia Lutherana officialiter in Estonia anno 1686 statuta est. Multi Estones se specialiter religiosos non esse asseverant, quia religio per saeculum undevicensimum cum Germanicā feudali regulā consociata est. Historice fuit alia minoritaria religio, Russici Antiqui Credentes, prope Lacus Peipi aream in comitatu Tarbato.

Linguae

recensere
 
Quattuor distinctae litterae in alphabeto Estonico.

Lingua Estonica, publica civitatis lingua, ad Finnicum linguarum Uralicarum ramum pertinet. Lingua Estonica artissime conexa est linguae Finnicae, in usu ultra Sinum Finnicum, et est una inter paucas Europaeas linguas quae Indoeuropaeam originem non habet. Praeter aliquas coincidentias in vocabulario propter mutuationes, in eo quod ad originem attinet, linguae Estonica et Finnica non conexae sunt proximis geographicis vicinis, linguis Suecicae, Lettonicae et Russicae, quae aliae linguae Indoeuropaeae sunt.

Quamquam lingua Estonica et linguae Germanicae e dissimillimis originibus ortae sunt, multa similia vocabula Estonice et Theodisce identificari possunt, verbi gratia. Quod debetur ante omnia facto ut lingua Estonica paene tertiam sui vocabularii partem a linguis Germanicis mutuata sit, praecipue a lingua Saxonica Inferiori (Theodisca Inferiori Media) per Germanici dominii perihodon, et a Theodisca Alta (etiam a Theodisca normata. A Saxonica Inferiori et a Theodisca Alta mutuationum percentatio inter 22 et 25 centesimas aestimari possunt, cum Saxonica Inferiori circa 15 per centum constituente.

 
Linguae Russicae distributio in Estonia secundum data ex Estonico anni 2000 censu.

Lingua Russica adhuc in usu est velut lingua secundaria ethnicis Estonibus inter 40 et 70 annos natis, quia lingua Russica lingua haud officialis Rei Publicae Sovieticae Socialisticae Estonicae e 1944 ad 1991 erat et velut obligatoria secunda lingua per Sovieticam perihodon docebatur. Anno 1998 plerique primae ac secundae stirpis industriales immigrantes ex antiqua Unione Sovietica (praesertim e Russica Sovietica Foederativa Socialistica Re Publica) Estonice non loquuntur. Nihilominus, anno 2010, 64,1 centesimae haud ethnicorum Estonum Estonice loquuntur.

Hi ultimi, plerique Russophoni ethnici allophyli, praesertim caput Tallinna et industriales urbanas Vironiae Orientalis areas habitant. In parva paroecia Nuckoe[74] (Estonice Noarootsi vald; Suecice Nuckö kommun) in Rotalia sunt 22 villagia cum bilinguibus Suecicis et Estonicis nominibus.

Communissimae linguae peregrinae ab Estonibus studentibus disciturae lingua Anglica, lingua Russica et lingua Francica sunt. Inter alias populares linguas Finnica, Hispanica et Suecica sunt.

Societas

recensere

Estonica societas considerabiles mutationes per ultimos annos viginti passa est, inter quas notissimae sunt crescens stratificationis gradus et familiaris reditus distributio. Coefficiens Gini constanter maior quam Unionis Europaeae media (31 anno 2009) fuit, quamquam clare cecidit. Perscriptus inopiae operarum index Ianuario 2012 7,7% erat.

Estonia multinationalis civitas est, ubi 109 linguae in usu sunt, secundum censum anni 2000. 67,3% Estonum civium Estonice velut linguā nativā, 29,7% Russice et 3% aliis linguis loquuntur. Die 2 Iulii 2010, 84,1% Estonicorum residentium Estonici cives, 8,6% cives aliarum nationum et 7,3% "cives cum indeterminato municipatu" sunt. Ex 1992, fere 140 000 hominum Estonicum municipatum acquisivere, cum naturalizationis probationes sustinuissent.

 
Russicorum Antiquorum Credentium villagium cum ecclesia in Borka.

Ethnica distributio in Estonia multo homogenea est, ubi plerisque comitatibus magis quam 90% hominum ethnice Estones sunt. Quod urbibus maioribus sicut Tallinna opponitur, ubi Estones 60% incolarum constituunt et reliqui praesertim a Russis ac aliis Slavicis incolis componuntur, qui in Estoniam per Sovieticam perihodon venere.

Secundum schedas interrogatorias, solum 5% Russicae communitatis ad Russiam proximo futuro redire consideravere. Estonici Russi suam propriam identitatem evolvere -magis quam dimidia respondentium quantitas Estonico Russos notabiliter a Russis in Russia differre agnovit. Resultationibus collatis cum anni 2000 scheda, tunc Russorum affectus de futuro multo positivior est.

Urbes Estoniae

recensere
  Si plus cognoscere vis, vide etiam Index urbium Estoniae et Comitatus Estoniae.

Tallinna caput et maxima urbs in Estonia est. In Septemtrionali Estoniae litore iuxta Sinum Finnnicum iacet. Sunt 33 urbes et aliquae oppida paroecialia in civitate. Summatim, 47 urbes aut oppida (Estonice linna, singulari linn) sunt. Amplius 70% incolarum urbes aut oppida habitant. Viginti maximae urbes aut oppida in inferiori tabula sunt:

Positio Urbs Comitatus Incolae Photographema
1 Tallinna Harria 431 021
 
Tallinna
2 Tarbatum Tarbatum 97 117
 
Tarbatum
3 Narva Vironia Orientalis 58 663
 
Narva
4 Pernavia Pernavia 41 528
 
Pernavia
5 Odre-Ieruius Vironia Orientalis 37 201
 
Odre-Ieruius
6 Fellinum Fellinum 17 292
 
Fellinum
7 Martaekilae Harria 16 512
 
Martaekilae
8 Wesenberga Vironia Occidentalis 15 264
 
Wesenberga
9 Collis Pontis Vironia Orientalis 14 252
 
Collis Pontis
10 Arx Aquilae Osilia 13 166
 
Arx Aquilae
11 Voru Voru 12 667
 
Voru
12 Valga Valga 12 261
 
Valga
13 Gewi Vironia Orientalis 10 775
 
Gewi
14 Hapsalia Vironia Occidentalis 10,251
 
Hapsalia
15 Keikael Harria 9 763
 
Keikael
16 Albus Lapis Iervia 8 228
 
Albus Lapis
17 Taps Vironia Occidentalis 5 896
 
Taps
18 Polua Polua 5 767
 
Polua
19 Oleum Saxi Vironia Orientalis 5 634
 
Oleum Saxi
20 Elva Tarbatum 5 607
 
Elva


Oeconomia

recensere
 
Graphica depictio de exportatis Estoniae productis secundum categorias coloribus 28 codificatas.

Campus diaconiarum in sovietica aera fere non erat sed incredibile et rapidum incrementum ineunte decennio 200 obtinuit.

Civitas se euroni anno 2007 iungere conata est, sed propter magnam inflationem reiecta est, solum autem in eo publice adoptando? Kalendis Ianuariis 2011 bene succedens.

Estonicus PDG deminutionem annis 2008 (-5,1%) et 2009 (-13,9%) passus est, sed rursus anno 2010 crevit, inflatione, lacuna aerarii et debito publico temperatis.

Cognomen tigris Balticus provenit ut transiverit ex oeconomia centralizata in oeconomiam mercatus cum characteribus velut peregrina collocatione pecuniae, crediti ac consumptionis intestinae incremento, praeter vile opus ac industrialem pauci valoris additi productionem.

Estonicus PDG, anno 2006, 26,85 milliardorum dollariorum Civitatum Foederatarum fuit, cum incremento 11,4% respectu anno 2005. Potestas acquirendi per capita 20 300 dollariorum Civitatum Foederatarum et inopiae operarum gradus solum 4,5% est. Ependyseōs gradus 32,4% PDG attingit et debitum publicum 3,6% PDG non superat.

Praecipua agraria producta patatae, vegetabilia, pisces et lac sunt. Inter Estonicae industriae campos, quae 8% anno 2006 crevit, praecipui ingeniaria, electronica, lignum ac derivata, industria textilis, informationis technologia et telecommunicatio sunt.

Exportatio

Estonia duas tertias partes omnium quae producit exportat, inter quas una tertia pars solum diaconiae, praecipue periegesis, sunt. Anno 2006, Estonicae exportationes 9,68 milliarda dollariorum addidere, dum praecipua exportata producta et praecipuae nationes sociae sunt sequentia:

Praecipuae nationes commerciales sociae Estoniae[75]
Exportatio
Natio Praecipua exportata producta
  Finnia Machinae et instrumenta (47%); Lignum rude; charta et supellectiles (18%); Industriae electricae producta (11%).
  Suecia Machinae et instrumenta (36%); Lignum rude, charta et supellectiles (21%); Industriae electricae producta (13%), Vehicula (11%).
  Germania Machinae et instrumenta (38%); Lignum rude, charta et supellectiles (30%); Cibaria (8%)
  Lettonia Vehicula; Chemica; Metalla; Machinae et instrumenta.
  Lituania Cibaria; Vehicula; Chemica; Metalla; Machinae et instrumenta.
  Russia Machinae et instrumenta; Cibaria; Vehicula.
Importatio
 
Tallinnensis regionis mercatoriae conspectus.

Est magna importatorum varietas: machinae ac instrumenta, fomes, metalla, lignum, vestimenta, alimenta, instrumenta electronica, ista tria ultima in Estonia paene non producuntur, sunt igitur praecipua importationis producta.

Pleraque importata ex Unione Europaea veniunt, praesertim e Finnia (19,7%), propter magnum Finnicarum societatum Estonicis in terris sitarum numerum. Inter praecipuas socias nationes sunt etiam Germania (13,9%) et Suecia (8,9%). E Russia (9,2%) et Media Asia (9,2%), quoque ponderis sociae, ferriviaria supplementa, fomes et xylinon veniunt.

Sed sunt aliae duae nationes Balticae quae pleraque importata producta Estoniae praebent. Lituania (6%) fomitem, chemica et cibaria (incluso tabaco) praebet. E Lettonia (4,7%) ingeniaria producta, chemica et industriae alimentariae instrumenta veniunt.

Inter importata producta, quae 12,03 milliarda dollariorum anno 2006 addidere et sic lacunam 1,9 milliardorum dollariorum in examinatione redditus genuit, pleraque machinae ac instrumenta (33%), producta chemica (11%), textilia (10,3%), alimenta (9,4%) et ferriviaria supplementa (8,9%) sunt.

Infrastructura

recensere

Media communicationis

recensere
 
Unus inter multos campos retis WI-FI Dorpati.
Telephonia

In Estonia in usu 541 900 linearum telephonicarum fixarum anno 2006 erant, dum gestabilia 1659 milliones eodem anno erant.

Peregrina ependysis modo commercialis collaborationis praesertim telephonicas diaconias evolvere. Substantialiter conexiones cum fibra optica telephonium, televisionem, radiophoniam digitalem conducunt.

Radiophonia et televisio

Erant activae 98 stationes radiophonicae in FM anno 2001, dum cum societate Eesti Televisioon centra tria televisificae productionis anno 2001 operabantur.

