Antiphon

Antiphon (Graece Ἀντιφῶν; natus circa 480 Rhamnuntis in pago, mortuus Athenis 411 a.C.n.), Atticus orator fuit inter decem maximos numeratus, cuius exstant sedecim orationes, veterrimae omnium quae ad nos pervenerunt. Harum orationum non amplius quam tres in iudicio recitatae sunt, nam reliquae omnino ficticiae, per tetralogias distributae, exempli gratia compositae sunt. Fertur Thucydidis fuisse magister. Nomen Antiphontis tam commune in Attica erat ut duodecim Antiphontes ab Hoffmanno in lexico suo numerentur nesciamusque utrum Antiphon Rhamnusius idem sit ac Antiphon sophista, quem Xenophon cum Socrate disputantem nobis ostendebat, annon.

Antiphon

Res apud Vicidata repertae:

Nativitas: 480 a.C.n.; Rhamnous
Obitus: 411 a.C.n.; Athenae
Patria: Athenae antiquae

Vita

Praecipuus biographicus fons Vita antiquitus falso Plutarcho adsignata remanet, etsi eius auctor, quicumque fuerit, plures Antiphontes in unum confudisse videtur. Nobili loco natus erat Antiphon et avus eius Pisistratidarum fautor fuisse videtur. Qua de causa Antiphon populo suspectus a rebus publicis administrandis abstinere maluitː vitam quaesivit dum orationes pro aliis componit (lex enim Attica reum pro se ipsum loqui iubebat). Rhetoricam fortasse etiam docuit.

Antiphon democratiam non probabat et unus e praecipuis instigatoribus rerum novarum anni 411 a.C.n. fuisse a Thucydide dicitur cum quadringenti oligarchiam Athenis instituerunt. Tum ditissimi cives diuturnitate et damnis belli Peloponnesiaci exhausti rerum potiti sunt et quinque milia tantum civium a se delecta de rebus publicis in posterum deliberaturos iusserunt. Illorum novorum institutorum excogitator fuit Antiphon qui iamdiu, si Thucydidi credimus, talia consilia in animo habebat. Rerum gestarum scriptor vim ingenii et facultatem dicendi oratoris praeclare laudavit. Contiones et iudicia nisi coactus ipse non adibat sed in adiuvando qui eum consulebant peritissimus habebatur. