Gastronomia Pictaviensis
Gastronomia Pictaviensis, scilicet ars culinaria regionis Pictaviae in Francia, ante alias regiones Francicas omnes e fontibus mediaevalibus relata est. Nostro tempore innotuunt casei caprini chabichou, Mothais sur feuille(fr), mottin charentais(fr), alii; Tortellus casearius(fr); farcitum Pictaviense(fr); vina Pictaviae superioris.
De gastronomia mediaevali recensere
Perpaucis rebus de gastronomia regionum Europaearum alibi scriptis, Radulphus de Diceto Londiniensis in historia sui temporis, titulo Ymagines historiarum, sub anno 1151 de indole et arte culinaria Pictaviensium disseruit:
- Quae cum ad superbiam hostium edomandam instanter institerit, et post belli sudores in bona quiete perstiterit, ilico tota defluit in voluptatem; sic palato deserviens ut in saporibus distinguendis, conficiendis et discernendis privilegio gratiae singularis effulgeat, sic linguae satisfaciens, ut in salibus condiendis licet mordacibus plurimum civilitatis annexum. Itaque Pictavienses in vulgarium esu carnium bovinam avidius amplectuntur. Cum vero piper et allium mixtim in mortarium detruduntur, ad condimentum utriusque caro recens nunc succum exigit pomorum silvestrium, nunc a viminibus pampino coaetaneis ius deposcit extortum, nunc uvarum liquorem desiderat primitivarum. Cum dies venerit indulgentior, campestria nec fastidiunt, nec nimis appetunt affectuose. Sed anatem vel laqueolo comprehensam vel obvolutam reticulo devote requirunt; quam ad ignem lignorum viridium appositam studiose satis tractant delitiose. Laxatis retibus piscium in capturam si lautiora casus obtulerit, quod quidem raro non evenit, nunc extrahitur sturgio regium reservandus in cibum, nunc flumini latenter immerses muraena labitur insidias.[1]
Fluminibus Pictaviensibus non muraena stricto sensu sed lamprida quaeritur; sicut et sturio, rarissime nostris diebus reperitur. Verbis Radulphi de Diceto hic citatis condimentum vel salsamentum curiose descriptum est quo piper et allium ex agresta sive aceto temperantur. Talium salsamentorum eodem fere tempore in opusculo, cuius titulus est Salsamenta Pictavensium, praecepta dantur; "salsamentum Pictavensium" singulare in fontibus variis mediaevalibus reperitur.
Caseorum saeculi XV Pictaviensium Panthaleo de Conflentia qualitatem inferiorem sic explicat:
- In Pitavia igitur ... reperi aliquos caseos bonos mediocriter tamen et maxime certos parvos qui assimilantur caseis de la Mora. Sed dicunt in Pitavia quod solebant facere meliores: verum supervenerunt certe mulieres Brite sive de Britania, quae dantes modum extrahendi notabilem quantitatem butirri, aliae ... cupiditate butirri semper postea caseos fecerunt macriores: et vere licet discurrerim maiorem partem illius provinciae non comedi nec etiam audivi quod essent casei excellentis bonitatis: im[m]o nobiles illius patrie utuntur multum caseis Anglicis.[2]
Notae recensere
Bibliographia recensere
- Fontes antiquiores
- 1150/1175 : Salsamenta Pictavensium (Giles E. M. Gasper, Faith Wallis, "Salsamenta Pictavensium: gastronomy and medicine in twelfth-century England" in English Historical Review vol. 131 [2016] pp. 1353-1385 textus recensionis praeliminaris)
- saeculo XII exeunte : Radulphus de Diceto, Ymagines historiarum (William Stubbs, ed., Radulfi de Diceto decani Lundoniensis opera historica: Rerum Britannicarum Medii Aevi scriptores [Londinii, 1876] vol. 1 p. 294)
- 1477 : Panthaleo de Conflentia, Summa lacticiniorum completa 2.11 (f. 18r editionis 1508)
- 1584-1598 : Guillaume Bouchet, Les serées. 3 voll. Pictavii, Lutetiae, 1584-1598 vol. 1 ed. 1585 alia vol. 1 ed. 1586
- 1661 : Jean Drouhet, La Moirie de Sen-Moixont. Pictavii: par Pierre Amassard, 1661 Textus
- 1924 : Curnonsky, Marcel Rouff, La France gastronomique: Le Poitou. La Vendée. Lutetiae: Rouff
- 1928 : "Poitou" in Austin de Croze, Les Plats régionaux de France. 1400 succulentes recettes traditionnelles de toutes les provinces françaises (Lutetiae: Editions Montaigne, 1928) pp. 171-178
- 1938 : "Poitou" in Prosper Montagné, Larousse gastronomique (Lutetiae: Larousse, 1938) pp. 823-824