Vicipaedia

Morbus Parkinsonianus

Morbus Parkinsonianus[1][2][3] vel morbus Parkinson[4] vel morbus Parkinsoni,[5] seu paralysis agitans,[6][5] adhuc ad morbum singularem et neurodegenerativum et chronicum refert; cum de his morbis neurodegenerativis morbus Alzheimer frequentissimus sit, morbus Parkinsonianus secundus est. Insuper frequentia morbo aegrotorum annis superioribus incitatur. Morbus Parkinsonianus non solum unus ex morbis corpusculorum Leweyi et synucleinopathiarum apparet, sed grex subtyporum morborum diversorum at similiorum quoad genticam, initium, cursum, distributionem[7]. Saepe cum eventu suo conspicuo neurodegenerativarum mutationum et occasus quarundam cellularum substantiae nigrae, in cerebri medio cerebri neurotransmissorem dopaminum secernentis, connectitur.

Cave: notitiae huius paginae nec praescriptiones nec consilia medica sunt.

Morbus Parkinson
Cognitores
Disciplina medica Neurologia
ICD-9 332.0
ICD-10 G20, F02.3
Rationes clinicae
Morbus Parkinson
Quidam morbo Parkinsoniano aegrotans anno 1892 pictus.
Pathologia neurodegenerativa
Symptomata Rigor,
tremor
hypokinesia,
Instabilitas posturalis
Therapia pharmacologica

Adhuc multae factores, quae dissimulabiliter in initium et cursum influant, plene incognitae sunt. Causa autem huius mortis cellularis adhuc omnino ignota est. Nimirum homines plerumque amplius sexaginta annos natos symptomata ostendunt, initium sane morbi multos annos antea rendum est. Interim aliae structurae antea affectae, ut apparatus digestorius et etiam bulbus olfactorius, causae esse putantur.

Non raro videntur cursus morbi similes inter homines. Interdum primo apparent varia symptomata inobservabilia, inter quae sunt hyposmia aut anosmia, insomnia, alvus compressa, depressio vel anxietas animi. Demum accedunt symptomata quae ad motus corporis pertinent. Dinoscitur tum tremoribus praecipue digitorum et manuum, rigore musculorum, tarditate orationis, difficultate ambulandi et vultu imperturbato, personae simili. Ei saepe accedunt dementia aut animi depressio vel symptomata accessoria ut fatigatio, halucinationes visuales, delusiones. Notandum est, ut alii morbi non pauci cursum passionis aggravent.

Tractatio morbi Parkinsoniani non ad curationem valere queat, quia natura progressiva morbi neurodegenerativi causa restitutionem provenire non potest. Tamen plurimus therapiarum modis morbi cursui tarditatem afferre licet. Hodiernis temporibus therapiarum modi profecto multarum rerum experientia distendi potuerunt. Strategiae pharmacologicae medicamentis de symptomatibus motoriis et non motoriis circumspiciendis provident. Si genera medicamentorum atque doses eorum bene coniuncta erint, symptomata morbi hoc modo longe mitigabuntur. Attamen effectus medicamentorum in morbi cursu languescent, quod praecipue ad medicamenta, quae restituant deficientias neurotransmissoris dopamini, valet. Quo fit, ut nonnumquam facultas movendi cito inter bene (accensa, "AD", Anglice: ON) et male (exstincta, "EX", Anglice OFF) convivant: Fluctuationes AD-EX. Praeterea et paupertas motuum, frigor, et motus supra normales (hyperkinesiae, dyskinesiae) denique observabuntur. Si pharmacotherapia paucos effectus dant, certis in casibus stimulatio cerebralis profunda considerare licet.

Pariter, ut causae, scientiae et facultates de morbi initium et cursum gravescentem praeveniendo pluribus in rebus restrictae sunt. Certe circumiectuum, geneticae, fors et nutrimentorum origines considerandae et quondam prudentia observante investigandae sunt.

Epidemiologia

recensere

Morbus Parkinsonianus proximus est a frequentissimo morbo neurodegenerativo. Anno 1990 vicies quinquies centena milia hominum (2 500 000) afficiebantur morbo Parkinsoniano (praevalentia); Anno 2016 numerus aegrotorum plus quam duplex erat, id est sexagies semel centena milia hominum (6 100 000) [8].

Genetica

recensere

Videtur hodie, ut morbus Parkinsonianus etiam effectibus factorum et geneticorum et circumiectorum intellegendus sit[9]. Inter alia imprimis gena LRRK2, SNCA, VPS35, PRKN, PINK1, et DJ1 investigata sunt[10]. Quo plus scientia effectuum geneticorum augeat, eo optio magis aegrotorum quaeratur, si examen geneticum sit opportunum[11].

Factores pericula geneticae morbi Parkinsoniani

recensere

Mutatio genetica geni enzymi β-glucocerebrosidasis lysosomatum periculum constat[12][13].

Varietates morbo Parkinsoniano geneticae

recensere

Apud circiter centesimae quindecim (de 5 usque ad 20) morbo Parkinsoniano aegrotorum in vicinia genetica alii symptomatibus similes sunt[14]. In anno 1997 mutatio genetica geni alpha-synucleini (SNCA) investigata est[15]. Adhuc complures loci et geni descripta sunt.

Designatio
geni		 Locus Genum (Productum) Modus
inhaerendi		 Annotationes
GBA1 1q22 mutationes glucocerebrosidasis AD (!) OMIM:606463
→ morbus Gaucher, AR (!), plus quam 500 mutationes notae
PARK1 4q22.1 SNCA (alpha-synucleinum) AD OMIM:163890
PARK2 6q26 PRKN (parkinum) AR OMIM:600116, parkinsonismus iuvenilis familiaris (initium < 40a)
PARK3 2p13 - - OMIM:602404, mutatio maturius initium perficit
PARK4 4p14 SNCA (alpha-synucleinum) AD OMIM:163890
quidam polymorphismi nucleotidi singulares
PARK5 4p13 UCH-L1 AD OMIM:191342, initium tremoris circum 50 annos natos suspicatum
PARK6 1p36.12 PINK 1 (PTEN inducta kinasis 1) &
DJ1 (oncogenum)		 AR OMIM:605909, duo gena mutata sunt, variatio PARK7
PARK7 1p36.23 DJ1 (oncogenum) AR OMIM:606324, initium maturum
PARK8 12q12 LRRK2 AD OMIM:609007, non raro cum degeneratione frontotemporali, amyotrophia, dystonia
PARK9 1p36.13 ATP13A2 (ATPasis typi 13A2) AR OMIM:606693; raro; nomen proprium: Syndroma Kufor-Rakeb
PARK10 1p32 EIF2B
(factor initiationis translationis 2B) ?		 nondum
determinatus		 OMIM:606852; aetatem initio determinat
PARK11 2q37.1 GIGYF2 (proteinum GRB10 interagens 2) AD OMIM:612003
PARK14 22q13.1 (phospholipasis A2) AR OMIM:612953
PARK17 16q11.2 VPS35 (vacuolarium proteinorum seiungens 35 orthologus) AD OMIM:601501, initium aetate posteriore[16]
PARK23 15q22.2 VPS13C AR OMIM:616840, initium maturum
LRP10 14q11.2 proteinum receptorio lipoproteini densitatis parvae relatum AD OMIM:609921, una cum dementia cum corpusculis Leweyi
TENM4 proteinum transmembranaceum teneurini 4 Initium maturum

Glucocerebrosidasis
Beta glucocerebrosidasis acida vel beta glucosidasis enzymum lysosomalis est. Mutatio eius genetica periculum morbi Parkinsoniani ponit[17]. Praeterea mutationes cum morbus Gaucher velut cum dementia cum corpusculis Leweyi nexae videntur. Ambroxolum, antitussivum, se glucocerebrosidasem stimulare apparet[18], nuper itaque ambroxolum remedium morbi Parkinsoniani suspicatum est[19].

SNCA (PARK1, PARK4)
Anno 1997 primum in geno SNCA mutatio cum morbo Parkinsoniano sociata demonstratur[20]. Adhuc quidam polymorphismi nucleotidi singulares geni SCNA (alpha-synucleini) morbum Parkinsonianum efficiendi descripti sunt[21], ut rs2736990, rs356220, rs356165, rs181489, rs356219, rs11931074, rs2737029.

Parkinum (PARK2)
Parkinum est una ex variis ubiquitini ligasibus, ita pars (tertia) ubiquitini proteasomatisque systematis. Hoc in munere parkinum proteinum mitophagiam (degradationem mitochondriorum) gubernat[22]. Mutatio genetica geni PRKN Parkini progessus Parkinsonismi iuvenilis explicat[23].

PARK5
Anno 1998 varietas morbi Parkinsoniani renuntiata est, quo initium morbi tremor circum 50 annos natos, et nexus cum metabolismo ubiquitini (enzymo UCHL-1) notus est[24]. Iam anno 2006 nexus cum ubiquitini itinere dubitatum est[25]. Nuper tamen consocatio cum aggregatione alpha-synucleini descripta est[26].

Kinasis copiosa leucini repetens 2, LRRK2 (PARK8)
Diversae varietates enzymi leucini copiosa repetentis kinasis 2 cum morbo Parkinson sociatae sunt[27]. Frequentia maxima ext mutatio genetica G2019S, at effectus clinici non uniformes videntur[28], tamen apud mutationes LRRK2 nexus morbi cum degeneratione frontotemporali, amyotrophia, dystonia descriptus est[29].

Proteinum transmembranceum teneurini 4 (TENM4)
Teneurina sunt proteina transmembranacea. Teneurinum 4, unum ex quattuor teneurinis adhuc notis, interactiones cum oligodendrocytis habere videtur[30]. Mutationes geni eius, TENM4, iam cum tremore essentiali nexae sunt. Praeterea collatio symptomatum morbi Parkinsoniani observata est ac insuper videtur, ut mutationes periculum non solum tremoris essentialis sed etiam morbi Parkinsoniani augeat[31].

