Vicipaedia

Lituania

civitas Europae
(Redirectum de Lithuania)
Schlaegel und eisen yellow.svg -2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.
Wikidata-logo.svg Lituania
Res apud Vicidata repertae:
Lituania: insigne
Lituania: vexillum
Terra continens: Europa
Territoria finitima: Ruthenia Alba, Lettonia, Polonia, Russia
Locus: 55°12′0″N 24°0′0″E
Caput: Vilna
Nomen officiale: Lietuvos Respublika, Litevská republika, Leedu Vabariik, Lietuva, la République de Lituanie

Gestio

semi-presidential system
Princeps: Gitanas Nausėda
Praefectus: Ingrida Šimonytė
Consilium: Seimas
https://www.lietuva.lt/en/ Situs interretialis

Populus

Numerus: 2 790 842
Sermo publicus: lingua Lithuanica
Zona horaria: UTC+2, UTC+3
Moneta: euro

Commemoratio

Paean: Tautiška giesmė

Sigla

ISO LT, LTU, 440; IOC LTU
Dominium interretiale: .lt, .eu
Praefixum telephonicum: +370
Siglum autoraedarum: LT

Lituania,[1] seu Lithuania,[2] est civitas sui iuris prope orientale Maris Baltici litus, una ex tribus civitatibus Balticis inter Scandinaviam, Russiam, et Europam orientalem. Pars est ab anno 2004 unionis Europaeae.

Res gestaeRecensere

  Si plus cognoscere vis, vide Historia Lituaniae

Historia Lituaniae longa est. Nomen illud notum est ex 1009, cum illud terram unius ex gentibus Balticis significaret. Lituania civitas saeculi tertio decimo medio declarata erat, sed notum est iam ante illam fuisse, et historici ex initio eiusdem saeculi exstitisse civitatem Lituanicam putant. Natio Lituana autem magne senior est eo tempore (vide caput de lingua Lituana), utenim aliis nominibus quam Lituani prius appellata erat.

Saeculo quarto decimo, Lituania erat civitas maxima in Europa, Magnus Ducatus Lituaniae. Anno 1569, Polonia Lituaniaque rem publicam utriusque nationis creaverunt, quae res publica duobus saeculis duravit.

Ut civitas Lituania anni 1918 restituta sit, anno 1940 vi Unione Sovietica inclusa, et anno 1991, quattuor mensibus ante finem Unionis Sovieticae, civitas renovata est.

NomenRecensere

Nomen Lituaniae originem primam Lituano ex nomine terrae Lietuva habet, verum tamen illud imprimis ex usu Slavico eiusdem nominis ('Litva') Latinum factum fuerit. Item littera u, quae Lituane semivocale v finitur, et originali Latina bene dicitur, cum multi populi vicini Lituanorum illum sonitum non haberent, imprimis variabat, maxime saeculo tertio decimo, in cuius saeculi scriptis variis nomen Lituaniae ut Litbaniae seu Litfaniae scriptum potest inveniri. Saeculo tamen quinto decimo, usus correctus et nomen factum ut adhuc notum est. Ex eodem tempore etiam Lithuania a nonnullis scribebatur, cum illud h numquam ullo modo lingua Lituana diceretur, neque scripto uteretur neque vicinis linguis. Littera u ut [u] dici opportet (sicut in verbo Litǔānia), sed tamen etiam post saeculum quintum decimum nonnulli textus poetici habent illud nomen, ut quattuor syllabarum esset, seu licentia poetica seu Slavico usu u ut [v] dicentes.

GeographiaRecensere

 
Geographia Lituanica.

Lituania est maxime meridiana ex tribus civitatibus Balticis ad orientale maris Baltici litus sitis, ita septentrionibus Lettoniam vicinam habens. Aliae terrae, Lituania vicinae, Ruthenia Alba, Polonia, atque Russia (Kaliningradensi regione, Prussia olim) sunt, ex quibus Lettonia Poloniaque participes Unionis Europaeae ut etiam Lituania sunt.

Lituania etiam planis locis ut humilibus sita, montesque non habens, sed autem mari altior. Parsque orientalis, qui longius a mari est, altior occidentalis partis usque ad centum metra.

Lituaniae non sunt fluvii magni. Maximus est Nemenus fluvius (qui Lituanice nominatur Nemunas), qui in Ruthenia Alba oritur; iuxta fluvium Couna iacet secunda Lituaniae urbs. Missa fluvius in Lituania septenrionali fluit. Maxima urbs Lituaniae et caput est Vilna, ad secundum maximorum fluviorum (nomen cui Lituane Neris est, etiam ab nonnullis Slavico nomine Vilia appellatur) sita non longe limite orientali terrae. {?}

Urbes LituaniaeRecensere

Urbes magni momenti sunt:

Divisio administrativaRecensere

In decem districtus (Lituanice apskritis) Lituania divisa est:

Linguae et litteraeRecensere

Lingua Lituanica est lingua Lituaniae principalis; lingua Samogitica interdum dialectus linguae Lituanicae habetur, interdum lingua Baltica diversa. Litterae Latinae in Magno ducatu Lituaniae florebant, quorum Radiviliadem Ioannis Radvani et Carolomachiam necnon Ioannis Lasitii, Solomonis Rysinii, Nicolai Hussoviani, Ioannis Andruszewicz, Michaelis Korycii opera nominare possumus. Poeta Lituanus primus et notissimus Christianus Donelaitis est, Temporum anni (Lituanice Metai) auctor. Maironis est poeta Lituanus notissimus aetatis recentioris. Eduardus Mieželaitis tempore Sovietico famosus erat. Antonius Dambrauskas Homeri et Vergilii carmina Lituanice vertit.