Interrete

In Estonia paucos annos vera electronica revolutio advenit: Estonia lege pro accessu ad Interrete spondet. Tota in natione sunt loca accessus sine filo ad Interrete, quibus habitatae zonae teguntur. Fere 99 centesimae civitatis hoc rete cum locis gratuiti accessus teguntur. Qui computatrum non habet in uno inter 700 publici usus terminalia in huius retis diribitoriis cursualibus, bibliotecis et villagii tabernis gratis accedere potest. Tale schema in Europa unicum est. In Estonia etiam omnes scholae Interreti conexae sunt. Ex anno 2005 suffragia in comitiis per Interrete ferri possunt. Estonia maximum numerum conexionum ad Interrete pro incola habet.

Vectura

recensere
Vectura viaria
 
Via Baltica (E67) quae e Septemtrione in Meridiem Estoniam transit.

Viariae vecturae rete bene evoluta est et iuxta cum maritima navigatione praecipuo munere fungitur de eo quod attinet ad mercimoniorum vecturam. Praecipuum rete viarium ampliis collocationibus pecuniae subiectum est, subsidiis Unionis Europaeae, qualitatis normas pares aliis Boreoeuropaeis nationibus sequens. Via Baltica (E67) e septemtrione in meridiem nationem transit. Nihilominus, systema viarium solum circa 11% ex 1991 crevit, dum privatorum autocinetorum commeatus circa 80% crevit. Autocinetorum possessorum numerus amplius anni 1990 numerum duplicavit. Circiter una tertia Estonicorum incolarum pars unum autocinetum possidet.

Commeatus maritimus
 
Prima nova navis Estonicae societatis Tallink MS Romantika, Helsingiae Februario 2006 religata.

Maritimae conexiones ab una inter praecipuas navigationis societates in tota Europa Septemtrionali, Tallink, confirmantur.

Naves traiectoriae ad vehenda mercimonia et viatorres assidue Estoniam et archipelago Estonico et Lettoniae, Lituaniae, Sueciae, Finniae ac Germaniae conectunt. Inter ponderis portus inveniuntur Tallinna, Naystenoia[76] (Estonice Muuga) et Pernavia.

Commeatus aëreus
 
Aëroplanum Boeing 737-500 societatis vexilli Estonici Estonian Air, in aëroportu Tallinnensi.

Aëroportus Tallinnensis, Leonardus Meri Lacus Superior Internationalis (Estonice Lennart Meri Tallinna lennujaam) appellatus, parvarum dimensionum est, quamquam nuper denuo structuratus et amplificatus est. Aëroportus vexilli Estonici societatis Estonian Air centrum est.

Est volatus e Mediolano-Malpensa in Tallinnam via Rigae qui operatur societas Air Baltic. Sunt alii aëroportus Pernaviae, Tarbati et adhuc Aresburgi qui sunt in usu praesetim domesticis periegeticisque volatibus quos operantur societates Avies et Luftverkehr Friesland Harle.

Praeterea e 16 Decembris 2010 est operativus volatus e Mediolano (Bergomi)-Orio ad Sarium in Tallinnam, bihebdomadalis et activus toto anno per societatem Ryanair.

Rete ferriviarium

Intestina mercimoniorum vectura per viam, ultimis annis, deminita est, partialem huius vecturae commotionem in ferriviam sequens, quae nunc 50 centesimas intestinae vecturae effecit.

Est locale rete ferriviarium obsoletum a societate Eesti Raudtee gestum, imprimis in usu ad vehenda mercimonia. Gubernatio Estonica Ianuario 2007 ferriviarum novam nationalizationem complevit, quia putatur strategica infrastructura nationali progressui. Estonia, sicut aliae Respublicae Balticae, e Sovietica occupatione Sovieticum amplum intervallum ferriviarium 1520 mm hereditavit.

Directa coniunctio ad Polonicum rete ferriviarium et sic ad reliquam Europam, quae normale intervallum ferriviarium 1435 mm adoptat, hoc momento problematica est. Sunt attamen proposita denuo qualificandarum Estonicarum ferriviarum quae directe ad reliquam Unionem Europaeam coniungantur.

Educatio et scientia

recensere
 
Universitas Tartuensis est una inter antiquissimas universitates in Europa Septemtrionali et optime classificata universitas in Estonia.

Estonicae formalis educationis historia originem trahit a saeculis tertio decimo et quarto decimo cum primae monasticae et cathedrales scholae conditae sunt. Primus liber primarum litterarum Estonice anno 1575 in typis editus est. Antiquissima universitas Universitas Tartuensis, a Suecico rege Gustavo II Adolpho anno 1632 statuta, est. Anno 1919 universitarii cursus primum Estonice docti sunt.

Educatio hodierna in Estonia divisa est in generalem, technicam et voluptuosam. Ratio educativa fundatur in quattuor fastigiis: praescholari, basico, secundario, superiori. Amplum scholarum et auxiliarium educativorum institutorum rete statutum est. Estonicum systema educativum in civitariis, municipalibus, publicis et privatis institutis consistit. Sunt in praesenti 589 scholarum in Estonia.

 
Societatis Studentium Estonicorum (Estonice Eesti Üliõpilaste Selts) aedificium Dorpati.
 
ESTCube-1 est primus Estonicus satelles.

Secundum Programma Internationalis Studentium Aestimationis, executionis fastigia Estonicis alumnis cum gymnasii aetate erant inter maxima in toto orbe terrarum: anno 2010, civitas loco 13 propter sui systematis educativi qualitatem collocabatur, supra quantitatem organizationis OCOE mediam. Praeterea, circiter 89 centesimas Estonicorum adultorum inter 25 et 64 annos natorum aequivalens gymnasii diplomati assecuti sunt, unus maximorum indicum in industrializato mundo.