Proteinum vacuolarium proteinorum seiungens 35 ortholocus (VPS35)

recensere

Intra cellulas seiunctio proteinorum intra vacuola emissendorum necesse est. Haec per proteina vacuolarium proteinorum seiungentia (VPS) fit. Unius mutatio genetica ex eis, VPS35, positione 620, symptomata morbi Parkinsoniani perficit[32].

Anatomia pathologica

recensere
 
Alpha-synucleinum in corpusculis Leweyi neuronorum incasorum

Ad huius morbis neurodegenerativae pathologiam pluria neurona perire attinet. Causa pro ista neurodegeneratione aggregatio pathologica proteini alpha-synucleinum non primo in cerebri substantia nigra parte nucleorum basalium sed potius corporis aliis regionibus videatur. Hac de causa morbus Parkinsonianus synucleinopathiarum gregi appositus est.

Praesentia α-synucleini non solum, ut classice dictum, nucleis basalibus restringit, sed in aliis organiis demonstrari queat, ut in tractu gastrointestinali, glandulis salivariis, mucosa olfactoria, cute, retinis, glandulis adrenalibus, et corde[33].

Corpuscula Leweyi et alpha-synucleinum

recensere
  Conferatur pagina principalis Corpusculum Leweyi.

Alpha-synucleinum est proteinum praesynapticum 140 aminoacidorum, forma cuius pathologice phosphorylata ope investigationis immunohistochemicae in neuronorum cytoplasmate incasorum intra corpuscula Leweyi inveniri potest. Distributio profecto alpha-synucleini notabilis: proteinum phosphorylatum enim ab initio non in substantia nigra inveniri potest, verum in nucleo dorsali nervi vagi et in bulbo olfactorio[34]. Praeterea alpha-synuleinum in plexibus neuronorum stomachi[35] et colo hominis[36] demonstratum est, ut axem intestinalem et cerebralem momentum initii morbi habere putetur[37]. Ex eo hypothesis irruptionum dualium (Anglice: dual hit hypothesis) ortus morbi Parkinsoniani emanavit. Si alpha-synuclei genum SCNA mutatum est, formae morbi Parkinson geneticae (familiares) oriantur[38]. Nunc putantur, ut diversitates alpha-synucleini cursus synucleinopathiae, ut morbi Parkinson, diversos explicare possint[39].

Alpha-synucleinum etiam in liquores extracellulares liberatur[40], quo anticorpora contra α-synucleinum formantur. Valores in sanguine anticorporum contra alpha-synucleinum (α-Syn-nAbs, Nab-α-Syn) in genere diminutae sunt[41], et in morbi cursu continuo diminuunt[42].

Amplificationes mutationum pathologicarum

recensere

Processus pathologici cerebrales, qui propagationem distributionemque corpusculorum Leweyi significant, ab parte cerebri inferiori in cortices cerebri, fere continuo fit[43]. Secundum investigationes histologicas pathologia stadia Braak 1-6 progessionis morbi distinguit[44]:

Stadia pathologica Morbo Parkinsoniani secundum Braak
Stadium Stadia clinica Regiones affectae
1 praesymptomatica Medullae oblongatae nucleus posterior nervi vagi, nucleus olfactorius anterior
2 Nuclei raphes, nucleus gigantocellularis
3 symptomatica
symtomatibus motoriis		 Pars compacta substantiae nigrae, nucleus basalis telencephali MEYNERTII, ita systematum cholinergicum affectum
4 Detrimentum profundum dopaminergicum partis compactae substantiae nigrae; cortex paralimbicus (mesocortex), allocortex
5 terminalia
detrimento cognitivo		 Detrimenta initialia neocorticis, imprimis regionibus temporalibus, parietalibus, frontalibus. Detrimenta profunda cum morte cellularum nervi posterioris nervi vagi, nucleorum gigantocellularium, loci caerulei
6 Cortices plenae, regionibus et sensoriis et motoricis

Cerebrum

recensere

Et sectione et iconismo medico degeneratio non solum substantiae nigrae sed etiam plurimum aliorum cerebri partium observatur. Etiam pars basalis telencephali profunde affecta est.

Pars basalis telencephali

recensere
  Conferatur pagina principalis Pars basalis telencephali.

Nuper demonstratum est, ut relatio inter gradus degenerationis nuclei basalis MEYNERT et perturbationum motuum exstet[45]. Praeterea malum transmissionis cholinergicae intra et iuxta partem basalem telencephali damnum cogitationis perficit, explicatque in parte incrementum dementiae cursu posteriore ineunte morbi Parkinsoniani[46].

Bulbus olfactorius

recensere

Symptomata olfactoria mature in morbi cursu conspicua sunt, cum circiter 90% aegrotorum affectis[47]. Nexus maior inter bulbum olfactorium et systema limbicum et monstratio matura pathologicorum proteinorum aggregatorum intra bulbum quaestio symptomatum olfactoriorum, ut anosmiae, deinde symtomatum motuum animi poscat[48].

Nervus vagus

recensere
  Conferatur pagina principalis Nervus vagus.

Nervus vagus suspicionem transmissionis morbi Parkinsoniani attulit. Iter enim inter substantiam nigram et gastrum nervosum exstat. Hoc iter nigro-vagale in morbo Parkinsoniano detrimentum capere videtur[49]. Sub exemplo nervi vagi putari morbum Parkinson per transmissionem internam de systemate digestivo primo in nervum vagum (systema nervosum autonomicum) inde in systema nervosum centrale diffundi[50]. De facto, sectio nervi vagi incidentiam morbi Parkinsoniani reducere videtur[51].

Systema nervosum entericum et tractus gastrointestinalis

recensere
  Conferatur pagina principalis Systema digestorium.

Putatur, ut mutationes pathologicae systematis digestorii quibus cerebri antecedere solent, ut investigationibus pathologicis et geneticis[52] sustentatum.

Axis intestinalis et cerebralis

recensere

Non tantum nervos vagos et cerebri partes morbum Parkinsonianum conferunt; at videtur, ut microbioma intestinale quoque per axem intestinalem et cerebralem ad morbum valeant[53]. Effectus in parte per systemata immunitatis et endocrineum concilientur. Suspicantur, ope partitionis generum bactiorum mutatate, itaque auctam permeabilitatem intestinalem oriri, hac de causa pathogeneticis substantiis aditum permittens.

Pathophysiologia

recensere

Classice putabatur morbum Parkinsonianum modo malum in nucleis basalibus habere. Hodie aggregatio α-synucleini, insuper transmissibilis, non solum in cerebro, sed aliis corporis partibus, centrum cogitationum currentium morbi Parkinsoniani format: in literatura scientifica notio proteinaceorum nucleorum vel "seminum" vel "actionis seminantis" legitur[54].

Praeter introitum α-synucleini pathogeni in tela nervalia inflammationes quoque diffusae et contentio oxidativa momentum habent.

Pericula probabilia

recensere

Pericula probabilia ad pathophysiologiam addere queant.

Insomnia non solum signum morbi initiale possit sed ipsa etiam periculum probabile morbi Parkinson constituat[55].

Etiam pericula probabilia morborum cardiovascularium ipsa pericula constituunt[56].

Actiones receptoriorum adrenergicorum β quoque periculum probabilium morbi Parkinsoniani commutare queant[57]: Videtur, ut consumptio inhibitorum β ad periculum addat, et agonistae β periculum morbi Parkinsoniani minuant.

Inquinatio aeris quoque ad morbum contrahendum addere videtur. Magnitudo expositionis NO
2 cum morbi probabilitate coniuncta apparet[58].

Symptomata

recensere

In morbi Parkinsoniani cursu symptomata multarum formarum oberservantur.

Symptomata habitus

recensere
 
Camptocormia

Symptomata habitus, etiam deformitates striatales dictae, multis in aegrotis convincuntur. Mala inter aegrotos non uniformiter apparere solent, quamquam cereta exempla prorsus ingrediuntur. In morbo Parkinsoniano mutationes axialis rarae sunt. Saepe vero symptomata flexione certorum musculorum causa inveniuntur. Omnia periculum casuum augent. Augent pariter problemata doloribus dorsi causa.         

Camptocormia

recensere

Camptocormia torsi flexio thoracolumbalis non voluntaria et abnormalis, et ambulante et stante ineunte conspicua, saepe una cum doloribus, describitur. Symptoma praecipue stante vel ambulante visibile est, haud recumbente[60]. Camptocormiae initium inter decem annos ab diagnosem morbi Parkinsoniani facto solet. Diversae essentiae disputantur, ut camptocormia myopathia focalis musculorum trunci vel dystonia axialis vel effectus adversus medicamentis causa[61]. Distinctio inter camptocormiam superiorem, flexionem columnae vertebralis C7-L1 plus quam 45°, et camptocormiam inferiorem, flexionem L1-os sacrum ≥30°, proposita est[62].

Differentia camptocormiae de aliis morbis cogitat, ut dystoniis, myositidibus, myopathiis[63].

Symptomata motuum

recensere
 
Potestas scribendi minuetur. Hoc exemplum Ioannes Martinus Charcot anno 1879 divulgavit.

Auctores liberorum definitivorum symptomata et rigorem et tremorem et hypokinesiam[64] et instabilitas posturalis afferre solebant. Rigor est firmitas et immobilitas inusitata musculorum. Tremor est motus commeans manus sive bracchii cum frequentia celeriore (circiter 5/s). Hypokinesia motum reducta describit, plerumque vero motuum paupertas invenitur, itaque bradykinesis appellatur. Quartum est instabilitas posturalis, de quo dicitur, si status nec stabilis nec firmus sit, verum ruinae periculum exstat. Qua in re equidem haec symptomtata deesse aut deminuta esse posse non ignoratote aut potius alia addi.

