Scientia

Scientia est nomen substantivum a verbo temporali scire deductum, quod omnes varietates 'sciendi' comprehendit. Itaque constat scientiam vocabulum polysemum esse. Quin etiam in eodem orationis circuitu interdum invenitur, sicut hic:

Haec est pagina discretiva alias paginas eiusdem fere nominis indicans.

Neque enim te fugit laudandarum artium omnium procreatricem quandam et quasi parentem eam quam philosophiam Graeci vocant ab hominibus doctissimis iudicari, in qua difficile est numerare quot viri quanta scientia quantaque in suis studiis varietate et copia fuerint qui non una aliqua in re separatim elaborarint, sed omnia quaecumque possent vel scientiae pervestigatione vel disserendi ratione comprenderint. (Cic. De orat. 1.9.4).

Itaque scientia non solum 'scientiam' plerumque declarativam significat, sicut hic:

Maxime vero virtutum cognitio confirmat percipi et conprendi multa posse. in quibus solis inesse etiam scientiam dicimus, quam nos non conprehensionem modo rerum sed eam stabilem quoque et immutabilem esse censemus, itemque sapientiam artem vivendi, quae ipsa ex sese habeat constantiam (Cic. Luc. 23); aut scire istarum rerum nihil, aut, etiamsi maxime sciemus, nec meliores ob eam scientiam nec beatiores esse possumus (Cic. Rep. 1.32);

sed etiam 'scientiam rationalem' designat, sicut hic:

Multi erant praeterea clari in philosophia et nobiles, a quibus omnibus una paene voce repelli oratorem a gubernaculis civitatum, excludi ab omni doctrina rerumque maiorum scientia ac tantum in iudicia et contiunculas tamquam in aliquod pistrinum detrudi et compingi videbam (Cic. De orat. 1.46); maximus ille medicorum et huius scientiae conditor feminis nec capillos defluere dixit nec pedes laborare (Sen. Ep. 95.20).

Scientia

Nexus interni