Cultura

Cultura (a colendo) est notio difficillima definitu. Generatim, cultura est modus vivendi, at in quotidianis fortunae vicissitudinibus culturae multiplices sunt effectus. Declaravit UNESCO:

Ager cultus, principium culturae: "Qui studium agricolationi dederit, antiquissima sciat haec sibi advocanda: prudentiam rei, facultatem impendendi, voluntatem agendi. Nam is demum cultissimum rus habebit . . . qui et colere sciet et poterit et volet. Neque enim scire aut velle cuiquam satis fuerit sine sumptibus, quos exigunt opera; nec rursus faciendi aut impendendi voluntas profuerit sine arte, quia caput est in omni negotio nosse quid agendum sit, maximeque in agri cultura, in qua voluntas facultasque citra scientiam saepe magnam dominis adferunt iacturam, cum imprudenter facta opera frustrantur impensas" (Columella, De re rustica 1.1.1–2).

Cultura homini facultatem de se ipso cogitandi dat. Cultura est qua vere reddimur humani, ratione praediti, arbitrio instructi morumque bonitate ornati. Cultura fit ut rerum virtutes discernamus delectusque habeamus. Cultura est cuius opibus homines quid cogitent vel velint exprimunt, sui conscii fiunt, se imperfectos confitentur, quidquid impetraverint in dubium vocant, novas significationes adsidue quaerunt, opera exigunt quibus modum sibi impositum exsuperent.

Hae definitiones praecipue ab homine profectae quotidiano et populari intellectui culturae respondere videntur. Quem intellectum humanisticum aequiperat (vel potius iam superavit) intellectus culturae plerumque ab anthropologis et sociologis partus. Quae cum ita sint, duo ferme sunt modi, quibus cultura vulgo intellegi solet:

• Intellectus humanisticus, qui culturae attribuit animum humanum eo consilio colendum, ut optimis artibus eruditus humanitate excellat.
• Intellectus anthropologicus, qui culturam arguit esse (1) integram scientiae, opinionis morumque compagem ex symbolicae cogitationis facultate ortam, ac (2) animorum, aestimationum, finium, consuetudinum communionem cuiusque institutionis, organizationis, gregis propriam. Itaque cultura anthropologice intellecta ex quodam consortium cognitionum thesauro constat, qui per socialem eruditionem memoriae communi traditur.

Anno 1952, Alfredus L. Kroeber et Clyde Kluckhohn, anthropologi Americani, indicem centum sexaginta quattuor Anglici nominis culture definitionum in variis scriptis editarum composuerunt, in quo huius vocis sensus in sex classes definitivas sunt divisi—definitiones dicimus res descriptionis, historiae, normarum, geneticae, structurarum, psychologicae (Kroeber & Kluckhohn (1952:77–273).

Hodie autem notionem culturae videmus multiplici exstitisse significationum varietate, quae ab animi quasi ad creativitatem liberatrice usque ad animi quasi coërcitricem extenditur. Praesertim apud recentiores eruditos, auctu technologiae motos, convenit de cultura coërcitrice disserere. Unus ex celeberrimis, Clifford Geertz, diserte de cultura coërcitrice dicit: culturam non ex moribus constare, sed potius ex coërcendi rationibus—consiliis, praescriptis, regulis, praeceptis ab ingeniariis computatralibus programmata appellatis—ad mores regendos designatis.

Intellectualis historia culturae

Origo

Cultura est ab colendo vocata, nempe a verbo Indoeuropaeo, quod apud Romanos antiquos ad habitationem (ut incolere, incola), ad curam terrae (ut agrum colere, agricola) aliarumque rerum et corporearum (ut fructum, oleam colere; vinicola, viticola) et incorporearum (ut artes, leges, litteras, officia colere), nec non ad venerationem (ut deicola, plebicola, sacricola) pertinet.

Intellectus culturae quomodo in Latinitate variaverit

Parthenon Athenarum, commune culturae sublimis symbolum.

Ars Aegypti antiquae: musica saltatusque sunt res culturae.

Vocabulum culturae apud antiquos idem valebat ac agri cultura, qua de causa hac vi saepissime dicebatur sine genetivo attributo. Cum autem alia quadam de re aut corporea aut incorporea agebatur, opus erat attributo genetivo (sicut cultura arborum, vitium, gallinarum, cochlearum, animi, ingenii, cett.). Inde ab Tertulliano cultura etiam sensum venerationis adquisivit. Hactenus fere de usu vernaculo loqui possumus.

Inde ab saeculo fere septimo decimo ex aliis linguis (praesertim Theodisca, Francica, Anglica) quasi advecticii usus sunt orti, qui novas pepererunt significandi facultates. Itaque hodierna Latinitate, si de agri cultura loquimur, non licet omittere agri, nam cultura, absolute (id est: sine attributo genetivo) dicta, non iam agri culturam significat, sed potius animi culturam.

Quae notio culturae ab homine profecta complures annos anthropologorum studiis admodum bene servivit, quamquam rerum culturalium enumeratione constat omnia enumeranda numquam exhaustum iri. Inde ab anno fere 1920 definitiones culturae paene abundare coeperunt, donec Kroeber et Kluckhohn supra laudati anno 1952 temporariam quandam sensuum culturae rationem reddiderunt. Hodie autem iam animalia quoque a nonnullis eruditis putantur suam habere culturam.

Saeculo vicesimo, cultura facta est media anthropologiae pars (Miller 2008). Cultura anthropologice intellecta omnes res complectitur quae non ab genetica humana sunt ortae. Anthropologi, praesertim Americani, voce culturae duas fere res significaverunt: (1) indoles humana experientias symbolis in genera describendi atque inventiones excogitandi; (2) modi proprii quibus homines varias orbis terrarum regiones habitantes experientias suas descripserunt suaque inventione sunt usi. Post secundum bellum mundanum, vox culturae apud sociologos, rerum culturalium studiosos, psychologos, aliarumque doctrinarum peritos increbruit.

Cultura formatrix hominis et populi

Immanuel Kant culturam dixit formatricem animi.

Ioannes Gottfriedus Herder culturam dixit formatricem civitatis.

Immanuel Kant (1724–1804), philosophus Germanicus, individualisticam definitionem "illuminationis" excogitavit haud alienam ab formatione (Bildung): "Illuminatio est exitus hominis ab immaturitate, quam sua culpa commeruit." Hanc immaturitatem non ex defectu intelligentiae emanare, immo voluntatis et audaciae libere cogitandi. Contra hanc ignaviam hortatus Sapere aude! inquit.

Kant credidit naturam esse systema quoddam teleologicum, cuius finis in homine animique cultura constat. Itaque hominis est animi culturam consummare et repraesentare moraliter vivendo secundum imperativum categoricum (Kant 1785). Nisi animi culturam menti insitam habemus, comitas nostra nihil nisi artificium est. Quod artificium Kant civilizationem nuncupavit et primus culturae opposuit. Est enim utilis se gerendi ratio, si quisque hominum benigno in alios animo esse consuevit, ac si controversiae familiarium aliarumque rerum convenienter cum legibus inter cives pacabiliter componuntur. Tametsi haec magni sunt momenti civilia, nondum satis sunt ad veram habendam animi culturam, quae ea tantum condicione valet, ut quisque exemplar moralitatis menti insitum (hoc est: imperativum categoricum) secutus eo, quidquid fecerit, consilia per se bona repraesentare studeat.

Quae nuper de Kantio narrata sunt ad eius pertinent cogitata, quae mente penitus mutata primoque "criticarum" volumine edito tenebat, sed viginti fere annis antea—nempe annis millesimis septingentesimis sexagesimis—de philosophia et anthropologia culturali aliter cogitaverat. Iisdem annis Ioannes Gottfried Herder (1744–1803) erat discipulus Kantii eiusdemque amicus, qui illius aetatis praeceptis magistri sui nutriebatur. Itaque Herder, cum Kant sua commutaret praecepta, iisdem in praeceptis perseveravit. Quo factum est, ut vehemens oriretur aemulatio inter Herderum, "exemplar anni 1765 Kantianum," et Kantium ipsum "postcriticum."

Herder hominem cogitabat natura esse defectum (Mängelwesen), cui recens nato desunt facultates ad vivendum necessariae. Cum de animi impetu nesciat texere ut aranea nec nidum construere ut avis, hominis est ratione (Besonnenheit) uti. Quod quidem fieri non potest nisi in communione gregalium, nam "homo ea est indole, ut in grege formetur, in communitate et societate." Itaque animus in societate humana formandus est. Haec notio formationis (Bildung) in naturalismo Kantiano annorum 1760 remanet, quo relicto, ut supra dictum est, Kant ad idealismum moralem progressus est; Herder autem cogitavit populum (Volk) quasi substramen esse formationis humanae (Welter 2003:120–130). Hominem esse medium quendam (Zwitterwesen), inter immaturitatem (Existentialsein) et perfectionem (Idealsein) interiectum (Welter 2003:22), qui quandoque natus continuo formetur populo suo. Apud Herderum scilicet de populo Germano agebatur.

Gulielmus von Humboldt suam putavit cuique culturae esse cosmotheoriam (Weltanschauung).

Itaque vere singulares non sunt homines sed populi, quorum quisque sui caeli suique soli natura nec non suorum gestorum effectu distincti suis moribus suos format homines. Cogitandi modi in animo singularis hominis informati ex cultura populi oriuntur.

Herder unus ex primis animadvertisse videtur cogitationem lingua determinari, etenim nisi per linguam fieri non posse: linguam, fontem cognitionis, ex cogitationibus signis notatis constare (Häfner 1995:91). Lingua rectrix cogitationis—hanc notionem suam fecit etiam Gulielmus von Humboldt (1767–1835), glottologus et philosophus Germanicus. Hac notione affecti postea Eduardus Sapir et Beniaminus Whorf de relativitate linguistica disseruerunt.

Anno 1795, Humboldt anthropologiam proposuit, quae studia a Kantio et Herdero navata ad summam componeret. Per Aevum Romanticum, eruditi in Germania—praecipue philosophi qui motibus nationalisticis (sicut certamini pro "Germania" ex principatibus variis facienda, et certaminibus nationalibus a minoribus gentibus contra Imperium Austro-Hungaricum insertis) studebant—capaciorem culturae notionem evolverunt, quam cosmotheoriam (Weltanschauung) appellaverunt. Secundum hanc scholam, unicuique gregi ethnicae est sua visio mundi propria, quae suo tantum neque aliarum gentium modulo metienda est. Hic aspectus culturae, quamquam prioribus iudiciis capacior, distingui inter culturas eruditas (sive civilizatas) et culturas rudes (sive primitivas, sive gentiles, sive "tribales") etiamtunc sivit.

Cultura = cultura sublimis

Petroglyphae apud Reservationem Gobustan Civitatis Atropatenae.

Matthaeus Arnold voluit culturam sublimitate excellere.

Complures humanistae saeculi undevicesimi, sicut Matthaeus Arnold (1822––1888) poeta et criticus Anglicus, vocem culturae adhibuerunt ad specimen urbanitatis et elegantiae humanae et "optimarum rerum quae cogitatae et dictae in orbe terrarum sunt" denotandum (Arnold 1869). Haec notio culturae est similis formationis (Bildung) Kantianae. Quae cum ita sint, cultura re vera optimatum sive electissimorum exemplaria denotabat, quae cum artibus bellis, coquinaria elegantia (haute cuisine), Europaea musica classica, vestitu aliisque rebus consociabantur.

De cetero, Romanticismi erat etiam studium doctrinae popularis (folklore), quod eruditis culturam aliquam in vulgo quoque exstitisse persuasit. Hoc discrimine cultura sublimis, res dominantis classis socialis, distingui solet ab cultura humili, re inferiorum classium socialium. Haec culturae notio, quae in Europa augescebat saeculo duodevicensimo ineunteque saeculo undevicensimo, inaequalitatem in civitatibus Europaeis praevalentem ostendit (Bakhtin 1981:4).

Cultura sublimis inter alia complectitur opera arte facta in domus imperatoriae sepulcris (sicut in Aegypto pharaonica) et in aedibus regiis (sicut in Persia et Sina) sita; ceterum multa exempla culturae humilioris, sicut petroglyphae, paene toto in mundo inveniuntur.

Cultura = civilizatio

Arnold culturam opposuit anarchiae, cum alii Europaei, Hobbesium et Russavium philosophos secuti, culturam cum statu naturali contenderent. Dixerunt enim Hobbesius et Russavius indigenas Americarum, quos Europaei ab saeculo sexto decimo expugnabant, in statu naturali vivere. Cultura statui naturali opposita aliter dicebatur civilizatio, et populus in statu naturali habitans ("Naturvolk") non(dum) civilizatus existimabatur.

Hac dissimilitudine affecti Herbertus Spencer doctrinam Darwinismi socialis, et Ludovicus Henricus Morgan theoriam evolutionis culturalis in medium attulerunt. Perinde ut nonnulli critici dixerunt culturae sublimis et culturae humilis distantia re vera demonstrari electorum hominum Europaeorum et non electorum inter se classium conflictio, ita alii dixerunt critici "civilizatorum" et "non civilizatorum" populorum inter se distinctione demonstrari colonialistarum Europaeorum eorumque imperio subiectorum inter se conflictio.

Alii critici, Russavium secuti, hanc culturae sublimis et humilis differentiam approbaverunt, sed culturam sublimem urbanitate et elegantia animos corrumpere et depravare, denique propriam naturam humanam obscurare et detorquere arbitrati putabant musicam popularem, natam puta a classe operaria, naturalem vivendi modum candide exprimere, musicam autem classicam leve et dissolutum vitae genus exponere. Porro, hoc iudicium saepe indigenas depinxit feros nobiles, quibus fuerunt "authenticae" intaminataeque vitae, culturae occidentalis systematis capitalisticis quam maxime stratificatis neque adfectae neque corruptae.

Ad hodiernas quaestiones

Interest culturae studiosorum de origine scientiae vel cognitionis disserere: res culturales utrum ex observationibus mundi extranei an ex ideis mentibus innatis oriantur. Exeunte saeculo undevicesimo orta est dissensio inter eos, qui culturalium inventorum ubique repetitiones et argumentorum memoriae traditorum variis in locis similitudines pari progressu factas esse vellent, et eos, qui has similitudines per gentes diffusas esse contenderent.

Adolfus Bastian voluit omnes homines indole consociatos esse.

Eduardus Burnett Tylor, culturae notionis hodiernae praecursor.

Anno 1860, Adolfus Bastian (1826–1905) librum Der Mensch in der Geschichte: Zur Begründung einer Psychologischen Weltanschauung ('Genus humanum historice expositum: Institutio cosmotheoriae psychologicae') inscriptum edidit, quo "psychicam hominum unitatem" proposuit. Putavit enim scientifica omnium humanarum societatum conlatione demonstrari posse distinctas cosmotheorias sive mundi visiones in eisdem principalibus elementis consistere. Dixit etiam omnes societates humanae certas notiones primas (Elementargedanken) inter se consociare; distinctas culturas vel notiones populares (Völkergedanken) esse proprias notionum primarum variationes.