Tremor

recensere
  Conferatur pagina principalis Tremor (symptoma).

Initio tremor, si - saepe - adest, imprimis unilateraliter visibilis est. Frequentia tremoris est 4-6 Hz. Hodie quinque typorum tremoris apud morbum Parkinsonianum, digeruntur[65]:

  • Typus I — tremor in quiescendo
  • Typus II-R — tremor in quiescendo et agendo, cum retardatione
  • Typus II-C — tremor in quiescendo et agendo, sine retardatione
  • Typus III — tremor in agendo
  • Typus IV — tremor in quiescendo et agendo, cum frequentiis alternantibus

Micrographia (scriptura)

recensere

Iam ab morbis initio potestas scribendi diminuitur: symptoma non rarum est scriptura minor, quod (micrographia) nominatum est[66]. Interim investigationibus novioribus duo typi micrographiae distinguitur: micrographia consistens (scriptura perpetuo parva) et micrographia progressiva (scriptura litteris primis normale tum magnitudinis minoris progressivae)[67].

Vox

recensere

Vox tremebunda submissaque communicationem praegravare potest. Claritas voci, quoque, affecta sit, cum variationibus maioribus intra diem et inter dies. Nimirum, ut aegroti tales commutationibus voci patiant; Deminuta vox ad communicationem deminutam multipliciter addere solet:

  • alii quid negotii voce vobis est? quaerant
  • Perturbationes ab aliis sensae miserationem perficere possint, quoque cum deminutione valoris sui ab aegroto sensi
  • in parte aegroti se recipiant

In medicina hae perturbationes dysarthria nominantur, in morbo Parkinsoniano saepe dysarthria rigida(-hypokinetica) invenitur. In morbi cursu dysarthria cum vocis insufficientia aggravare solet: deminuantur ita spirandi facultas, movendi ligamenta vocalia cum dysphonia, velut vocis velocitas, accentuum phonematumque formationes (dysprosodia), actiones coordinatae inter cerebrum et laryngem; et aliae qualitates voci[68].

Cum voce submissa auxiliatores possint esse:

  • exercitationes vocis diurnae: carmina cantandis, textus verbaque faciendis
  • communicatione ineunte: oculos utendo aliosque aspiciendo, greges parvos eligendis, strepitus circumiectuum reducendis
  • inter sermones aquam bibendo, moram faciendo

Symptomata systematis nervosi autonomici

recensere

Iam mature in morbi cursu, saepe annis ante symptomata motoria, mutationes non motoriae observantur[69], etiam circa systema nervosum autonomicum. Symptomata ut palpitationes cordis, calor, frigus, sudor, perturbationes somni (insomniae et dyssomniae)), digestionis, mictionis sexualitatisque perturbationes prodire possunt[70].

Sudor

recensere

Cum morbo Parkinsoniano propensio aegrotorum ad sudorem quantitate maiore generandum narratur.

Perturbationes somni

recensere

Iam mature, sed rarius, perturbationes somni insomnia vel dyssomnia prodeant, at cum morbi decursu saepius ab aegrotis observantur, praecipue mutationes morium nocturnorum (e. g. verbere vehementer, cadere) inter gradus REM (ROM, somnum Rapidi Oculorum Motus et somniorum).

Microbioma et digestio

recensere

Mala digestionis (cum dysbiosi intestinali) per totum tractum gastrointestinalem in multis operibus doca sunt[71]. Nonnulli investigatores putant, ut origo morbi Parkinson forsitan intra tractum gastrointestinalem quaerenda sit[72].

Exempla malorum sunt dysphagia et gastroparesis. Gastroparesis cum effusione retarda ex ventriculo in 70%-100% observatur[73]. Symptomata eius sunt nausea vomitusque, sensum satietatis praematura. Etiam duritia alvi symptomatibus non motoricis attribuitur.

Vesica urinaria et mictio

recensere

Aegrotorum multi in morbi cursu dysfunctiones vesicae urinariae mictionis in genere patiant. Aestimatur, ut circiter aegrotorum tertia pars (27-80% [74]) pertubationes sentiunt, imprimis sensus necessitatis mictionum frequentium vel difficultas urinas retinendi. Saepe talis vesica hyperactiva cerebro falsiter gradum plenum indicat. Tractatio ad relaxationem musculi detrusoris vesicae spectet. Substantiae nominatae sunt oxybutyninum, tolterodinum, solifenacinum, vel darifenacinum. Eorum usus, tamen, vacuefactionem vesicae ita relaxatae inhibere queant, ut denique betanecholum vel catheterisationem commendetur.

Colon

recensere

Colon quote contagione alpha synucleino conturbatur. Symptomata clinica inflammatio[75] et constipatio alvi quoque observatur. Putatur, ut constipatio symptoma morbi Parkinsoniani maturum sit[76]. Constipationis praevalentia in morbi cursu augeat. Circiter centesimae 80 hominum affectorum tempus transitus colici ostendunt.

Hypotensio orthostatica

recensere

Reductio fibrarum tenuium nuclei intermediolateralis (IML) status hypotensionis efficere videtur[77].

Symptomata systematis sensorii

recensere
  Conferatur pagina principalis systema sensorium.

In morbo Parkinsoniano etiam organa sensoria et sensus affecta sunt. In parte perturbationes sensoriae malis mentis appropinquant, per exemplum halucinationes opticae, quae systemati sensorio et functionibus cerebralibus altioribus attribuendae sunt.

Visus

recensere
  Conferatur pagina principalis Systema visuale.

Morbo Parkinsoniano perturbationes visuales et oculorum et tractus visualis frequentius observanur[78].

Odoratio: Systema olfactorium et Morbus Parkinsonianus

recensere
  Conferatur pagina principalis Systema olfactorium.

Systema olfactorium mature, pathologiae Leweyi introductionis in bulbos olfactorios causa, afficitur[79]: circiter viginti annorum ante signa clinica aperta hyposmia vel anosmia observari potest.

Aliae cum morbo Parkinsoniano sociatae perturbationes neurologicae (symptomata non motuum)

recensere

Symptomata non motuum frequentissima sunt malum odorationis, fatigatio, pavor, dysaesthesiae cum doloribus[80]

Dolores

recensere

Centesimae novem aegrotorum symptoma primum dolores demonstrant[81]. In morbi cursu de doloribus duae partes (67.6%) aegrotorum queruntur[82], nimirum hac de causa dimidium aegrotorum analgetica (medicamenta contra dolores) consumit. Hae cum hypostimulatio tum hyperstimulatio systematis dopaminergici convenire possunt, etiamnunc illius non rationem habentes. Saepe aegroti de umerorum doloribus queruntur; at alii dolores et acuti et chronici non raro sunt, ut:

Suspicatur, ut detrimentum celluarum dopaminergicarum nociceptionem (sensum dolorum) augeat[83], quia detrimentum amissio neuronorum conceptum diminutionem quoque gubernationis inhibentis neuronis dopaminergicis significet.

Tractatio multos modos requirat[84], ut

Nausea et vomitus

recensere

Circiter centesimae dies aegrotorum de nausea, pauci de vomitu loquuntur. Non raro nausea usu levodopae observatur, imprimis si medicamenti dosis perrapide aucta est. Licet hic conatum cum domperidono (antagonista contra receptoria D2) fieri, quamquam arrhythmiae cardiales obervari possunt, et cum malo cordis etiam periculum mortis altius est[85].

Mutationes psychicae

recensere

Cum procedat morbus sic plerumque inter gradum crescentum mutationes psychicae observari poterunt, id sunt per exemplum symptomata depressionis sive dementiae sive psychotica. Momenta quoque habent halucinationes visuales et delusio.

Non modo morbi hi secundarii mortalitatem crescere sinant sed etiam tractationes eorum conectere possint. Weintraub et al. (2016)[86] substantias antipsychoticas singulares mortalitatem magis quam duplicare (Haloperidolum (etiam x 5,1), Olanzapinum, Risperidonum, Quetiapinum) posse demonstraverunt.

Depressio

recensere
  Conferatur pagina principalis Depressio (psychiatria).

Depressio in morbo Parkinsoniano cum detrimento systematis dopaminergici coniuncta videtur[87].

Dementia morbi Parkinsoniani

recensere

In morbi cursu denique symptomata dementiae observari possunt. Incidentia (numerus morborum nove cognitorum) dementiae una cum morbo Parkinsoniano sexies aestimatur. Criteria dementia apud morbum Parkinsonianum sunt: Diminuta sunt attentio, memoria, functiones executivae, functiones visuospatiales; praesentia frequentiora symptomatum morum commutatorum, halucinatiorum; propter degenerationem structurarum corticum cerebri et systematis limbici[88].

Halucinationes

recensere

Halucinationes, imprimis visuales, apud 30% aegrotorum in morbi cursu sentiuntur. Si adsunt, qualitas vitae inhibitur[89]. Genesis earum maiore in parte de neurotransmissoribus non solum dopamino, sed etiam noradrenalino, serotonino, acetylcholino, explicatur. Medicamenta — saepe antipsychotica atypica adhibentur — aequo effectu agunt, ita commendationes speciales peritis non dantur; forsitan inhibitores acetylcholini esterasis levamina agere possint[90].

Delusiones

recensere

Tardius in morbi cursu etiam delusiones observari queant.

Diagnosis

recensere

Criteria Societatis Morbi Motuum (2015)

recensere

Hodie diagnosis secundum criteria supportiva, criteria exclusionis absoluta, velut vexilla rubra facta est[91].

Criteria supportiva

recensere

Criteria exclusionis absoluta

recensere
  • Signa mali functionum cerebellarium certa
  • Motus oculorum sursum deorsumque clare inhibiti
  • Dementia frontotemporalis
  • Symptomata ut in morbo Parkinsoniano membrorum inferiorum plus quam tres annos persistentia
  • Parkinsonismus medicamentorum causa
  • Responsum nullum vel minimus medicamentorum contra morbum Parkinsonianum neglectis dosibus altissimis
  • Symptomata imprimis corticis cerebri, ut aphasia, apraxia progressiva
  • Iconismus functionalis medicus systematis dopaminergici praesynaptici malum non ostendit.
  • Condicio alia symptomatum praesentium

Vexilla rubra

recensere

Notio vexilli rubri certa insignia periculum maius indicare portat:

  • Cursus rapide progressivi cum necessitate sellae rotalis, intra 5 annos ab morbi initio
  • Propagatio symptomatum motoricorum intra 5 annos ab morbi initio
  • Mature dysfunctio bulbaris (mesencephali) cum dysphonia, dysarthria, dysphagia; intra 5 annos ab morbi initio
  • Malum respiratorium inspirationis; vel diurne vel nocte
  • Derelictio autonomica gravis, intra 5 annos ab morbi initio, cum
  • Casus recurrentes, plus quam unum per annum, equilibrio diminuto intra tres annos ab morbi initio
  • Anterocollis (caput prorsum propensum)
  • Signa tractus pyramidalis, non aliter explicabilia
  • Symptomata bilateralia iam ab morbi initio praesentia

Liquor cerebrospinalis

recensere

Liquor cerebrospinalis per punctionem cavi subarachnoidalis (rachicentesem) paratur. Quamquam adhuc liquoris cerebrospinalis examinatio non est pars criteriorum diagnosem faciendi, tamen interdum quique valores assequentes utiles queant. Videntur, ut valores proteini tau et alpha-synucleini, at non amyloidi beta, cursus conspicui pariter morbi Parkinsoniani ostendant cum valores initio minuti, at tardius, nimirum, aucti[92].

Differentia medica

recensere

Differentia principalis est Parkinsonismus secundarius, interdum minus accurate syndroma Parkinsoniana nominatum. Etiam nota sunt syndromae Parkinsonianae plus grex morborum neurodegenerativorum cum symptomatibus morbi Parkinsoniani.

Classificationes

recensere

Propter causam quattuor typi dividuntur:

  • Parkinsonismus idiopathicus sive primarius — huius typi causa secundaria ignota
  • Parkinsonismus hereditarius — cum causa sive contextu genetico
  • Multorum systematum atrophia ("MSA"), Degeneratio corticobasalis
  • Parkinsonismus secundarius — cum causa sive causis aliis, per exemplum: medicamento, tumore

Classificatio Societatis internationalis perturbationum Parkinson motuumque (MDS)

recensere

Morbus Parkinson praecox

recensere

Societas Internationalis Perturbationum Motuumque Parkinsonianorum (MDS) morbum Parkinson praecocem in gradus tres dividi commendavit[93]:

  • occultus (preclinical) — processus neurodegenerativi exorsi sunt sed sine symptomatibus signisque.
  • prodromalis (prodromal) — Symptomata signaque praesentia sed nondum ad morbum definiendum apta
  • apertus (clinical) — diagnosis in praesentia classicorum signorum motuum

Scala Hoehn et Yahr

recensere

Anno 1967 medici Margareta Hoehn et Melvinus Yahr divisionem aestimationis gravitatis morbi divulgaverunt[94]. Interim scala amplificata utitur.

Gradus Scala Hoehn et Yahr amplificata
1 Perturbatio unilateralis
1.5 Perturbatio unilateralis atque axialis
2 Perturbatio bilateralis sine debilitatione librae
2.5 Morbus bilateralis cum compensatione ad examen tractus
3 Morbus bilateralis levis ad moderatum sed nonnullum instabilitas posturalis; corporis independente
4 Debilitas gravis; adhuc potentia eundi standive sine auxilio
5 Sella rotale dependens sive in lecto contentum praeter subventum

Differentia

recensere
  Conferatur pagina principalis Differentia (neurologia)#Syndroma Parkinson.

De morbo Parkinsoniano alii morbi, syndromae Parkinsonienses atypicales nominata, aspiciendi sunt[95]. Perturbationes cum motibus qui hypokinesiam et rigorem ostendunt sunt synucleopathiae, tauopathiae.

Differentiales diagnoses principalia sunt, per exemplum:

Praeterea syndromae Parkinsonianae per infectionem, venena, metabolismum appareant. Alia mala cum motibus mutatis et rigore et hypokinesia sunt morbus Wilson, morbus Huntington, ataxiae spinocerebellares.

Rationes therapeuticae in genere

recensere
 
Therapia pharmacologica morbi Parkinsoniani: L-DOPA, COMT inhibitores, dopamini agonistae, MAO-B inhibitores in usu sunt.

Hac sub parte primum varietates therapeuticae - et pharmacologicae et non pharmacologicae - describitur, postea modi eas adhibendi morbo progrediente.

In genere medicamentorum, per os consumptorum, tempus absorptionis de liberatione ex stomacho in intestinum tenue pendet. Ut in cursu morbi etiam stomachus damnum passus sit, et simul motus eius tardare (gastroparesis) apparent, initium effectuum medicamentorum progressive prolongatum solet[96].

Medicamenta ad motum proferendum emendandumque

recensere

Notae sunt diversae rationes tractationis pharmacologicae ad motum proferendum emendandumque, ex quibus L-DOPA maximum momentum habet. Praeterea divisa sunt: COMT inhibitores, dopaminae agonistae, MAO-B inhibitores, NMDA antagonistae, anticholinergica, antagonistae receptorii adenosini A2A. Notanda sunt interactiones pharmacologicae et pharmacocinetica singularis medicamenti.

L-DOPA (laevo-dihydroxy-phenyalaninum)

recensere

L-DOPA semper cum inhibitore DOPA decarboxylasis (benserazidum sive carbidopa) datur. Ad morbum Parkinson tractandum L-DOPA ex omnibus medicamentis simul placidissimum et efficacissimum est. Dosis altior invicem morbi progressui faveat radicalesque liberas formans[97]. Paulo detrimentosiores in utendo sunt inconstantiae effectus. Ab anno 2013 combinatio laevodopae cum carbidopa liberationis retardae nomine IPX066 fabricatur[98].

Absorptio in intestino tenui fit. Incommoda sunt semivita biologica brevis et, in morbi cursu, index therapeuticus decrescens. Ratio applicandi est dosis minima, ut possit.
Non raro in therapiae cursu effectus adversi observantur dyskinesiae, dystoniae, et diversitates effectuum medicamenti et motoricorum et non motoricum[99], ut doses singulares numerus frequentiores, at singularis dosis sub signorum initio eligantur.

COMT inhibitores

recensere
  Conferatur pagina principalis inhibitor catechol-O-methyltransferasis.

Pars katabolismi dopamini enzymum catechol-O-methyltransferasis (COMT) in cellulis neuroglialibus imprimis catecholaminorum neurotransmissores frangit. Ad hunc modum inconstantiae effectuum L-DOPAi deminui possunt. Inhibitores catechol-O-methyltransferasis sunt entacaponum (ENT), opicaponum (OPC), tolcaponum (TCP). opicaponum semel in die (vesperi) sumitur, sed entacaponum atque tolcaponum ter.

Dopaminae agonistae

recensere

Agonistae dopamini sunt composita chemica, quae medicamenta ad receptoria dopamini agunt. Hae substantiae receptorium dopamini D3 stimulant. Dividuuntur sustantiae haec in classes ergolini et non ergolini. Dopaminae agonistae sunt apomorphinum, bromocriptinum, cabergolinum, lisuridum, pergolidum, piribedilum, pramipexolum, ropinirolum, rotigotinum. Usus medicus est in morbum Parkinson, hyperprolactinaemiam, et syndroma membrorum inquietorum (Anglice: Restless legs syndrome, abbrev. RLS) tractando. Effectus adversi sunt constipatio alvi, nausea, capitis dolor velut perturbationes cardiales et somnolentia et mores obsessivi. Cum huius gregis uso periculum superiorem valvulopathiae cordis considerandum est[100].

MAO-B inhibitores

recensere

MAO-B (monoaminorum oxidasis B) inhibitores in morbo Parkinsoniano tractando sunt[101] rasagilinum, selegilinum atque novius safinamidum[102].

NMDA antagonistae

recensere

Receptorii N-Methyl-D-Aspartati (NMDA, glutamati) antagonistae sunt amantadinum[103] et Budipinum.

Anticholinergica

recensere

Anticholinergica primum in morbum Parkinsonianum tractando adhibebantur[104]. In aetatibus provectis vero consumptio substantiarum anticholinergicarum cum periculis adversariarum reactionum etiam graviorium coniuncta sunt (effectus anticholinergici vel onus anticholinergicum nominata[105]).

Exempla anticholinergicorum sunt biperidenum et procyclidinum et trihexyphenidylum. Biperidenum est antagonista receptoriorum M1, quae neurotransmissore acetylcholino (ACh) stimulantur, quo fit ut effectus ACh minuti (i. e. anticholinergici) sint.

Antagonistae receptorii adenosini A2A

recensere

Istradefyllinum prima antagonista receptorii adenosini A2A in usu medico est[106].

Therapiae experimenta

recensere

Adhuc investigatum est anticorpus prasinezumabum (PRX002)[107].

Interactiones inter medicamenta ad motum proferendum emendandumque

recensere

Cautionem adhibendam est in:

  • Amantadino cum budipino,
  • amantatino cum anticholinergico,
  • budipino cum anticholinergico,
  • tolcapono cum benserazido,
  • COMT inhibitore cum selegilino, et
  • COMT inhibitore cum rasagilino.

