Pax (Aristophanes)

Pax (Graece Εἰρήνη) est comoedia Aristophanis anno 421 a.C.n. tempore Belli Peloponnesiaci docta, ante paucos dies quam pax Niciae rata est. Dionysiis secundum praemium obtinuitː nam Eupolis vicit, Leucon tertius fuit^[1]. Comoedia politica est qua Aristophanes ut in prioribus causam pacis agit.

Argumentum

Vinitor Trygaeus cum Atticis agricolis Pacem in antro a Polemo/Bello clausam e captivitate liberat. Poeta beatam ante bellum in agris vitam lyricis modis celebrat.

Personae

Trygaeus, vinitor Atticus cuius nomen Graecum 'vindemiator' significat
Duae filiae Trygaei
Duo servi Trygaei
Hermes, Olympi ianitor.
Polemos hoc est Bellum
Tumultus, famulus Belli^[2]
Chorus agricolarum Atheniensium

Scarabaeus laticollis faecum globum volvens.

Hierocles vates
Duo pueri, filius Lamachi strategi et filius Cleonymi.
Faber falcium
Faber armorum
Fabricator cristarum (mutus)
Fabricator tubarum (mutus)
Faber galearum (mutus)
Fabricator hastarum (mutus)
Eirene, id est Pax, persona muta
Opora, dea frugum, persona muta
Theoria, dea caeremoniarum, persona muta

Scaena simul Trygaei villam, antrum saxis clausum et Iovis caeleste palatium ostendit.

Summarium

Prologusː duo servi scarabaeidam coprophagum ingenti magnitudine excrementis nutriunt in quo, inquiunt, eorum dominus, Trygaeus vinitor, velut in novo Pegaso^[3] caelum usque volare decrevit ut ipsum Iovem de consiliis erga Graeciam interroget (Aesopicam enim fabulam noverat in qua vestem Iovis in throno sedentis polluisse narrabatur scarabaeus^[4]). Filiae et servi ab illo incepto eum deterrere frustra conanturː evolat igitur ad Olympum Trygaeus ubi ab Herme accipitur qui primum taetro odore repulsus mox epulorum donis mollitur atque renuntiat deos omnes in remotissimam caeli partem recessisse domum suam soli Polemo relinquentes qui Pace in imum antrum deiecta et magnis saxis insuper obvolutis nunc Graecas civitates in ingenti mortario conterere instituit. Polemos Tumultum servum primum Athenas et deinde Spartam pistillum quaesitum mittit sed utraque civitas pistillum suum amisit (hoc modo ad recentes Cleonis et Brasidae mortes alludebat poeta). Polemon ad instrumentum ipse efficiendum domum intrat et Trygaeus e latebris excedens omnes Graecos viros hortatur ut Paci quam celerrime subveniant.
Parodosː intrat chorus artificum et agricolarum Graecorumː saltabundi et laetabundi quod Pacem post longum tempus invenerint Trygaei dictis hilaritatis causa parum oboedientes sunt.
Episodiaː Hermes Graecos restibus saxa removentes ab incepto primo deterrere conatur, mox donis et pollicitationibus corrumpitur. Quin etiam Trygaeus ei persuadet Solem et Lunam quos Barbari maxime omnium colunt contra Graecos coniuravisse ut sacrificia deis Olympicis oblata sibi raperent. At non omnes Graeci studiose operam dantː Argivi, Boeotii, Megarenses simulant quidem sed nihil efficiunt et inter Lacones et Athenienses agricolae tantum summam operam dant, armorum vero fabricatores in adversam partem trahunt. Agricolis tandem solis trahentibus Pax cum Theoria et Opora ex antro educitur et ab omnibus laetis cantibus extollitur. Tum Hermes agricolis cur tam diu pacem non vidissent disserit; praecipuam culpam Pericli et demagogis tribuens. Pax autem per Hermen Athenienses adloquitur a quibus saepe cum sponte venisset repulsa nondum ignovit. Postremo Trygaeus in terram redit cum Opora quam uxorem ducturus est et Theoria, civitatis consilio tradenda.
Parabasisː coryphaeus auctorem laudat (non minus hominem quam poetam) paene isdem verbis atque in Vespis anno proximo fecerat.
Episodiumː Iam ferias Trygaeus cum servis parat et ovem ad Pacem deam colendam immolat cum Hierocles vates advenit atque 'deos bellum cessare vetare donec matrimonia inter lupos et oves fiant' vaticinari incipit et viscerum partem sibi poscit. At Trygaeus eum verberibus expellit respondens 'quicquam ei dare se non posse donec matrimonia inter lupos et oves fiant'^[5].
Chorus idyllicam rusticae vitae descriptionem canit.
Episodiumː Laetus Trygaeus matrimonium celebrat. Falcium fabricator datis falcibus ei gratulatur quod pacem reportarit. Econtra armorum fabricatores queruntur quod sibi quaestum vitae sustulerit. Quos ludibrio habitos dimittit Trygaeus postquam usus novos et comicos illis belli instrumentis subiecit. Deinde pueri in convivio cantaturi adveniunt quos Trygaeus prius probare cupitː strategi Lamachi filius Homerica et bellica canere incipit, Cleonymi vero filius socordiam patris scutum in pugna abicientis. Neutrum laudat Trygaeus^[6].
Exodusː Postremo pompa nuptialis saltando cantandoque triumphaliter exit.

