Sardinia
Vide etiam paginam discretivam: Sardinia (discretiva)
Civitas: Italia
Locus: 40°0′0″N 9°0′0″E
Situs interretialis
Fines
Forma
Caput: Caralis
Subdivisiones: Provincia Caralitana, Provincia Nugorensis, Provincia Aristianensis, Provincia Sassarensis, Provincia Carboniensis-Ecclesiensis, Provincia Mediocampidanensis, Provincia Oleastrensis, Provincia Olbiensis-Templensis, Urbs metropolitana Caralitana, Provincia Sardiniae Australis
Gestio
Vita
Commemoratio
Sardinia[1] (Italiane Sardegna, Sarde Sardigna vel Sardinnia) est insula Italica medii Mediterranei, secunda a maxima huius maris insula post Siciliam, inter Tyrrhenum et Baliaricum mare sita, ad meridiem Corsicae, a qua Gallico freto seiungitur.[2] Propter situm opportunum et divitias metallicas, ex antiquitate magnus locus commercii et permutationis humani cultus facta est.
Sardinia (Italiane Isola di Sardegna; Anglice Sardinia; Sardice Ìsula de Sardigna), etiam Ichnusa, est secunda Italiae insula, in regione libera Sardiniae sita. Sardinia est etiam insula secunda maris Mediterranei, post Siciliam.
Sardinia cum minoris insulis circumiectis est regio Italiae autonoma (suis legibus recta), in quattuor provincias et unam urbem metropolitanam divisa, quibus sunt 377 communia. Sardinia est superficie tertia et numero incolarum undecima a maxima omnium regionum Italiae.
Abundat montibus, silvis, campis, amnibus, terris non habitatis, ac litoribus saxosis harenosisque. Propter varietatem terrarum "micro-continens" appellata est. Inter locos historicos atque archaeologicos praeclari sunt nuraghi, aedificia megalithica inter annos 1900 et 730 ante aer. vulg. constructa.
HistoriaRecensere
Nomina Graeca sunt Σαρδώ, Σαρδώς, Σαρδών, Σαρδανία, atque antea Ἰχνοῦσα dicta, ut videtur, ab effigie τοῦ ἴχνου, 'vestigii soleae', hoc est imae partis pedis humani, et etiam Σανδαλιῶτις propter figuram sandalii.[3]
GeographiaRecensere
ClimaRecensere
Tempus Sardiniae vera autumnosque calidos, aestates aridas, et hiemes clementes habet.
Geographia politicaRecensere
Provinciae SardaeRecensere
- Urbs metropolitana Caralitana,
- Provincia Nuorensis,
- Provincia Sacerensis (seu Provincia Turritana),
- Provincia Sardiniae Australis.
Historicae ProvinciaeRecensere
OristanusRecensere
Anno 1974 provincia creata est:
Provinciae Sardiniae abrogataeRecensere
Anno 2001 novae provinciae creatae sunt; anno 2016 abrogatae:
- Provincia Carboniensis-Ecclesiensis,
- Provincia Mediocampidanensis,
- Provincia Olbiensis-Templensis,
- Provincia Oleastrensis.
Novissima Provincia Sardiniae et Urbs metroplitanaRecensere
Anno 2016 creatae sunt:
Loci principes provinciarumRecensere
- Caralis, Caput,
- Nugor[4] (Italice: Nuoro)
- Aristianis[5] (Italice: Oristano)
- Sassaris[6] (Italice: Sassari)
- Carbonia [5] (Italice: Carbonia) et Ecclesiae [7] (Italice: Iglesias) sunt Capita Provinciae Carboniensis-Ecclesiensis (Italice: Provincia di Carbonia-Iglesias);
- Sullurium[8] (Italice: Sanluri) et Villaxidrum[5] (Italice: Villacidro) sunt Capita Provinciae Medii Campidani (Italice: Provincia del Medio Campidano);
- Olbia [9] (quae Italice idem nomen habet, vide Olbia) et Templum[10] (Italice: Tempio Pausania) sunt Capita Provinciae Olbia-Templi (Italice: Provincia di Olbia-Tempio);
- Lanusei,[5] quae Italice idem nomen habet (videLanusei) ac Portus Ilii[11] (Italice: Tortolì) sunt Capita Provinciae Oleastrae[12] (Italice: Provincia dell'Ogliastra).
Urbes minoresRecensere
- Algarium seu Algaria,
- Macopsisa seu Macomerium,
- Bosa,
- Turris Lybissonis.