Stimulatio cerebralis profunda

recensere

Ratio operativa stimulatio cerebralis profunda morbi progressivi consideranda est. Post implantationem neurochirurgicam electrodorum vel in nucleo subthalamico (abbrev. STN) vel in globo pallido interno (GPI) per stimulatione frequentiis altis (100-185 Hz) inhibitio nuclei subthalamici efficitur. De consuetudine stimulatio communiter cum therapia pharmacologica coniuncta est[108].

Physiotherapia

recensere

Debilitate et causis aliis periculum cadendi semper aegroto obveniet. Physiotherapia aegrotos ab vulneribus fracturisque custodiat[109].

Morbo ineunte therapia

recensere

Cum diagnose facta therapias morbi Parkinsoniani mature instituendas esse commendatur, cum non pharmacologicas dum pharmacologicas. Imprimis modi motum manendi momentum maximum habet, at ceterae functiones quoque attentio peritorum constanter requirunt. Cum natura progrediente strategiae therapeuticae in morbi cursu varient, quae praecipue ad medicamentorum usum applicent.

Pharmacologicae strategiae

recensere

Patientibus senioribus primum L-DOPA ad summum commendatur. Progressu vero morbi extensiones (medicamentis adiuvantibus) commutationesque necesse sunt, ut ope agonistarum dopamini, inhibitorum MAO B, inhibitorum COMT. Investigatio recens therapiam adiuvantem cum inhibitorum MAO B ceteris meliorem esse divulgavit.[110]

Rationes therapeuticae futurae

recensere

Vaccinum contra alpha-synucleinum

recensere

Annis ante vaccinatio immunotherapia contra morbum Parkinsonianum cogitatio utilis videbatur[111]. Anno 2020 vaccinatio nova cum immunotherapeutico PD01A proposita est[112], quo insunt affitopa, alpha-synucleino similia (mimotopa) et simul imitatores epitopi termini C, antigena agunt. Mimotopa haec brevissima sunt, circiter longitudinis aminoacidorum octo, ne lymphocyti T stimulentur, attamen mimotopa per complexus histocompatibilitatis maiores demonstrari possunt. Paulo post effectus immunotherapeutici PD03A divulgati sunt, atrophiae multorum systematum, aliae synucleopathiae[113]. Ambo studia ad phasem 1 scientiae clinicae referunt.

Nutrimen

recensere

Observatio nervum vagum in morbi Parkinsoniani formatione momentum habere, imprimis sensis nexus inter tractum digestorium et cerebrum, facultas nutriminis consideranda evoluta est. Tamen effectus positivi, ut probioticarum[114], nondum constanter observati sunt.

Cursus morbi clinicus

recensere

Morbus Parkinsonians est morbus neurodegenerativus et progreditur. Ut supra scriptum progessus ab trunco encephalo vel bulbo olfactorio per mesencephalon ad cortices cerebrales fit, ita ut in cursu detrimenta corporis et mentis amplificent, nimirum pariter mutant symptomata, atque therapia quoque amplificationes has sequatur. Praeterea effectus medicamentorum contra morbum post quosdam annos deminuunt.

Effectus medicamentorum oralium diminuti vel vacillantes

recensere

Nonnumquam post circiter 5-6 annos medicamenta oralia minus virium habent. Primum vita virium pharmacologicarum resident, et vitia morbi ante pillulam proximam apparent. Haec phasis abeundi (Anglice: wearing-off phase) vocatur.

 
In morbi cursu longo effectus medicamentorum (viride) denique (dextrorsum) diminuere solent; et phases "exstinctae" (EX) et dyskinsiae (DYS) observantur. Curva nigra valores vacillantes consumptione medicamenti indícat.

Iterum post annos vacillantes fluctuationes effectuum repentae et graviorum (cum dyskinesiis, incrementum motuum) et minorum (cum debilitatibus), AD-EX (status quasi "accensi" et "exstincti": Anglice: ON-OFF), observari possint.

In summa:

  • Effectus medicamentorum iam ante consumptionem proximam regrediantur.
  • Iam mane, ante consumptionem primam, perturbatio motuum observentur.
  • Perturbationes motuum nocturnae, vel post prandium.
  • Mutata consumptio vel obliviscente detrimentosa effectus perficiat.

Effectus vacillantes

recensere

Effectus vacillantes vel fluctuationes effectuum medicamentorum per os consumptorum non raro observantur, insuper multi aegrotorum in morbi cursu tales fluctuationes, motorios et non motorios [115] patiantur. Sub therapiae Laevodopa fluctuationes haec non raro inter quinque annos occurrunt.

Stadium terminale

recensere

In phasi terminali onus symptomatum non exiguum apparet[116].

Aliis morbis effectus

recensere

Passiones et insanitates aliae ad cursus ingratos referunt. Iam febris et imbecillitates cum symptomatibus gravioribus coniunctae sint. Etiam apnoea obstructiva motui et cognitioni malefacere queant[117].

Praeventio morbi Parkinsoniani

recensere

Nonnumquam temptamenta initium progressumque morbi Parkinsoniani plene everti posse emineant. An remedium quoppiam cursum morbi plane rumperet, dubitetur. Quippe quaedam substantiae et mores gratias bonas parim exercere possunt. Nam medicamenta inflammationes supprimentia ut ibuprofenum significanter initium morbi inhibeant[118]. Vitaminum B6[119] ac coenzymum Q10[120] quoque effectus induriarum quosque ostendat. Aliae substantiae plantarum anti-oxidativae impressionem morbi partim terminare possint[121]. Videtur, ut lac detrimentos effectus neurodegenerationis exercere possit[122].