Nexus interniRecensere

NotaeRecensere

  1. ↑ "Lituania": vide e.g. titulum operis: Gabriel Rzaczynski, Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lituaniae (Sandomiriae, 1721) Textus apud archive.org
  2. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3, p. 256.
  3. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. I, p. 280.
  4. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. II, p. 99, ubi Fragola sine dubio errabunde scriptum est.
  5. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. II, p. 321.
  6. ↑ Historiae Societatis Iesu partis quintae tomus prior, liber III, (122) 60; cf. Synodus Diaecesana Mednicensis, 1752; ecclesia cathedralis Mednicensis, — Ianociana... vol. I, Varsoviae et Lipsiae 1776, p. 236, etc.
  7. ↑ In Orbi Latino (Brunopoli 1972, vol. II, p. 537) Mednicum dicitur Mažeikiai urbs Lituanica esse (quod menda est).
  8. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 65.
  9. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 179.
  10. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 281.
  11. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 288.
  12. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 329.
  13. ↑ Dioeceseos nomen.
  14. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 442.
  15. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 464.
  16. ↑ 16.0 16.1 Ioannis Iacobi Hofmanni Lexicon universale, vol. II, p. 834.
  17. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 609.
  18. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 613.

Nexus externiRecensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Lituania spectant.
  Lege Λιθουανία ("Lituania") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam
  Situs geographici et historici: Locus: 55°12′0″N 24°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum  Treccani • Большая российская энциклопедия • Encyclopædia Britannica
Civitates et territoria Europae
CivitatesAlbania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina
Civitates statu dubioAbascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria
Territoria obnoxia et statu dubioAcroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia
Capsae cognatae: Africa • America • Asia • Oceania
Civitates sociae Unionis Europaeae
 
Austria • Belgica • Bulgaria • Cechia • Croatia • Cyprus • Dania • Estonia • Finnia • Francia • Germania • Graecia • Hibernia • Hispania • Hungaria • Italia • Lettonia • Lituania • Luxemburgum • Melita • Nederlandia • Polonia • Portugallia • Romania • Slovacia • Slovenia • Suecia
Capsae cognatae: Duces civitatum • Primi ministri
Lituania : politica
Praesides et ductores Lituaniae
 
1919–1940Antonius Smetona • Alexander Stulginskis • Kazys Grinius • Ionas Staugaitis • Alexander Stulginskis • Antonius Smetona • Antonius Merkys • Iustus Paleckis
sub Unione SovieticaAntonius Sniečkus • Petrus Griškevičius • Ringaudas Songaila • Algirdas Brazauskas
1990-Vytautas Landsbergis • Algirdas Brazauskas • Valdas Adamkus • Rolandus Paksas • Arthurus Paulauskas • Valdas Adamkus • Dalia Grybauskaitė • Gitanas Nausėda
Primi ministri Lituaniae
 
1918–1940Augustinus Voldemaras • Nicolaus Sleževičius • Pranas Dovydaitis • Nicolaus Sleževičius • Ernestus Galvanauskas • Kazys Grinius • Ernestus Galvanauskas • Antonius Tumėnas • Vytautas Petrulis • Leo Bistras • Nicolaus Sleževičius • Augustinus Voldemaras • Juozas Tūbelis • Vladas Mironas • Ionas Černius • Antonius Merkys
sub Unione SovieticaMečislovas Gedvilas • Motiejus Šumauskas • Juozas Maniušis • Ringaudas Songaila • Vytautas Sakalauskas
1990–Casimirus Prunskienė • Albertus Šimėnas • Gediminas Vagnorius • Alexander Abišala • Bronislaus Lubys • Adolphus Šleževičius • Laurynas Stankevičius • Gediminas Vagnorius • Irena Degutienė • Rolandus Paksas • Irena Degutienė • Andreas Kubilius • Rolandus Paksas • Eugenius Gentvilas • Algirdas Brazauskas • Sigmundus Balčytis • Gediminas Kirkilas • Andreas Kubilius • Algirdas Butkevičius • Saulius Skvernelis
Ministri rerum externarum Lituanici (1990–)
 
Algirdas Saudargas 1990 • Povilas Gylys 1992 • Algirdas Saudargas 1996 • Antonius Valionis 2000 • Petrus Vaitiekūnas 2006 • Vygaudas Ušackas 2008 • Rasa Juknevičienė 2010 • Audronius Ažubalis 2010 • Linus Antonius Linkevičius 2012
Capsae cognatae: Primi ministri Lituaniae
Consilium ministrorum Lituanicum Saulii Skvernelis 2016–
 
Liana Ruokytė Jonsson • Raimundus Karoblis • Linus Kukuraitis • Linus Antonius Linkevičius • Bronius Markauskas • Rokas Masiulis • Eimutis Misiūnas • Georgita Petrauskienė • Vilius Šapoka • Mindaugas Sinkevičius • Saulius Skvernelis • Žygimantas Vaičiūnas • Aurelius Veryga • Birutė Vėsaitė


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Lituania&oldid=3633453"