Hac in schola edoctus est Franciscus Boas (1858–1942), qui hanc opinionem, cum ex Germania demigravit, ad Civitates Foederatas Americae attulit.

Anno 1870, E. B. Tylor (1832–1917) cultura sublimi ab humili distincta docuit religiones a forma polytheistica magis magisque ad formam monotheisticam evolvi (McClenon 1998:528–529). Quae cum ita sint, Tylor definitione reformata dixit culturam in diversis moribus consistere qui cuiusque societatis humanae proprii sint; qua definitione apparet, qua vi cultura hodie intellegatur.

Disputationes de cultura saeculo vicesimo

Cognationes taxinomicae Hominoideae superfamiliae. Habuerunt omnia genera culturam?

Quamquam anthropologi Tylorensem culturae definitionem ubique colunt, saeculo vicensimo cultura emersit gravissima unificansque anthropologiae Civitatum Foederatarum notio, qua plerumque dicit universam hominum capacitatem in genera describere experientiasque symbolis enumerare, et tunc symbolis experientias enumeratas hominibus communicare.

Anthropologia Americana in quattuor ramos ordinata est: anthropologiam biologicam, linguisticam, anthropologiam culturalem, et archaeologiam, quorum quisque gravissimas in investigationibus culturae partes agit. Anthropologiae partes vel facultates multarum universitatum Americanarum in hos ramos divisae sunt; attamen quaestiones naturales in his ramis anthropologos qui in aliis civitatibus laborant varie moverunt.

Anthropologia biologica: evolutio culturae

Disputationes de cultura inter anthropologos biologicos duas quaestiones tractant. Primum: est cultura unice humana? vel partitur ab aliis speciebus, maxime aliis primatibus? Gravis est haec quaestio, quia evolutionis theoria dicit homines de primatibus non humanis, nunc exstinctis, descenderunt. Item: quo modo inter homines evolvit cultura?

Geraldus Weiss, anthropologus Americanus, observavit (1973) multos anthropologos, quamquam Tylorensis culturae definitio solum hominibus adhibita est, hanc sumere, et ergo ex posterioribus definitionibus haec singula gravia delere, ut culturam quibusvis moribus doctis tantum aequent. Hic lapsus est impedimentum, quoniam per formativos primatologiae hodiernae annos, nonnulli primatologi, in anthropologia eruditi, comprehenderunt notionem culturae doctos inter humanos mores dicere; alii autem, sic non eruditi, hanc opinionem negaverunt. Itaque Robertus Yerkes, Jane Goodall, et alii non anthropologi notabiles dixerunt, quia panibus sunt mores docti, eis esse culturam quoque (Goodall 1963:308; Yerkes 1943:51–52, 189, 193). Hodie, primatologi anthropologici de hac re inter se dissidunt: nonnulli primatibus non humanis esse culturam adfirmant; alii ex contrario (Andrew 1963:301; Bryan 1963:297; Keleman 1963:304).

Cultura: res elaborata

Haec disceptatio scientifica abs curis sollicitudinibusque ethicae impedita est. Subiecta primatologiae sunt primates non humani, et mores humani quamcunque culturam quae primatibus sint minitantur. Investigationibus de cultura primatum inspectis, W. C. McGrew conclusit: "disciplina subiecta poscit, et plurimae primatum non humanorum species ab eorum patruelibus humanis in periculum adducuntur. Ad extremum, quidquid sit meritum, primatologia culturalis superesse obliganda est" (McGrew 1998:323); hoc est, culturae primatum superandae sunt.

Forma ossium Luciae, Australopitheci afarensis

McGrew culturae posuit (1998:323) definitionem quam esse utilem pro cultura primatum investigata speravit. Hominibus non esse aditum ad cognitionem scientiamve primatum non humanorum novit; ergo, si cultura verbis doctrinae definitur, anthropologos qui culturae primatum studere conantur rigide circumscribi. In loco definitionis "culturae" ut generis doctrinae, McGrew anthropologos habere culturam esse elaborationem subiecit, cuius gradus enumeravit sex:

1. Novum morum exemplar invenitur, vel exemplar exsistens modificatur.
2. Qui novat alio hoc exemplar transmittit.
3. Forma exemplaris est consentanea in et trans exsecutores, fortasse etiam noscitatis modi proprietatibus.
4. Qui exemplar adipiscitur ingenium id exsequi diu retinet.
5. Exemplar trans unitates sociales intus in populatione longe lateque fluit; hae unitates possunt esse familiae, gentes, catervae, vel greges.
6. Exemplar per saecula perseverat.

Quod observatio morum primatum indomitorum est difficilis, McGrew omnes sex gradus esse strictos concessit, sed necessitatem extremae "inclusivitatis" postulavit, necessitatem culturae ut "rete latissime iaciat" definitae:

Cultura consideratur diserti per catervas mores, qui ex momentis socialibus, saltem partim, adipiscuntur. Hic, caterva habetur unitas speciei typica, num sit caterva, stirps, subcaterva, et cetera. Testimonium "prima facia" de morum variatione in specie sed trans catervam venit, cum exemplar in una panum communitate perseveret, sed absit ab alia, vel cum comunitates variae varias eiusdem exemplaris interpretationes exsequantur. Consilium culturae per actionem est potius cum differentia trans catervas solum a causis oecologicis non possit explanari. (McGrew 1998:305)

Una ex nonnullis sententiis distributionis temporalis geographicaeque hominidarum

Si cultura ad "mores doctos" reditur, omnibus animalibus est cultura (Voegelin 1951:370). Certe constat inter eruditos omnibus primatum speciebus communiter esse sollertiae cognitivae: doctrina stabilitatis rerum, doctrina tabulationis cognitivae, facultas rerum in genera descriptarum, facultas quaestionum explicatarum (Tomasello 1999:511). Praeterea, omnes primatum species sollertias sociales communiter ostendunt: participes eorum catervae socialis agnoscunt; coniunctiones rectas secundum gradus familiae ordinisque efficiunt; coniunctiones sociales inter alios participes agnoscunt; mores futuros praedicunt; et una agunt ut quaestiones explicent (Tomasello 1999:511).

Nihilominus, vox culturae ad animalia non humana adhibetur solum si culturam definiamus 'quoslibet omnesve mores doctos'. Eruditi in primo anthropologiae physicalis flumine sunt propensi ad definitionem quae in maius coercit. Hi investigatores monstrare volunt quomodo homines ut aliis speciebus differant evolverunt. Subtilior culturae definitio, quae mores sociales non humanos excludit, anthropologos physicales sinat cognoscere modos quibus homines unicam "culturae" capacitatem evolverunt.

Simiae (Panes troglodytes et Panes panisci) sunt viventes hominum (Hominum sapientium) propinquissimi; nam ambo genera descendunt de commune generis auctore qui abhinc annorum circa quinquaginta sexagintave centum milia—idem spatium temporis quo equi zebraeque, leones tigridesque, et ratti muresque, de eorum communibus generis auctoribus propriis decesserunt (King & Wilson 1975). Prae eis, evolutio hominum praesentium rapide incidit: australopitheci facti sunt distincti abhinc annorum quadraginta centum milia, et homines moderni abhinc annorum nonnullorum centum milia (Stringer & McKiew 1996). Interea, humanitas tres proprietates distinctas evolvit: (1) initium et usus symbolorum receptorum, amplectens symbola linguistica et res quae de eis deducuntur, sicut linguam scriptam et symbola mathematica et notationes; (2) initium et usus multiplicum instrumentorum et aliarum instrumentorum technologiarum; et (3) initium et societas in multiplicibus formis socialibus et institutionibus (Tomasello 1999:510).

Parvae differentiae magnas differentias faciunt

Infans pan matrem aemulando discit.

Secundum Michael Tomasello, psychologum auctus, "fons multiplicum speciei facultatum et sollertiarum cognitivarum quae sub eis iacent" sunt principales anthropologiae questiones. Quod homines et panes inter se differunt hodie plus quam equi zebraeque, vel ratti muresque, et quod evolutio huius magnae differentiae tali brevi tempore incidit, "debemus exquirere aliquam parvam differentiam quae magnam differentiam fecit—aliquam adaptationem, vel parvam seriem adaptationum, quae elaborationem cognitivae primatum evolutionis penitus mutavit." Responsum huius quaestionis debet esse fundamentum definitionis scientificae "culturae humanae" (Tomasello 1999:510).

Tomasello, de maioribus investigationibus usus instrumentorum, cummunicationis, et consiliorum discendi ab hominibus et aliis primatibus facti iudicium exprimens, dixit gravissimos progressus humanos contra alios primates—linguam, multiplices technologias, multiplices formas sociales—evenisse quia homines eorum facultates cognitivas convocaverant. Hoc est quod dicunt effectum scalare (Anglice: ratchet effect): novatas res diffundentes abs caterva partiuntur, et cum iuvenes eas tollerent, eae possunt "manere in eorum nova emendataque forma intus in caterva donec aliquid melius exsistat" (Tomasello 1999:512). Res magni momenti est quod filii nati proprium genus discendi socialis gerere possunt; hoc commoda constituit circumiecta quae sociales excitant novas res, ipsae novis rebus singularibus probabiliores sustentari et ad novas generationes tradi. Humana eruditio socialis—genus eruditionis quod homines ab aliis primatibus secernit partesque constituentes in evolutione humana egit—itaque duobus elementis innititur: primum, quod Tomasello appellat "eruditionem imitativam" (contra "eruditionem aemulativam," proprietatem aliorum primatum); iterum, quod homines earum experentias symbolis exprimunt (potius iconis, sicunt faciunt alii primates). Communiter, haec elementa hominibus inventionis facultatem faciunt, et facultatem inventionum utilium conservatorum. Haec permixtio effectum scalare profert.

Eruditio aemulativa, genus eruditionis inter alios primates inventum, "tractat de eventibus in circumiecto praesenti—exitibus vel status mutationibus in locis circumstantibus quae alius protulit—potius de actionibus quae hos exitus protulit" (Tomasello 1990, 1996, 1999:520). Tomasello vehementius dixit eruditionem aemulativam esse commodissimam panibus rationem; nam effectus actionis petit. Per investigationes in laboratorio, duae rationes adhibere instrumentem rastello simile obtinere rem praeter captum ad paninus monstratae sunt. Ambae rationes fuerunt habiles, sed alia aliá habiliore, panes rationem habiliorem constanter aemulati sunt (Nagell, Olguin, & Tomasello 1993).

Macacae apud Reservationem Simianam Jigokudani, fontem calidum in Nagano Iaponiae, aquam in qua frusta esculenta lavant.

Bene describitur aemulativa inter primates eruditio, cuius exempla notabilissima fortasse sunt lavatio cibi inter macacas Iaponiae, usus instrumentorum inter panes, et communicatio gestibus inter panes. Anno 1953, macaca feminea duodeviginti menses nata harenosa ipomoearum fragmenta (macacis ab observatoribus data) ad flumen et deinde ad mare tulit, ut caenum abluat. Post menses tres, eius mater et duae amicae quoque frusta lavabant; mox etiam amicarum matres. Post annos duos, septem aliae macacae frusta lavabant. Post annum tertium, 40 centesimae totius gregis ad morem accessebant (Kawai 1965; Kawamura 1959).

Pan instrumento utitur ut insecta ex tumulo isopterum extrahat.

Cum hic casus ad vulgum oblata sit directum eruditionis quasi hominum exemplum, argumentum hoc negat. Multae macacae secundum naturam caenum de cibo excutiunt; hic mos in grege macacarum observatus erat ante primam lavationem observatam. Praeterea, lavatio ipomoearum in quattuor aliis catervis separatis observata est; ergo, saltem quattuor aliae macacae singulae frusta lavare solum didicerunt (Kawai 1965). Aliae primatum species in captivitate cibum lavare cito discunt (Visalberghi & Fragaszy 1990). Denique, hic mos per gregem sensim percrebruit, et celeritas qua novi gregis socii morem didicerunt auctu gregis tardior fuit. Si quidem forma eruditionis fuisset imitatio, celeritas eruditionis esset exponentialis. Lavatio igitur probabilius deducta est de moribus communibus caeni excussi, propterea quia macacae quae ad aquam commorantur lavare libere didicerunt, potius excutere. Singuli qui primo lavatore usi sunt, et prope aquam diutissime commorati sunt, cibum lavare comperierunt. Haec explicatio tarditatem celeritatis qua hi mores percrebruerunt exponit (Tomasello 1999:519).

Feri utuntur panes propriis instrumentis multis modis: pro isopteris formicisque piscantur, nuces frangunt, foliaque oblinunt. Panes in Reservatione Gombe pro isopteris parvis tenuibusque bacillis piscantur, sed simiae in Africa Occidentali magnis baculis utuntur ut in tumulis cava faciant et isoptera manibus conligeant. Aliquid huius variationis sit eventa "conformationis circumiecti naturalis." Nihilominus, panes manifeste aemulatione discunt. Filii panium ligna evertere ut insecta comedant libere sciunt. Matrum eversione lignorum et patefactione insectorum visis, filii eandem facere cito discunt. Sic, haec eruditionis forma scientiam super consuetudines exstruit quas filii iam sciunt (Tomasello 1990, 1996).

Familia Escimaea.

Puellae in Xinjiang in Sina inter septentrionales et occasum solis

Pueri Nimibienses

Filiorum humanorum est imitatione discere—quod "significat actionem instrumentalem de industria intellectam denuo generare" (Tomasello 1999:512). Infantes humani evidentiam huius formae eruditionis monstrare incipiunt inter aetates mensium novem et duodecim, cum ei non solum rei, sed conspectui adulti inserviunt—quod eis licet adultis uti ut argumenta et sic "se gerere ad res versus sicut adulti ad ipsos versus se gerunt" (Tomasello 1999:513). Bene descripta est haec actio, quae "negotium commune" vel "officium commune" rite appellatur (Bakerman & Adamson 1984; Moore & Dunham 1995).

Propria huius elaborationis pars est auctus infantis facultas sciendi actores actiones in animo habere: homines "cui est facultas moderari eorum actiones voluntarias" et "qui fines habent et gnaviter deligunt inter rationes actionis ut hos fines adsequantur" (Tomasello 1995). Evolutio sollertiarum officii communis ante finem primi anni vitae filii est basis evolutionis eruditionis imitativae secundo anno. In una investigatione, filii quattuordecim menses habentes adulti lucernam accendi praeter necessitatem modum imitaverunt, cum motum faciliorem naturalioremque in eandem sententiam facere posserunt (W. C. Meltzoff 1988). In alia investigatione, filii sedecim menses habentes interegerunt^? cum adultis qui inter multiplicem seriem motuum qui ad intentionem pertinentes visi sunt et comparabilem seriem motuum qui visi sunt fortuiti alternaverunt; solum motus qui ad intentionem pertinentes visi sunt imitaverunt (Carpenter, Akhtar, & Tomasello 1998). Investigatio filiorum duodeviginti menses habentium monstravit filios imitare actiones quas adulti in animo habent, sed quadamtenus non perfunguntur (A. Meltzoff 1995).

Tomasello vehementius dixit hoc genus eruditionis imitativae niti "penitus filiorum inclinatione ut se eundem esse quam adultos putent et eorum facultate distinguendi in aliorum actionibus finem celatum et varios modos qui posse adhiberi ut id attingant" (Tomasello 1999:514). Appellat hoc genus eruditionis imitativae "eruditionem culturalem quia filius non solum res ab aliis personis discit: ea etiam discit res per eos; hoc est, ea debet scire aliquid conspectús adulti circumiectorum ut discat usum eiusdem actus ad intentionem pertinentem" (Tomasello 1999:515; Tomasello, Kruger, & Ratner 1993). Tomasello conclusit gravissimam eruditionis culturalis proprietatem esse quod incidit solum cum homo "comprehendit alios esse actores sua sponte sicut se, et eos mundi habent conspectum quem possunt insequitur, dirigere, et partiri” (Tomasello 1999:516).

Eruditio aemulativa et eruditio imitativa sunt adaptationes quae possunt aestimari solum in earum maioribus circumiecti evolutionisque "contextibus."

Investigationum quae inter discendi rationes primatum humanorum et non humanorum distinxerunt inspectio a Tomasello facta anno 1999 adfirmat argumentum a Radulpho Holloway, anthropologo biologico, qui dixit disertum genus "socialitatis" ad symbolicam cognitionem adnexam fuisse "claves" evolutionis humanae, et naturam culturae constituere. Secundum Holloway, gravissima quaestio evolutionis Hominis sapientis—"clavis" vere comprehensionis culturae—est "quomodo homo suam experientiam formet." Cultura enim est "impositio formae arbitrariae super circumiectum." Hoc factum, inquit, distinctionem humanarum eruditionis rationum, usus instrumentorum, et linguae praecipue explicat. Humana lingua et instrumentorum fabrica, "elaborationes cognitivas quae sunt similes et fortasse eosdem" exprimentes, grave argumentum modi quo humanitas evolveret praebent (Holloway 1969).

Cognitio evolutionem humanam explicat

Signum Saussureanum.

Quoniam McGrew anthropologos debere animum attendere ad mores sicut communicatio et usus instrumentorum quia non habent accessum ad mentem adfirmavit, arguit tamen Holloway linguam humanam ususque instrumentorum, primis instrumentis lapideis inter fossilia ascriptis, permagni significare diversitates inter humanos et non humanos, et tales diversitates cognitivas evolutionem humanam vicissim explicare.

Rogat Holloway non an alii primates communicent, discant, vel instrumenta faciant, sed quomodo ei has res faciant. "Patatas in mare lavare, folia a ramis ad isoptera capienda avehere," et alia usus instrumentorum eruditionisque exempla "sunt iconica, et abs circumiectis ad animal non est responsum (Anglice: feedback)" (Holloway 1969:400). Humana autem instrumenta ab forma naturali libertatem exprimunt quae in promptu cogitationem symbolicam ponit: "In praeparatione bacilli ad isoptera edenda, coniunctio inter opus et materiem est iconica; facere instrumentum lapideum, ex contrario, nullam coniunctionem necessariam inter formam ultimi operis et primae materiei significat" (Holloway 1969:401).

Secundum Holloway, nostri parentes non humanis, sicut parentes hodiernarum simiarum et aliorum primatum, peritias motoricas sensilesque, noscendi studium, memoriam, et intellegentiam, fortasse cum variationes communiter habent. "Cum hae res cum unica arbitrariae productionis natura (hoc est, symbolizationis) et impositione integrantur,^? homo qua homo culturalis apparet" (Holloway 1969:399).

Subieci ego supra culturam, quidquid ea sit, "impositionem formae arbitrariae super circumiectum" includere. Huic sententiae sunt duo partes. Alia est noscere coniunctionem inter elaborationem digestionis (Anglice: coding) et res (sit instrumentum, rete sociale, vel principium abstractum) esse non iconicam; alia est notio hominem esse creaturam quae potest systemata fallacia ad laborem compellere, qui in circumiecto sua somnia, suos constructus (et constructiones) non iconicos imponit. Circumiecta mutata eius "perceptiones" conformant, et hae iterum retro in circumiectis impelluntur, et in circumiectis mixtae adaptionem additam urgent. (Holloway 1969:395)

Hoc est aspectu "scalationis" (ratcheting) similis, sicut subiectum est a Tomasello et aliis, qui licuit evolutioni humanae accelerare licuit. Holloway concludit primum cogitationis symbolicae exemplum inter homines repentinum praebere exordium ut cerebrum, multiplicitas instrumentorum, structura socialis, et lingua per constantem certi responsi (feedback) elaborationem evolvant. "Haec interactio inter propensitas libere ad circumiecta formanda et responsum abs circumiectis ad organismum est 'processus emergens,' alius genere processus atque quaelibet minima res quae eum anteiit" (Holloway 1969:399).

Evolutio Baldwiniana

Instrumentum abscissionis acie simplice

Instrumentum abscissionis

Bifacies non emendata

Terentius Deacon, anthropologus biologicus, in coniunctione plus quam viginti annorum dum evolutio humana, neurologia humana, et primatologia investigatae sunt hunc effectum scalarium describit formam "evolutionis Baldwinianae." Pro Iacobo Baldwin psychologo nominatum, hic vocabulum rerum statum describit qui mores animalis consecutiones evolutionarias adficit cum, circumiecta naturalia mutantes, mutent vires seligentes quae animal agunt (Deacon 1997:322).

Origo "humanitatis" definitur tempus in nostra evolutione ubi instrumenta facta sunt princeps selectionis in nostris corporibus cerebrisque fons. Id est "diagnosticum" Hominis symbolici (Deacon 1997:344).

Secundum Deacon, hoc abhinc annos inter 20 et 25 centum milia incidit, tempore primi argumenti fossilis usús instrumentorum lapideorum et initii proclivitatis auctús magnitudinis cerebri, sed evolutio linguae symbolicae est ipsa causa—et non effectus—harum proclivitatum (Deacon 1997:340). Disertius, Deacon subiecit australopitheci, sicut simiis hodiernis, instrumenta usi esse; fortasse per millionas annorum historiae australopithecorum, multae catervae evoluisse symbolica communicationis systemata. Sola res necessaria fuit unam ex his catervis tam eius circumiecta mutare quam "introduceret selectionem pro varissimis facultatibus eruditionis quam priores species adfectae" (Deacon 1997:347). Haec caterva vel gens elaborationem Balwinianam repentine coepit—effectus scalare, qui eorum evolutionem ad genus Hominis instigavit.

Rogat Deacon quae mutationes morum circumiectorumque potuisse facere evolutionem cogitationis symbolicae "adaptivam." Is vehementius dixit pondus distinctionis humanorum ab omnibus aliis speciebus, non ut intellegentiae humanae det ius, sed ut eam "problematizet" (Anglice problematize). Quod evolutio Hominum sapientium coepit cum maioribus quibus non iam fuit cultura, quid eos deduxit de consiliis cognitionis, eruditionis, communicationis, et manufacturae instrumentorum quae pro plurimis aliis primatibus fuerunt manseruntque adaptiva (et, subiecerunt nonnulli, pro plerisque aliis animalium speciebus)? Discere systemata symbolorum tempus consumit plus quam aliae communicationis formae; ergo, cogitatio symbolica effecit ut sit alium communicationis consilium, sed non efficacius quam aliorum primatum consilium. Nihilominus, evolvisse aliquid selectionis commodum Homini sapienti obtulisse debuit. Deacon primum duxit duas in historia evolutionis causas (determinants): mores pabulationis, et coniunctiones sexuales. Competitionem pro accessu sexuale circumscribere copia operum socialium in multis speciebus observavit, sed tria constantia reproductionis humanae exemplaria distingui ab exemplaribus aliarum specierum:

1. Mares feminaeque ferme alimoniae progenierum succurrunt, quamquam saepe variantibus gradibus modisque variis.
2. Plerique in omnibus societatibus adultorum marum feminarumque obligantur ab exclusivis iuribus et prohibitionibus accessús sexualis ad peculiares sexus alii singulos.
3. Sustinent has exclusivas coniunctiones sexuales dum pro operibus in socialibus multorum marum feminarumque multarum catervis magnitudine media magnave vivant (Deacon 1997:384–385).

Unam insuper proprietatem communiter habent omnes notae (Anglice: traits) societates humanae pabulantesque (omnes homines abhinc annos 10 000 ad 15 000), qui sic ab aliis primatibus differunt, usum carnis: "Adventus primorum instrumentorum lapideorum abhinc annos prope 2.5 millionae^? haud dubie correlationem cum mutatione insita morum pabulationis habuit ut homines aditum ad carnem lucrentur" (Deacon 1997:386). Deacon cogitationem symbolorum non fuisse necessariam pro venatione et instrumentis manu factis putavit, quamquam manufactura instrumentorum potest esse utilis cogitationis symbolorum index; necessarius autem fuit pro prospera propriarum coniunctionum socialum re.

Instrumenta Aetatis Lapideae

Summa fastigia rerum sunt hoc: dum mares et feminae aeque efficienter pabulantur, matres quae filios inopes portant non efficienter venantur; ergo, feminis ex venatoribus maribus pendendum est. Hic rerum status systemati favet in quo maribus est exclusivus ad feminas accessus, et feminae vicissim earum consortem sexualem praebere cibum eis et earum progeniebus praedicere possunt. In plurimis mammalium speciebus, consequentia est systema gradús vel contentionis sexualis quod in polygynia, vel vinculo per vitam inter singulos qui aliquatenus seorsum ab aliis eorum speciei adultis vivunt evenit; ambobus in casibus, impetus mas causam gravem sustinendi sexualem ad coniugem vel coniuges accessum agit. Quid ergo hominum est unicum?

Fides humana in subsidio quod feminae cum infantibus est haud in medium prolatum eligit non solum pro operá inter filii patrem matremque, sed etiam pro operá aliorum cognatorum amicorumque, senibus iuvenibusque comprehensis, qui possunt auxilium dare exspectari. In nostra evolutione, propriae carnis adquisitae infantesque curati postulationes ad subiacentem impetum pro tertia exemplarium reproductionis humanae proprietate contribuunt: catervae operis mutuis vivere (Deacon 1997:386–387).

Quid societatum humanarum unice est proprium est quod cognitionem symbolicam poposcit, quae itaque ad evolutionem culturae ducit: "cooperativae^? amborum sexuum catervae sociales, cuius mares significanter progenies curant ciboque instruunt, et cui sunt stabiliora exclusionis reproductivae^? exemplaria." Haec permixtio est in aliis speciebus rara quia "capacissima disintegrationis" est; lingua culturaque omnes ad unum glutinant (Deacon 1997:388).

Panes quoque venantur; mares autem usitate carnem statim consumunt, quem aliquando partiuntur inter feminas quae casu prope sunt. Inter panes, venatio amplificat cum alii cibi fiunt rari, sed his in circumiectis partiri decrescit. Primae cogitationis symbolicae formae instrumenta lapidea fieri efficerunt, quod venationem effecit fieri causam cibi pro nostris maioribus non humanis certioris, dum etiam sivit formas communicationis socialis quae partitionem exornant—inter mares feminasque, sed etiam inter mares—contentione sexuali deminuta.

Ita quaestio socioecologica posita a transitione ad consilium alimentorum carne instructorum est quod non potest adhiberi sine structura sociali quae certam exclusivamque coniunctionem sexualem praestat, et adiuvat satis hominum aequalitatem operam partitis aequatisve usibus reproductivis sustinere. Symbolis explicari potest haec quaestio (Deacon 1997:396–397).

Nam symbola et cogitatio symbolis utens sunt quae sinunt media relationum socialium proprietas in omne populatione humana: mutuum. Homines doctrinae evolutionariae periti theoriam evolverunt ut altruismum mutuum inter singulos arte cognatos explicent. Cogitatio symbolis mutuum inter singulos remote cognatos efficit (Deacon 1997:397–401).

Linguistica

Quid igitur est? "Quercus"? "Arbor"? "Ornamentum"? "Illa res in area antica"? (Quercus virginiana et Tillandsia usneoides).

Carolus Hockett (1916-2000) et Robertus Ascher glottologi tredecim linguae proprietates dederunt, quarum aliae ab aliis communicationis animalium formis partiuntur. Una proprietas qua lingua humana distinguitur est ingens productivitas; hoc est, qui potentes loquuntur possunt infinitum novorum dictorum numerum producere. Haec productivitas ut videtur a paucis proprietatibus elegantibus efficitur quae in lingua humana sunt unicae. Una est "dualitas exemplaris," quod significat linguam humanam in articulatione nonnullarum elaborationum distinctarum consistere, quorum cuique est propria regularum series: phonemata coniungere ut morphemata producantur, morphemata coniungere ut verba producantur, et verba coniungere ut sententiae producantur. Hoc significat hominem perdiscere posse aliquatenus angustum signorum serierumque regularum numerum, ut coniunctiones infinitas generet.

Aliud grave elementum est quod lingua humana est symbolica: sonus verborum (vel scriptorum eorum forma) nullam rationem ad quod effingunt fert (Hockett & Ascher 1964). Brevi, eorum significatio est fortuita. Quod verbis est significatio est res usu recepta. Quia significatio verborum est fortuita quodlibet verbum significationes complures habere potest, et quaelibet res varietate verborum perstringi potest; verbum vere adhibitum ut res separata describatur positum est in contextu, consilio cuius dicat, et facultate ea apte iudicandi cuius audiat. Inquit Tomasello:

Qui lingua loquitur, arborem aspiciens, antequam auditorem ad illam arborem attentum reddat, debet statuere, secundum eius aestimationem scientiae exspectationumque praesentium auditoris, num dicere "illa arbor illic," "ea," "quercus," "illa quercus centum annos habens," "arbor," "arbor bagswing" [sic], "illa res in area antica," "ornamentum," "implicatio," vel quaslibet multarum sententiarum aliarum. . . . Et haec arbitria non fiunt ex cuius dicit directo fine quod attinet ad rem actionemve aptem, sed potius fiunt basi eius finis quod attinet ad auditoris studium et illam rem actionemve officium.

Infans humanus matrem imitando discit.

Propterea quod cognitio symbolica et communicatio et eruditio imitativa inter se consociantur (Tomasello 1999:517).