Clari homines affecti

recensere

Pinacotheca

recensere
  •  
    Tractus nigrostriatales

Nexus interni

Notae

recensere
  1. ↑ In David Morgan, Vocabularium Latinum (20 Decembris 2010).
  2. ↑ Neues Latein-Lexikon - Lexicon recentis latinitatis: Über 15.000 Stichwörter der heutigen Alltagssprache in lateinischer Übersetzung(Libraria Editoria Vaticana, 1 Decembris 2011): "Parkinsonsche Krankheit, f Parkinsonianus morbus, m."
  3. ↑ Lydia Ariminensis, "PRAEMIUM NOBELIANUM DE ARTE MEDICA TRIBUTUM ESSE Vir scientificus Iaponicus Praemio Nobeliano exornatus est cum autofagiam cellularum repperisset," Ephemeris, 10 Iunii 2016: "inter quos morbus Parkinsonianus."
  4. ↑ "Morbus Parkinson . . . Parkinsonismus secundarius [etc.]": vide G20-G26 apud Stetoskop.
  5. ↑ 5.0 5.1 "Morbus Parkinsoni": J. J. E. van Everdingen, et A. M. M. Eerenbeemt (2012), Pinkhof Geneeskundig woordenboek, ed. 12a (Houten: Bohn Stafleu Van Loghum).
  6. ↑ G. D. Arnaudov (1964), Terminologia medica polyglotta: Latinum-Bulgarski-Russkij-English-Français-Deutsch (Sofia: Editio medicina et physcultura).
  7. ↑ Espay A. J., Kalia L. V., Gan-Or Z., Williams-Gray C. H., Bedard P. L., Rowe S. M., Morgante F., Fasano A., Stecher B., Kauffman M. A., et al. (Mar 2020). "Disease modification and biomarker development in Parkinson disease: Revision or reconstruction?". Neurology 94 (11): 481-94 doi:10.1212/WNL.0000000000009107
  8. ↑ GBD 2016 Parkinson's Disease Collaborators (2018). "Global, regional, and national burden of Parkinson's disease, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016". Lancet neurology 17 (11): 939-53 .
  9. ↑ Kalia L. V., Lang A. E. (August 2015). "Parkinson's disease". Lancet 386 (9996): 896-912 doi:10.1016/S0140-6736(14)61393-3
  10. ↑ Kim C.Y., Alcalay R.N. (Apr 2017). "Genetic Forms of Parkinson's Disease". Seminars in neurology 37 (2): 135-46 doi:10.1055/s-0037-1601567
  11. ↑ Cook L., Schulze J., Kopil C., Hastings T., Naito A., Wojcieszek J., Payne K., Alcalay R. N., Klein C., Saunders-Pullman R., Simuni T., Foroud T. (Feb 2021). "Genetic Testing for Parkinson Disease: Are We Ready?". Neurology. Clinical practice 11 (1): 69-77 doi:10.1212/CPJ.0000000000000831
  12. ↑ Lwin A., Orvisky E., et al. (Ian 2004). "Glucocerebrosidase mutations in subjects with parkinsonism". Molecular genetics and metabolism 81 (1): 70-3 
  13. ↑ García-Sanz P., Aerts J. M. F. G., Moratalla R. (Mai 2021). "The Role of Cholesterol in α-Synuclein and Lewy Body Pathology in GBA1 Parkinson's Disease". Movement disorders 36 (5): 1070-85 
  14. ↑ Deng H., Wang P., Jankovic J. (Mar 2018). "The genetics of Parkinson disease". Ageing research reviews 42: 72-85 
  15. ↑ Coppedè F (2012). "Genetics and epigenetics of Parkinson's disease". ScientificWorldJournal 489830 .
  16. ↑ Vilariño-Güell C., Wider C., et al. (Iul 2011). "VPS35 mutations in Parkinson disease". American journal of human genetics 89 (1): 162-7 
  17. ↑ Do J., McKinney C., Sharma P., Sidransky E. (Aug 2019). "Glucocerebrosidase and its relevance to Parkinson disease". Molecular neurodegeneration 14 (1): 36 
  18. ↑ Migdalska-Richards A., Daly L., Bezard E., Schapira A. H. V. (Nov 2016). "Ambroxol effects in glucocerebrosidase and α-synuclein transgenic mice". Annals of neurology 80 (5): 766-75 
  19. ↑ Mullin S., Smith L., Lee K., D'Souza G., Woodgate P., Elflein J., Hällqvist J., Toffoli M., Streeter A., Hosking J., Heywood W. E., Khengar R., Campbell P., Hehir J., Cable S., Mills K., Zetterberg H., Limousin P., Libri V., Foltynie T., Schapira A. H. V. (Apr 2020). "Ambroxol for the Treatment of Patients With Parkinson Disease With and Without Glucocerebrosidase Gene Mutations: A Nonrandomized, Noncontrolled Trial". JAMA neurology 77 (4): 427-34 
  20. ↑ Coppedè F. (2012). "Genetics and Epigenetics of Parkinson's Disease". The scientific world journal .
  21. ↑ Zhang Y., Shu L. (Oct 2018). "A Comprehensive Analysis of the Association Between SNCA Polymorphisms and the Risk of Parkinson's Disease". Frontiers in molecular neuroscience 11: 391 .
  22. ↑ Pereira S. L., Grossmann D., Delcambre S., Hermann A., Grünewald A. (Iun 2023). "Novel insights into Parkin-mediated mitochondrial dysfunction and neuroinflammation in Parkinson's disease". Current opinion in neurobiology  doi:10.1016/j.conb.2023.102720
  23. ↑ Mizuno Y. (Oct 2020). "More than 20 years of the discovery of Park2". Neuroscience research doi:10.1016/j.neures.2020.02.002
  24. ↑ Leroy, E., Boyer, R., Auburger, G., Leube, B., Ulm, G., Mezey, E., Harta, G., Brownstein, M. J., Jonnalagada, S., Chernova, T., et al. (Oct 1998). "The ubiquitin pathway in Parkinson's disease". Nature 395 (6701): 451-2  doi:10.1038/26652
  25. ↑ Healy, D. G., Abou-Sleiman, P. M., Casas, J. P., Ahmadi, K. R., Lynch, T., Gandhi, S., Muqit, M. M. K., Foltynie, T., Barker, R., Bhatia, K. P., et al. (Apr 2006). "UCHL-1 is not a Parkinson's disease susceptibility gene". Annals of neurology 59 (4): 627-33  doi:10.1002/ana.20757
  26. ↑ Nielsen P. Y. Ø., Okarmus J., Meyer M. (Feb 2023). "Role of Deubiquitinases in Parkinson's Disease-Therapeutic Perspectives". Cells 12 (4): 651  doi:10.3390/cells12040651
  27. ↑ Skipper L., Li Y., Bonnard C., Pavanni R., Yih Y., Chua E., Sung W.-K., Tan L., Wong M.-C., Tan E.-K., Liu J. (Dec 2005). "Comprehensive evaluation of common genetic variation within LRRK2 reveals evidence for association with sporadic Parkinson's disease". Human molecular genetics 14 (23): 3549-56 
  28. ↑ Papapetropoulos S., Singer C., Ross O. A., Toft M., Johnson J. L., Farrer M. J., Mash D. C. (Sep 2006). "Clinical heterogeneity of the LRRK2 G2019S mutation". Archives of neurology 63 (9): 1242-6 
  29. ↑ Dächsel J. C., Ross O. A., Mata I. F., Kachergus J., Toft M., Cannon A., Baker M., Adamson J., Hutton M., Dickson D. W., Farrer M. J. (Mai 2007). "Lrrk2 G2019S substitution in frontotemporal lobar degeneration with ubiquitin-immunoreactive neuronal inclusions". Acta neuropathologica 113 (5): 601-6 
  30. ↑ Hayashi C., Suzuki N., et al. (Feb 2020). "The extracellular domain of teneurin-4 promotes cell adhesion for oligodendrocyte differentiation". Biochemical and biophysical research communications 523 (1): 171-6 
  31. ↑ Pu J.-L., Gao T., et al. (Dec 2020). "Parkinson's Disease in Teneurin Transmembrane Protein 4 ( TENM4) Mutation Carriers". Frontiers in genetics 11: 598064. doi: 10.3389/fgene.2020.598064. eCollection 2020 
  32. ↑ Chen X., Kordich J. K., et al. (Mar 2019). "Parkinson's disease-linked D620N VPS35 knockin mice manifest tau neuropathology and dopaminergic neurodegeneration". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 116 (12): 5765-74 
  33. ↑ Ma L.-Y., Liu G.-L., Wang D.-X-, Zhang M.-M., Kou W.-Y., Feng T. (Feb 2019). "Alpha-Synuclein in Peripheral Tissues in Parkinson's Disease". ACS chemical neuroscience 10 (2): 861-79 
  34. ↑ Del Tredici K, Rub U, De Vos RA, Bohl JR, Braak H (2002). Where does parkinson disease pathology begin in the brain? J Neuropathol Exp Neurol 61: 413-26. (Unde cerebro pathologia morbi Parkinsoniani suscipit?) (Anglice).
  35. ↑ Braak H., De Vos R. A., Bohl J., Del Tredici K. (2006). "Gastic 𝛼-synuclein immunoresctive inclusions in Meissner's and Auerbach's plexuses in cases staged for Parkinson's disease-related brain pathology". Neuroscience Letters 396 (1): 67-72 
  36. ↑ Shannon KM et al. (2012). 𝛼-synuclein in colonic submucosa in early untreated Parkinson's disease. Mov Disord 27: 709-15.
  37. ↑ Chao Y.-X., Gulam M. Y., et al. (Feb 2020). "Gut-Brain Axis: Potential Factors Involved in the Pathogenesis of Parkinson's Disease". Frontiers in neurology 11: 849 
  38. ↑ Rosborough K., Patel N., Kalia L. V. (2017). "α-Synuclein and Parkinsonism: Updates and Future Perspectives". Curr Neurol Neurosci Rep 17 (4): 31 
  39. ↑ Holec S. A. M., Woerman A. L. (Mai 2020). "Evidence of Distinct α-Synuclein Strains Underlying Disease Heterogeneity". Acta neuropathologica .
  40. ↑ El-Agnaf O. M. A., Salem S. A., et al. (Oct 2003). "Alpha-synuclein implicated in Parkinson's disease is present in extracellular biological fluids, including human plasma". FASEB journal 17 (13): 1945-7 
  41. ↑ Besong-Agbo D., Wolf E., et al. (Ian 2013). "Naturally occurring α-synuclein autoantibody levels are lower in patients with Parkinson disease". Neurology 80 (2): 169-75 
  42. ↑ Wang J., Zheng B., et al. (Sep 2020). "Differential Circulating Levels of Naturally Occurring Antibody to α-Synuclein in Parkinson's Disease Dementia, Alzheimer's Disease, and Vascular Dementia". Frontiers in aging neuroscience 12: 571437 
  43. ↑ Braak H., Del Tredici K., Rüb U., de Vos R. A., Jansen Steur E. N., Braak E. (Mar-Apr 2003). "Staging of brain pathology related to sporadic Parkinson's disease". Neurobiology of aging 24 (2): 197-211 
