Ilias vel litteris Graecis Ἰλιάς ('carmen de Ilio', hoc est Troia) est poema epicum heroicum Graecum hexametris dactylicis enarratum. Opus est capitale litterarum Graecarum antiquarum sed origine, auctore, aevo compositionis necnon conscriptionis haud certis. A Graecis ipsis Homero tributum est, cantori caeco qui saeculo fere nono a.C.n. vixisse censebatur,[1] aliaque carmina composuisse inter quae Odysseam. A saeculo quinto a.C.n., auctores Graeci fere omnes Homerum admiraverunt textumque Iliadis memoriae mandabant. Scriptores epici posteriarum litterarum Europarum hoc carmen imitabantur. Latine et in alias linguas permultas conversum est.

Textus Graecus Iliadis lib. VIII vv. 245-253 iuxta imaginem proelii inter Graecos (ad sinistram partem) et Troianos. Liber manu scriptus saec. V exeunte factus (Bibliotheca Ambrosiana Mediolani cod. Ambros. F 205 inf. tab. 29)
Dolon explorator Troianus a Graecis Odysseo et Diomede captus (ad sinistram partem) et mox ab eisdem interfectus (ad dextram partem). Supra dea Athena Graecis favet. Imago ad textum Iliadis lib. X vv. 314-464 illustrandum e libro manu scripto saeculo V exeunte facto (Bibliotheca Ambrosiana Mediolani cod. Ambros. F 205 inf. tab. 34).

Ilias res aliquas anno ultimo belli Troiani gestas canit: Ilii obsidione decem annos ab heroibus Graecis sine successu persecutá, dissentionem inter Agamemnonem regem et Achillen bellatorem de Briseide muliere captiva oriri; Achillen ira commotum e proelio omnino se removisse seque pro Graecis pugnaturum negavisse; castra Graeca ab exercitu Troiano expugnatis, Patroclum pro Achille amico proelium intravisse, sed ab Hectore, filio Priami regis Troiani, interfectum esse; Achillen, ira statim in Hectorem versa, proelium rursus intravisse multosque Troianos et denique Hectorem ipsum interficisse; ludis funebribus pro Patroclo ab Achille habitis, Priamum regem castra Graeca noctu visitavisse cadaverque Hectoris filii tandem ab Achille redimisse.

Textus Graecus Iliadis lib. I vv. 602-611 et lib. II vv. 1-10 e libro manu scripto ab editoribus "Venetus A" nuncupato. Hoc e libro, saeculo 10 scripto, proveniunt omnes editiones Iliadis (Bibliotheca Marciana Venetiis cod. Graec. Z.454).

Quamquam res decimo belli anno gestae narrantur, de multis prius in eodem bello factis mentio fit. Libro II inseruntur "Catalogus navium", sive potius enumeratio urbium Graecarum quae naves heroësque ad bellum miserant, atque "Apparatus Troianus" de exercitu et sociis Troianorum. Nihil autem quod postea accedit dicitur.

Historia Iliadis in Odyssea continuatur, sed temporis intervallo: ibi enim reditus Odyssei post decem vagationis annos narratur, breviterque refertur et per allusionem de morte Achillis, de equo Troiano, de Troia capta, de reditu heroum aliorum Graecorum, de Agamemnone a Clytaemnestra necato. Olim cyclus aliorum carminum epicorum ab auctoribus Graecis compositorum exstitit, quae narrationem ab origine belli (vel iam antea) usque ad progeniem heroum extendebat. Haec carmina iam diu deperdita sunt, fragmentis paucis exceptis, sed epitome cycli epici oratione soluta a Proclo scripta, titulo Chrestomathia, servatur. Multo tardius, carminibus cycli fortasse iam deperditis, Quintus Smyrnaeus saeculo fere V p.C.n. poëma epicum Graecum conscripsit de ultimis diebus belli Troiani, titulo Posthomerica cognitum.

De componendi modoRecensere

 
Textus Graecus Iliadis lib. I vv. 1-27 cum scholiis aliisque adnotationibus. Liber anno 1059 manu scriptus (Bibliotheca Britannica Londinii cod. Burney 86 (Townley Homer) f. 1r).

Quamquam vir caecus cui nomen est Homerus multos annos putabatur esse huius operis scriptor vel saltem auctor, aliquantum nuper tamen probatum est a Milman Parry, viro doctissimo in Universitate Harvardiana docente, hoc carmen non modo auctorem unicum non habere sed etiam ne unicum quidem carmen esse. Nam carmina antiqua, id est antequam ars scribendi inventa est, non per dies, menses, annos scripta sunt, sed sunt composita e tempore, non velut opus quoddam ab aliis operibus disiunctum et confectum ab unico auctore, sed ut fabula quaedam a posterioribus tradita et canta a poeta quodam, qui, versiculis in mente factis et coniunctis, cunctos versus novos de famis veteribus cecinit nullo carmine memoriae umquam mandato. Qui componendi modus a doctis dicitur “recompositio in canendo” (anglice “oral recomposition-in-performance”). Incipio Saeculi Vigesimi hoc componendi modo nonnulli cantatores in Serbia, ubi Parry hunc comperit, etiamtum utebantur.

Quare carmen cuius titulus Ilias a doctis dicitur esse ultimum in serie carminum, id est, tantum una (sed fortasse primum scripta et sane nunc multo clarissima) editio eiusdem fabulae, quam alii cantatores tempore praeterito aliter canebant.

NotaeRecensere

  1. "Hesiodus atque Homerus, quos quadringentis et non amplius annis ante me opinor exstitisse": Herodotus, Historiae 2.53 (versio Laurentii Vallae).

BibliographiaRecensere

 
Editio Iliadis, Argentorati fortasse anno 1572 divulgata.
Eruditio
  • Bocchetti, Carla. 2012. El espejo de las musas: el arte de la descriptión en la Ilíada y Odisea. Vasingtoniae: Center for Hellenic Studies. ISBN 9789561905061
  • Buchan, Mark. 2012. Perfidy and Passion: Reintroducing the Iliad. Madison: University of Wisconsin Press. ISBN 9780299286347
  • Budimir, Milan. 1940. On the Iliad and Its Poet.
  • Dee, James H. 2010. Iuncturae Homericae: A Study of Noun-Epithet Combinations in the Iliad and the Odyssey. Hildesheim: Olms-Weidmann. ISBN 9783487143408.
  • Dentice di Accadia, Stefano. 2012. Omero e i suoi oratori: tecniche di persuasione nell’Iliade. Berolini et Bostoniae: De Gruyter. ISBN 9783110287646 .
  • Fox, Robin Lane. 2008. Travelling Heroes: Greeks and their myths in the epic age of Homer. Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9980-8.
  • Griffin, Jasper. 1980. Homer on Life and Death. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0198140169.
  • Lecoq, Anne-Marie. 2010. Le Bouclier d'Achille: un tableau qui bouge. Lutetiae: Gallimard. ISBN 9782070765881.
  • Lucci, Carlamaria. 2011. Le diverse percezioni del tempo nell’epica greca arcaica: studi sull’Iliade e l’Odissea. Pisae: ETS. ISBN 9788846729552.
  • Mueller, Martin. 1984. The Iliad. London: Allen & Unwin. ISBN 0-04-800027-2. Editio altera interretialis[nexus deficit].
  • Nagy, Gregory. 1999. The Best of the Achaeans. Baltimorae: The Johns Hopkins University Press. Ed. 2a. ISBN 0-8018-2388-9. Textus interretialis.
  • Nikoletseas, Michael M. 2012. The Iliad: Twenty Centuries of Translation: A Critical View. Charlestown: ab auctore editus. ISBN 9781469952109.
  • Parry, Milman. 1971. The Making of Homeric Verse: The Collected Papers of Milman Parry, ed. Adam Parry. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0198141815.
  • Powell, Barry B. 2004. Homer. Malden, Massachusettae: Blackwell. 978-1-4051-5325-6.
  • Ready, Jonathan L. 2011. Character, Narrator, and Simile in the Iliad. Novi Eboraci: Cambridge University Press. ISBN 9780521190640.
  • Rodríguez Delgado, Juan Carlos. 2010. El desarme de la cultura: una lectura de la Ilíada. Matriti: Katz. ISBN 9788492946198.
  • Scully, Stephen P. 1990. Homer and the Sacred City. Ithacae: Cornell University Press. ISBN 080142464X
  • Seaford, Richard. 1994. Reciprocity and Ritual. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0-19-815036-9.
  • Slatkin, Laura M. 2011. The Power of Thetis and Selected Essays. Vasingtoniae: Center for Hellenic Studies. ISBN 9780674021433.
  • Taplin, Oliver. 1992. Homeric Soundings: The Shaping of the Iliad. Oxoniae: xford University Press. ISBN 0198140274.
  • Tsagalis, Christos. 2008. The Oral Palimpsest: Exploring Intertextuality in the Homeric Epics. Vasingtoniae: Center for Hellenic Studies. ISBN 9780674026872.
  • West, Martin L. 1997. The East Face of Helicon. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0-19-815221-3.
  • West, Martin L. 2011. The Making of the Iliad: Disquisition and Analytical Commentary. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 9780199590070.

Nexus interni

Nexus externiRecensere

  Vicimedia Communia plura habent quae ad Iliadem spectant.
  • Homer Multitext Project
  • Textus editionis 1588 apud Hathi Trust (Graece, Latine)