Holloway lapidea cum genere Homine consociata instrumenta eadem linguae humanae lineamenta habere arguit: "Quaevis unitas actionis in se est sine significatione sensu usús instrumenti; eae est significatio solum in contextu omnis seriei perfectae actionum quae fastigium in ultimum opere habent. Hoc subtiliter linguam aequat" (Holloway 1969:402).

Sicut Tomasello demonstravit, cogitatio symbolica potest operare solum in proprio contextu sociali:

Symbola arbitraria consensum perceptionum^? confirmant, qui non solum socios verbis spatii temporisque (ut in venatione) communicare de eisdem rebus sinit, sed etiam coniunctiones sociales fieri canonicae et symbolis tractari patitur. Significat idiosyncrasiae^? limari et inter classes morum percipi. Symbola, confirmando stabilitatem perceptionum,^? etiam constantiam morum socialium, et confirmatio constantiae morum socialium antea exstandae sunt differentialibus^? sectoribus partium operis in differentiata^? caterva sociali quae non solum ad circumiecta foris, sed ad suos proprios socios accommodat (Holloway 1969:406).

Anthropologia culturalis: universale contra particulare, 1899–1946

Alfredus L. Kroeber (laeva) cum suo Ishi, fortasse ultimo socio Yahi tribus, plerumque appellato ultimo Californiae Indo fero, anno 1911.

Anthropologica culturae mens huius aetatis saeculo undevicensimo orta est cum Adolfus Bastian anthropologus Germanus theoriam "psychicae hominum unitatis" posuit, quae, ab Herder et von Humboldt impulsa, notionem nihil differre inter "culturam" et modum vivendi Europaeorum optimorum, conatumque Tylor anthropologi Britannici culturam quam latissime quam posse definire negavit. Tylor anno 1874 culturam sic descripserat: "Cultura vel civilizatio, sensu lato ethnographicoque, est multiplex summa quae scientiam, fidem, artem, mores, legem, consuetudinem, et quaslibet alias facultates ususque qui ab homine socio societatis adquisiti sunt."

Tametsi Tylor in animo non habuit generalem culturae theoriam ponere (suum iudicium culturae per maius argumentum de natura religionis explicavit), anthropologi Americani plerumque suas varias culturae definitiones obtulerunt ut Tylor definitiones meliores factae. Alfredus L. Kroeber (1876–1970) comparavit culturam cum re "superorganica," hoc est regnum cui sunt principia ordinis et leges quae non possunt a biologia explicari, vel ad eam redigi (Kroeber 1917). Anno 1973, Geraldus Weiss, variis definitionibus culturae et disputationibus de earum parsimonia potentiaque inspectis, posuit utilissimam pro artis praeceptis definitionem sic vocem culturae definire: "nostrum vocabulum generale pro omnibus humanis non geneticis vel metabiologicis rebus" (Weiss 1973:1382).

Boasiana: relativismus culturalis

Franciscus Boas hodiernam Americae anthropologiam studium omnium hominum rerum statuit.

Franciscus Boas hodiernam Americae anthropologiam condidit, cum primum programma graduale in anthropologia apud Universitatem Columbianam anno 1896 instituit. Doctrina culturae eo tempore pervulgatissima fuit theoria evolutionis culturalis, quae societates humanas per gradus (a ferocia per barbarismum ad civilizationem) progredi describebat. Itaque, ut exemplum proferamus, dixit societates in horticultura et terminologia cognationis Iroquois constitutas minus alte provectas esse quam societates in agricultura et terminologia cognationis Eskimo constitutas. Una ex Boas maximis ad persuadendum accommodatarum confectionibus fuit demonstrare haec theoria penitus habere vitia—empirica, methodologica, theoretica. Praetera, putavit nostram cognitionem culturarum variarum esse tam imperfectam, et saepe super investigationes non systematicis vel non scientificis condita esse, quam quodvis generale humanarum culturarum exemplar non posse ratione firma evolvi. Potius, principium relativismi culturalis statuit, discipulosque conducere per investigationem in variis societatibus severam participis observationem docuit.

Boas, capacitatem culturae cogitationem symbolicam et eruditionem socialem implicare bene comprehendens, arbitratus est evolutionem facultatis ad culturam cum evolutione aliarum biologicarumque proprietatum quae Hominem genus definiunt congruere. Nihilominus, habuit culturam non posse redigi ad biologiam vel alias cogitationis symbolicae expressiones, sicut linguam. Is et discipuli, intellexentes culturam esse comprehendentem, evolutioni definitionis generalis culturae resisterunt. Atque adeo noluerunt appellare "culturam" rem, magis culturam adhibentes nomen adiectivum potius nomen substantivum. Boas arguit culturae genera (Anglice: types) vel formas (forms) semper esse in fluxu (Boas 1920, 1932). Alfredus L. Kroeber, eius discipulus, posuit propter "infinitam culturae potestatem recipiendi et concoquendi" vix posse nos habere culturas esse res separatas (Kroeber 1948:261).

Discipuli Boas, inter anthropologiam culturalem per secundum bellum mundanum dominati, magnam auctoritatem usque ad annos 1960 habebant. Praecipue volebant duarum rerum cognoscere causas: magnae varietatis culturalium omne in mundo formarum (Boas 1907), et multarum viarum quibus homines a suis culturis formantur atque sollerter suas culturas vicissim formant (Boas 1909, 1920). Haec inclinatio eos discipulos adduxit, ut attendant historiam proprietatum culturalium—quomodo inter societates sparserint, quomodo earum significationes per tempus mutaverint (Kroeber 1939; Wissler 1975), etiam vitas hominum aliarum societatum (Dyk 1938; Lewis 1961, 1964; Mintz 1960; Radin 1913, 1963; Sapir 1922; Simmons 1942).

Wovoka, dux spiritualis Paiutarum et saltatus manium (Anglice: ghost dance) auctor.

Puella Zuñi ollam super caput portat (1903). Sic ferre vasa est res culturae.

Alii eius discipuli, in eorum numero Ruta Benedict (1887–1948) et Margareta Mead (1901–1978), produxerunt monographa et studia comparativa quae formas "creativitatis"^? singulorum intra propriis configurationibus culturalibus explicaverunt (Benedict 1934, 1946; Mead 1928). Gravis in eorum investigationibus fuit notio "contextús": cultura circumiecta praebuit quibus mores singulorum comprehendi potuerunt: geographia historiaque circumiecta comprehensionis variationum inter culturas praebuerunt. Ergo, quamquam Boasiani fide in psychica hominum unitate et communitate culturae se obligaverunt, eorum inclinatio ad contextu loci diversitatemque culturae eos a propositione universalium culturae vel universarum culturae theoriarum divertit.

Est in anthropologia culturali intentio inter postulationem culturam esse universam (omnibus hominum societatibus est cultura), et postulationem culturam esse propriam (cultura diversissimas in toto terrarum orbe formas sumit). Post Boas, duae disputationes anthropologiam culturalem dominati sunt. Prima modos culturas proprias formandi tractatur. Diserte, anthropologi arguerunt num "cultura" potest putari res vincta et integra, vel qualitas diversae rerum congeries, cuius numeri et significationes semper sunt in fluxu. Subiecit Ruth Benedict in qualibet societate proprietates culturae varie esse "integratas," hoc est, eas consistere in exemplare actionis cogitatique quod, vitis hominum sensum consilii tribuens, eis praebet causam a quo possunt aestimare novas actiones et cogitata, quamquam ea significat esse varios integrationis gradus; ea enim observat nonnullas culturas non se integrant (Benedict (1934) 1959:46–47). Boas autem totam arguit integrationem esse raram, et culturam solum videtur se integrari propter spectatoris inclinationem (Boas 1940:256). Secundum Boas, facies talium exemplarium—cultura civitatis, exempli gratia—fuit effectus propriae sententiae (Bashkow 2004:446).

Exemplaria Culturae

Ruth Benedict docuit culturas exemplaria distincta sequi.

Prima disputatio efficienter suspensa est anno 1934, cum Benedict Exemplaria Culturae divulgavit, librum quod etiam hodie a prelo venditur. Quamquam hic liber Boasianum relativismi culturalis principium praeclare populi favori citavit, inter anthropologos fuit grave inventionum Boasianorum epitoma et acuta disiunctio a Boas ipsius emphase in mobilitate diversarum culturae proprietatum. "Labor anthropologicus a devotione ad investigationem proprietatum culturalium obrutus est," inquit, "potius ad iudicium culturas esse totas res articulatas" (Benedict 1934:48). Mota autem a Bronislavio Malinowski, anthropologo sociali Polonico Britannicoque, ea posuit "primam postulationem, ut hodie videtur, esse perscrutari culturam viventem, scire eius consuetudines mentis et partes eius institutorum," et "solam viam quo possumus scire significationem selectorum morum singulorum esse contra circumiecta causarum et animi motus et aestimationes quae in illa cultura factae sunt instituta" (Benedict 1934:49). Mota a Gulielmo Dilthey et Osvaldo Spengler, Germanis historiae scriptoribus, insuper a psychologia gestalt, ea arguit "summam statuere eius partes, non solum eorum coniunctionem, sed eorum naturam ipsam" (Benedict 1934:52) et "culturas, itidem, esse plus quam summas earum notarum" (Benedict 1934:47). Sicut omnis lingua quo homines loquuntur res selectas extrahit ex ampla sed finita serie sonorum quos quodvis os humanum (labi carens) facere potest, conclusit ea in quaque societate homines, per tempus et elaborationibus consciis et non consciis, eligere ex ampla sed finita serie culturae notarum, quae deinde miscent ut unicum distinctumque exemplar forment (Benedict 1934:23–24).

Significatio morum culturalium non exhauritur cum perspicue intelleximus eius naturam esse rem loci, ab hominibus factam et mobilissimam. Inclinatione ad integritatem propendet. Cultura, sicut homo singulus, ad summam est constans cogitationis actionisque exemplar. . . . Totae in cultura, actiones pessime digestae fiunt proprietates eius finium separatorum, saepe a non verisimillimis mutationibus. (Benedict 1934:46)

Homines Kwakwaka'wakw (olim Kwakiutl appellatis) apud potlatch, praestationem et rem culturae; photographum ab Eduardo Curtis factum.

Cum Benedict paene omnes culturas exemplaria habere putaret, ea haec exemplaria inventionis humanae causa per tempus mutari posuit, et variae igitur mundi societates distincta ingenia habere. Exemplaria Culturae culturas Dobu, Kwakiutl, Zunique, ut vehementius diceret varios humanitatis modos comparavit. Benedict observavit multos homines in Mundo Occidentali credere hanc sententia se cogere relinquere eorum "somnia perennitatis et 'idealitatis'" cum singuli erroribus autonomiae^?" et pro multis, hoc existentiam "inanem" facere (Benedict 1934:277). Disseruit autem simul ac homines exitus investigationum scientificarum accipiant, eos "tunc attacturos ire fidem socialem quae veritatem melius imitatur, accipientes ut causas spei et nova tolerantiae fundamenta praesentium et aeque firmorum vitae exemplarium quae homines ex crudis existentiae materiebus pro se generaverunt" (Benedict 1934:277).

Haec sententia de cultura immanem effectum extra anthropologiam habuit, et dominata est anthropologiam Americanam usque ad Bellum Frigidum, cum Sidney Mintz, Eric Wolf, et alii anthropologi gravitatem virtutemque tractandi "quemque culturam" ut "mundum in se" et "stabiliorem" reiecerunt (Benedict 1934:271). Putabant hoc aditum nimis saepe ignorare effectum quod imperialismus, colonialismus, et mundialis capitalismi oeconomia agebant de populis quos Benedict et eius sectatores investigaverunt (et sic disceptationem de coniunctione inter universale et particulare revocare, in forma coniunctionis inter orbem et locum). Interea, eius vis exemplarium mutatorum (Anglice metamorphizing) structuralismum Francicum movit, et anthropologos Americanos ad Britannicum functionalismum structuralem attraxit.

Disputatio de "universalibus"

Altera disputatio potestatem universas faciendi postulationes de omnibus culturis tractavit. Tametsi Boas arguit anthropologi non iam conlegisse satis argumenta firma ex diversa societatum selectione ut ei faciant postulationes generales universasve de cultura, annis 1940 alii putaverunt eos esse paratos. Quoniam Kroeber et Benedict arguerant "culturam"—vocem quae potuit dicere gradus loci, regionis, vel trans regiones—esse, nescitur quomodo, exemplaribus vel configurationibus, aliqui anthropologi nunc putaverunt satis data conlecta esse ut probent data saepe habere formas structuris strictis. Quaestio quam hi anthropologi disputaverunt fuit: fuerunt hae structurae artefacta statistica? vel dicta exemplarium mentis? Erupit haec controversia anno 1949, cum Social Structure, liber a Georgio Petro Murdock scriptus, et Les Structures Élémentaires de la Parenté Claudii Lévi-Strauss, divulgati sunt.

Boas et eius discipulos se opposuit Murdock, anthropologus Universitatis Yalensis, qui composuit Human Relations Area Files (HRAF), repositorium quod variabilia culturae in variis societatibus digerit ut anthropologi rationes statisticas adhibere possint ad correlationes inter variabilibus indagandos (Murdock 1949, 1967, 1981). Ultimus huius consilii finis fuit interpretationes communes evolvere quae ad maiores culturarum singularum numeros progredientes adhibeant. Murdock et Douglas R. White deinde canonicum trans culturas exemplum (Anglice standard cross-cultural sample) ut hanc rationem expoliatur evolvunt.

Structuralismus

Triangulum coquinarium, notio a Claudio Lévi-Strauss proposita (tabula Francice signata).

Aemilius Durkheim.

Claudius Lévi-Strauss, Francicus structuralismi anthropologus, notiones Boas (praecipue opinionem Boas mutabilitatis formarum culturalium, et opinionem Bastian psychicae hominum unitatis), et sociologorum Francicorum studia structurarum socialium (coniunctionum institutarum inter homines et catervas hominum) quod Aemilius Durkheim (1858–1917) posuerat coegit.

Lévi-Strauss, ut faciat "generalizationes" quae ad multas societates attineant, voluit deducere ex casibus empiricis progredientes abstracta naturae humanae exemplaria. Suus modus primum sumit culturam duabus formis variis exsistere: multis structuris distinctis, quae, interactionibus sociorum eaedem societatis observatis, inferri possunt, et structuris abstractis, quae communibus vitam socialem exprimendi modis (sicut mythis et ritibus) explicatis, evolvi possunt. Is itaque unam universam mentis structuram quae solum systematicá separatarum structurarum socialium culturaliumque conlatione inferri possit evolvere petivit. Arguit sicut sunt leges quibus finitus parvusque elementorum chemicorum numerus misceri potest ut in speciem infinita rerum varietas generetur, esse finitum parvumque numerum elementorum culturalium quae miscent homines, ut magnam culturarum varietatem quam anthropologi observant generent. Systematica societatum conlatio sinat anthropologum evolvere hanc culturalem "tabulam elementorum," quae simul perfecta, sinat anthropologum separatas culturas explicare et celatam ipsis hominibus qui has culturas produxerunt pervixeruntque perspicientiam adsequi (Lévi-Strauss 1964, 1955, 1966, 1968, 1969, 1971). Structuralismus anthropologiam Francicam mox dominatus est, et annis 1960 exeuntibus et annis 1970, anthropologiam Americanam Britannicamque impulit.

HRAF et structuralismus duo audaces modos ad universale in particulare petendum offerunt, et ambo aditus variis anthropologis iam placent. Differentiae autem inter eos intentionem in patrimonio Tylor et Bastian patefaciuntur, quam intellegitur quamquam non dictum. Invenitur cultura in moribus empirice observatis qui formare possunt fundamentum "generalizationum" vel in universis cogitationis elaborationibus consistit, qui ex moribus observatis inferendi abstrahandique sunt? Haec quaestio disceptationes inter anthropologos biologicos archaeologosque etiam ursit.

Provocatio functionalismi structuralis: societas contra culturam

Annis 1940, Boasianum culturae iudicium provocatum est a novo paradigmate pro investigatione anthropologiae et scientiae socialis, appellato functionalismo structurali. Hoc paradigma libere evolvit, sed in parallelo in Britannia et Civitatibus Foederatis Americae. (Hoc in ambobus casibus est sui generis: non habet directam coniunctionem cum structuralismo, nisi structuralismus Francicus et Anglo-Americanus functionalismus structuralis a Durkheim moti sunt; hoc est aliis functionalismi formis simile, sed non cognatum cum eis.) Quoniam Boasiani anthropologiam habuerunt scientiam naturalem ad studia hominis dicatam, structurae functionalistae anthropologiam habuerunt unam scientiam socialem inter multis, ad studia humanitatis unius faciei propriae dicatam. Hoc homines functionalismum structuralem sustinentes iniecit ut ei "culturae" tractum (Anglice: scope) redefinant et redigant.

Despectus in Tikopiam ex aere: ubicumque homines habitant, ibi est cultura.

In Britannia, ortum functionalismi structuralis exspectatum est in We, the Tikopia (1936), libro a Raimundo Firth (1901–2002) de incolis Tikopiae, insulae in Polynesia, scripto, et in operibus Meyer Fortes (1906–1983), et ultro demonstratum anno 1940, cum Eduardus Evan Evans-Pritchard (1902–1973) African Political Systems divulgaret. His in operibus, hi anthropologis permixtionem notionum eorum suasoris, Bronislavii Malinowski (1884–1942), et eius aemuli, A. R. Radcliffe-Brown (1881–1955). Malinowski et Radcliffe-Brown anthropologiam—quam ei appellaverunt "anthropologiam socialem"—duxerunt eum ramum sociologiae quem dicunt societates primitivas. Secundum Malinowskiana functionalismi theoriam, omnibus hominibus sunt quaedam necessitates biologicae, sicut necessitas cibi et perfugii, et hominibus est biologica reproductionis necessitas. Omnis societas suas instituta evolvit, quae has necessitates explent. Ut haec instituta operantur, singuli agunt proprias personas sociales, quae eorum actiones interactionesque ordinant. Quamquam participes in quivis societate ultimos usus eorum personarum et institutorum non semper comprehendant ethnographus exemplar horum usuum diligenti vitae socialis observatione evolvere potest (Malinowski 1944). Radcliffe-Brown, Malinowski notionem usús reiciens, arbitratus est generalem primitivae vitae socialis theoriam posse construi solum diligenti variarum societatum comparatione. Motus ab operibus Aemilii Durkheim sociologi Francici, qui arguit societates primitivas et hodiernas distinguuntur a propriis structuris socialibus, Radcliffe-Brown arguit anthropologos primum socialem cuiuslibet societatis structuram debuisse tabulare antequam structuras societatum variarum compararent (Radcliffe-Brown 1952).

Firth, Fortes, Evans-Pritchardque curam personarum socialium et institutorum a Malinowski datam cum cura structurarum socialium a Radcliffe-Brown data nullo negotio miscuerunt. Ei, formam socialem (interactiones sociales quas homines videre possunt) et structuram socialem (exemplaria interactionis socialis, a regulis gubernata) distinguentes, eorum exspectationes ab usibus biologicis ad usus sociales mutaverunt; exempli gratia, quomodo varia instituta usu "integrata" sunt, et quantus et quomodo instituta operantur ut soliditatem socialem et stabilitatem promoveant. Brevi, pro cultura (comprehensa ut omnes humanae non geneticae vel praeter corpus res), "socialitatem" (interationes coniunctionesque inter homines et catervis hominum) fecerunt eorum rem studii. Atque adeo Radcliffe-Brown olim scripsit: "Velim vitare verbum culturae" (Radcliffe-Brown 1957:53).

Maximus Weber, unus ex conditoribus sociologiae.

Anno 1946 Talcott Parsons, sociologus (1902–1979), departimentum consuetudinum socialium (Department of Social Relations) in Universitate Harvardiana condidit. Ab Aemilio Durkheim, Maximo Weber aliisque sociologis Europaeis adductus theoriam actionis socialis excogitavit, quae anthropologiam socialem Britannicam propius quam anthropologiam Boasianam accessit. Quam doctrinam "functionalismum structuralem" appellavit. Voluit enim omnem actionis socialis theoriam (homines cur agant sicut agunt) provehere, et praeterea cupivit in Universitate Harvardiana efficere programma, quod inter disciplinas investigationes secundum hanc theoriam dirigeret. Dixit actionem humanam a quattuor systematibus proficisci, quae sunt:

1. Systema morum, necessitatum biologicarum.
2. Systema personae, proprietatum singuli quae tractationem in mundo sociali adficiunt.
3. Systema sociale, exemplarium unitatum interactionis socialis, praesertim status socialis et partis actae.
4. Systema culturale, normarum regularumque quae actionem socialem symbolis ordinant.

Secundum hanc theoriam, systema alterum fuit res studii apta ad psychologos; systema tertium ad sociologos; et systema quartum ad anthropologos culturales (Parsons 1937, 1951). Quoniam Boasiani habuerunt omnes haec systemata esse res studii anthropologorum, et "personalitatem" et "statum et persona" tam partem culturae quam normas et virtutes. Parsons putavit anthropologiam habere valde artiorem personam et cultura valde artiorem definitionem.

Quamquam Boasiani culturae anthopologi normas, virtutes, et multas alias res investigaverunt, solum post ascensum functionalismi structuralis comparaverunt homines culturam cum normis et virtutibus. Multi anthropologi Americani reiecerunt hanc sententiam culturae (significantes anthropologiam ipsam). Anno 1980, Ericus Wolf (1923–1999) anthropologus scripsit (1980):

Dummodo scientiae sociales in scientiam morum se mutarent, enodationes morum in culturam non iam redegerunt: mores comprehendi sunt vocabulis congressús psychologicorum, consiliorum delectús oeconomici, nisuum lucri in ludis potentiae. Cultura, olim ad omnes actiones notionesque adhibitas in vita sociali extenta, ad marginibus nunc relegatus est, nomen ferens "sententiae mundi" vel "virtutum."

Nihilominus, nonnulli discipulorum Parsons facti sunt principes anthropologi Americani. Eodem tempore, multi anthropologi Americani investigationes ab anthropologis socialibus annis 1940 et 1950 factae magni aestimantes, putaverunt functionalismum structuralem esse utilissimum exemplar investigationes ethnographicas faciendi.

Permixtio theoriae anthropologiae culturalis Americanae et modorum anthropologiae socialis Britannicae confusionem notionum societatis et culturae introduxit. Plurimis anthropologis hae notiones sunt distinctae. Societas ad catervam hominum attinet; cultura, ad facultatem omnium hominum et omnes res humanas non geneticas. Plurimis societatibus sunt disiuncti fines; notae culturales sunt mobiles, et fines culturales (sicut sint) plerumque sunt "porosi, penetrabiles, plurales." Annis 1950 et 1960, anthropologi, cum ei saepe laborarent ubi fines sociales culturalesque congruebant, distinctionem obscurabant; cum autem disiunctiones horum finium fiunt egregiae, exempli gratia, annis 1960 et 1970, tempore decolonizationis Africae vel novarum accommodationum globalizationis per Systema Bretton Woods, distinctio saepe fit gravissima in disputationibus anthropologicis (Appadurai 1986, 1996; Gupta, Akhil, & Ferguson 1992; Marcus 1995; Wolf 1982).

Symbolicum contra adaptivum: 1946–1968

Vocabula et coniunctiones cognationis Americanae (tabula Anglice signata).

Pugna inter pullis in India: utilitatem ex animalibus capere est res culturae humanae.

Homo Huliensis ex Locis Montuosis Australibus Papuae Novae Guineae: vestitus est res culturae.

Pictura in folio a Chen Hongshou, pictore Domūs Ming, facta: artes sunt res culturae.

Clifford Geertz (1926–2006) et David Murray Schneider (1918–1995), discipuli Parsons, et Roy Wagner (n. 1934), discipulus Schneider, habuerunt gravia vitae curricula ut anthropologi culturales, et evolverunt scholam intra anthropologia culturali Americana, anthropologiam symbolicam appellatam, studium constructionis socialis et effectuum socialium symbolorum (Dolgin, Kemnitzer, & Schneider 19xx; Geertz 1973; 1968; Wagner 1980). Quod anthropologia symbolica facile fuit complementum studiorum anthropologorum socialium vitae socialis et structurae socialis, multi Britiannici "functionalistae structurales" (qui reiecerunt vel non curaverunt Boasianam anthropologiam culturalem) Parsonianam culturae et anthropologiae culturalis definitionem receperunt. Victor Turner, anthropologus Britannicus qui ex Britannia profectus est ut in Civitatibus Foederatis Americae doceat, fuit gravis "pons" inter Americanam Britannicamque anthropologiam symbolicam (Turner 1967).

Animus symbolis attentus, quorum significatio paene omnino ex contextu historico socialique pependit, multos Boasianos attraxit. Leslius White (1900–1975) de rebus culturalibus rogavit: "Cuius generis rerum sunt symbola? Sunt res corporeae? Res mentis? Ambo? Metaphorae? Signa? Reificationes?" In Science of Culture (1949), eos esse res "sui generis" statuit. White conatus definire hoc genus repperit proprietatem symbolizationis, quam appellavit "symbolatum" rem ab actione symbolizationis creatam. Is sic culturam definivit: "symbolata in contextu praeter corpus comprehensae" (White 1949b). Nihilominus, usque ad annos 1930, White aditum Boasianum repudiare coepit (Barrett 1989). Scripsit: "Homini, ut vivat, sicut omnibus aliis speciebus, necesse est obire mundum externum. . . . Homo suis corporis partibus sensus, nervis, glandibus, musculisque utitur cum se ad mundum externum componit. Sed etiam ei est alia accommodationis moderationisque ratio. . . . Hic ratio est 'cultura'" (White 1949a).

Quamquam haec iudicium Malinowski iudicium adsentatur, prima notio White non fuit usus (Anglice: function), sed adaptatio. Quoniam Boasiani historiam notarum singularum volebant investigare, White volebat observare culturalem speciei humanae historiam, quae putabat debere investigari de aspectu evolutionario. Itaque, labor anthropologiae est investigare "non solum quomodo cultura evolvit, sed etiam causam. . . . In casu hominis . . . potestas excogitare et invenire, facultas eligere et adhibere melius duorum instrumentorum vel modorum rem faciendi—haec sunt elementa (Anglice: factors) evolutionis culturalis" (White 1943:339). Dissimilis evolutionistis saeculi undevicensimi, qui curabant rationes quibus societates civilizatae primitivas societates exsuperaverant, White curabat rationes quibus, per tempus, omnis humanitas modis culturalibus invenit semper plures rationes energiam ex natura capiendi et temperandi, interim in processu culturam commutans.

Dum White theoriam evolutionis culturalis evolvebat, Iulianus H. Steward (1902–1972), discipulus Kroeber, theoriam oecologiae culturalis excogitabat. Anno 1938, divulgavit Basin-Plateau Aboriginal Socio-Political Groups, librum in quo disseruit societates varias—exempli gratia, indigenas Shoshone et agricolas Europaeas in Magnis Planities—non esse minus vel magis evolutas; potius, aliter se ad varia circumiecta accommodaverant (Steward 1938). Quoniam White curabat culturam, omnino comprehensam proprietatem speciei humanae, Steward curabat culturam proprietatem societatum distinctarum. Sicut White, habuit culturam esse modum se ad circumiecta accommodandi, sed reprehendit White "unilinealem" (in uno cursu) evolutionis culturalis theoriam, et in eius loco posuit theoriam evolutionis "multilinealem," in quo (more Boasiana) aliquis societas suam historiam culturalem habet (Steward 1955).

Anno 1930, cum Steward munus professioriale apud Universitatem Michiganiae ut in Uta laboraret abdicaret, White pro eo substitutus est; anno 1946, Steward factus est caput Partis Anthropologiae in Universitate Columbiana. Annis 1940 et 1950 eorum discipuli—insigniter Marvin Harris (1974, 1977, 1979), Sidneius Mintz, Robertus Murphy (1960), Roy Rappaport (1967), Marshall D. Sahlins, Elman Service (Sahlins & Service 1962), Andreas P. Vayda (1969), et Ericus Wolf—anthropologiam Americanam dominati sunt (Steward 1966). Plurimi eorum materialistica culturae iudicia contra symbolicos Geertz Schneiderque aditus promoverunt. Harris, Rappaport, Vaydaque fuerunt praesertim graves ob eorum interpretationes materialismi culturalismi et anthropologiae oecologicae, theoriarum quae ambo sumpserunt "culturam" fuisse rationes extra corpus, vel non biologicas, per quas homines se ad vitam accommodare in varissimis naturae circumiectis potuerunt.

Mors Praefecti Cook, pictura a Cleveley facta: etiam bellum et caedes sunt res culturae.

Disputatio inter symbolicos materialisticosque ad culturam accessus anthropologiam Americanans annis 1960 et 1970 dominata est. Bellum autem Vietnamiense et editio libri Reinventing Anthropology, a Dell Hymes scripti, nuntiaverunt improbationem adituum ad culturam qui tunc obtinuerunt. Hymes dixit prima Boasiana elementa, sicut "holismus" et studium diversitatis, iam esse utilia: "studium aliorum populorum et eorum modorum vivendi, et appetitio eorum explanatorum in 'agro rationis' qui nosmet ipsos includit" (Hymes 1969:11). Praeterea, habuit anthropologos culturales esse summe ingeniosissimos facere hoc opus (cum obliqua vituperatione sociologorum sicut Parsons, qui voluit subicere anthropologiam suo proposito).