  44. ↑ Braak H., Del Tredici K., Bratzke H., Hamm-Clement J., Sandmann-Keil D., Rüb U. (Oct 2002). "Staging of the intracerebral inclusion body pathology associated with idiopathic Parkinson's disease (preclinical and clinical stages)". Journal of neurology 249 (Suppl. 3): 1-5 
  45. ↑ Wilson J., Yarnall A. J., et al. (Mar 2021). "Cholinergic Basal Forebrain Volumes Predict Gait Decline in Parkinson's Disease". Movement disorders 36 (3): 611-21 
  46. ↑ Van der Zee S., Müller M. L. T. M., et al. (Mar 2021). "Cholinergic Denervation Patterns Across Cognitive Domains in Parkinson's Disease". Movement disorders 36 (3): 642-50 
  47. ↑ Doty R. L. (Mai 2012). "Olfactory dysfunction in Parkinson disease". Nature reviews. Neurology 8 (6): 329-39 
  48. ↑ Sheng M.-Z., Fang T.-C., Chen Y.-H., Chang M.-H., Yang C.-P., Lin C.-H. (Iun 2021). "Is either anosmia or constipation associated with cognitive dysfunction in Parkinson's disease?". PLoS One 16 (6): e0252451 
  49. ↑ Anselmi L., Toti L., Bove 1., Hampton J., Travagli R. A. (2017). "A Nigro-Vagal Pathway Controls Gastric Motility and Is Affected in a Rat Model of Parkinsonism". Gastroenterology 153 (6): 1581-93 
  50. ↑ Reichmann H., Brandt M. D., Klingelhoefer L (aug 2016). "The nonmotor features of Parkinson's disease: pathophysiology and management advances". Current opinion in neurology 29 (4): 467-73 
  51. ↑ Svensson E., Horváth-Puhó E., Thomsen R. W., Djurhuus J. C., Pedersen L., Borghammer P., Sørensen H. T. (Oct 2015). "Vagotomy and subsequent risk of Parkinson's disease". Annals of neurology (4): 522-9 doi:10.1002/ana.24448
  52. ↑ Gries M., Christmann A., Schulte S., Weyland M., Rommel S., Martin M., Baller M., Röth R., Schmitteckert S., Unger M., Liu Y., Sommer F., Mühlhaus T., Schroda M., Timmermans J.-P., Pintelon I., Rappold G. A., Britschgi M., Lashuel H., Menger M. D., Laschke M. W., Niesler B., Schäfer K.-H. (Iun 2021). "Parkinson mice show functional and molecular changes in the gut long before motoric disease onset". Molecular neurodegeneration 16 (1): 34 
  53. ↑ Mulak A., Bonaz B. (Oct 2015). "Brain-gut-microbiota axis in Parkinson's disease". World journal of gastroenterology 21 (37): 10609-20 
  54. ↑ Thomzig A., Wagenführ K., Pinder P., Joncic M., Schulz-Schaeffer W. J., Beekes M. (Iun 2021). "Transmissible α-synuclein seeding activity in brain and stomach of patients with Parkinson's disease". Acta neuropathologica 141 (6): 861-79 
  55. ↑ Lysen T. S., Darweesh S. K. L., Ikram M. K., Luik A. I., Ikram M. A. (Iul 2019). "Sleep and risk of parkinsonism and Parkinson's disease: a population-based study". Brain 142 (7): 2013-22  doi:10.1093/brain/awz113
  56. ↑ Kummer B. R., Diaz I., Wu X., Aaroe A. E., Chen M. L., Iadecola C., Kamel H., Navi B. B. (4 2019). "Associations between cerebrovascular risk factors and parkinson disease". Annals of neurology 86 (4): 572-81 .
  57. ↑ Gronich N., Abernethy D. R., et al. (Sep 2018). "β2-adrenoceptor agonists and antagonists and risk of Parkinson's disease". Movement disorders 33 (9): 1465-71 
  58. ↑ Jo S., Kim Y.-J., Park K. W., Hwang Y. S., Lee S. H., Kim B. J., Chung S. J. (Iul 2021). "Association of NO2 and Other Air Pollution Exposures With the Risk of Parkinson Disease". JAMA neurology 78 (7): 800-8  doi:10.1001/jamaneurol.2021.1335
  59. ↑ Srivanitchapoom P., Hallett M. (Ian 2016). "Camptocormia in Parkinson's disease: definition, epidemiology, pathogenesis and treatment modal". Journal of neurology, neurosurgery, and psychiatriy 87 (1): 75-85 
  60. ↑ Azher S. N., Jankovic J. (Aug 2005). "Camptocormia: pathogenesis, classification, and response to therapy". Neurology 65 (3): 355-9 
  61. ↑ Ponfick M., Gdynia H.-J., et al. (2011). "Camptocormia in Parkinson's disease: a review of the literature". Neuro-degenerative diseases 8 (5): 283-8 
  62. ↑ Fasano A., Geroin C., et al. (Aug 2018). "Diagnostic criteria for camptocormia in Parkinson's disease: A consensus-based proposal". Parkinsonism & related disorders 53: 53-7 
  63. ↑ Margraf N. G., Wrede A., et al. (Iun 2016). "Pathophysiological Concepts and Treatment of Camptocormia". Journal of Parkinson's disease 6 (3): 485-501 
  64. ↑ In diversis linguis notio akinesia etiam akinesis usus est. Terminatio "-is" Graeca in textibus Latinis inusitata videtur, et praefixum "a-" absentia cuiusque motus significat. Eo rectius, in morbo Parkinsoniano, de hypokinesia loquere videtur.
  65. ↑ Gironell A., Pascual-Sedano B., Aracil I., Marín-Lahoz J., Pagonabarraga J., Kulisevsky J. (2018). "Tremor Types in Parkinson Disease: A Descriptive Study Using a New Classification". Parkinson's disease: doi: 10.1155/2018/4327597 
  66. ↑ McLennan JE, Nakano K, Tyler HR, Schwab RS (1972). "Micrographia in Parkinson's disease". J Neurol Sci 15: 141-52 
  67. ↑ Pinto S, Velay JL (2015). "Handwriting as a marker for PD progression: a shift in paradigm". Neurodegener Dis Manag: 367-9 
  68. ↑ Pinto S., Ghio A., Teston B., Viallet F. (2010). "La dysarthrie au cours de la maladie de Parkinson. Histoire naturelle de ses composantes : dysphonie, dysprosodie et dysarthrie". Revue neurologique 166 (10): 800-10  doi:10.1016/j.neurol.2010.07.005
  69. ↑ Elfil M., Kamel S., et al. (Iun 2020). "Implications of the Gut Microbiome in Parkinson's Disease". Movement disorders 35 (6): 921-33 
  70. ↑ Galvez-Jimenez N, Lugo-Sanchez R, Khan T (2017): Autonomic Issues in Parkinson's Disease, Societas Internationalis Pertubationum Motuumque Parkinsonianorum (MDS)
  71. ↑ Mukherjee A., Biswas A., Das S. K. (2016). "Gut dysfunction in Parkinson's disease". World journal of gastroenterology 22 (25): 5742-52 
  72. ↑ Huang Y., Liao J., Liu X., Zhong Y., Cai X., Long L. (Apr 2021). "Review: The Role of Intestinal Dysbiosis in Parkinson's Disease". Frontiers in cellular and infection microbiology 11: 615075 
  73. ↑ Bhidayasiri R., Phuenpathom W., Tan A. H., Leta V., Phumphid S., Chaudhuri K. R., Pal P. K. (Aug 2022). "Management of dysphagia and gastroparesis in Parkinson's disease in real-world clinical practice - Balancing pharmacological and non-pharmacological approaches". Frontiers in Aging Neuroscience 14  doi:10.3389/fnagi.2022.979826
  74. ↑ Sakakibara R., Panicker J., Finazzi-Agro E., Iacovelli V., Bruschini H., et al. (Iun 2016). "A guideline for the management of bladder dysfunction in Parkinson's disease and other gait disorders". Neurourology and urodynamics 35 (5): 551-63  doi:10.1002/nau.22764
  75. ↑ Devos D., Lebouvier T., Lardeux B., Biraud M., Rouaud T., Pouclet H., Coron E., Bruley des Varannes S., Naveilhan P., Nguyen J.-M., Neunlist M., Derkinderen P. (Feb 2013). "Colonic inflammation in Parkinson's disease". Neurobiology of disease 50: 42-8 
  76. ↑ Knudsen K., Krogh K., Østergaard K., Borghammer P. (2017 month=Ian). "Constipation in parkinson's disease: Subjective symptoms, objective markers, and new perspectives". Movement disorders 32 (1): 94-105 doi:10.1002/mds.26866
  77. ↑ Hatsuta H. Takao M., Nakano Y., Nogami A., Uchino A., Sumikura H., Kanemaru K., Arai T., Itoh Y., Murayama S. (2016). "Reduction of Small Fibers of Thoracic Ventral Roots and Neurons of Intermediolateral Nucleus in Parkinson Disease and Dementia with Lewy Bodies". Journal of Parkinson's disease 6 (2): 325-34 
  78. ↑ Borm C. D. J. M., Visser F., et al. (Apr 2020). "Seeing Ophthalmologic Problems in Parkinson Disease: Results of a Visual Impairment Questionnaire". Neurology 94 (14): e1539-47 
  79. ↑ Fullard M. E., Morley J. F., Duda J. E. (Oct 2017). "Olfactory Dysfunction as an Early Biomarker in Parkinson's Disease". Neuroscience Bulletin 33 (5): 515-25 
  80. ↑ Barone P, Antonini A, Colosimo C, Marconi R, Morgante L, Avarello TP, Bottacchi E, Cannas A, Ceravolo G, Ceravolo R, Cicarelli G, Gaglio RM, Giglia RM, Iemolo F, Manfredi M, Meco G, Nicoletti A, Pederzoli M, Petrone A, Pisani A, Pontieri FE, Quatrale R, Ramat S, Scala R, Volpe G, Zappulla S, Bentivoglio AR, Stocchi F, Trianni G, Del Dotto P (Nov. 2009). "The PRIAMO study: A multicenter assessment of nonmotor symptoms and their impact on quality of life in Parkinson's disease". Mov Disord 24: 1641-9 
  81. ↑ Snider S. R., Fahn S., Isgreen W. P., Cote L. J. (1976). "Primary sensory symptoms in parkinsonism". Neurology 26 (5): 423-9 
  82. ↑ Broen M. P., Braaksma M. M., Patijn J., Weber W. E. (4 2012). "Prevalence of pain in Parkinson's disease: a systematic Review using the modified QUADAS tool". Mov Disord 27: 480-4 
  83. ↑ Valek L., Auburger G., Tegeder I. (Iun 2019). "Sensory neuropathy and nociception in rodent models of Parkinson's disease". Disease models & mechanism 12 (6): pii: dmm039396 
  84. ↑ Rukavina K., Leta V., Sportelli C., Buhidma Y., Duty S., Malcangio M., Ray Chaudhuri K. (Aug 2019). "Pain in Parkinson's disease: new concepts in pathogenesis and treatment". Current opinion in neurology 32 (4): 579-88 
