-3 (maximum dubium) Latinitas huius rei maxime dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Polonia[1] (Polonice Polska), publice Res publica Polonica (Rzeczpospolita Polska), est civitas sui iuris in Europa Media sita, quae a Germania ad solis occasum, Cechia et Slovacia ad meridianum, Ucraina, Ruthenia Alba, et Lithuania ad solis ortum, atque Mari Baltico et Regione Kaliningradensi Russiae ad septentriones cingitur.

Wikidata Polonia
Res apud Vicidata repertae:
Polonia: insigne
Polonia: insigne
Polonia: vexillum
Polonia: vexillum
Terra continens: Europa
Territoria finitima: Cechia, Germania, Ucraina, Slovacia, Ruthenia Alba, Lituania, Russia
Locus: 52°0′0″N 19°0′0″E
Caput: Varsovia

Gestio

parliamentary system
Princeps: Andreas Duda
Praefectus: Donaldus Tusk
Consilium: Parlamentum Reipublicae Polonae
Iudicium: Summum Iudicium

Populus

Numerus: 38 382 576
Sermo publicus: lingua Polonica, lingua Ruthenica Alba, lingua Silesica, lingua Cassubica
Zona horaria: UTC+1, UTC+1, UTC+2, Europe/Warsaw, UTC+2
Moneta: złoty

Commemoratio

Paean: Poland Is Not Yet Lost

Sigla

ISO PL, POL, 616; IOC POL
Dominium interretiale: .pl
Praefixum telephonicum: +48
Siglum autoraedarum: PL

Tabula aut despectus

Polonia: situs
Polonia: situs

Historia recensere

 
Iosephus Pilsudski, pater Poloniae.

Historia Polonorum a Christianizatione Ducis Mieszko anno 966 coepit.

Polonia ex multis slavicis et sammaticis nationibus formata est, quae societatem prae-feudalem creaverunt. Saeculo X in maxima Polonia christianus factus est. Anno 1025 Boleslaus dux Fortis coronatur rex Polonie.

Dynastia piast, quae Poloniam rexaba, mox in multis parvis ducatibus fracta, inclusa Silesia, Major Polonia, Polonia Minor, Masovia et Pomerania.

Regnum Poloniae sub Ladislause Cubito coniunctum est, sed bellis et pugnis devastatum est. Filius eius Casimirus III Magnus in Regnum reformandum et corroborandum contulit, quod in unam ex validissimis Europae civitatibus constituit. Casimirus hodie inter maximos monarchas Poloniae historia memoratur. Post mortem eius Piast dynastia exstinguitur, coronaque ad Hungaros ultimi Regis propinquis accessit. Hedvigis, filia Regis Hungarici, regina Poloniae, publice regis, facta est, et nupsit Magno Duci Lithuaniae, Jogaila, unione Lithuanica formata.

 
Serenissima Res Publica Poloniae et Lithuanie.

Anno 1569 Regnum Poloniae et Magnus Ducatus Lithuaniae in unam Rempublicam coaluerunt. Res Publica Utriusque Nationis, Regnum potentissimum in Europa saeculi XVI et XVII.

Serenissima Respublica fuit democratiae et libertatis religiosae fundamentum, absolutismo valde repugnante. Saeculo XVIII, Poloni tres finitimi absolutissimi patriam destruere cogitaverunt. Austria, Prussia et Russia Poloniam anno 1772 partita, 1792 et tandem 1795, abolito Europae statu expoliavit.

Totum saeculum XIX pro libertate pro Polonis pugnatum est. Plures tumultus defecerunt, donec Legiones Poloniae duce Iosepho Pilsudski libertatis recuperatae sunt. In bello magno legiones magnas partes Poloniae vicit et libertatem anno 1918. Pilsudski pater hodiernae civitatis habetur, et victoriam de exercitu rubro communistico in bello Varsaviensi praestitit, progressum Exercitus Rubri in Europam claudicans. Anni 1920 et 1930 tempus evolutionis et incrementi in Poloniam erant, ab incursu Germanico et Russico anno 1936, quod alterum bellum coepit et Poloniam delevit. Quarta pars Poloniae multitudinis interfecta est, 85 centesimae Varsaviae deleta est, et oeconomia in macello? fuit. Polonia tota ab Unione Sovietica occupata est per annos quattuor decennia ab anno 1945 ad 1989, cum Polonia iterum libertatem recuperavit.

Administratio recensere

Polonia inde ab anno 1569 res publica est. Varsoviae in capite, praeses (prezydent), rectio (rząd), et parlamentum (duplex cameralis) (Sejm i Senat) resident. Res publica in Unionem Europaeam die 1 Maii anno 2004 cooptata est.

