Grisonia

Grisonia, vel Grisonum pagus, est maximus Helvetiae pagus qui ad territorium pertinet, inter meridiem et orientem solis spectans. Hic pagus Italiam, Lichtenstenum, et Austriam adiacet. Finitimi pagi sunt Ticinum, Urania, Glarona, Sanctogallum. Caput est Curia Raetorum urbs.

Grisonia

Res apud Vicidata repertae:

Grisonia: insigne

Grisonia: vexillum

pagus
Civitas: Helvetia
Locus: 46°45′0″N 9°30′0″E
Nomen officiale: Grigioni, Chantun Grischun, Graubünden
Situs interretialis

Fines

Procuratio superior: Helvetia
Territoria finitima: Ticinum, Glarona, Urania, Sanctogallum, Cisarulana, Tirolis, Langobardia, Provincia Bauzanensis, Tridentinum et Tirolis Athesina, Provincia Comensis, Provincia Sundriensis, Gravidonia et Municipia Coniuncta, Livum, Dorsum Liri

Forma

Area: 7 105.39 chiliometrum quadratum
Caput: Curia Raetorum
Subdivisiones: Albula Region, Bernina Region, Engiadina Bassa/Val Müstair Region, Imboden Region, Landquart Region, Maloja Region, Moesa Region, Plessur Region, Prättigau/Davos Region, Surselva Region, Viamala Region

Gestio

Consilium: Grand Council of Grisons

Vita

Incolae: 198 379
Sermo publicus: Swiss High German, Rhaetice, Italiane
Zona horaria: UTC+1, UTC+2

Sigla

Siglum autoraedarum: GR

Tabula aut despectus

Grisonia: situs

Caput Grisoniae Curia Raetorum cum ecclesia cathedrale.

Sermones publici

Geographica linguarum tabula.

Homines ibi praeter linguam Theodiscam etiam linguis Rhaetica atque Italiana utuntur. Nomen pagi in his sermonibus proprie est Graubünden, Grischun, et Grigioni.

Historia

Grisonia est pagus Helvetiae ab anno 1803, sed socia fuit Confoederationis Helvetiae a saeculis antea.

Tres societates. Terrae aquilae pictae Societas cana; viridae pictae Societas Domus Dei; terrae auratae Societas decem Iudicum et Vallis Telina cana picta

Nam Grisonia coniunctione trium municipiorum societatum: Societas Domus Dei (Rhaetice Ligia dalla casa da Diu aut Cadi, Italiane Lega della Ca' di Dio, Theodisce Gotteshausbund); Societas cana (Ligia grisch, Lega Grigia, Grauer Bund), quae nomen dedit pago et Societas decem Iudicum (Ligia dallas diesch dertgiras, Lega delle Dieci Giurisdizioni, Zehngerichtebund) in aevo medio condita est.

Ab anno 1515 usque ad annum 1797, Italica Vallis Telina ad Grisoniam pertinuit.

Terrae historicae

• Insubria
• Raetia

Institutiones

Facultas legum faciendi ad Magnum Consilium (Thodisce Grosser Rat, Romancice cussegl grond, Italiane Gran Consiglio) pertinet, a 120 legatis populi constitutum et administrandi ad Consilium (Regierungsrat, Regenza, Governo) a quinque legatis constitutum.

Districtus

Grisoniae districtus.

Grisoniae sunt undecim districtus, qui in triginta novem circulos divisi sunt:

• Albula in circulos divisus Alvaschein, Belfort, Bergün et Surses (caput Castellum Impitinis)
• Bernina in circulos divisus Brusio et Pesclavium (caput Pesclavium)
• Hinterrhein in circulos divisus Avers, Tumilasca (Domleschg), Rheinwald, Schams et Thusis (caput Thusis)
• Imboden in circulos divisus Trins et Rhäzüns (caput Domat/Ems)
• Inn in circulos divisus Remuscis, Sur Tasna, Suot Tasna et Vallis Monasterii (caput Schulles)
• Landquart in circulos divisus Magia et Fünf Dörfer (caput Igis)
• Maloja in circulos divisus Praegallia et Vallis Superior Aeni (caput Samedan)
• Moesa in circulos divisus Calanca, Mesocco et Regoredus (caput Regoredus)
• Plessur in circulos divisus Curia Raetorum, Churwal et Schanfigg (caput Curia Raetorum )
• Prättigau/Tavaus in circulos divisus Tavaus, Jenaz, Klosters, Küblis, Luzein, Schiers et Seewis (caput Tavaus)
• Surselva in circulos divisus Desertina, Iliande, Lumnezia/Lugnez, Ruis et Stosavia (caput Iliande)

Urbes et oppida (selectio)

• Curia Raetorum, urbs
• Alvisinis
• Amedes
• Andestis
• Araus
• Ardezis
• Auna
• Beneduces, vicus
• Beverus
• Bivius, vicus
• Bregonius, vicus
• Bregelus, vicus
• Brienzola, vicus
• Brusium vel Perusium, vicus
• Castellum
• Castellum-Vergastenus
• Castrices
• Fagonium, vicus
• Fanum Sancti Victoris
• Flemme
• Gumpus de Ernece
• Higenae
• Lapidaria, vicus
• Leitura
• Lemennis, vicus
• Magia (commune), vicus
• Maladrus
• Malogia vicus
• Marmoraria, vicus
• Mederis, vicus
• Medezenus, vicus
• Mentaunis, vicus
• Mulina, vicus
• Pesclavium, vicus
• Pictavus, vicus
• Reninus, vicus
• Ruzunnes, vicus
• Sanctus Mauritius, vicus
• Scanaues, vicus
• Schraunis, vicus
• Secanius, vicus
• Selaunum, vicus
• Solium, vicus
• Speluca
• Seturius, vicus
• Stosavia, vicus
• Summusvicus
• Supra Saxa
• Tinetio-Rouena
• Turunnius
• Zuses

Geographia

Montes

• Adula
• Barnynia
• Crap Sogn Gion
• Picu Kesch

Flumina

• Rhenus
• Aenus

Valles

• Vallis Calanca
• Vallis Eniatina
• Vallis Faller
• Vallis Ferrera
• Vallis Roseg
• Vallis Tumilasca

Transitus

• Alpis superior
• Bernina, transitus
• Cunus Aureus, transitus
• Iulius Mons
• Lucus Magnus, transitus

Glaciaria

• Glaciarium Morteratsch
• Glaciarium Paradisi

Bibliographia

• Robbi, Jules. 1916. Ils terms per ils noms dellas vschinaunchas, fracziuns e cuorts del Chantun Grischun dad hoz in di ed aunz l'an 1500. Eggerling. Textus.

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Grisoniam spectant (Graubünden, Canton of Graubünden).

Grisoniae undecim districtus

Pagi Helvetiae