Grisonia
Grisonia
Civitas: Helvetia
Locus: 46°45′0″N 9°30′0″E
Nomen officiale: Grigioni, Chantun Grischun, Graubünden
Situs interretialis
Fines
Territoria finitima: Ticinum, Glarona, Urania, Sanctogallum, Cisarulana, Tirolis, Langobardia, Provincia Bauzanensis, Tridentinum et Tirolis Athesina, Provincia Comensis, Provincia Sundriensis, Gravidonia et Municipia Coniuncta, Livum, Dorsum Liri
Forma
Caput: Curia Raetorum
Subdivisiones: Albula Region, Bernina Region, Engiadina Bassa/Val Müstair Region, Imboden Region, Landquart Region, Maloja Region, Moesa Region, Plessur Region, Prättigau/Davos Region, Surselva Region, Viamala Region
Gestio
Vita
Sermo publicus: lingua Theodisca, Rhaetice, lingua Italiana
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Sigla
Tabula aut despectus
Grisonia (vel Grisonum pagus), maximus Helvetiae pagus id quod ad territorium pertinet, inter meridiem et orientem solis spectat. Hic pagus Italiae, Lichtensteni, et Austriae adiacet. Grisoniae finitimi pagi sunt Ticinum, Urania, Glarona, Sanctogallum. Caput Grisoniae est urbs Curia Raetorum.
Sermones publiciRecensere
Homines ibi praeter linguam Theodiscam etiam Lingua Rhaetica atque Lingua Italiana loquuntur. Nomen pagi in his sermonibus est Graubünden, Grischun, et Grigioni.
HistoriaRecensere
Grisonia est pagus Helvetiae ab anno 1803, sed socia fuit Confoederationis Helvetiae a saeculis antea.
Nam Grisonia coniunctione trium municipiorum societatum: Societas Domus Dei (Rhaetice Ligia dalla casa da Diu aut Cadi, Italiane Lega della Ca' di Dio, Germanice Gotteshausbund); Societas cana (Ligia grisch, Lega Grigia, Grauer Bund), quae nomen dedit pago et Societas decem Iudicum (Ligia dallas diesch dertgiras, Lega delle Dieci Giurisdizioni, Zehngerichtebund) in aevo medio condita est.
Ab anno 1515 usque ad annum 1797 Italica Vallis Telina ad Grisoniam pertinuit.
Terrae historicaeRecensere
InstitutionesRecensere
Facultas legum faciendi pertinet ad Magnum Consilium (Germanice Grosser Rat, Romancice cussegl grond, Italiane Gran Consiglio) a 120 legatis populi constitutum et administrandi ad Consilium (Regierungsrat, Regenza, Governo) a 5 legatis constitutum.
DistrictusRecensere
Grisoniae sunt undecim districtus, qui in triginta novem circulos divisi sunt:
- Albula in circulos divisus Alvaschein, Belfort, Bergün et Surses (caput Castellum Impitinis)
- Bernina in circulos divisus Brusio et Pesclavium (caput Pesclavium)
- Hinterrhein in circulos divisus Avers, Tumilasca (Domleschg), Rheinwald, Schams et Thusis (caput Thusis)
- Imboden in circulos divisus Trins et Rhäzüns (caput Domat/Ems)
- Inn in circulos divisus Remuscis, Sur Tasna, Suot Tasna et Vallis Monasterii (caput Schulles)
- Landquart in circulos divisus Magia et Fünf Dörfer (caput Igis)
- Maloja in circulos divisus Praegallia et Vallis Superior Aeni (caput Samedan)
- Moesa in circulos divisus Calanca, Mesocco et Regoredus (caput Regoredus)
- Plessur in circulos divisus Curia Raetorum, Churwal et Schanfigg (caput Curia Raetorum )
- Prättigau/Tavaus in circulos divisus Tavaus, Jenaz, Klosters, Küblis, Luzein, Schiers et Seewis (caput Tavaus)
- Surselva in circulos divisus Desertina, Iliande, Lumnezia/Lugnez, Ruis et Stosavia (caput Iliande)
Urbes et oppida (selectio)Recensere
- Curia Raetorum, urbs
- Alvisinis (Alvaschein)
- Amedes (Domat/Ems)
- Andestis (Andiast)
- Araus
- Ardezis
- Auna
- Beneduces (Germanice Bonaduz, Romancice Panaduz), vicus
- Beverus
- Bivius, vicus
- Bregonius (Germanice Bergün, Romancice Bravuogn), vicus
- Bregelus (Germanice Breil, Romancice Brigels), vicus
- Brienzola (Germanice Brienz, Romancice Brinzauls), vicus
- Brusium vel Perusium, vicus
- Castellum (Germanice Castiel)
- Castellum-Vergastenus (Germanice Casti-Wergenstein)
- Castrices
- Fagonium, vicus
- Fanum Sancti Victoris (Italiane San Vittore)
- Flemme (Flims)
- Gumpus de Ernece (Germanice Zernez, Romancice Zernez)
- Higenae (Romancice Degen, Germanice Igels), vicus
- Lapidaria, vicus
- Leitura (Romanice Ladir)
- Lemennis (Germanice Almens, Romancice Almen), vicus
- Magia (commune), vicus
- Maladrus (Germanice Maladers)
- Malogia vicus
- Marmoraria (Germanice, Italiane Marmorera, Romancice Murmarera), vicus
- Mederis (Germanice Medels im Oberland, Romancice Medel (Lucmagn)), vicus
- Medezenus (Germanice Masein), vicus
- Mentaunis (Germanice Mathon , Romancice Maton), vicus
- Mulina (Germanice Molinis, Romancice Molinas), vicus
- Pesclavium, vicus
- Pictavus (Germanice Pitasch, Romancice Pitasch), vicus
- Reninus (Romanice Riein), vicus
- Ruzunnes (Rhäzüns), vicus
- Sanctus Mauritius, vicus
- Scanaues (Romancice Schnaus), vicus
- Schraunis (Germanice Scharans, Romancice Scharons), vicus
- Secanius (Germanice Sagens, Romancice Sagogn), vicus
- Selaunum (Germanice Schlans), vicus
- Solium, vicus
- Speluca (Splügen)
- Seturius (Germanice Stürvis), vicus
- Stosavia (Germanice Safien, Romancice Stussavgia), vicus
- Summusvicus
- Supra Saxa
- Tinetio-Rouena
- Turunnius (Germanice Trins, Romancice Trin)
- Zuses
GeographiaRecensere
MontesRecensere
FluminaRecensere
VallesRecensere
TransitusRecensere
- Alpis superior
- Bernina, transitus
- Cunus Aureus, transitus
- Iulius Mons
- Lucus Magnus, transitus
GlaciariaRecensere
NotaeRecensere
BibliographiaRecensere
- Jules Robbi, Ils terms per ils noms dellas vschinaunchas, fracziuns e cuorts del Chantun Grischun dad hoz in di ed aunz l'an 1500 (Eggerling, 1916) Textus
Nexus externiRecensere
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Grisoniam spectant (Graubünden, Canton of Graubünden). |
 | |
|
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura | |