Rubeacum

Rubeacum (Francogallice Rouffach, Germanice Rufach, Latine Rubiacum et Rufiacum^[1] et postea Rubeacum) est commune Francicum 4'186 incolarum (anno 2021)^[2] praefecturae Rheni Superioris et ab anno 2021 Communitatis Europaeae Alsatiae in regione orientali olim Alsatia et a die 1 Ianuarii 2016 Alsatia Campania Arduenna et Lotharingia et nunc ex plebiscito Grand Est vocata.

De nominibus Latinis

Forma Rubeaci circa 1570.

In veteribus scriptis inveniuntur Rubiaco (662), Rubac (912), Rubiaca (1098), Rubiacum (saeculo 12) et postremo anno 1215 Rufiacum. Sedecimo saeculo Lycosthenes se Rubeacensem dicebat, Sebastianus Munster "Rubeaquum" urbem in Cosmographia nominabat. Nam etymologia popularis hoc nomen e "rubea aqua" ducebat, de qua dubitant eruditi hodierni. Etenim suffixum -acum nomini hominis subiunctum multorum toponymorum originem praebuitː unde "ager Rubi" significari videtur. Ex phonetica Germanica nomina hoc suffixo instructa litteris -ach vel -ich hodie desinunt, in aliis regionibus Franciae mutationes variae fiuntː Rubiacum > Royat (Avernia) et in regionibus meridionalibus Rubiacum > Robiac. In regionibus septentrionalibus -acum > -y. Ita urbs Helvetica Martiniacum Francogallice Martigny, Germanice Martinach dicitur. Octavo decimo saeculo adiectivus Ruffacensis/-e quoque occurrit^[3]

Geographia

Domus "trium dominarum" (saeculum 15).

Vicus extrema planitie sub primis collibus Vosegi montis situs est, in quibus vineae coluntur - nam caelum siccum et apricum est -, ad rivos Ohmbach et Lauch confluentes. 15 km Colmaria ad meridiem distat, 28 km a Mulhusia septentrionem versus. Ob modicam incolarum densitatem Rubiacum inter communia ruralia numeratur^[4]

Municipia finitima suntː

Orschwihr ad meridiem et occidentem
Westhalten ad occidentem
Pfaffenheim ad septentrionem
Niederentzen et Oberentzen et Biltzheim ad orientem
Munwiller ad meridiem et orientem
Niederhergheim et Oberhergheim ad septentrionem et orientem
Gundolsheim ad meridiem

Et Soultzmatt et Osenbach quod fines Rubeacensium in duas partes divisi sunt.

Historia

Horreum frumentarium (Halle aux blés) sedecimi saeculi in quo hodie Museum Baiulae hospitatur.

Iam aevo neolithico habitabatur ille locus. Sub platea principali (Place de la République) vestigia villae Romanae inventa sunt. Deinde Rubiacum fuit una e sedibus regiis stirpis Merovingicae quae ibi castrum Isenbourg aedificavit antequam septimo saeculo a rege Dagoberto II episcopo Argentoratensi Arbogasto donaretur. Fabula narrabat causam doni fuisse quod episcopus filium regis ad vitam miraculose revocasset. Ita Rubiacum fuit caput episcopalium possessionum in Elisatia Superiore, quae Mundat Superior appellabantur. Temporalis potestas penes episcopum Argentoratensem erat quamquam illi fines spiritualiter ad episcopatum Basiliensem spectabant. Simul Rubiacum caput erat baiuliae eiusdem nominis parrochias Westhalten, Soultzmatt, Pfaffenheim, Gueberschwihr, Gundolsheim Orschwihrque comprehendentis.

Inter 1235 et 1288, ibi sedes fuit baiuliae Teutonicae ad Suebiam, Elisatiam Burgundiamque, ordinis Teutonici circumscriptionis. Fuit etiam communitas Iudaica quae vestigia antiquissimae synagogae (saeculo XIII) reliquit. Iam quarto decimo saeculo male mulcata et expulsa est. Tum aedificium ad alios usus conversum est.

Septimo decimo saeculo triginta annorum bello incolae magna damna a Sueciis acceperunt qui oppidum vastaverunt. Postquam Elisatia Franciae concessa est (1648; Foedus Westphalicum) episcopus Argentoratensis Mundat amisit. At anno 1674/75 novum bellum inter Brandenburgicos et Francogallos Ruffacenses oppressit^[5]. Anno 1909 valetudinarium psychiatricum homines aegros e toto Rheno Superiore recipiens inauguratum est^[6]. Duo bella mundana Rubiaco magnam partem pepercerunt et hodie oeconomia viticultura et turismo nititur.

De praecipuis monumentis

Ecclesia Sancti Arbogasti.

Inscripta sunt catalogo monumentorum historicorum tuendorum^[7]ː

Ecclesia Assumptionis Nostrae Dominae alias Sancti Arbogasti est ecclesia Gothica magnam partem saeculorum XIII et XIV (non enim semel aedificata est) cuius praecipuus architectus et sculptor notus fuit Woelflin^[8] qui fronti operam dedisse creditur. Duo absidiola ad priorem ecclesiam Romanicam referuntur. Siquidem illa prior ecclesia undecimi saeculi eisdem dimensionibus fuit, ut vulgo putatur^[9], atque ecclesia posterior tum illo tempore secundum locum magnitudine in Elisatia obtinebat post cathedralem Argentoratensem. Imagines apud Wikimedia.
Horreum frumentarium (Halle aux blés) sedecimi saeculi in quo hodie Museum Baiulae^[10] (Musée du Bailliage) hospitatur.
Strigarum turris (Tour des sorcières) una e turribus urbanorum moenium fuit. Partem inferiorem rotundam ad saeculum 13, partem superiorem quadratam ad saeculum 14 referunt. Diu vicem carceris absolvit. Ita nominata est quia feminae malarum artium accusatae ibi claudebantur ante supplicium.
Curia municipalis vetustior (1581).
Ecclesia conventus Recollectorum^[11] ^[12] ^[13](a saeculo 13 ad saeculum 18)ː ineunte sedecimo saeculo schola praeclara ibi fuit cuius discipuli maxime illustres fuerunt humanistae Conradus Pellicanus, Conradus Lycosthenes, Sebastianus Munster, historicus Maternus Berler^[14]...
Domus privatae a saeculo 15 ad saeculum 17.
Synagogae vestigia saeculi 13^[15].