Academica educatio superior in Estonia divisa est in fastigia tria: baccalaureatum, gradum magistralem et doctoratum. Aliquibus specialitatibus (basicis medicis studiis, veterinariae, pharmaciae, odontologiae, architecturae-ingeniariae et in conclavibus scholaribus docentium programmati) baccalaureatus et gradus magistralis in unam unitatem integrati sunt.[77] Estonicae publicae universitates significative maiorem autonomiam applicatae educationis superioris institutis habent. Praeter ordinandam academicam universitatis vitam, universitates nova curricula creare, admissionis terminos condicionesque statuere, dispensationem oeconomicam probare, evolutionis destinationem probare, rectorem eligere et restrictiva decreta rerum ad credita attinentium facere possunt. Estonia moderatum publicarum privatarum universitatum numerum habet. Inter maximas publicas universitates excellunt Universitas Tartuensis (Estonice Tartu Ülikool), Universitas Technica Tallinnensis seu Revaliensis (Estonice Tallinna Tehnikaülikool), Universitas Tallinnensis seu Revaliensis (Estonice Tallinna Ülikool), Universitas Estonica Scientiarum Vitae (Estonice Eesti Maaülikool) et Academia Estonica Artium (Estonice Eesti Kunstiakadeemia); maxima privata universitas est Schola Estonica Negotiorum (Anglice Estonian Business School).

Academia Scientiarum Estoniae (Estonice Eesti Teaduste Akadeemia) scientiarum academia nationalis est. Efficacissimum publicum sine lucro investigatorium institutum fundamentalem et applicatam investigationem conficiens Institutum Nationale Physicae Chemicae et Biophysicae (Estonice Keemilise ja Bioloogilise Füüsika Instituut) est. Prima centra informatica exeunte decennio 196 Dorpati et Tallinnae statuta sunt. Estonici periti ad evolvendas ingeniariae programmaturalis normas Unionis Sovieticae ministeriis per decennium 199 contulere. Anno 2011, Estonia circiter 2,38% sui PDG in Investigatione et Progressu cum Unionis Europaeae 2,0% media collata impendit.

Salus et opitulatio socialis

recensere
 
Valetudinarii Universitarii Tartuensis praecipuum aedificium.
 
Clinica Medicinae Internae Dorpati.
 
Polyclinica Manerium Mariae Dorpati.

Salus in Estonia a Ministerio Providentiae Socialis (Estonice Eesti sotsiaalminister) moderatur et sua pecuniae suppeditatio per generalia tributa per Diaconiam Salutis Nationalis fit.

Valetudinaria in Estonia sunt:

Impuberum subsidia

In partu, Gubernatio Estonica uni parentium 100% eius praevii salarii per 18 menses praeter 320 eurones subsidiorum unius temporis pro impubere concedit. Post 18 menses, parens ius resumendi sui praevii muneris habet. Praeterea, parens et impuberes gratuitam curam medicam accipiunt. Parentes ante partum non laborantes (vacui, studentes) 278 eurones pro mense accipiunt; maximum salarium in 2157 euronibus pro mense restringitur. Haec rationes, ex 2005 vigentes, se praecipuum positivum effectum in indice natalium in Estonia habuisse non demonstravit, qui ex 2001 iam creverat.

Haec consilia primos 18 menses infantilis vitae incumbunt. Post 18 menses, menstrua civitatis subsidia impuberibus usque ad 19 eurones pro mense (primis duobus filiis) et usque ad 58 eurones (tribus aut magis filiis) descendunt, praeter gratuitam curam medicam. Sunt multae exceptiones et addita auctaria huic regulae. Verbi gratia, unius parentis puer bis summam subsidiorum impuberibus accipit. Exercitus hominis puer quinquies summam subsidiorum impuberibus et adoptivarum familiarum pueri vicies summam subsidiorum impuberibus accipiunt. Licet sint considerabiles variationes et fluctuationes in subsidiis familiarum cum impuberibus, pleraeque Estonicae familiae magnas difficultates non oppetunt et organizationis Save the Children relatio de Statu Matrum Mundi anni 2011 Estoniam loco 18 inter optimas nationes matribus collocat, ante nationes sicut Canadam et Civitates Foederatas. Secundum Librum Factorum Mundanorum CIA (Anglice CIA World Factbook), Estonia infimum mortis maternae indicem in toto orbe terrarum habebat.

Cultura

recensere
 
Praesens temporarium praecipuum aedificium Academiae Estonicae Artium (Estonice Eesti Kunstiakadeemia) Colli Cathedralis (Estonice Toompea).

Cultura Estonica autochthonicum patrimonium, ut repraesentat lingua Estonica et sauna, incorporat cum solitis Nordicis et Europaeis culturalibus aspectibus. Propter historiam et geographiam, cultura Estonica affecta est traditionibus ex variis adiacentis areae gentibus, Fennis, Baltis, Slavis et Germanis non minus quam culturalibus progressibus in antiquis dominantibus potentiis, Suecia et Russia.

Hodie, Estonica societas libertatem ac liberalismum hortatur, cum populari deditione desideratis limitatae gubernationis, dum centralizatam potestatem ac corruptionem dehortatur. Protestantica etica de labore significativam culturalem essentiam manet et gratuita educatio pretiosissimum institutum est. Sicut solita cultura in aliis Nordicis nationibus, Estonica cultura, super asceticis ambitalibus realitatibus et traditionalibus alimentis, patrimonium comparative amplae egalitarismi extra practicas rationes et optabilia propinquitatis naturae ac autosatiati instituere videri potest.

Academia Estonica Artium (Estonice Eesti Kunstiakadeemia) educationem superiorem in arte, designatione, architectura, mediis, historia artium et conservatione praebet, dum Academia Culturae Vellinensis Universitatis Tartuensis (Estonice Tartu Ülikooli Viljandi Kultuuriakadeemia) habet modum pervulgandae nativae culturae et per curricula et per nativam constructionem et per nativas officinas ferrarias et per nativam textilis designationem et per traditionalem manufacturam et per traditionalem musicam, sed etiam per iazensem ac musicam ecclesiae. Anno 2010, fuere 245 musea in Estonia quorum coniunctae collectiones amplius decem milliones rerum continent.

Theatrum

recensere

Estonica theatri historia centenaria est. Coepit, professionaliter, anno 1906 cum moderatore Carolo Menning Tarbati. Post aliquas hebdomades Theodorus Altermann et Paulus Pinna professionale theatrum Tallinnae in urbe incipiebant. Postea alia praeclara Estonici theatri nomina orta sunt velut Waldemarus Panso, Ewaldus Hermaküla et Fridericus Pedajas.

Intra istam brevem culturam, theatrum multos homines mobilitavit, quod id accessibillimum plerisque incolis fecit. Sunt Opera Nationalis, octo Theatra Nationalia, tria Theatra Municipalia et decem theatra privata quinque magnis urbibus Estonicis, praeter innumeras voluptarii theatri scholas dispersas. Intra theatri historiam, excellunt tres eventus: professionalis theatri ortus anno 1906; professionalismus anno 1950, sociatus cum Waldemaro Panso; et theatri innovatio, exeunte decennio 197, quae expressiva media theatro dedit et cuius consequentiae usque ad hodiernum tempus sentiuntur.

Litterae

recensere
 
Fridericus Reginaldus Kreutzwald, epous "Filius Kalevae" (Estonice Kalevipoeg) Estonicus scriptor.

E primis Estonicis scriptis saeculo septimo decimo, litterae semper directionem similem transitae a reliqua Europa suscepere. Haec Occidentalis orientatio abecedarii Latini usu confirmata est, quae fuit exitus Christianizationis et postea Reformationis. Litterae Estonicae varia proposita habuit, velut linguam Estonicam per civitatem diffundere, de populi Estonici libertas notiones vulgare et litteras ipsas.

Ex aucto nationali sensu populi Estonici saeculo undevicensimo, varii scriptores orti sunt et memorabiles textus scripsere, velut epos "Filius Kalevae" (Estonice Kalevipoeg) a Friderico Reginaldo Kreutzwald, aperte Romanticismo Germanico affecto. Secus Fridericum Reginaldum Kreutzwald pugnabat Patriotico-Romantica poëtria Lydia Koidula. Sed istius incipientis nationalismi Russificatione Estoniae conatus frustrati sunt, e 1880.

Primus Realista Iohannes Liiv, operis "Decem narrationes" (Estonice Kümme lugu) auctor, fuit. Sed litteraria renovatio ab Eduardo Vilde effecta est, qui per suam longam vitam aliquotiens suum stilum mutavit, sed fidelis Estonico nationalismo et socialismo revolutionario mansit. Eius pracipuum opus mythistoria "Lactarius Villagii Montani" (Estonice Mäeküla piimamees) est. Eduardus Vilde unus inter motus Iuvenis Estoniae (Estonice Noor-Eesti) conditores fuit, ad quem Antonius Hansen Tammsaare, cum suo opere "Veritas et iustitia" (Estonice Tõde ja õigus), et Gustavus Suits, cum opere "Natus pueri" (Estonice Lapse sünd), notissimi inter Estonicos scriptores, pertinuere.


Poëma "Thomas et Maia" (Estonice Toomas ja Mai) a Gulielmo Grünthal-Ridala et tria longa poëmata ab Augusto Annist quoque hanc perihodon participant, praeter poëtam Friedebertum Tuglas, qui e realismo ad phantasticum Neoromanticismum evolvit. Haec renovatorii motus evolutio oppositionem Eduardi Vilde incitavit, qui peregrina nova exemplaria indicavit. Poëtria Maria Under se suo opere "Vox umbrarum" (Estonice Hääl varjust) expressionismo Germanico iunxit. Romanticus Augustus Gailit, Russica exemplaria sequens, modernam prosam creavit. Calius Lepik superrealismum coluit. Denique, Sovietici regiminis statutio vincere realismum socialisticum fecit, cuius praecipui repraesentantes Carolus Ristikivi et Augustus Jakobson sunt. Mundum Estonicum in conversionibus carpiebat et optime transportabat Hildegardis Dresen.

Musica et cinematographia

recensere

Musica indissociabilis nationalis culturae est, nonne Estones "Populus Canens" qualificati sunt? Primum Panestonicum carminis festum anno 1869 Tarbati evenit, ubi fere mille cantorum et musicorum e tota natione ventorum coram cavea 200 000 hominum congressi sunt. Haec traditiones anno 1988 "Revolutionem Cantantem" inspiravere, cum Estonia se e Sovietico iugo liberavit. Anno 2001, Estonia in Cantus Eurovisionis Certamine vicit.

Estonia vere debillimam quotam cinematographicorum spectatorum partem in toto orbe terrarum habet sed est valde productiva praesertim animatarum et documentariarum pellicularum. Festum quaque aestate habetur, anthropologicis pelliculis dicatum, Pernaviae et Tallinnae quaque hieme fit Festum Pellicularum Noctes Nigrae Tallinnae (Estonice Tallinna Pimedate Ööde Filmifestival).

Architectura

recensere
 
Universitas Tartuensis.
 
Ecclesia Sancti Olavi.

Per omnes annos penes varios populos (Germanos, Suecicos et Russos), Estonica architectura varios influxus passa est. Horum influxuum syndrome -rabies, metus, humiliatio- significativos characteres architecturae monumentorum dederunt, faciendo Gothico Estonico unico inter Septemtrionales architecturas Gothicas. Et alii stili suaviter placideque reflectuntur inter Mediaevales ecclesias, Renascentisticas subtilitates, Baroca castella, Neoclassicas domos et Modernistica oppida.

Velut architectonica nationalia symbola habentur Mediaevale Tallinnae, Baroca Narva, Classica urbs universitaria Dorpatum et Pirnavia, litoralis urbs cum decennii 193 architectura.

Feriae et dies festi

recensere
Feriae et dies festi
Dies Nomen Latinum Nomen Estonicum Notae
Kalendis Ianuariis Annus Novus Uusaasta
24 Februarii Dies Nationalis Iseseisvuspäev, Eesti Vabariigi aastapäev Libertatis commemoratio anno 1918
Variabilis Dies Passionis Domini Suur reede
Variabilis Pascha Ülestõusmispühad
Kalendis Maiis Dies Laboris Kevadpüha
Variabilis Pentecoste Nelipühad
23 Iunii Dies Victoriae Võidupüha
24 Iunii Festum Sancti Ioannis Jaanipäev
20 Augusti Dies Libertatis Restauratae Taasiseseisvumispäev
25 Decembris Christi Natalis Esimene jõulupüha
26 Decembris Dies Sancti Stephani Teine jõulupüha Secundum calendarium populare tabanipäev seu tehvanipäev, scilicet "dies Stephani"
Festa non feriata
Dies Nomen Latinum Nomen Estonicum Notae
6 Ianuarii Sollemnitas Epiphaniae Domini Kolmekuningapäev
2 Februarii Anniversarius Foederis Pacis Tartuensis Tartu rahulepingu aastapäev
Pridie Idus Martias Dies sermonis patrii Emakeelepäev
Secundo die Solis Maii Dies Matrum Emadepäev
14 Iunii Dies Luctus Leinapäev
2 Novembris Commemoratio Omnium Fidelium Defunctorum Hingedepäev
Secundo die Solis Novembris Dies Patrum Isadepäev

Cultura popularis

recensere
 
Neopaganismi Estonici symbolum.

Popularis Estoniae laographia e multis saeculis ante primas saeculi tertio decimo occuptiones venit. Primi magni influentes Fenni fuere, qui, sua propinquitate Boreali et linguistica, culturali proximitati faverunt. Prima magna peregrina impactio evenit cum Catholici ad Estoniam saeculo tertio decimo advenere et culturam paganam pro Christianam delere conati sunt. Quod accidit fuit istarum culturarum mixtio, quod vicissim Estonici populi culturam per annos surgere fecit.

Per saeculum duodevicensio linguae Estonicae popularizatione per populum et saeculo undevicensimo magno nationalistico sensu surgente, cultura popularis praedominans populo facta est. Multa antiqua carmina resuscitata et alia creata sunt. Religionis paganae elementa inter populum denuo orta et Religionis Christianae elementis unita sunt. Olim animalium ac hominum sacrificia paganis deis faciebantur ad habendas bonas alimentorum culturas ac bonam vitam. Istud elementum praeterito relictum est, quia Novo Aevo istud inter urbium homines non situm est, sed veneficae, magi et daemones dissimilem visionem in cultura Estonica habuere, quia ei sociales erant qui bona portabant, diverse eis quae Christianismus praedicat.

Coquina

recensere

Coquina Estonica per saecula a suis traditionalibus et potentioribus vicinis influxa est. Dania, Germania, Suecia, Polonia et Russia totum aut Estonici territorii partem gubernare consecuti sunt, sed praecipuus localis gastronomiae character rustica origo est.

Plerique Estones rusticae originis ante ultimum saeculum erant et, cum cibus artus erat, ad excogitandum acuti esse egebant servanda pauca carne et fruendo ea maxime quam habebant. Postea, cum urbanizatio propter nationis industrializationem roborata est, communissima carnum genera et patatae frictae norma facta sunt, velut in reliqua Europa.

Hoc est quod hodie in localium thermopoliorum indicibus probabiliter invenietur, iuxta cum brassicae conditae (Estonice hapukapsas) portione.

Fortunate, nihilominus, exclusivissima? Estonica praecepta a multis familiis adhuc parantur et in variis popinis circum Tallinnam apponuntur. Inter traditionalia fercula sunt: anguilla in mulso madefacta (Estonice marineeritud angerjas), frigida apposita; pisa cum lingua (Estonice Keel hernestega), alia gustatio frigida apposita cuius praecipuum elementum lingua est; caseus capitis (Estonice sült) sive suilla gelatino cocta, e quo magnae quantitates fervenda suilla exossata, aliquando pedibus aut capite, fiunt ad servandum id urceis postea; botellus sanguineus (Estonice verivorst), tomaculum sine carne, praecipue coagulato sanguine ac oryza fartum, characteristico colore obscuro, Estonicum ferculum valde typicum hiemis ac noctis Christi Natalis, appositum iuxta cum rubro fructuum silvestrium gelatino; Brassica Mulgica (Estonice mulgikapsad), brassica condita suillā decocta, patatis coctis apposita; silgusoustum (Estonice silgusoust), quidam parvus Maris Baltici harengus cum larido in cramo; carascum (Estonice karask), placenta similis pani ex hordeo; subcerevisia[79] (Estonice kali), fermentata potio leviter alcoholica et edulcata e pani atro aut secalino facta.

Artes athleticae

recensere

Per multos annos, Estonia suos athletas aliis civitatibus cessit. Primum Russiae (inter annos 1900 et 1912) et postea Unioni Sovieticae (inter annos 1948 et 1988), sed cum suo vexillo OLympia Aestiva participavit octo clipeos aureos, septem argenteos et aeneos assecuta est. In Olympiis hiemalibus, Estonia minus editiones (septem) participavit sed efficientior fuit, assecuta magis clipeos aureos, quattuor summatim, ob solum unum argenteum et unum aeneum.

 
Athleta Ander Veerpalu, bicampio saltuum in Olympiis hiemalibus.

Maximus Estoniae olympionices nartator Andreas Veerpalu est, qui tres clipeos, duos aureos, et unum argenteum habet, Civitate Lacus Salsi anno 2002 et Taurini anno 2006.

