Apulia

Apulia^[1]^[2] (Italiane Puglia atque olim Puglie, Graece Ἰαπυγία Iapygia) est regio administrativa Italiae meridianae, circiter 4 090 266^[3] incolarum, cuius fines sunt ad septentrionem Molisio, ad meridionem mare Ionium, ad orientem mare Hadriaticum, ad occidentem Basilicata et Campania.

Etymologia

Nomen Apulia venit a Iapygia (Graece: Ιαπυγια), vicissim ab Iapygibus, populo Illyrico vel proto-Græco, qui mare Hadriaticum transiit per Fretum Hydruntinum et Apuliam invasit.

Historia

Urbes antique

Arpi,
Baletum vel Valesium,
Egnatia sive Gnatia (Messapie Gnathia, Graece Egnatia sive Gnathia), Italice Egnazia/Agnazzo di Fasano,
Leuca vel Sancta Maria Leucadense, Italice Santa Maria di Leuca,
Rudiae^[4] sive Rudae, Italice Rugge (San Pietro in Lama), patria Ennii poetae.
Salapia, Salapia Vetus, Salpia ac Salpi,
Thuria Sallentina (Italice Roca Vecchia),
Veretum, Messapie etiam Hyretum, Italice Vereto.

Geographia

Apulia e duabus partibus composita est:

Apulia
- Daunia (Italiane: Daunia) sive Provincia Fodiana (Italiane: Provincia di Foggia)
  - Diomedeae insulae (Italiane: Isole Tremiti)
  - Garganus mons (Italiane: Monte Gargano)
  - Daunius mons (Italiane: Subappennino Dauno sive Monti Dauni sive Monti della Daunia)
  - Tabula Apula (Italiane: Tavoliere delle Puglie)
  - Cannae (Italiane: Candelaro)
  - Aufidus (Italiane: Ofanto)
  - Bradanus (Italiane: Bradano)
  - Cerbalus (Italiane: Cervaro)
  - Frentus (Italiane: Fortore)
  - Pantanus lacus (Italiane: Lago di Lesina)
  - Varanus lacus (Italiane: Lago di Varano)
  - Sipontinus sinus (Italiane: Golfo di Manfredonia)
- Peucetia sive Ager Barensis (Italiane: Terra di Bari);
  - Calabri montes (Italiane: Altopiano delle Murge)
  - Urbs metropolitana Barensis (Italiane: Città metropolitana di Bari)
  - Provincia Barolensis-Andriensis-Tranensis (Italiane: Provincia di Barletta-Andra-Trani)
Sallentum (Italiane: Salento, Sallentine: Salentu)
- Provincia Brundisina (Italiane: Provincia di Brindisi)
  - Planities Messapica (Italiane: Pianura Messapica)
- Provincia Lupiensis (Italiane: Provincia di Lecce)
  - Tabula Lupiensis (Italiane: Tavoliere di Lecce)
- Provincia Tarentina (Italiane: Provincia di Taranto)
  - Cherades Insulae (Italiane: Isole Cheradi)
  - Sinus Tarentinus (Italiane: Golfo di Taranto).

Geographia politica

Provinciae Apulae

Urbs metropolitana Barensis,
Provincia Brundisina,
Provincia Fodiana,
Provincia Lupiensis,
Provincia Tarentina,
Provincia Barolensis-Andriensis-Tranensis, nova, facta est anno 2004, cuius capita sunt Barolum (Barletta) et Andria et Turenum (Trani).

Urbes maiores

Barium,
Tarentum,
Fovea vel Fodia,
Andria,
Barolum,
Lupiae,
Brundisium, Messapie Brention sive Brentesion,
Turenum.

Urbes minores

Andria: Castrum Montis

Fines

Regiones

Naturales limites

Geographia physica

Morphologia

Montes et planities

Hydrographia

Flumina

Lacūs

Litoria ac maria

Mare Hadriaticum,
Mare Ionium,
Fretum Hydruntinum seu Fretum Iapygium,
Sinus Sipontinus,
Sinus Tarentinus (Italice: Golfo di Taranto),

Insulae

Choerades insulae^[1] (alia nomina: Cheradae insulae, Electrides insulae^[1]) (Italiane: Isole Cheradi):
- Sancti Petri insula et Sancti Pauli insula^[1].
Diomedeae Insulae sive insulae Tremitanae,
- Capraria (Diomedeae insulae), Italice Capraia sive Caprara sive Capperaia
- Cretacius, Italice Cretaccio
- Diomedia insula sive Trimerus insula sive Trimetis insula,
- Teutria insula sive Planasia (Diomedeae insulae), Italice (Isola di) Pianosa
- Insula Sancti Nicolai, Italice Isola di San Nicola

Linguae quae in Apulia usurpantur

vulgo Tarandine
dialectus Bariana, vulgo Barese
dialectus Fodiana, vulgo Fuggiane
dialectus Sallentina, vulgo Salentinu
Lingua Graeca Sallentina sive Graecana sive Grica, vulgo Grecano sive Griko

Universitates studiorum in Apulia

Dioeceses

Vide regionem ecclesiasticam Apuliae

Incolae notabiles

Dominicus Modugno, cantor
Didacus Abatantuono, histrio
Livius Andronicus, comoediographus
Archytas, philosophus et tyrannus Tarentinus
Linus Banfi, histrio
Nicolaus Barensis (Niccolò dell'Arca), cantor
Benedictus papa XIII
Iosephus Campagna, comicus
Caparezza, cantor
Antonius Cassano, pedilusor
Quintus Ennius, poeta
Farinelli, cantor
Blanca Guaccero, actrix
Innocentius papa XII
Aldus Moro, vir publicus
Lucas Medici, cantor
Anna Oxa, cantrix
Marcus Pacuvius, poeta
Sergius Rubini, histrio
Ricardus Scamarcio, histrio
Antonius Teocoli
Rudolphus Valentino, histrio
Nicolaus Vendola, praeses regionis
Iosephus Di Vittorio, vir publicus
Nicolaus Zingarelli, philologus atque auctor Vocabularii linguae Italianae

Notae

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 (A–D), 2 (E–M), 3 (N–Z)
↑ www.dizionario-latino.com
↑ www.tuttitalia
↑ Nomen. Il nuovissimo Campanini-Carboni latino-italiano italiano-latino (Taurini: Paravia, Mondadori, 2003)

Bibliographia

"Apulia" in Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
"Apulia" in Gulielmus Smith (1854). Dictionary of Greek and Roman Geography. Londinii: Walton & Maberly

Nexus interni

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Apuliam spectant.

Situs geographici et historici: Locus: 41°0′31″N 16°30′46″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Pleiades • Store norske Lexikon • Treccani

Imagines regionis

Polinianum

Terra

Haec stipula ad urbem spectat. Amplifica, si potes!

Regiones Italiae


Aemilia et Romania • Aprutium • Apulia • Basilicata • Bruttium • Campania • Forum Iulium et Venetia Iulia • Langobardia • Latium • Liguria • Marchia • Molisium • Pedemontium • Sardinia • Sicilia • Tridentinum et Tirolis Athesina • Tuscia • Umbria • Vallis Augustana • Venetia Abruzzo • Basilicata • Calabria • Campania • Emilia-Romagna • Friuli-Venetia Giulia • Lazio • Liguria • Lombardia • Marche • Molise • Piemonte • Puglia • Sardegna • Sicilia • Toscana • Trentino-Alto Adige • Umbria • Valle d'Aosta • Veneto Opus geopoliticum • Regio Italiae Capsae cognatae: Capita regionum Italicarum • Metropoles Italiae • Provinciae Italiae

[graesse-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 (A–D), 2 (E–M), 3 (N–Z)

[2] www.dizionario-latino.com

[3] www.tuttitalia

[4] Nomen. Il nuovissimo Campanini-Carboni latino-italiano italiano-latino (Taurini: Paravia, Mondadori, 2003)

[1]

[2]

[3]

[4]