Synopsis

Vinitor Graecus Trygaeus in tergo cuiusdam geotrupidae^? sedens ad montem Olympum volat quaerendi Iovis causa quid consilii ceperit de Graecis vexatis perpetuis bellis. A Mercurio certior fit deos propter tumultum in excelsiores regiones caelorum se recepisse et Eirenen a deo belli in abysso retineri. Interdum Bellum nonnullas civitates Graecas iuvante adlato suo nominis Multitudo in mortario conterit, quare tota Graecia bellum exardet. Adiuvante choro nunc Trygaeus Eirenen ex abysso liberat una cum Opora, dea messis, et Theoria, dea caerimoniarum. Quibuscum denique Trygaeus domum reversus a quodam fabro falcium et figulo laudatur quorum negotia pace restituta bene verruncent. At fabricator cristarum, confector hastarum et fabricator tubarum ei irati crimini dant bellicosa sua negotia perdidisse. Denique Trygaeus Oporam in matrimonium ducit ab omnibus auctor beneficii totius Graeciae acclamatus.

Notae

↑ Niall W. Slater, "Problems in the Hypotheses to Aristophanes' Peace", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 1988ː 43-57.
↑ Graece Kydoimós
↑ Bellerophon Euripidis ita parodice deridere creditur.
↑ Versus 129-134. Kristin Mann, "The Rejected Eagle in Aristophanes' "Peace"", Mnemosyne, 2017ː 299-307
↑ Versus 1112.
↑ Gwendolyn Compton-Engle, "Aristophanes Peace 1265-1304: Food, Poetry, and the Comic Genre", Classical Philology, 1999ː 324-329.

Editiones et commentarii

Berglerus, Stephanus et Dukerus, Carolus Andreas. Aristophanis Comoediae Undecim, Graece et Latine. Lugduni Batavorum: apud Samuelem et Ioannem Luchtmans, 1760.
Apud Collection des Universités de France, 1924. Recensio critica
S. Douglas Olson. Peace, commentarium. Oxonii: Oxford University Press, 1998. ISBN 0198140819 Recensio critica
Alan H. Sommerstein, Aristophanes. Peace. The comedies of Aristophanes ; v. 5. London: Aris & Phillips, 2005. Recensio critica

Plura legere si cupis

François-Xavier Ajavon, "Aristophane : le discours pacifiste militant et ses limites", Le Philosophoire 2005ː 89-113
Malika Bastin-Hammou. « Paroles de paix en temps de guerre : Florent Chrestien et la première traduction de la Paix d’Aristophane en France (1589) ». Anabases - Traditions et réceptions de l’Antiquité, 2015ː 139-156
Jean Carrière, "Retour sur l'antre de la Paix chez Aristophane", Revue des Études Grecques, 1979ː 55-66
Stylianos Chronopoulos, Spott im Drama : dramatische Funktionen der persönlichen Verspottung in Aristophanes' Wespen und Frieden, Heidelbergae, 2017 Recensio critica
R. L. S. Tordoff, "Excrement, sacrifice, commensalityː the osphresiology of Aristophanes' "Peace"", Arethusa, 2011ː 167-198
Fabian Zogg, Lust am Lesen : literarische Anspielungen im "Frieden" des Aristophanes, H. Beck, 2020.

Nexus interni

Petrus Hacks

Nexus externi

Aristophanis fabulae


Acharnenses · Equites · Nubes · Vespae · Pax · Aves · Lysistrata · Thesmophoriazusae · Ranae · Ecclesiazusae · Plutus

[1] Niall W. Slater, "Problems in the Hypotheses to Aristophanes' Peace", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 1988ː 43-57.

[2] Graece Kydoimós

[3] Bellerophon Euripidis ita parodice deridere creditur.

[4] Versus 129-134. Kristin Mann, "The Rejected Eagle in Aristophanes' "Peace"", Mnemosyne, 2017ː 299-307

[5] Versus 1112.

[6] Gwendolyn Compton-Engle, "Aristophanes Peace 1265-1304: Food, Poetry, and the Comic Genre", Classical Philology, 1999ː 324-329.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]