Babel
de-N Dieser Benutzer spricht Deutsch als Muttersprache.
en-3 This user has advanced knowledge of English.
la-2 Hic usor lingua Latina mediae difficultatis conferre potest.
fr-1 Cet utilisateur dispose de connaissances de base en français.
Usores lingua digesti

Salvete omnes homines!

Ego sum Opuntia, usor novus, habens fere 5 annos linguae latinae in schola.


Res faciendae

recensere
 
Pisum sativum cum foliis magnis et siliquis

Eudicotyledones 
Rosidae 
Ordo : Fabales 
Familia : Fabaceae 
Subfamilia : Faboideae 
Tribus : Fabeae 
Genus : Pisum 
Species : P. sativum 
Pisum sativum 
L.  

Pisum sativum est species leguminum familiae Fabacearum.

Descriptio

recensere

Planta annua habet radicem principalem longam cum radicibus secundariis, ubi in nodulis bacteria speciei Rhizobium leguminosum cum piso in symbiose vivunt[1]. Caulis viridis vel serpens vel nitens est, ab quo rami cum uno usque ad tribus paribus folium diffundunt et in claviculis exitum habent. Flores eminentes ramis parvis possunt habere colorem inter candidum et violaceum. Ii saepe ipsi sponte fecundant, sed fecundationem externam insecta nectare allicentia dant[1]. Fecundatione facta crescunt siliquae virides continentes quattuor usque ad decem semina curva vel angularia[1].

Subspecies

recensere
  • Pisum sativum subsp. elatius
  • Pisum sativum subsp. sativum

Pisum sativum colitur ubique in regionibus moderatum climam habentibus; optime crescit, si temperatura inter 10 et 20°C est[2]. In iis regionibus pisum ex consuetudine seritur vel vere vel fine aestatis; haec autumno, illa matura aestate meteruntur. In regionibus calidioribus etiam seritur autumno, tum meteritur fine hiemis. Sementem facitur in ordinibus cum spatio 15 usque 20cm inter eas. Mora culturae pisi in eodem solo sit minimum 5 anni, quod pisum cum ipso contrat [3].

Bacteria in symbiose viventia vinciunt 70 usque ad 150kg/ha nitrogenii in solo[2]. Itaque pisum sativum saepe modo ad stercorandum subfodiendis plantis coluntur[4]. Si in solo numquam pisa culta sunt, semina bacteriis speciei Rhizobium leguminosum circumvelare potest adiuvare radices crescere[4].

In tota terra anno 2011 pisa colebantur in circa 8 milies milia hectariis faciens fructum circa 26 milium miliarum tonnarum[5].

Iam in antiquitate homines piso usi sunt; per exemplum Columella commemoravit pisum in suis libris rei rusticae. [6]. Cum in aetate media pisum unus ex alimentis principibus esset, nostra aetate imprimis vel pabulum vel olus est.

Viridia pisa 81kcal/100g pisorum[7] habentes composita sunt ex circa 79 per centum aqua[7] et continent subsequentes substantias[7]:

Substantia massa substantiae per 100g pisorum pars indigentiae diei[8]
Proteinum 5.42g 11.7%
Lipidum 0.4g
Carbohydratum 14.45g 11.1%
Fibra allimentaria 5.1g 20.4%
Minerales
Calcium 25mg 3.1%
Ferrum 1.47mg 24.5%
Magnesium 33mg 9.4%
Phosphorus 108mg 18.5%
Kalium 244mg 5.2%
Natrium 5mg 0.3%
Zincum 1.24mg 13.2%
Vitamina
Vitaminum C 40.0mg 53.3%
Vitaminum B1 0.266mg 26.6%
Vitaminum B2 0.132mg 12.0%
Vitaminum B3 2.090mg 17.4%
Vitaminum B6 0.169mg 15.4%
Acidum folicum 65µg 20.3%
Vitaminum A 38.0µg 6.1%
Vitaminum E 0.13mg 1.1%
Vitaminum K 24.8µg 20.7%

Notabilis est ut omnia legumina, quantum proteini pisa matura habent (24.55g per 100g pisorum[9]). In eo etiam omnia acida aminica pro hominibus necessaria sunt[9].

Pisa permultum amylum continentia possunt plasticum biologicum fieri[1].

Non modo propter simplicitatem signorum geneticorum sed etiam propter simplicitatem brevitatemque culturae, Gregorius Mendel in experimentis suis de legibus geneticis usus est pisis.[10]

Cum pisum iam perdiu cultum sit, societas "Verein zur Erhaltung der Nutzpflanzenvielfalt e.V." pisum elegit olerem anni 2009/2010. [11]