Haec sunt elementa, inquit, quae "generale hominis studium," hoc est anthropologia, fulciunt (Hymes 1969:43). Eodem tempore, Mintz, Murphy, Sahlins, Wolf, at alii anthropologi insignes, denique a vetere iudicio dissiderunt ut suscipant structuralisticum Marxianumque aditus ad culturam, unde persistebant in promotione anthropologiae culturalis contra functionalismum structuralem.

Archaeologia: res et significatio

Domus excavatae apud Skara Brae, plenissimus Europae vicus Neolithicus.

Manufactura puncti Levallois.

Albanus Mons, situs archaeologicus.

Cava apud Regionem Meridiem Çatal Höyük.

Pictura muralis bovis primigenii, cervi, et hominum Çatalhöyük in vico tempore millennio sexto a.C.n.; Museum of Anatolian Civilizations, Ancyrae in Turcia.

Saeculo undevicesimo, historia ab archaeologia saepe suppleta, finis archaeologi fuit res factas secundum eorum typologiam stratigraphiamque agnoscere, ergo eorum tempore spatioque locum metari. Franciscus Boas archaeologiam esse unus ex quattuor ramorum anthropologiae Americanae instituit, et disceptationes inter archaeologos saepe disceptationes inter anthropologos culturales aequare. Annis 1920 et 1930, V. Gordon Childe archaeologus Britannicus et W. C. McKern archaeologus Americanus libere coeperunt minus habere tempus artefacti et magis homines qui eum fecerunt. Cum archaeologi iuxta historiae scriptores laborant, materies historiace saepe eorum quaestiones solvunt, sed cum materies historicae carent, archaeologi novas rationes debent evolvere. Childe et McKern attenderunt coniunctiones inter res coniunctim inventas; eorum opus fundamentum instituit exemplaris trium graduum:

1. Artefactum singularis, quod habet superficiem, formam, et proprietates technologicas (exempli gratia, sagittae caput)
2. Subcongeries (Anglice: subassemblage), quae consistit in artefactis coniunctim inventis, et olim probabiliter coniunctim adhibitis (sagittae caput, arcus, culter)
3. Congeries (Anglice: assemblage) subcongerium quae una sunt situs archaeologicus (sagittae caput, arcus, culter, olla, focus, perfugium)

Childe adfirmavit "constanter recurrentem artefactorum congeriem" esse "culturam archaeologicam" (Childe 1929; Lyman & O'Brien 2003). Childe et alii habuerunt "quemque culturam archaeologicam . . . esse, in verbis corporeis, manifestationem proprii populi."

Digestio rationum et notionum

Anno 1948, Gualterius Taylor (1913–1997), digerens rationes et notiones quae archaeologi evolverant, generale pro archaeologica ad scientiam culturarum contributione exemplum posuit. Coepit cum ordinario culturae iudicio ut opus cognitivae hominis activitatis et inclinatio Boasiana ad subiectivas rerum significationes quae ex eorum contextu culturali pendent. Culturam definivit "rem animi, quae in animis continetur, non rem corpoream vel mores qui possunt observari" (Taylor 1948:96). Doctrinam trium graduum is tunc excogitavit quae anthropologiam culturalem ad archaologiam nexit, appellatam archaeologiam coniunctivam:

1. Cultura, quae observari non potest, et non est corporea.
2. Mores, qui ex cultura venientes observari possunt, quamquam non sunt corporei.
3. Obiectificationes,^? artifacta et architectura, effectus morum et materiei.

Hoc est, artifacta corporea fuerunt corporeae culturae reliquiae, sed non cultura ipsa (Taylor 1948:100). Ergo, data archaeologica potuerunt doctrinam anthropologicam adiuvare, sed solum cum archaeologi iterum eorum opus definirent, quod in se haberet non tantum artefacta effodere et eorum locum in tempore spatioque perscribere, sed ex residuis corporeis inferre mores quibus ea producta et adhibita sunt, et ex his moribus inferre hominum rationes animi. Quamquam multi archaeologi concinerunt eorum investigationes fuisse omnino partes anthropologiae, programma a Taylor propositum numquam prorsus confecta est. Una causa fuit quod effici ex usu non potuit: theoria trium graduum coniecturarum nimis laborem in agris et explicationem in laboratorio poposcit (Watson 1995:685). Praeterea, sua sententia, quod reliquiae corporeae non fuerunt ipsae res culturae, et sane fuerunt abs cultura bis remota, profecto archaeologiam in margine anthropologiae culturalis conlocavit (Dunnel 1986:36).

"Nova archaeologia" et cultura

Anno 1962, Ludovicus Binford (n. 1930), discipulus Leslii White, posuit novam archaeologiae anthropologicae rationem, appellatam "Novam Archaeologiam" et "Archaeologiam Processualem," quae nititur culturae definitioni posito a White: "modi adaptationis praeter corpus organismo humano" (Binford 1962:218; vide White 1959:8). Haec definitio sivit Binford archaeologiam instituere magnam viam ad Iuliani H. Steward culturalem oecologiae methodologiam evolvendam.

Comparativum systematum culturalium studium cui sunt technologiae quae variant in simile circumiectorum varietate, vel similes technologiae in variis circumiectis, est maior methodologia cuius Steward (1955:36–42) appellavit "oecologiam culturalem," et ea certe est modus utilis ad nostram elaborationum culturalium comprehensionem augendum. Talis methodologia etiam est utilis ad coniunctiones structurales enodandas inter maiora culturae subsystemata sicut subsystemata socialia et ideologica.

Sic futuram posuit Binford archaeologiam esse mediam partem primi anthropologorum culturalium propositi eodem temporis (cultura sicut adaptationes non geneticae ad circumiecta); et "novam archaeologiam" esse anthropologiam culturalem (in forma oecologiae culturalis vel anthropologiae oecologicae) temporis praeteriti.

Archaeologia liberata

Annis 1980 fuit in Britannia et Europa motus contra opinionem archaeologiae rami anthropologiae; quod Radcliffe-Brown repudiationem anthropologiae culturalis expressit. Eodem tempore, Ian Hodder (n. 1948), archaeologus in Universitate Cantabrigiensi, "archaeologiam postprocessualem" evolvit ut sit novae disciplinae nomen. Sicut Binford (at non sicut Taylor), Hodder artefacta duxit non "obiectificationes" culturae, sed ipsam culturam. Nihilominus, non sicut Binford, Hodder culturam adaptionem ad conditiones non habuit; magis, se "obligatur varietate liquidá semioticaque veteris notionis culturae, in qua res corporeae, artefacta, sunt toti participes in initio, dilatatione, commutatione, et defectione multiplicum rerum symbolicarum" (Watson 1995). In libro Symbols in Action (1982), contra corporealem White Stewardque culturae sententiam, symbolicam Geertz Schneiderque anthropologiam, praecipue eorum emphasim in rerum culturalium significationibus quae ex contextu pendent, memoriá repetivit. Is in libro Reading the Past: Current Approaches to Interpretation in Archaeology (1986) archaeologiam artius conectere cum historia quam anthropologia habuit.

Studia communitatum et studia culturae

Iulianus H. Steward (ad dextram) et ignotus indigena tribus Carrier, fortasse Ludovicus Gulielmus Prince, adiutor (ad laevam), pro lignario sedent, anno 1940.

Annis 1940, Robertus Redfield et Iuliani Steward discipuli fuerunt primi exploratores "studiorum communitatum," rami anthropologiae qui communitates distinctas investigat, si genere (Anglice: race), gente (Anglice: ethnicity), vel classe sociale, in societatibus Occidentalibus vel quasi Occidentalibus, praecipue urbibus. Oppetiverunt ergo controversias quas critici saeculi undevicensimi verbis culturae superioris et culturae inferioris exsecuti erant. Hi anthropologi populos describere voluerunt qui civili ratione et rebus oeconomicis si inferiores, non fuerunt inferiores, inquiunt, rebus culturalibus. Anscharius Lewis (1914–1970) notionem "culturae paupertatis" posuit ut is "mechanismos culturales," quibus homines se ad pauperitatem accommodant describat. Pariter, alii anthropologi sociologique verbum subculturae adhibere coeperunt, ut ei communitates culturá distinctas quae erant partes maiorum societatum describant.

Constituitur unum grave subculturae genus communitate advenarum. Ad tales communitates et earum culturas, saltem sunt quattuor aditus:

• Cultura ducens (Theodisce Leitkultur): doctrina in Germania a Bassam Tibi (n. 1944) anno 1998 proposita, quae habet partes minores posse suam "identitatem,"^? sed eos debere saltem sustinere maxima culturae eorum societatis principia.
• Conflatorium (Anglice melting pot): In Civitatibus Foederatis Americae, sententia posteris tradita fuit imago ollae ubi omnes advenarum culturae commiscentur sine interventu civitatis.
• Monoculturalismus: in nonnullis civitatibus Europaeis cultura cum nationalismo ita arte conectitur, ut consilia administrationum in advenis "adsimilandis" consistant. Migrationibus quidem et peregrinationibus auctificis nuper factum est, ut multae civitates Europaeae multiculturalismo se experirentur.
• Multiculturalismus: consilium advenas et alios eorum culturas conservare debere, et culturas varias inter se cum bona pace intra civitatem agere.

Iuvenes Malavienses rite habiti ad initiandum: ritus sunt res culturae.

Ratio qua civitates culturas advenarum tractant raro se convenit ad altrumutrum horum aditum. Gradus differentiae cum cultura hospitis (enimvero, peregrinitas), numerus advenarum, sententiae habitatorum, genus conciliorum civitatis qui sanciuntur, et effectus illorum consiliorum adnotationes de eorum effectibus impediunt. Similiter, quod attinet ad alias subculturas intra societatem, sententiae plurimorum hominum et communicationes inter catervas culturales magnas partes exitus decernendi agunt. Studio culturarum intra societatem multiplice, investigationes permulta variabilia ducere debent.

Libere in Britanniarum Regno, Stuart Hall, Raimundus Williams, et alii sociologi a Marxismo moti, "studia culturalia" evolverunt. Ei, Romanticos saeculi undevicensimi secuti, culturam cum rebus luxuriosis studiisque otiosis—artibus liberalibus, cibis, ludis, musica, pelliculis, ritibus, vestibus—conexuerunt. Nihilominus, exemplaria consumptionis otiique ordinari a coniunctionibus productionis cognoverunt; quod eos induxit ut coniunctiones inter classes et "formationem productionis" attendant. Deinde in Civitatibus Foederatis Americae, "studia culturalia" praecipue sunt studium culturae popularis, hoc est, significationum socialium rerum consumptionis otiique permultis numeris factarum.

Evolutio culturae

Contactus inter societates metum iramque excitare potest. Hic, indigenae Australianae adventum Praefecti Cook opponunt, anno 1770. Scalptura saeculi undevicensimi.

Inventio culturae nunc significat "quaevis nova res quae catervae hominum utilis est, in eorum moribus expressa, at non exstans res corporea." Summae hoc tempore saeculum mutationis culturalis mundo usu venit, ab auctu commercii inter civitates pulsa, mediis quoque cumulatis, et supra omnes auctu numeri civium. (Vide Undam Tertiam.) Culturae penitus adficiuntur a viribus qui mutationes maturant et a viribus qui mutationes tardant. Hi vires structuris socialibus et eventibus naturae sunt cognati, et in perpetuitate notionum usuumque culturalium in structuris praesentibus implicantur, quae ipsae mutationi obnoxiae sunt (Boyd & Richerson 2005; O'Neil 2006). (Vide Structurationem.)

Certamen sociale et evolutio technologiarum mutationes intra societatem proferre potest, elaborationes sociales mutando, novasque culturae theorias promovendo, et actionem generativam incitando vel sinendo. Hae commutationes sociales nutrire possunt commutationes ideologiae et alia commutationis culturalis genera. Exempli gratia, motus feminarum in Civitatibus Foederatis Americae est in novis facultatibus versatus, quae commutationem in coniunctionibus inter sexus, generis et oeconomiae structuras emendantes, procreaverunt. Circumiecta naturalia quoque sunt gravia. Ultimá aetate glacie exeunti, plurimae silvae tropicae redierunt, plantae domesticationi aptae orsae sunt, unde inventio agriculturae, quae vicissim multas culturae res novas et commutationes in elaborationibus socialibus effecerunt (Pringle 1998:1446; Steward 1955).

Lakalaka ex Kanokupolu pro septuagensimo Regis Tongae die natali perficitur. In media linea, Pilolevu Tuita Principissa, atrata, subrufá in crinibus penná, saltat vahenga (prima saltatrix). Vestitus, saltatio, et structura socialis sunt res culturae.

Elaboratio "decolonializationis" post finem secundi belli mundani effecit, ut anthropologi rem mutationis culturalis denuo obirent. Ei mox invenierunt indigenas cum quibus congrediebantur posse reminisci tempus, abhinc annos non multos, cum eorum cultura fuerat dissimillima culturae hodiernae—in communicatione, oecologia, oeconomia, ritibus, sanitate, transportatione, vestitu, omnibus rebus technologiae, et innumerabilibus aliis rationibus. Vicissitudinem omnium rerum effecit hoc bellum, "globalizatio" quoque.

Franciscus Bopp, unus ex conditoribus studii linguarum Proto-Indo-Europaearum.

Artes liberales in maximis gratiosisque mundi societatibus sunt fecundus notarum culturalium fons. Multi igitur criticorum earum artium commentarii quaestiones evolutionis culturae attingunt; nec non anthropologi eas, praecipue in societatibus parvis remotisque, investigaverunt. Tikopiae, in una ex Disiunctis Polynesiae Occidentalis insulis in Melanesia, Raimundus Firth et James Spillius (1963) discipulus mutationes rituum paganorum inter annos 1929 et 1952 investigaverunt; varii quoque anthropologi in effectus Christianitatis in diversis Oceaniae culturis inquisiverunt (Boutilier, Hughes, & Tiffany 1978). Adrienna L. Kaeppler, nunc curator ethnologiae Oceanicae apud Museum Nationale Historiae Naturalis, exquivisit (1970) quomodo quidam saltatio grandis, visa descriptaque in Insulis Benevolis a Praefecto Cook anno 1773, erat saeculo undevicensimi exeunti facta in saltationem lakalakam, quae anno 2003 ab UNESCO declarata est Opus Summo Artificio Factum Hereditatis Oralis et Non Tractabilis Hominum. In musica, Iacobus W. Love, anthropologus Americanus, carmina puerorum Samoanorum tractans (1991) paene ut si ipsa fuerint vivae corporis compages, commutationes in eorum phonematibus, morphematibus, melis, rhythmis, structuris, et significationibus indagavit, ut has commutationes habere notas easdem mutationibus in speciebus biologicis a Lege Williston descriptis confirmaret. Etiam celeritatem mutationum in nonnullis puerorum carminibus respexit—parvum exemplum magnae quaestionis celeritatis evolutionis culturalis (Carneiro 2003:169–173).

