-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Lituania,[1] seu Lithuania,[2] est civitas sui iuris ad orientale Maris Baltici litus sita, una e tribus civitatibus Balticis inter Scandinaviam, Russiam, et Europam orientalem sitis. Pars est ex anno 2004 Unionis Europaeae.

Wikidata Lituania
Res apud Vicidata repertae:
Lituania: insigne
Lituania: insigne
Lituania: vexillum
Lituania: vexillum
Terra continens: Europa
Territoria finitima: Ruthenia Alba, Lettonia, Polonia, Russia, Suecia
Locus: 55°12′0″N 24°0′0″E
Caput: Vilna

Gestio

Populus

Numerus: 2 860 002
Sermo publicus: lingua Lithuanica
Zona horaria: UTC+2, UTC+3
Moneta: euro

Commemoratio

Paean: Tautiška giesmė

Sigla

ISO LT, LTU, 440; IOC LTU
Dominium interretiale: .lt
Praefixum telephonicum: +370
Siglum autoraedarum: LT

Res gestae recensere

  Si plus cognoscere vis, vide etiam Historia Lituaniae.

Nomen Lituaniae notum est ex 1009, cum illam terram unius ex gentibus Balticis significaret. Lituania civitas saeculi tertio decimo medio declarata erat, sed notum est iam ante illam fuisse, et historici ex initio eiusdem saeculi exstitisse civitatem Lituanicam putant. Natio autem Lituana multo senior est eo tempore (vide caput de lingua Lituana), utenim aliis nominibus quam Lituani prius appellata erat.

Saeculo quarto decimo, Lituania geographice erat civitas maxima in Europa, Magnus Ducatus Lituaniae appellata. Anno 1569, Polonia Lituaniaque Rem Publicam Utriusque Nationis creaverunt, quae res publica duobus saeculis duravit.

Ut civitas Lituania anno 1918 restituta esset, anno 1940 vi Unione Sovietica inclusa, annoque 1991, quattuor mensibus ante finem Unionis Sovieticae, civitas renovata est.

Nomen recensere

Nomen Lituaniae originem primam Lituano ex nomine terrae Lietuva habet, verum tamen illud imprimis ex usu Slavico eiusdem nominis ('Litva') Latinum factum fuerit. Item littera u, quae Lituane semivocale v finitur, et originali Latina bene dicitur, cum multi populi vicini Lituanorum illum sonitum non haberent, imprimis variabat, maxime saeculo tertio decimo, in cuius saeculi scriptis variis nomen Lituaniae ut Litbaniae seu Litfaniae scriptum potest inveniri. Saeculo tamen quinto decimo, usus correctus et nomen factum ut adhuc notum est. Ex eodem tempore etiam Lithuania a nonnullis scribebatur, cum illud h numquam ullo modo lingua Lituana diceretur, neque scripto uteretur neque vicinis linguis. Littera u ut [u] dici opportet (sicut in verbo Litǔānia), sed tamen etiam post saeculum quintum decimum nonnulli textus poetici habent illud nomen, ut quattuor syllabarum esset, seu licentia poetica seu Slavico usu u ut [v] dicentes.

Geographia recensere

 
Geographia Lituanica.

Lituania est maxime meridiana ex tribus civitatibus Balticis ad orientale maris Baltici litus sitis, ita septentrionibus Lettoniam vicinam habens. Aliae terrae, Lituania vicinae, Ruthenia Alba, Polonia, atque Russia (Kaliningradensi regione, Prussia olim) sunt, ex quibus Lettonia Poloniaque participes Unionis Europaeae ut etiam Lituania sunt.

Lituania etiam planis locis ut humilibus sita, montesque non habens, sed autem mari altior. Pars orientalis, qui longius a mari est, altior occidentalis partis usque ad centum metra.

Lituaniae non sunt fluvii magni. Maximus est Nemenus (Nemunas Lituanice appellatus), qui in Ruthenia Alba oritur; iuxta fluvium Couna iacet secunda Lituaniae urbs. Accola Nemeni maximus Vilia est. Missa fluvius in Lituania septentrionali fluit.

Maxima rei publicae urbs et caput est Vilna, ad secundum maximorum fluviorum (nomen cui Lituane Neris est, etiam ab nonnullis Slavico nomine Vilia appellatur) sita non longe a limite orientali civitatis.

Urbes Lituaniae recensere

Urbes magni momenti sunt:

Divisio administrativa recensere

Lituania in decem districtus (Lituanice apskritis) dividitur:

Linguae et litterae recensere

Lingua Lituanica est lingua Lituaniae principalis; lingua Samogitica interdum dialectus linguae Lituanicae habetur, interdum lingua Baltica diversa. Litterae Latinae in Magno ducatu Lituaniae florebant, quorum Radiviliadem Ioannis Radvani et Carolomachiam necnon Ioannis Lasitii, Solomonis Rysinii, Nicolai Hussoviani, Ioannis Andruszewicz, Michaelis Korycii opera nominare possumus. Poeta Lituanus primus et notissimus Christianus Donelaitis est, Temporum anni (Lituanice Metai) auctor. Maironis est poeta Lituanus notissimus aetatis recentioris. Nicolaus Čiurlionis musicographus et pictor Lituanus clarus fuit. Eduardus Mieželaitis tempore Sovietico famosus erat. Antonius Dambrauskas Homeri et Vergilii carmina Lituanice vertit.

Nexus interni recensere

Notae recensere

  1. Vide titulum operis Gabrielis Rzaczynski, Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lituaniae (Sandomiriae, 1721) Textus apud archive.org.
  2. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3, p. 256.
  3. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. I, p. 280.
  4. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. II, p. 99, ubi Fragola sine dubio errabunde scriptum est.
  5. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. II, p. 321.
  6. Historiae Societatis Iesu partis quintae tomus prior, liber III, (122) 60; cf. Synodus Diaecesana Mednicensis, 1752; ecclesia cathedralis Mednicensis, — Ianociana... vol. I, Varsoviae et Lipsiae 1776, p. 236, etc.
  7. In Orbi Latino (Brunopoli 1972, vol. II, p. 537) Mednicum dicitur Mažeikiai urbs Lituanica esse (quod menda est).
  8. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 65.
  9. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 179.
  10. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 281.
  11. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 288.
  12. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 329.
  13. Dioeceseos nomen.
  14. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 442.
  15. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 464.
  16. 16.0 16.1 Ioannis Iacobi Hofmanni Lexicon universale, vol. II, p. 834.
  17. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 609.
  18. J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus, Brunopoli 1972, vol. III, p. 613.

Nexus externi recensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Lituania spectant.
  Lege Λιθουανία ("Lituania") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam
  Situs geographici et historici: Locus: 55°12′0″N 24°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия
Lituania : politica
Praesides Lituaniae

Antonius Smetona praeses consilii 1919 • Alexander Stulginskis 1920/1922 • Kazys Grinius 1926 • Antonius Smetona 1926 • 1940—1992 vacat • Vytautas Landsbergis praeses consilii 1990 • Algirdas Brazauskas 1992 • Valdas Adamkus 1998 • Rolandus Paksas 2003 • Valdas Adamkus 2004 • Dalia Grybauskaitė 2009 • Gitanas Nausėda 2019