Decasyllabus

Decasyllabus (de Graecis δέκα, 'decem' + συλλαβή, 'syllaba') est versus decem syllabis compositus.

In versificatione classica syllabometrica vel Aeolica, ubi syllabae numerabantur, sed unaquaeque quantitatem definitam habebat, aliquot versus "decasyllabi" nominantur, ut decasyllabus Alcaicus.

In versificatione syllabica decasyllabus saepe invenitur. Notior est decasyllabus Francogallicus, qui poeseos epicae popularis versus principalis fuit; et Cantilena de Rolando decasyllabo composita est, et alia permulta carmina epica usque ad saeculum XVI; saeculo XVII versum Alexandrinum poetae praetulerunt. Sed interdum et postea decasyllabus in usu erat, ut in Cimetière marin (Sepulchretum maritimum), Pauli Valéry carmine laudato.

Caesuram post syllabam quartam decasyllabus Francogallicus habet, ut in partes impares versus dividitur:

Carles li reis, | nostre emperere magnes

Set anz tuz pleins | ad estet en Espaigne...

(Cantilena de Rolando)

Etiam in poesi Serbica populari decasyllabus versus carminum epicorum principalis est. Decasyllabus Serbicus caesuram post syllabam quartam habens "asymmetricus" nominatur, sed saepius caesura post quintam syllabam ponitur ("decasyllabus symmetricus, симетрични десетерац").

Decasyllabus poesis epicae Lusitanae versus solitus est, saepe sine rimis; sed Lusiadae Camonii octavis decasyllabicis compositae sunt.

In poesi Italiana, Hispanica, Polonica, Dacoromanica decasyllabus in usu est.

Cum in versificationem syllabotonicam decasyllabus transponitur, saepius quinarius iambicus (iambus quinque pedum) fit. ut in Fabulis Cantuariensibus Galfridi Chaucer, versum epicum Francοngallicum imitantis.

Fontes

• Jacques Charpentreau, Dictionnaire de la poésie française, Lutetiae, Fayard, 2006.
• Treccani
• Enciclopedia Italiana