In birotatione, notissimus Ioannes Kirsipuu est, qui in variis Circuitus Franciae phasibus vicit. In cursibus autocinetorum, Marcus Asmer campio Formulae 3 anno 2003 factus est et fuit primus Estonicus gubernator qui Formulam 1 probationibus turmae Williams anno 2003] gubernavit. Antonius Kasemets Estoniam in tempore 2006 exstincti certaminis Champ Car repraesentavit, undecimum locum in Praemio Magno Edmundopolis velut optimum resultatum habens. Coemgenus Korjus, in praesenti in GP3 Seriebus, et Sten Pentus, hodie in Auto GP, alii Estonici repraesentantes in cursu autocinetorum formulae sunt. Marcus Märtin, qui 86 rallyis probationibus inter annos 1997 et 2005 certavit, Estonicum praecipuum nomen hoc modo est.

In pediludio, Estonia nullam turmam internationaliter expressivam habet et turma nationalis nunquam se in certamine mundano pedilusorio aut in Certamine Europaeo classificavit. Optima expeditio fuit in certaminibus exclusoriis Certaminis Europaeis Pediludii MM, cum tres victorias consecuta est et tertio loco in circulo finivit qui Cechiam et Scotiam continebat. Pedilusor Martinus Poom anno 2004 optimus Estonicus lusor ultimis 50 societatis UEFA annis electus est, sed notissimus pedilusor in hac natione natus Valerius Karpin est, Russicae originis et quamborem in Russia lusit.

Internationales classificationes

recensere

Tabula inferior internationales Estoniae classificationes ostendit:

Index Locus Nationes recensae
Societatis Freedom House Libertas Interretialis anno 2002 1º 47
Societatis Global Gender Gap Report Index Mundanus de Spatio inter Genera anno 2013 59º 136
Index Libertatis Oeconomicae anno 2014 11º 157
Societatis Relatoribus sine Finibus Index de Libertate Imprimendi inter annos 2011 et 2012 11º 187
Index de Statu Libertatis Mundanae anno 2006 1º 159
Index Evolutionis Humanae anno 2013 33º 169
Index Perceptionis Corruptionis anno 2013 28º 176
Index Promptitudinis Retialis anno 2014 21º 133
Index Facilitatis Negotiandi anno 2014 22º 158
Index de Statu Puerorum Mundanorum anno 2012 10º 165
Index de Statu Feminarum Mundanarum anno 2012 18º 165
Index Libertatis Mundanae anno 2014 8º 165
Index Prosperitatis Legatum anno 2011 33º 110
Index Proficientiae in Lingua Anglica EF anno 2013 4º 60
Programma Internationalis Studentium Aestimationis anno 2012 de Mathematica 11º 65
Programma Internationalis Studentium Aestimationis anno 2012 de Scientia 6º 65
Programma Internationalis Studentium Aestimationis anno 2012 de Lectione 11º 65

Secundum situm interretialem speedtest.net, Estonia unam inter rapidissimas deonerandi ex Interreti velocitates in toto orbe terrarum cum media deonerandi velocitate 27,12 megabitorum pro secundo habet.

Codices

recensere
 
Situs ad sinum Finnicum.

Estoniae hi codices sunt:

Nexus interni

Notae

recensere
  1. ↑ Diccionario Auxiliar Español-Latino ab Iosepho Ioanne del Col
  2. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  3. ↑ Diccionario Auxiliar Español-Latino ab Iosepho Ioanne del Col
  4. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
  5. ↑ Baltisches historisches Ortslexikon: Estland .
  6. ↑ Vicipaedia Anglica.
  7. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  8. ↑ Vicipaedia Anglica
  9. ↑ Vicipaedia Anglica
  10. ↑ Vicipaedia Anglica.
  11. ↑ Vicipaedia Anglica
  12. ↑ Vicipaedia Anglica.
  13. ↑ Vicipaedia Anglica
  14. ↑ Vicipaedia Estonica.
  15. ↑ Historia Diplomatica Friderica Secundi
  16. ↑ Vicipaedia Lettonica.
  17. ↑ Vicipedia Estonica.
  18. ↑ Heinrici Chronicon Lyvoniae
  19. ↑ Vicipaedia Anglica.
  20. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  21. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  22. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  23. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  24. ↑ M. Zeiller, Regnorum Sueciae, Gothiae . . . descriptio nova.
  25. ↑ Baltisches historisches Ortslexikon: Estland .
  26. ↑ M. Zeiller, Regnorum Sueciae, Gothiae . . . descriptio nova
  27. ↑ nuntii latini yle
  28. ↑ Tabula Ducatuum Livoniae et Curlandiae a F. de Witt.
  29. ↑ Vicipaedia Anglica.
  30. ↑ Kärdla ümbruse kohanimedest
  31. ↑ Kärdla ümbruse kohanimedest
  32. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  33. ↑ Lexicum nominum geographicorum latinorum.
  34. ↑ Lexicon Universale Hofmann.
  35. ↑ Lexicum nominum geographicorum latinorum.
  36. ↑ Vicipaedia Anglica
  37. ↑ Vicipaedia Anglica
  38. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  39. ↑ Vicipaedia Anglica
  40. ↑ Vicipaedia Anglica
  41. ↑ Vicipaedia Anglica
  42. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  43. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  44. ↑ Vicipaedia Estonica
  45. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  46. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  47. ↑ Vicipaedia Estonica
  48. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  49. ↑ Ducatuum Livoniae et Curlandiae Nova Tabula
  50. ↑ Ducatuum Livoniae et Curlandiae Nova Tabula
  51. ↑ Vicipaedia Theosdisca
  52. ↑ Vicipaedia Estonica
  53. ↑ Vicipaedia Theosdisca
  54. ↑ Vicipaedia Estonica
  55. ↑ Vicipaedia Anglica
  56. ↑ Vicipaedia Anglica
  57. ↑ 57.0 57.1 Regnorum Sueciae, Gothiae... nova descriptio
  58. ↑ Lexicum nominum geographicorum latinorum
  59. ↑ Vide paginam Anglicam de Ecclesia Tarbatensi
  60. ↑ Regnorum Sueciae, Gothiae ... descriptio nova
  61. ↑ Vide paginam Anglicam de Ecclesia Tarbatensi
  62. ↑ Regnorum Sueciae, Gothiae ... descriptio nova
  63. ↑ Vicipaedia Anglica
  64. ↑ Vicipaedia Anglica
  65. ↑ Lexicum nominum geographicorum latinorum
  66. ↑ Regnorum Sueciae, Gothiae... nova descriptio
  67. ↑ ibidem
  68. ↑ ibid.
  69. ↑ Vicipaedia Estonica
  70. ↑ Regnorum Sueciae, Gothiae ... descriptio nova
  71. ↑ "Population by ethnic nationality, 1 January, year". stat.ee. Statistics Estonia 
  72. ↑ "PC231: POPULATION BY RELIGIOUS AFFILIATION AND ETHNIC NATIONALITY". Statistics Estonia. 31 Martii 2000 .
  73. ↑ "PC0454: AT LEAST 15-YEAR-OLD PERSONS BY RELIGION, SEX, AGE GROUP, ETHNIC NATIONALITY AND COUNTY, 31 DECEMBER 2011". Statistics Estonia. 31 December 2011 .
  74. ↑ Vicipaedia Anglica
  75. ↑ Estonica - Oeconomia: Commercium Externum
  76. ↑ Eesti Entsüklopeedia
  77. ↑ "National summary sheets on education systems in Europe and ongoing reforms: Estonia". Eurydice. February 2009 .
  78. ↑ Vicipaedia Anglica
  79. ↑ Русско-латинский словарь