  85. ↑ Renoux C, Dell'Aniello S, Khairy P, Marras C, Bugden S, Turin TC, Blais L, Tamim H, Evans C, Steele R, Dormuth C, Ernst P (2016). "Ventricular tachyarrhythmia and sudden cardiac death with domperidone use in Parkinson's disease". Br J Clin Pharmacol 82 (2): 461-72 
  86. ↑ Weintraub D. et al. (2016). Association of antipsychotic use with mortality risk in patients with Parkisnon disease. JAMA Neurol 3(5): 535-541
  87. ↑ Patterson L., Rushton S. P., Attems J., Thomas A. J,, Morris C. M. (Iul 2019). "Degeneration of dopaminergic circuitry influences depressive symptoms in Lewy body disorders". Brain pathology (4): 544-57 doi:10.1111/bpa.12697
  88. ↑ Emre M., Aarsland D., et al. (Sep 2007). "Clinical diagnostic criteria for dementia associated with Parkinson's disease". Movement disorders 22 (12): 1689-707 
  89. ↑ Powell A., Ireland C., Lewis S. J. G. (Mai 2020). "Visual Hallucinations and the Role of Medications in Parkinson's Disease: Triggers, Pathophysiology, and Management". The journal of neuropsychiatry and clinical neurosciences: appineuropsych19110316 
  90. ↑ Swann P., O'Brien J. T. (Iun 2019). "Management of visual hallucinations in dementia and Parkinson's disease". International psychogeriatrics 31 (6): 815-36 
  91. ↑ Postuma R. B., Berg D., Stern M., Poewe W., Olanow C. W., Oertel W., Obeso J., Marek K., Litvan I., Lang A. E., et al. (Oct 2015). "MDS clinical diagnostic criteria for Parkinson's disease". Movement disorders 30 (12): 1591-601 
  92. ↑ Kang J.-H., Irwin D. J., et al. (Oct 2013). "Association of cerebrospinal fluid β-amyloid 1-42, T-tau, P-tau181, and α-synuclein levels with clinical features of drug-naive patients with early Parkinson disease". JAMA Neurology 70 (10): 1277-87 
  93. ↑ Berg D, Postuma RB, Adler CH, Bloem BR, Chan P, et al. (Oct 2015). "MDS research criteria for prodromal Parkinson's disease". Mov Disord 30: 1600-11 
  94. ↑ Hoehn M, Yahr M (1967). "Parkinsonism: onset, progression and mortality". Neurology 17 (5): 427–42 
  95. ↑ Levin J., Kurz A., Arzberger T., Giese A., Höglinger G. U. (2016). "The Differential Diagnosis and Treatment of Atypical Parkinsonism". Dtsch Arztebl Int 113 (5): 61-9 
  96. ↑ Nyholm D., Lennernäs H. (Feb 2008). "Irregular gastrointestinal drug absorption in Parkinson's disease". Expert Opinion on drug metabolism & toxicology 4 (2): 193-203  doi:10.1517/17425255.4.2.193
  97. ↑ Müller T (6 2013). "Detoxification and antioxidative therapy for levodopa-induced neurodegeneration in Parkinson’s disease". Expert Rev Neurother 13: 707-18 
  98. ↑ Hauser RA, Hsu A, Kell S, Espay AJ, Sethi K, Stacy M, Ondo W, O'Connell M, Gupta S; IPX066 ADVANCE-PD investigators (2013). "Extended-release carbidopa-levodopa (IPX066) compared with immediate-release carbidopa-levodopa in patients with Parkinson's disease and motor fluctuations: a phase 3 randomised, double-blind trial". Lancet Neurol 12 (4): 346-56 
  99. ↑ Chaudhuri K. R., Poewe W., Brooks D. (Iul 2018). Motor and Nonmotor Complications of Levodopa: Phenomenology, Risk Factors, and Imaging Features. 33. pp. 909-19  doi:10.1002/mds.27386
  100. ↑ Zanettini R., Antonini A., Gatto G., Gentile R., Tesei S., Pezzoli G. (Ian 2007). "Valvular heart disease and the use of dopamine agonists for Parkinson's disease". The New England journal of medicine 356 (1): 39-46  doi:10.1056/NEJMoa054830
  101. ↑ Schapira A. H. (2011). "Monoamine oxidase B inhibitors for the treatment of Parkinson's disease: a review of symptomatic and potential disease-modifying effects". CNS Drugs 25 (12): 1061-71 
  102. ↑ Stocchi F., Arnold G., Onofrj M., Kwiecinski H., Szczudlik A., Thomas A., Bonuccelli U., Van Dijk A., Cattaneo C., Sala P., Fariello R. G.; Safinamide Parkinson's Study Group (2004). "Improvement of motor function in early Parkinson disease by safinamide". Neurology 63 (4): 746-8 
  103. ↑ Schwab RS, England AC Jr, Poskanzer DC, Young RR (1969). "Amantadine in the treatment of Parkinson's disease". JAMA 208 (7): 1168-70 
  104. ↑ Brocks D. R. (Mai-Aug 1999). "Anticholinergic drugs used in Parkinson's disease: An overlooked class of drugs from a pharmacokinetic perspective". Journal of pharmacy & pharmaceutical sciences 2 (2): 39-46 
  105. ↑ Welsh T. J., Van der Wardt V., et al. (Iun 2018). "Anticholinergic Drug Burden Tools/Scales and Adverse Outcomes in Different Clinical Settings: A Systematic Review of Reviews". Drugs & aging 35 (6): 523-38 
  106. ↑ Dungo R., Deeks E. D. (Iun 2013). "Istradefylline: first global approval". Drugs 73 (8): 875-82 
  107. ↑ Jankovic J., Goodman I., Safirstein B., Marmon T. K., Schenk D. B., Koller M., Zago W., Ness D. K., Griffith S. G., Grundman M., Soto J., Ostrowitzki S., Boess F. G., Martin-Facklam M., Quinn J. F., Isaacson S. H., Omidvar O., Ellenbogen A., Kinney G. G. (2018). "Safety and Tolerability of Multiple Ascending Doses of PRX002/RG7935, an Anti-α-Synuclein Monoclonal Antibody, in Patients with Parkinson Disease: A Randomized Clinical Trial". JAMA Neurol: doi: 10.1001/jamaneurol.2018.1487 .
  108. ↑ Muthuraman M., Koirala N., Ciolac D., Pintea B., Glaser M., Groppa S., Tamás G., Groppa S. (2018). "Deep Brain Stimulation and L-DOPA Therapy: Concepts of Action and Clinical Applications in Parkinson's Disease". Frontiers in neurology 9: 711 .
  109. ↑ ParkinsonNet et societas Batavica physiotherapiae de physiotherapia et morbo Parkinson. (Anglice)
  110. ↑ Gray R., Patel S., Ives N., Rick C., Woolley C., Muzerengi S., Gray A., Jenkinson C., McIntosh E., Wheatley K. et al. (Februarius 2022). "Long-term Effectiveness of Adjuvant Treatment with Catechol-O-Methyltransferase or Monoamine Oxidase B Inhibitors Compared with Dopamine Agonists among Patients with Parkinson Disease Uncontrolled by Levodopa Therapy: The PD MED Randomized Clinical Trial". JAMA Neurology 79 (2): 131-40 . doi:10.1001/jamaneurol.2021.4736.
  111. ↑ Schneeberger A., Mandler M., et al. (Ianuarius 2012). "Vaccination for Parkinson's disease". Parkinsonism & related disorders 18 supplementum: S11-3 .
  112. ↑ Volc D., Poewe W., et al. (Iul 2020). "Safety and immunogenicity of the α-synuclein active immunotherapeutic PD01A in patients with Parkinson's disease: a randomised, single-blinded, phase 1 trial". The Lancet, neurology 19 (7): 591-600 
  113. ↑ Meissner W. G., Pavy-Le Traon A., et al. (Nov 2020). "A Phase 1 Randomized Trial of Specific Active α-Synuclein Immunotherapies PD01A and PD03A in Multiple System Atrophy". Movement disorders 35 (11): 1957-65 
  114. ↑ Lu C.-S., Chang H.-C., Weng Y.-H., Chen C.-C., Kuo Y.-S., Tsai Y.-C. (Iun 2021). "The Add-On Effect of Lactobacillus plantarum PS128 in Patients With Parkinson's Disease: A Pilot Study". Frontiers in nutrition doi:10.3389/fnut.2021.650053
  115. ↑ Franke C., Alexander Storch A. (2017). "Nonmotor Fluctuations in Parkinson's Disease". International reviel of neurobiology 134: 947-71 
  116. ↑ Higginson I. J., Gao W., Saleem T. Z., Chaudhuri K. R., Burman R., McCrone P., Leigh P. N. (2012). "Symptoms and quality of life in late stage Parkinson syndromes: a longitudinal community study of predictive factors". PLoS one 7 (11): e46327 
  117. ↑ Elfil M., Bahbah E. I., et al. (Mar 2021). "Impact of Obstructive Sleep Apnea on Cognitive and Motor Functions in Parkinson's Disease". Movement disorders 36 (3): 570-80 
  118. ↑ Gagne JJ, Power MC (2010). "Anti-inflammatory drugs and risk of Parkinson disease: a meta-analysis". Neurology 74 (12): 995-1002 .
  119. ↑ de Lau LM, Koudstaal PJ, Witteman JC, Hofman A, Breteler MM (2006). "Dietary folate, vitamin B12, and vitamin B6 and the risk of Parkinson disease". Neurology 67 (2): 315-8 .
  120. ↑ Shults CW, Oakes D, Kieburtz K, Beal MF, Haas R, Plumb S, Juncos JL, Nutt J, Shoulson I, Carter J, Kompoliti K, Perlmutter JS, Reich S, Stern M, Watts RL, Kurlan R, Molho E, Harrison M, Lew M; Parkinson Study Group (2002). "Effects of coenzyme Q10 in early Parkinson disease: evidence of slowing of the functional decline". Arch Neurol 59 (10): 1541-50 
  121. ↑ Sandoval-Avila S, Diaz NF, Gómez-Pinedo U, Canales-Aguirre AA, Gutiérrez-Mercado YK, Padilla-Camberos E, Marquez-Aguirre AL, Díaz-Martínez NE (2016). "Efecto neuroprotector de fitoquímicos en cultivo de neuronas dopaminérgicas". Neurologia S0213-4853 (16): 30077-9  (Hispanice)
  122. ↑ Seidl S. E., Santiago J. A., et al. (Mar 2014). "The emerging role of nutrition in Parkinson's disease". Frontiers in aging neuroscience 6 (36): doi: 10.3389/fnagi.2014.00036 
  123. ↑ Nexus ad situm Operis Fundati Michaeli J. Fox Indagationis Morbi Parkinsoniani

Nexus externi

recensere


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Morbus_Parkinsonianus&oldid=3806032"