Similiter, glottologi, verba in opinabilibus linguis reconstruendis, evolutionem linguarum investigaverunt. Inclutissima familia linguarum hoc in respectu est lingua Proto-Indo-Europaea. Gulielmus Jones anno 1786 docuit linguas Sanscritam, Graecam, Latinamque ortas fuisse de "quodam fonte commune, qui, fortasse, non iam exstat." Franciscus Bopp (1791–1867) Germanus eruditum historiae harum linguarum studium in libro anno 1816 divulgato solide constituit, et glottologorum ut videtur legiones posthac rem magnopere auxerunt. Ex vocabulis protolinguarum, glottologi coniecturas de cultura et societate praeteritis variis capiunt. Calvert Watkins, professor Americanus, hoc fecit (1995), breviter in praefatione libri The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots (2000:xxi–xxxv). J. P. Mallory (1989) et Colin Renfrew (1987) eaedem quaestioni archaeologiam glottologiamque consociando se dedunt. Pro culturis Polynesiae, insignis glottologiae conatus ad hoc conficiendum est Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology.

Contactus inter societates

Imago Buddhae sedentis, ex Sina tempore Domús Tang. Religiones et alia systemata persuasionis doctrinaeque sunt res culturae, quae inter societates migrare possunt.

Pastillum hamburgense: in Civitatibus Foederatis Americae quotidianum, in Sina peregrinum—exemplum diffusionis.

Uberrimus mutationis culturalis fons est continuus inter societates contactus. Culturae sunt adfectae a tali contactu, qui variationes mutationesque consuetudinum culturalium possunt vel proferre vel retardare. Bellum culturale (Huntington 1996) vel alia lucri contentio evolutionem technologicam et coniunctiones sociales commovere potest. Praeter haec, notiones culturales ab alia societate ad aliam diffusione vel acculturatione transferri possunt.

Per diffusionem, alicuius forma (quamquam non necessarie significatio) ab alia cultura ad aliam migratur. Exempli gratia, pastillum hamburgense, cibus in Civitatibus Foederatis Americae quotidianus, invectus in Sinam visus est peregrinus. Eruditi vocabula pro varietatibus mutationis culturalis abs contactu inter societates excitatis excogitaverunt. Theoria diffusionis se offert ex radicibus in investigationibus exemplar quod rogat cur et cum singuli culturaeque ad novas notiones, usus, operaque accedunt. "Diffusio stimulata" vel "partitio notionum" casum describit ubi una pars unius culturae inventionem divulgationemque in alio excitat. "Mutari rectá" significat diffusionem technologicam vel tractabilem ex alia cultura ad aliam.

Pendet etiam ex cultura sensus temporis. Hoc photographum anno 1913 captum est, sed pro homine Occidentali conicere tempus est difficile, absentiae signorum culturalium causa. Photographum primum coloribus caruit. Hoc est compositum digitis factum a Blaise Agüera y Arcas anno 2004, coloribus additis cum manu in editione a WalterStudio annis 2000 et 2001.

Eruditi verbo acculturationis multas notiones subiciunt, sed hoc in contextu verbum modo significat substituere notas aliae culturae pro eas aliae, sicut in casu quorumdam indigenarum Americanum et multarum indigenarum totius orbis terrarum per elaborationem colonizationis evenit. Elaboratio cognati gradu singulare adsimilationem culturalem ("adoptionem" aliae culturae ab homine uno) et transculturationem amplectuntur.

Nexus interni

• Adsimilatio culturalis
• Alphabetismus
• Bellum culturale
• Civilizatio
• Communicatio inter culturas
• Cultura adversaria
• Cultura interretialis
• Cultura popularis
• Cultura surdorum
• Cultura universa
• Cultura urbana
• Culturomia
• Cultus humanus
• Diffusio culturalis
• Dissonantia culturalis
• Ethnologia
• Ethnocentrismus
• Fabula urbana
• Evolutio hominis
• Geographia culturalis
• Imperialismus culturalis
• Interculturalitas
• Materialismus culturalis
• Neocolonialismus culturalis
• Pseudocultura
• Studia culturalia
• Studia institutionum culturalium
• Subcultura
• Theoria culturae