Regiones recensere

In Polonia sunt quinque grandes terrae historicae: Polonia Maior (Wielkopolska), Polonia Minor (Małopolska), Silesia, Galicia, Masovia (Mazowsze), Pomerania (Pomorze) et Cassubia. Nunc Polonia in 16 palatinatus seu Vaivodatus (województwa) divisa est; palatinatus seu vaivodatus in 279 castellanias (powiaty); castellaniae in 2478 communia (gminy).

Euroregiones recensere

  • Euroregio Baltica
  • Euroregio Carpathia
  • Euroregio Glacensis
  • Euroregio Nissa
  • Euroregio Pomerania
  • Euroregio Pro Europa Viadrina
  • Euroregio Silesia

Numerus incolarum recensere

Polonia die 31 Decembris 2005 38 157 000 civium habere censa est. Fere omnes eorum Poloni sunt; praeterea nonnulli Germani nec non Ucraini, Rutheni Albi et alii. Secundum religionem, tantum 34 217 000 Catholici, 507 000 Orthodoxi, 128 000 Testes Iehovae, 78 000 Lutherani sunt.[2]

Urbes maximae recensere

 
Aedificium Stettini situm.
 
Vratislavia

Vide etiam: Index oppidum Poloniae

Topographia recensere

Mare recensere

Flumina magni momenti recensere

Montes magni momenti recensere

Flora et fauna recensere

 
Bison bonasus in Silva Bialowieza
 
Ciconia ciconia est avis civitatis Poloniae.[3]

Phytogeographice, Polonia ad provinciam Europae Mediae Regionis Circumborealis intra Regnum Boreale pertinet. Secundum World Wide Fund for Nature, terra Polonica in tres oecoregiones dividi potest: mixtas silvas Balticas, mixtas silvas Europaeas Medias, et coniferas silvas montanas Carpathianas.

Multa animalia quae in aliis Europae partibus emortua sunt iam in Polonia exstant, sicut Bison bonasus in silvis antiquis Bialowiezae et Podlachiae. Aliae tales species sunt Ursus arctos in Bialowieza, Tatris, et Beskidis; Canis lupus et Lynx lynx in variis silvis; Alces alces in Polonia septentrionali; et Castor fiber in Masuria, Pomerania, et Podlachia.

In silvis adsunt animalia venationis, sicut Cervus elaphus, Capreolus capreolus, et Sus scrofa. In Polonia orientali sunt silvae antiquae, sicut Bialowieza, quae nondum ab hominibus excisae sunt. Etiam adsunt magnae regiones silvestres in montibus, Masuria, Pomerania, Terra Lubuszana, et Silesia Inferiori.

Cives clarissimi recensere

Notae recensere

  1. Graesse.
  2. Główny Urząd Statystyczny (Officium Statisticarum Generale), Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2006 (Annalis statisticarum Rei Publicae Polonae 2006.)
  3. "Poland.pl – White Stork – About White Stork". Storks.poland.pl .

Bibliographia recensere

Nexus interni

Nexus externi recensere

 
Porta Unionis
Europaeae
  Vicimedia Communia plura habent quae ad Poloniam spectant.
  Lege Πολωνία ("Polonia") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam
  Situs geographici et historici: Locus: 52°0′0″N 19°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия
  • Res publica Polonorum (Polonice)
Polonia : politica
Polonia : historica
Praesides consilii ministrorum Polonici
Regnum Poloniae

1917 : Ioannes Kucharzewski • 1918 : Antonius Ponikowsk • 1918 : Ioannes Kanty Steczkowski • 1918 : Ioannes Kucharzewski • 1918 : Iosephus Świeżyński

Secunda res publica

1918 : Jędrzej Moraczewski • 1919 : Ignatius Ioannes Paderewski • 1919 : Leopoldus Skulski • 1920 : Vincentius Witos • 1920 : Vladislaus Grabski • 1920 : Vincentius Witos • 1921 : Antonius Ponikowsk • 1922 : Arthurus Śliwiński • 1922 : Iulianus Nowak • 1922 : Vladislaus Sikorski • 1923 : Vincentius Witos • 1923 : Vladislaus Grabski • 1925 : Alexander Skrzyński • 1926 : Vincentius Witos • 1926 : Casimirus Bartel • 1926 : Iosephus Piłsudski • 1928 : Casimirus Bartel • 1929 : Casimirus Świtalski • 1929 : Casimirus Bartel • 1930 : Valerius Sławek • 1930 : Iosephus Piłsudski • 1930 : Valerius Sławek • 1931 : Alexander Prystor • 1933 : Ianus Jędrzejewicz • 1934 : Leo Kozłowski • 1935 : Valerius Sławek • 1935 : Marianus Zyndram-Kościałkowski • 1936 : Felicianus Sławoj Składkowski