FinesRecensere
Naturales limitesRecensere
- Mare Mediterraneum,
- Mare Hespericum (alia nomina: Mare Sardiniense, Mare Sardum),
- Mare Tyrrhenum.
Geographia physicaRecensere
MorphologiaRecensere
MontesRecensere
- Ianua Argenti vel Ianuae Venti (Italiane: Massiccio del Gennargentu),
- Arcis Mons (Italiane: Monte Arci),
PlanitiesRecensere
HydrographiaRecensere
FluminaRecensere
Lacūs et paludesRecensere
- Conuinarum Lacus (Italiane: Coghinas),
- Gusanae Lacus (Italiane: Lago di Gusana),
- Omodei Lacus (Italiane: Lago Omodeo).
- Stagnum Caralitanum (Italiane: Stagno di Cagliari)
Litora ac mariaRecensere
- Fretum Gallicum (alia nomina: Canalis Bonifacii, Fretum Bonifacii),
- Mare Tyrrhenum
- Mare Hespericum (alia nomina: Mare Sardiniense, Mare Sardum)
- Mare Mediterraneum
- Chersonesum promontorium (Italiane: Capo Teulada),
- Gorditanum promontorium (Italiane: Punta Falcone),
- Litus Smaragdinum (Italiane: Costa Smeralda),
- Sinis,
- Sinus Sinuarius (Italiane: Golfo dell'Asinara),
- Sinus Arboreus,
- Sinus Aesaronensis.
Insulae minoresRecensere
- Cuniculariae insulae, deinde Buxinariae insulae,
- Hermaea insulae (Italiane: Tavolara et Molara),
- Sulcitanae insulae,
- Accipitrum vel Arcipitrum et Hieracum,
- Aenosia vel Plumbaria et Aenosis seu Sulcis,
- Herculis insula (vel Insula Sinuaria et Aenaria insula, Asinaria insula),
- Mali Venti Insula (alia nomina: Insula de Malo Vento seu Malventris Insula) (Italiane: Mal di Ventre)
- Beleris insula[13] vel Heras Lutra insula (Italiane: Isola Serpentara),
- Ficaria insula[14] (Italiane: Isola dei Cavoli).
Historicae terrae et Sub-regionesRecensere
Sub-regionesRecensere
- Ager Guspinensis seu Ager Ecclesiensis Superior (Italiane: Guspinese),
- Ager Sulcitanus-Ecclesiensis (Italiane Sulcis-Iglesiente),
- Ager Sacerensis seu Ager Turritanus (alia nomina: Pagus Sacerensis) (Italiane Sassarese),
- Anglona seu Angrona (Italiane Anglona),
- Barbaria seu Barbagia (Italiane: Barbagia),
- Barbaria Belvinensis seu Barbaria Media (Italiane: Barbagia di Belvì),
- Barbaria Nuorensis seu Ager Nuorensis (Italiane: Barbagia di Nuoro),
- Barbaria Ololaiensis seu Barbaria Superior (alia nomina: Barbaria Ololai seu Barbaria Lolai) (Italiane: Barbagia di Ollolai),
- Barbaria Seulensis seu Barbaria Inferior (Italiane: Barbagia di Seulo),
- Mandrolisalis (alia nomina: Mandra Olisai seu Barbaria Mandrolisalis) (Italiane: Mandrolisai),
- Oleastra seu Agugliastra (alia nomina: Ogullastrum, Barbaria Trigonia) (Italiane: Ogliastra),
- Baricatus seu Pars Baricati (Italiane: Barigadu),
- Baroniae (Italiane: Baronie),
- Campidanus (Italiane: Campidano):
- Chorus (historica regio Sardiniae) (Italiane: Coros),
- Comitatum Quirrae seu Quirra (Italiane: Quirra),
- Gallura seu Galluria (Italiane: Gallura),
- Gothianus seu Gotianus (Italiane: Goceano),
- Guilcier seu Gilciber (Italiane: Guilcer),
- Marguinis seu Pagus Marginis (Italiane: Marghine),
- Marmilla (Italiane: Marmilla),
- Medius Locus (Italiane: Meilogu),
- Mons Acutus (Italiane: Monteacuto)
- Mons Ferrus seu Mons Ferri (Italiane: Montiferru),
- Mons Regalis (historica regio Sardiniae) (alia nomina: Ager Montis Regalis seu Campidanus Sulluriensis),
- Nurra seu Nurrae (Italiane: Nurra),
- Oleastra seu Agugliastra (alia nomina: Ogullastrum, Barbaria Trigonia) (Italiane: Ogliastra),
- Pars Doliae seu Regio Doliae (Italiane: Parteòlla),
- Planaria seu Planargia (Italiane: Planargia),
- Romania seu Romandia (Italiane: Romangia),
- Sarcidanus (Italiane: Sarcidano),
- Sarrabus-Gerreis seu Regio Sarrabi-Gerreis (Italiane: Sarrabus-Gerrei),
- Trecenta (Italiane: Trexenta).