Bibliographia

• Akhtar, N., et Michael Tomasello. 1996. Twenty-four month old children learn words for absent objects and actions. British Journal of Developmental Psychology 14:79–93.
• Andrew, R. J. 1963. "Comment on 'The Essential Morphological Basis for Human Culture'" Alani Bryan. Current Anthropology 4:301–303.
• Ankerl, Guy. 2000. Global Communication without Universal Civilization. Vol. 1: Coexisting Contemporary Civilizations: Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western. INU societal research series. Geneva: INU Press. ISBN 2-88155-004-5.
• Appadurai, Arjun, ed. 1986. The Social Life of Things. Novi Eboraci, Cantabrigiae: Cambridge University Press.
• Appadurai, Arjun. 1996. Modernity at large: Cultural dimensions of globalization. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Arnold, Matthew. 1869 1882. Culture and Anarchy. Editio tertia. Novi Eboraci: Macmillan. Inventum 28 Iunii 2006.
• Bakerman, R. et L. Adamson. 1984. Coordinating attention to people and objects in mother-infant and peer-infant interaction. Child Development 55:1278–1289.
• Bakhtin, M. M. 1981. The Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Michael Holquist. Convertit Caryl Press. ISBN 978-0-252-06445-6.
• Barrett, Richard A. 1989. The Paradoxical Anthropology of Leslie White. American Anthropologist' 91(4):986–999.
• Barzilai, Gad. 2003. Communities and Law: Politics and Cultures of Legal Identities University of Michigan Press. ISBN 0-472-11315-1.
• Bashkow, Ira. 2004. "A Neo-Boasian Conception of Cultural Boundaries." American Anthropologist 106(3).
• Benedict, Ruth. (1934) 1959. Patterns of Culture. Boston: Houghton Mifflin.
• Benedict, Ruth. (1946) 1954. The Chrysanthemum and the Sword: Patterns of Japanese Culture. Rutland, Vermont, et Tokyo, Japan: Charles E. Tuttle.
• Berger, John. 1971. Ways of Seeing. Peter Smith Publishing.
• Boas, Franz. (1907) 19??. "Anthropology." In A Franz Boas Reader: The Shaping of American Anthropology 1883–1911 ed. George Stocking Jr. 267–382.
• Boas, Franz. (1909) 1940. "Decorative Designs in Alaskan Needlecases: A Study in the History of Conventional designs Based on Materials in the U.S. National Museum." In Race, Language, and Culture, ed. George Stocking Jr., 564–592. Sicagi: The University of Chicago Press.
• Boas, Franz. (1920) 1940. "The Methods of Ethnology." In Race, Language and Culture ed. George Stocking, 281–289. Chicago: University of Chicago Press.
• Boas, Franz. (1932) 1940. "The Aims of Anthropological Research." In Race, Language and Culture, ed. George Stocking. Chicago: University of Chicago Press.
• Binford, Lewis. 1962. "Archeology as Anthropology." American Antiquity 28(2).
• Bourdieu, Pierre. 1977. Outline of a Theory of Practice. Cangtabrigiae: Cambhridge University Press. ISBN 978-0-521-29164-4.
• Boutilier, James A., Daniel T. Hughes, et Sharon W. Tiffany. 1978. Mission, Church, and Sect in Oceania. ASAO Monograph 6. Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Boyd, Robert, et Peter J. Richerson. 2005. The Origin and Evolution of Cultures. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0-19-518145-X.
• Bryan, Alan. 1963. "The Essential Morphological basis for Human Culture." Current Anthropology 4:297.
• Carneiro, Robert Leonard. 2000. "The Transition From Quantity to Quality: A Neglected Causal Mechanism in Accounting for Social Evolution." Proceedings of the National Academy of Sciences 97:12926–12931.
• Carneiro, Robert Leonard. 2000. The Muse of History and the Science of Culture. Novi Eboraci: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Carneiro, Robert Leonard. 2003. Evolutionism in Cultural Anthropology. Westview Press. ISBN 0-8133-3766-6, 9780813337661.
• Carpenter, M., N. Akhtar, et M. Tomasello. 1998. Sixteen-month old infants differentially imitate intentional and accidental actions. Infant behavioral Development 21:315–330.
• Cassel, John, et Herman A. Tyroler. 2004. Epidemiological Studies of Cultural Change. In The Challenge of Epidemiology: Issues and Selected Readings, 358–367. ISBN 978-92-75-11505-3.
• Childe, Vere Gordon. 1929. The Danube in Prehistory. Oxford: Clarendon Press.
• Cohen, Anthony P. 1985. The Symbolic Construction of Community. Novi Eboraci: Routledge.
• Dawkins, Richard. 1982. The Extended Phenotype: The Long Reach of the Gene. Paperback ed., 1999. Oxford Paperbacks. ISBN 978-0-19-288051-2.
• Deacon, Terrence. 1997. The Symbolic Species: The Coevolution of Language and the Brain. Novi Eboraci et Londinii: W. W. Norton.
• Dolgin, Janet, David Kemnitzer, et David Schneider, eds. 19xx. Symbolic Anthropology: A Reader in the Study of Symbols and Meanings.
• Dunnel, Robert. 1986. "Five Decades of American Archeology." In American Archeology past and Future: A Celebration of the Society for American Archeology, 1935–1985, ed. D. Meltzer et J. Sabloff. Washington D.C.: Smithsonian Institution Press.
• Dyk, Walter. 1938. Left Handed: Son of Old Man Hat. Lincoln, Nebraska: University of Nebraska Press.
• Encyclopædia Britannica Online. 2009. "Adolf Bastian." 27 Ianuarii.
• Feinberg, Richard, et Martin Ottenheimer, eds. 2001. The Cultural Analysis of Kinship: The Legacy of David M. Schneider. Urbanae et Sicagi: University of Illinois Press.
• Findley et Rothney. 1986. Twentieth-Century World. Houghton Mifflin.
• Firth, Raymond. 1936 We, the Tikopia: A Sociological Study of Kinship in Primitive Polynesia. London: Allen and Unwin.
• Firth, Raymond, et James Spillius. 1963. A Study in Ritual Modification: The Work of the Gods in Tikopia in 1929 and 1952. Royal Anthropological Institute Occasional Paper 19. Londinii: Royal Anthropological Institute of Great Britain & Ireland.
• Forsberg, A. Definitions of culture CCSF Cultural Geography course notes. Inventum 29 Iunii 2006.
• Fortes, Meyer, et E. E. Evans Pritchard. 1940. African Political Systems. Londinii et Novi Eboraci: International African Institute.
• Geertz, Clifford. 1957. Ritual and Social Change: A Javanese Example. American Anthropologist59(1).
• Geertz, Clifford. 1973. The Interpretation of Cultures: Selected Essays. Novi Eboraci. ISBN 978-0-465-09719-7.
• Goodall, Jane. 1963. My Life Among Wild Chimpanzees. National Geographic 124:308.
• Goodall, Jane. 1986. The Chimpanzees of Gombe: Patterns of Behavior. Cantabrigiae Massachusettiae: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0-674-11649-8.
• Groh, Arnold. 2019. Theories of Culture. Londinium: Routledge. ISBN 978-1-138-66865-2.
• Gupta, Akhil, et James Ferguson. 1992. Beyond 'Culture': Space, Identity, and the Politics of Difference. Cultural Anthropology 7(1):6–23.
• Häfner, Ralph. 1995. Johann Gottfried Herders Kulturentstehungslehre: Studien zu den Quellen und zur Methode seines Geschichtsdenkens. Hamburg: Felix Meiner Verlag. ISBN 3-7873-1178-5.
• Harris, Marvin. 1974. Cows, Pigs, Wars, and Witches: The Riddles of Culture. Novi Eboraci: Vintage.
• Harris, Marvin. 1977. Cannibals and Kings: Origins of Cultures. Novi Eboraci: Vintage.
• Harris, Marvin. 1979. Cultural Materialism: The Struggle for a Science of Culture. Novi Eboraci: Random House.
• Herder, Johann Gottfried. 1772, 1985. Abhandlung über den Ursprung der Sprache. In Werke in zehn Bänden, ed. Ulrich Gaier, vol. 1. Frankfurt a.M.
• Hockett, Charles F. & Robertus Ascher. 1964. The Human Revolution. Current Anthropology 4:135–168.
• Hodder, Ian. 1982. Symbols in Action: Ethnoarchaeological Studies of Material Culture. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
• Hodder, Ian. 1986. Reading the Past: Current Approaches to Interpretation in Archaeology. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
• Holloway, Ralph L., Jr. 1969. Culture: A Human domain. Current Anthropology 10(4):395.
• Hoult, T. F., ed. 1969. Dictionary of Modern Sociology. Totowa, New Jersey, United States: Littlefield, Adams & Co.
• Huntington, Samuel P.. 1996. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. Novi Eboraci: Simon & Schuster. ISBN 0-684-84441-9.
• Hymes, Dell. 1969. Reinventing Anthropology.
• Jary, D., et J. Jary. 1991. The HarperCollins Dictionary of Sociology. Novi Eboraci: HarperCollins. ISBN 0-06-271543-7.
• Jenkins, Carol, Mary Dimitrakalds, Ian Cook, Ray Sanders, et Neville Stallman. 1988. Culture Change and Epidemiological Patterns among the Hagahai, Papua New Guinea. Human Ecology 17(1):27–57.
• Kaeppler, Adrienne L. 1970. "Tongan Dance: A Study in Cultural Change." Ethnomusigology 14:266–277.
• Kant, Immanuel. 1784 Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung? Berlinische Monatsschrift, December 1784.
• Kant, Immanuel. 1785 Grundlegung zur Metaphysik der Sitten. Edidit et cooperativo commentario instruxit Otfried Höffe. Frankfurt am Main: Klostermann, 1989.
• Kant, Immanuel. 1790 Kritik der Urteilskraft. Edidit Karl Vorländer (editio septima). Hamburg: Felix Meiner Verlag, 1990. (Philosophische Bibliothek, 39a.)
• Kawai, M. 1965. "Newly-acquired pre-cultural behairo of the natural troop of Japanese monkeys on Koshima Islet."’ Primates 6:1–30.
• Kawamura, S. 1959. "The process of subcultural propogation among Japanese macaques." Primates 2:43–60.
• Keesing, Roger. (1976) 1997. Cultural Anthropology: A Contemporary Perspective. Ed. 3a., ed. ab Andrew Strathern. Wadsworth. ISBN 0-03-047582-1.
• Keiser, R. Lincoln. 1969. The Vice Lords: Warriors of the Streets. Holt, Rinehart, and Winston. ISBN 978-0-03-080361-1.
• Keleman. 1963. "Comment on The Essential Morphological Basis for Human Culture.” Current Anthropology 4:301–303.
• King, M., et A. Wilson. 1975. "Evolution at Two Levels: In Humans and Chimpanzees." Science 188:107–116.
• Kirch, Patrick V., et Roger C. Green. 2001. Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-78879-X.
• Kirch, Patrick V., et Terry Hunt. 1997. Historical Ecology in the Pacific Islands: Prehistoric Environmental and Landscape Change. Portus Novus, Connecticutae: Yale University Press.
• Kroeber, Alfred L. 1917. The Superorganic. American Anthropologist, New Series, 19(2):163–213.
• Kroeber, Alfred L. 1939. Cultural and Natural Areas of Native North America. University of California Press, Berkeley, California.
• Kroeber, Alfred L. 1948. Anthropology: Race, Language, Culture, Psychology, Prehistory. Revised edition. Novi Eboraci: Harcourt, Brace, and World.
• Kroeber, Alfred L., et Clyde Kluckhohn. 1952. Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions. Cantabrigiae Massachusettiaae: Peabody Museum.
• Kim, Uichol. 2001. "Culture, science and indigenous psychologies: An integrated analysis." In Handbook of culture and psychology, ed. D. Matsumoto. Oxford: Oxford University Press.
• Lewis, Oscar. 1961. The Children of Sanchez. Novi Eboraci: Vintage Books.
• Lewis, Oscar. 1964. Pedro Martinez. Novi Eboraci: Random House.
• Lévi-Strauss, Claude. 1955. Tristes Tropiques. Atheneum Press.
• Lévi-Strauss, Claude. 1964. Le Cru et le cuit.
• Lévi-Strauss, Claude. 1966. Du miel aux cendres.
• Lévi-Strauss, Claude. 1971. L'Homme nu.
• Lévi-Strauss, Claude. 1968. L'Origine des manières de table.
• Lieberson, Stanley. 2000. A Matter of Taste: How Names, Fashions, and Culture Change. Portus Novus, Connecticutae: Yale University Press. ISBN 0-300-08385-8, 978-0300083859.
• Lockwood, Victoria S. 2003. Globalization and Culture Change in the Pacific islands. Novi Eboraci: Prentice Hall. ISBN 0-13-042173-1.
• Love, Jacob Wainwright. 1991. Samoan Variations: Essays on the Nature of Traditional Oral Arts. Novi Eboraci: Garland Publishing. ISBN 0-8240-2985-2.
• Lyman, R. Lee, et Michael J. O'Brien. 2003. W. C. McKern and the Midwestern Taxonomic Method. Tuscaloosa: University of Alabama Press.
• Malinowski, Bronislaw. 1944. The Scientific Theory of Culture.
• Marcus, George E. 1995. Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography. Annual Review of Anthropology 24:95–117.
• Mallory, J. P. 1989. In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology, and Myth. Londinii: Thames & Hudson.
• McClenon, James. 1998. Tylor, Edward B(urnett). Encyclopedia of Religion and Society, ed William Swatos et Peter Kivisto, 528–529. Walnut Creek: AltaMira.
• McGrew, W. C. 1998. Culture in Nonhuman Primates? Annual Review of Anthropology 27:301–328.
• Mead, Margaret. 1928 Coming of Age in Samoa.
• Meltzoff. A. 1995. Understanding the Intentions of Others: Re-Enactment of Intended Acts by 18-Month-Old Children. Developmental Psychology 31:838–850.
• Meltzoff, W. C. 1988. Infant imitation after a one-week delay: long term memory for novel acts and multiple stimuli. Developmental Psychology 24:470–476.
• Middleton, R. 1990. Studying Popular Music. Philadelphia: Open University Press. ISBN 978-0-335-15275-9.
• Miller, Barbara D. 2007. Cultural Anthropology in a Globalizing World. Novi Eboraci: Prentice Hall. ISBN 0-205-54066-X, 9780205540662.
• Miller, Barbara D. 2008. Cultural Anthropology. Editio quinta. Novi Eboraci: Prentice Hall. ISBN 0-205-68329-0.
• Mintz, Sidney. 1960. Worker in the Cane: A Puerto Rican Life History. Yale Caribbean Series, 2. Portus Novus, Connecticutae: Yale University Press.
• Mintz, Sidney. 1985. Sweetness and Power. Novi Eboraci: Viking Press.
• Moore, C., et P. Dunham. 1995. Joint Attention: Its Origins and Role in Development. Hillsdale, N.J.: Erlbaum Press.
• Murdock, George Peter. 1949. Social Structure Novi Eboraci: Macmillan.
• Murdock, George Peter. 1967. Ethnographic Atlas: A Summary. Pittsburgh: The University of Pittsburgh Press.
• Murdock, George Peter. 1981. Atlas of World Cultures. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
• Murphy, Robert F. 1960. Headhunter's Heritage; Social and Economic Change Among the Mundurucu Indians.
• Murphy, Robert. 1971. The Dialectics of Social Life. Novi Eboraci: Basic Books.
• Nagell, K., K. Olguin, et Michael Tomasello. 1993. Processes of social learning in the tool use of chimpanzees (Pan troglodytes) and human children (Homo sapiens). Journal of Comparative Psychology 107:174–186.
• O'Neil, D. 2006. Cultural Anthropology Tutorials, Behavioral Sciences Department, Palomar College, San Marco, California. Inventum 10 Iulii 2006.
• Parsons, Talcott. 1937. The Structure of Social Action.
• Parsons, Talcott. 1951. The Social System.
• Pringle, H. 1998. "The Slow Birth of Agriculture." Science 282. https://web.archive.org/web/20110101201656/http://cas.bellarmine.edu/tietjen/images/neolithic_agriculture.htm.
• Radcliffe-Brown. 1952. Structure and Function in Primitive Society.
• Radcliffe-Brown. 1957. A Natural Science of Society. Glencoe: The Free Press.
• Radin, Paul. 1913. "Personal Reminiscences of a Winnebago Indian." Journal of American Folklore 26:293–318.
• Radin, Paul. 1963. The Autobiography of a Winnebago Indian. Novi Eboraci: Dover Publications.
• Rappaport, Roy A. 1967. Pigs for the Ancestors: Ritual in the Ecology of a New Guinea People.
• Reagan, Ronald. 1989."Final Radio Address to the Nation", 14 Ianuarii. Inventum 3 Iunii 2006.
• Reese, W. L. 1980. Dictionary of Philosophy and Religion: Eastern and Western Thought. New Jersey U.S., Sussex, U.K: Humanities Press.
• Renfrew, Colin. 1987. Archaeology & Language: The Puzzle of the Indo-European Origins. Londinii: Jonathan Cape. ISBN 0-224-02495-7.
• Renfrew, Colin, et Paul Bahn. 2008. Archeology: Theories, Methods and Practice. Editio quinta. Novi Eboraci: Thames and Hudson.
• Rhoads, Kelton. 2006. The Culture Variable in the Influence Equation.
• Sahlins, Marshall D. 1976. Culture and Practical Reason. Chicago: University of Chicago Press.
• Sahlins, Marshall D., et Elman Service. 1962. Primitive social organization: an evolutionary perspective. Novi Eboraci: Random House.
• Sapir, Edward. 1922. "Sayach'apis, a Nootka Trader." In American Indian Life, ed. Elsie Clews Parsons. Novi Eboraci: B. W. Huebesh.
• Schneider, David. 1968. American Kinship: A Cultural Account. Chicago: University of Chicago Press.
• Schwarz, Georg, Kulturexperimente im Altertum, Berlin 2010.
• Scott, Tim, Russell Mannion, Huw T. O. Davies, et Martin N. Marshall. 2003. "Implementing Culture Change in Health Care: Theory and Practice." International Journal for Quality in Health Care 15:111–118.
• Shuker, Roy. 1994. Understanding Popular Music. ISBN 0-415-10723-7.
• Simmons, Leo, ed. 1942. Sun Chief: The Autobiography of a Hopi Indian. Portus Novus, Connecticutae: Yale University Press.
• Steward, Julian H. 1938. Basin Plateau Aboriginal Socio-political Groups.(Smithsonian Institution Bureau of American Ethnology Bulletin 20.
• Steward, Julian. 1955. Theory of Culture Change: The Methodology of Multilinear Evolution. University of Illinois Press.
• Steward, Julian, ed. 1966. The people of Puerto Rico: a study in social anthropology. Sicagi: University of Chicago Press.
• Stringer, et McKiew. 1996. African Exodus: The origins of Modern Humanity. Londinii: Cape.
• Taylor, Walter. 1948. A Study of Archeology. American Anthropological Association Memoir 69. Redivulgatus, Carbondale Illinoesiae: Southern Illinois University Press, 1967.
• Today in Science History. 2009. "Adolf Bastian." 27 Ianuarii. www.todayinsci.com.
• Tomasello, Michael. 1990. "Cultural Transmission in the Tool Use and Communicatory Signaling of Chimpanzees?" In "Language" and Intelligence in Monkeys and Apes: Comparative Developmental Perspectives, ed. S. Parker et K. Bibson, 274–311. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
• Tomasello, Michael. 1995. "Joint attention as social cognition." In Joint Attention: Its Origins and Role in Development, ed. C. Moore et P. Dunham, 103–130. Hillsdale N.J.: Erlbaum Press.
• Tomasello, Michael. 1996. "Do Apes Ape?" In Social Learning in Animals: The Roots of Culture, ed. C. Heyes et B. Galef, 319–346. Novi Eboraci: Academic Press.
• Tomasello, Michael. 1999. "The Human Adaptation for Culture." Annual Review of Anthropology 28.
• Tomasello, Michael. 2003. Constructing a Language: A Usage-Based Theory of Language Acquisition. Cantabrigiae Massachusettiae: Harvard University Press. ISBN 0-674-01764-1.
• Tomasello, Michael. 2008. Origins of Human Communication. Cantabrigiae Massachusettiae: MIT Press.
• Tomasello, Michael, A. Kruger, et H. Ratner. 1993. Cultural learning. Behavioral and Brain Sciences 16:495–552.
• Tomasello, Michael, et M. Barton. 1994. "Learning Words in non-Ostensive Contexts." Developmental Psychology 30:639–650.
• Tomasello, Michael, R. Strosberg, et N. Akhtar. 1996. Eighteen-month old children learn words in non-ostensive contexts. Journal of Child Language 23:157–176.
• Trigger, Bruce G. 1989. A History of Archaeological Thought. Cantabrigiae: Cambridge University Press.
• Turner, Victor. 1967. The Forest of Symbols: Aspects of Ndembu Ritual. Ithaca:Cornell University Press.
• Tylor, E. B. 1871 1974. Primitive culture: researches into the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom. Novi Eboraci: Gordon Press. ISBN 978-0-87968-091-6.
• UNESCO. 2002. Universal Declaration on Cultural Diversity, divulgata Die Linguae Maternalis Inter Civitates, 21 Februarii 2002. Inventum 23 Iunii 2006.
• Vayda, Andrew Peter, ed. 1969. Environment and cultural behavior: ecological studies in cultural anthropology, Garden City: Natural History Press.
• Visalberghi, E., et D. M. Fragaszy. 1990, Food washing behavior in tufted Capuchin monkeys, Cebusapella, and crabeating macaques, Macaca fasciculais. Animal Behavior 40:829–836.
• Voegelin, C. F. 1951. "Culture, Language and the Human Organism." Southwestern Journal of Anthropology 7:370.
• Wagner, Roy. 1980. American Kinship: A Cultural Account. Chicago: University of Chicago Press.
• Watkins, Calvert. 1995. How to Kill a Dragon: Aspects of Indo-European Poetics. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-508595-7, 0-19-514413-9.
• Watkins, Calvert. 2000. The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots. Bostoniae: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-98610-9, 0-618-08250-6.
• Watson, Patty Jo. 1995. "Archeology, Anthropology, and the Culture Concept." American Anthropologist 97(4):687–6874.
• Weiss, Gerald. 1973. "A Scientific Concept of Culture." American Anthropologist 75(5):1382.
• Welter, Nicole. 2003. Herders Bildungsphilosophie. Sancti Augustini: Gardez!-Verlag.
• White, Leslie. 1943. "Energy and the Evolution of Culture." American Anthropologist 45.
• White, Leslie. 1949a. "Ethnological Theory." In Philosophy for the Future: The Quest of Modern Materialism, ed R. W. Sellars, V. J. McGill, et M. Farber, 357–384. Novi Eboraci: Macmillan.
• White, Leslie. 1949b. The Science of Culture: A study of man and civilization. Novi Eboraci: Farrar, Straus and Giroux.
• White, Leslie. 1959. The Evolution of Culture. Novi Eboraci: McGraw Hill.
• Williams, Raymond. 1976, 1983. Keywords: A Vocabulary of Culture and Society. Rev. ed. Novi Eboraci: Oxford University Press.
• Wilson, Edward O. 1998. Consilience: The Unity of Knowledge. Novi Eboraci: Vintage. ISBN 978-0-679-76867-8.
• Wissler, Clark, ed. 1975. Societies of the Plains Indians. Anthropological papers of the American Museum of Natural History, 11, in 13 partibus, a 1912 ad 1916 editis. Novi Eboraci: AMS Press. ISBN 0-404-11918-2.
• Wolf, Eric. 1971. Peasant Wars of the Twentieth Century.
• Wolf, Eric. 1980 "They Divide and Subdivide and Call it Anthropology." The New York Times, 30 November, E9.
• Wolf, Eric. 1982. Europe and the People without History. Berkeley: University of California Press.
• Wolfram, Stephen. 2002. A New Kind of Science. Wolfram Media. ISBN 978-1-57955-008-0.
• Yerkes, Robert. 1943. Chimpanzees: A Laboratory Colony. Portus Novus, Connecticutae: Yale University Press.
• Zammito, John H. 2002 Kant, Herder, and the Birth of Anthropology. Sicagi: University of Chicago Press.

Nexus externi

• Commentarium de definitione culturae, apud courses.ed.asu.edu
• Cultura Globalis, de quaestiones totius orbis terrarum et eorum impetu in culturam, apud global-culture.org
• Defini Culturam, compilatio plusquam 100 definitionum culturae ab usoribus submissarum toto ex mundo, apud defineculture.com
• De Republica Cultura, a Michael Parenti factum, apud www.monthlyreview.org
• Dictionarium Historiae Notionum: Cultura et civilizatio temporibus hodiernis, apud etext.lib.virginia.edu
• Quid sit Cultura? apud www.wsu.edu (Universitas Civitatis Vasingtoniae)
• Sedes Scientiae inter Civitates, apud www.dfait-maeci.gc.ca