Goritia
Vide etiam paginam discretivam: Goritia (discretiva)
Locus: 45°56′7″N 13°37′9″E
Numerus incolarum: 34 411
Zona horaria: UTC+1, UTC+1, UTC+2
Situs interretialis
Nomen officiale: Gorizia, Goritz
Gestio
Geographia
Territoria finitima: Fara Aesontina, Mossa, Savonia Aesontina, Collium (Slovenia), Goritia Nova, Fanum Sancti Floriani Collii, Municipium Sancti Petri et Vertoibae
Coniunctiones urbium
Goritia[1][2][3] (-ae, f.) (alia nomina: Goricia,[2][3] Goricium,[2] Gorza,[3] Guriza[2][3] et cetera) (Italiane: Gorizia; Theodisce: Görz; Slovenice: Gorica; Foroiulienice: Gurize) est Urbs Italiae et municipium, circiter 35 115 incolarum, in Regione Foro Iulii-Venetia Iulia situm et caput provinciae eiusdem nominis. Urbani Goritienses[4][2] (etiam Goritiani et cetera) appellantur.
Nomen Goritiae a verbo Slavico gora ('parvus mons') deductum est.
InsigniaRecensere
Nomina latina urbisRecensere
Nomina latina urbis sunt[2]: Goritia, Goricia, Goricium, Gorca, Gorcia, Gorycia, Guricia, Guriza.
Nomina latina incolarum sunt[2]: Goritienses, Goriacenses, Goricienses, Goritzenses, Gorzienses, Grezienses, Gurcenses.
GeographiaRecensere
- Forum Iulii (terra),
- Venetia Iulia (terra),
Urbs prope Aesontium fluvium sita est.
HistoriaRecensere
Goritia mediaevalisRecensere
De urbe Goritia circiter anno 1000 prima mentio facta est: "mediatem unius castelli dicti sylicani et villae quae sclavonica lingua vocatur goriza." A Medio Aevo exeunte urbs erat sedes comitum de Goritia, qui se Patriarchatu aquileiensi liberaverant.
Goritia HabsburgicaRecensere
Gente comitum exstincta territorium sub annum 1500 sub dicionem Domus Habsburgensis venit. Goritia inde erat caput Comitatus Goriciae et Gradiscae. 1809-1814 Goritia ad Napolionicam provinciam Illyricam pertinebat, deinde usque ad annum 1815 ad Regnum Illyriae. 1815-1918 regio Goritiae pars Imperii Austro-Hungarici erat, ab anno 1867 Goritia ad Litorale Austriacum pertinebat, quod erat provincia partis Austriacae intra Imperium Austro-Hungaricum. Ab oriente finitima erat Austriaco ducatui Carniolae.
Urbs antiquitus trium linguarum (italicae, slovenicae, theodiscae) erat. Anno 1900 Goritia habebat 25 432 incolarum, quorum 16 112 erant Itali, 4 654 Sloveni et 2 760 Germani, ad hoc milites. Goritia ad astarium Tergeste–Nabresina–Cormons situm est, quod hic tangitur ferrivia ex Alpibus Iuliis veniente, ut communicatiomen ferriviariam transalpinam Salisburgum–Tergeste (Nova Transalpina) formet.
Sub 1900 Goritia erat dilectus locus commeatus hiemalis, cum temperatura thermodynamica media in hieme esset + 3,5 °C.[5]
Goritia modernaRecensere
Bello mundano primo, aestate 1916, Gorizia a copiis Italicis capta, autumno 1917 ab Austriacis recuperata, denique 1918 bello confecto cum Histria ad Italiam venit.
In colle prope urbem (in vico Oslávia) sito ossuarium architectura insigni pro militibus defunctis erectum est.