Nexus externi

recensere
  Vicimedia Communia plura habent quae ad Estoniam spectant.
  Lege Ἐσθονία ("Estonia") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam
  Situs geographici et historici: Locus: 59°0′0″N 26°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Vision of Britain • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия
Civitates et territoria Europae
Civitates

Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina

Civitates statu dubio

Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria

Territoria obnoxia et statu dubio

Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia

Capsae cognatae: Africa • America • Asia • Oceania
Civitates sociae Unionis Europaeae
 

Austria • Belgica • Bulgaria • Cechia • Croatia • Cyprus • Dania • Estonia • Finnia • Francia • Germania • Graecia • Hibernia • Hispania • Hungaria • Italia • Lettonia • Lituania • Luxemburgum • Melita • Nederlandia • Polonia • Portugallia • Romania • Slovacia • Slovenia • Suecia

Capsae cognatae: Duces civitatum • Primi ministri
Estonia : politica
Praesides Estoniae
 

Otto Augustus Strandman • Ioannes Tõnisson • Aadu Birk • Ants Piip • Constantinus Päts • Iohannes Kukk • Fridericus Carolus Akel • Georgius Jaakson • Ioannes Teemant • Augustus Rei • Carolus Eenpalu • Leonardus Meri • Arnoldus Rüütel • Thomas Henricus Ilves • Christina Kaljulaid • Alar Karis

Primi ministri Estoniae (1990–)
 

Edgarus Savisaar 1990 • Titus Vähi 1992 • Martinus Laar 1992 • Andreas Tarand 1994 • Titus Vähi 1995 • Martinus Siimann 1997 • Martinus Laar 1999 • Siim Kallas 2002 • Iohannes Parts 2003 • Andreas Ansip 2005 • David Rõivas 2014 • Georgius Ratas 2016 • Kaja Kallas 2021

Ministri rerum externarum Estonici 1990–
 

Leonardus Meri 1990 • Ioannes Manitski 1992 • Trivimi Velliste 1992 • Georgius Luik 1994 • Riivo Sinijärv 1995 • Siim Kallas 1995 • Thomas Henricus Ilves 1996 • Radulphus Mälk 1998 • Thomas Henricus Ilves 1999 • Christina Ojuland 2002 • Rein Lang 2005 • Urmas Paet 2005 • Keit Pentus-Rosimannus 2014 • Marina Kaljurand 2015 • Georgius Ligi 2016 • Sven Mikser 2016 • Urmas Reinsalu 2019 • Eva-Maria Liimets 2021 • Urmas Reinsalu 2022 • Margus Tsahkna 2023

Capsae cognatae: Primi ministri Estoniae
Consilium ministrorum Kaja Kallas 2021–
 

Jaak Aab (2022–) • Taavi Aas (2022–) • Lea Danilson-Järg (2021–2022) • Piret Hartman (2021–2022) • Kristian Jaani (2022–) • Kristjan Järvan (2021–2022) • Kaja Kallas • Madis Kallas (2021–2022) • Liina Kersna (2022–) • Tanel Kiik (2022–) • Urmas Kruuse • Lauri Läänemets (2021–2022) • Kalle Laanet (2022–) • Maris Lauri (2022–) • Eva-Maria Liimets (2022–) • Tõnis Lukas (2021–2022) • Tõnis Mölder (2022–) • Anneli Ott (2022–) • Keit Pentus-Rosimannus • Peep Peterson (2021–2022) • Hanno Pevkur (2021–2022) • Signe Riisalo • Erki Savisaar (2021–2022) • Urmas Reinsalu (2021–2022) • Riina Sikkut (2021–2022) • Riina Solman (2021–2022) • Andreas Sutt (2022–) • Tiit Terik (2021–2022)

Estonia : geographica
Comitatus Estoniae
 

Daghoa • Fellinum • Harria • Iagiwa • Iervia • Osilia • Pernavia • Polua • Rapala • Rotalia • Tarbatum • Valga • Vironia occidentalis • Vironia orientalis • Voru


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Estonia&oldid=3856355"