VecturaeRecensere
AeroportusRecensere
- Algaria: Aeroportus Algaria-Fertilia
- Caralis: Aeroportus Caralis-Mansi seu Aeroportus "Marius Mameli",
et cetera
NotaeRecensere
- ↑ Gaius Iulius Caesar, De bello civili 1.30.4.
- ↑ Haec pagina verba incorporat ex Aegidii Forcellini Lexico Totius Latinitatis, 1775. Versio interretialis
- ↑ Haec pagina verba incorporat ex Aegidii Forcellini Lexico Totius Latinitatis, 1775. Versio interretialis
- ↑ The New Encyclopaedia Britannica (en)
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Fons nominis Latini desideratur (addito fonte, hanc formulam remove)
- ↑ Campanini-Carboni : Vocabolario latino-italiano italiano-latino (1961)
- ↑ Vide nomen homonymae dioecesis (confer Diocesi di Iglesias)
- ↑ Vide it:Sanluri
- ↑ Vide it:Olbia
- ↑ Vide nomen homonymae dioecesis (confer Diocesi di Tempio-Ampurias).
- ↑ Vide it:Tortolì.
- ↑ Vide nomen homonymae dioecesis (cfr.Diocesi di Lanusei).
- ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
- ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
BibliographiaRecensere
- Francesco Cetti, Storia naturale di Sardegna. 1774-1777. Nova ed. Nuoro, 2000 Textus novae editionis
- I quadrupedi di Sardegna. Sassari, 1774 (Textus apud Google Books)
- Gli uccelli di Sardegna. Sassari, 1776 (Textus apud Google Books)
- Anfibi e pesci di Sardegna. Sassari, 1777 Textus alius (Textus apud Google Books)
- Appendice alla storia naturale dei quadrupedi di Sardegna. Sassari, 1777 (Textus apud Google Books)
- Francesco Cetti, Naturgeschichte von Sardinien. Nova ed. 1799 Textus apud Internet Archive
- Codex diplomaticus Sardiniae. Vol. 1. Augustae Taurinorum, 1861 (Textus apud Google Books)
- Iohannes Franciscus Fara, [tom. 1] De chorographia Sardiniae libri duo; [tom. 2] De rebus Sardois libri quatuor. Augustae Taurinorum, 1835 Textus (Textus apud Google Books)
- "Sardinia" in Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- "Sardinia" in William Smith, ed., Dictionary of Greek and Roman Geography (Londinii, 1854) textus
Nexus interni
Nexus externiRecensere
Vicimedia Communia plura habent quae ad Sardiniam spectant. |
Situs geographici et historici: Locus: 40°0′0″N 9°0′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Pleiades • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия • Encyclopædia Britannica |
Imagines regionisRecensere
Tarrae: Columnae romanae.
Aemilia et Romania • Aprutium • Apulia • Basilicata • Bruttium • Campania • Forum Iulium et Venetia Iulia • Langobardia • Latium • Liguria • Marchia • Molisium • Pedemontium • Sardinia • Sicilia • Tridentinum et Tirolis Athesina • Tuscia • Umbria • Vallis Augustana • Venetia | |
Petrus Pinna Parpaglia commissarius superior • Ludovicus Crespellani • Alfredus Corrias • Iosephus Brotzu • Efisio Corrias • Paulus Dettori • Ioannes Del Rio • Lucius Abis • Antonius Giagu Demartini • Petrus Soddu • Salvator Angelus Spano • Marius Puddu • Alexander Ghinami • Franciscus Rais • Marius Melis • Angelus Rojch • Marius Floris • Antonello Cabras • Fridericus Palomba • Maurus Pili • Ioannes Marius Selis • Italus Masala • Renatus Soru • Hugo Cappellacci • Franciscus Pigliaru • Christianus Solinas Capsae cognatae: Primi ministri Italiae • Praesides Siciliae | |