Anno 1945 post bellum mundanum secundum bellatores irregulares Iugoslavi stationem ferriviariam Goritiae occupaverunt et urbem pro Iugoslavia vindicaverunt. Cum in Conferentia Lutetiae pacis conciliandae (1947) termini inter Italiam et Iugoslaviam definiti sint, etiam divisio urbis Goritiae sancita est. Pars orientalis minor cum statione ferriviaria Iugoslaviae adiuncta et Nova Goritia nominata est.
Itali in arce Goritiae vexillum civitatis Italiae posuerunt maximum , quod longe lateque a parte Iugoslava conspiceretur. Contra in colle prope Novam Goritiam sito nomen TITO magnis lapidibus formatum legebatur tota Goritia visibile.
Communismo collapso (1989), Iugoslavia confracta (1991), Slovenia Unionem Europaeam ingressa (2004), tandem terminus inter civitates ubique in urbe transiri potest.
Cives notabilesRecensere
- Josephus Tominz (1790–1866), pictor
- Gratiadeus Isaia Ascoli (1829–1907), linguista
- Antonius Battig (1832–1896), pontium constructor
- Carolus Michelstaedter (1887–1910), scriptor, philosophus et pictor
- Rudolfus Lipizer (1895-1974), violinista
- Honora Gregor (1901–1949), actrix
- Zoran Mušič (1909–2005), pictor
- Carolus Rubbia (* 1934), physicus et praemio Nobeliano laureatus
- Paulus Maurensig (* 1943), scriptor
- Faustus Romitelli (1963–2004), compositor
- Paulus Vidoz (* 1970), pugil
- Nello Cristianini (* 1968), informaticus et scriptor
Ecclesia Catholica RomanaRecensere
Goritia sedes episcopalis metropolitana Ecclesiae Catholicae Romanae est. Nomen Archidioecesis Goritiensis est.
Fractiones, vici et loci in municipioRecensere
Vici urbani et fractionesRecensere
- Borgo Castello,
- Campagnuzza,
- Centro,
- Lucinico (Lucinîs o Luzinîs, Ločnik),
- Madonnina del Fante
- Montesanto-Piazzutta (Plaçuta, Placuta),
- Piedimonte del Calvario (Pudigori, Podgora),
- Piuma (Peume o Plume, Pevma),
- Oslavia (Oslavie, Oslavje),
- San Mauro (San Maur, Šmaver),
- Sant'Andrea (Sant Andrât o Sant Andrea, Štandrež),
- San Rocco - Sant'Anna (San Roc - Santa Ana, Podturn - Sv. Ana),
- Straccis (Stracis o Strazis, Stražce).
Coniunctio communiumRecensere
cum communibus quae sunt haec:
- Clagenfurtum (Austria)
- Lunzes (Austria)
- Sassaris (Italia)
- Kielce (Polonia)
- Venlonum (Nederlandia)
- Zalaegerszegium (Hungaria)
Municipia finitimaRecensere
Nexus interni
- Forum Iulii-Venetia Iulia (regio),
- Forum Iulii (terra),
- Venetia Iulia (terra),
- Provincia Goritiensis/Goritiana,
- Urbes Italiae.
Nexus externiRecensere
Vicimedia Communia plura habent quae ad Goritiam spectant. |
PinacothecaRecensere
BibliographiaRecensere
- Gulielmus Baum: Die Grafen von Görz in der europäischen Politik des Mittelalters, Clagenfurti 2000 (theodisce); I Conti di Gorizia, Goritiae 2001 (italice)
NotaeRecensere
- ↑ Campanini-Carboni : Vocabolario latino-italiano italiano-latino (1961)
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3}
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 G. B. Pellegrini, Toponomastica italiana (Mediolani: Hoepli, 1990)
- ↑ Cf. "Archidioecesis Goritiensis" e The Hierarchy of the Catholic Church (situs a Davide M. Cheney elaboratus) (Anglice)
- ↑ Meyers Konversations-Lexikon. 5. ed., 7. vol. Bibliographisches Institut, Lipsiae et Vindobonae 1895, p.774
Haec stipula ad urbem spectat. Amplifica, si potes! |