Demographia

Recensio incolarum his duobus proximis saeculis fuit haecː

1793ː 4 080. 1800ː 3 292. 1806ː 4 181. 1821ː 4 099. 1831ː 3 979. 1836ː 3 874. 1841ː 3 349. 1846ː 3 879. 1851ː 3 630.
1856ː 4 017. 1861ː 3 917. 1866ː 3 547. 1871ː 3 614. 1875ː 3 467. 1880ː 3 691. 1885ː 3 487 1890ː 3 225. 1895ː 3 057.
1900ː 2 890. 1905ː 2 916. 1910ː3 785. 1921ː 3 748. 1926ː 4 182. 1931ː 4 261. 1936ː 4 452 1946ː 4 436 1954ː 4 582
1962ː 4 781. 1968ː 5 053. 1975ː 4 768. 1982ː 4 615. 1990ː 4 303. 1999ː 4 187. 2005ː 4 491. 2010ː 4 574. 2015ː 4 505. 2018ː 4 417

Illustres cives

Nati

Strigarum turris domui communali (1581) adposita.

Conradus Pellicanus, theologus
Conradus Lycosthenes, humanista
Franciscus Iosephus Lefebvre (1755-1820), marescalcus imperii sub Napoleone I.

Notae

↑ Ernest Nègre, Toponymie générale de la France, 1990 p.436.
↑ INSEE
↑ Georg Heinrich Behr, Zwey Bücher Von der Materia medica. Argentorati, 1748ː 531.
↑ INSEEː definitio.
↑ Obermundat
↑ Gérard Leser, Rouffach : de l'asile au centre hospitalier : 90 ans de psychiatrie, DNA, 1999.
↑ Architectura Rubiaci apud Mérimée (Ministerium culturae)
↑ Julien Louis, "A propos de Wölflin de Rouffach : la sculpture en Basse-Alsace dans la première moitié du XIVe siècle", Bulletin de la cathédrale de Strasbourg, vol. XXIX, 2010ː 147-160.
↑ Robert Will, L'Alsace romane, Zodiaques, 1965 p.34. Hans Haug, L'art en Alsace, Arthaud, 1962 p. 65 et 222.
↑ Pagina interretialis
↑ Descriptio apud Mérimée
↑ Descriptio conventus
↑ Pierre Paul Faust, "Rouffach (Haut-Rhin). Ancien couvent des Récollets", Archéologie médiévale, 1983ː 280. 1984 1985 1986
↑ Manuel de bibliographie historique
↑ Apud Mérimée

Plura legere si cupis

Beiträge zur Geschichte der Stadt Rufach gesammelt und herausgegeben von Theobald Walter. Rufach, 1900-1913. Tria volumina.
Denis Crouan, Rouffach : des origines à nos jours, Société d'histoire et d'archéologie du bailliage de Rouffach, 2017
Michel Feugère, "Stylet inscrit de Rouffach (Haut-Rhin)", Gallia, 2000ː 227-229
Theobald Walter, "Das Minoritenkloster zu St. Katharina in Rufach" in Zeitschrift der Gesellschaft für Beförderung der Geschichts- Altertums- und Volkskunde von Freiburg, 1906/07ː 14–65
La Société d"histoire de Rouffach (Societas historiae Rubeacensis) libros et annuaria periodica publicat: catalogus.

Nexus interni

Index communium praefecturae Rheni Superioris

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Rouffach spectant.

Rouffach pagina interretialis

Situs geographici et historici: Locus: 47°57′28″N 7°17′52″E • OpenStreetMap • GeoNames • "68287" apud INSEE

De hoc communi apud Cassini

[1] Ernest Nègre, Toponymie générale de la France, 1990 p.436.

[2] INSEE

[3] Georg Heinrich Behr, Zwey Bücher Von der Materia medica. Argentorati, 1748ː 531.

[4] INSEEː definitio.

[5] Obermundat

[6] Gérard Leser, Rouffach : de l'asile au centre hospitalier : 90 ans de psychiatrie, DNA, 1999.

[7] Architectura Rubiaci apud Mérimée (Ministerium culturae)

[8] Julien Louis, "A propos de Wölflin de Rouffach : la sculpture en Basse-Alsace dans la première moitié du XIVe siècle", Bulletin de la cathédrale de Strasbourg, vol. XXIX, 2010ː 147-160.

[9] Robert Will, L'Alsace romane, Zodiaques, 1965 p.34. Hans Haug, L'art en Alsace, Arthaud, 1962 p. 65 et 222.

[10] Pagina interretialis

[11] Descriptio apud Mérimée

[12] Descriptio conventus

[13] Pierre Paul Faust, "Rouffach (Haut-Rhin). Ancien couvent des Récollets", Archéologie médiévale, 1983ː 280. 1984 1985 1986

[14] Manuel de bibliographie historique

[15] Apud Mérimée

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]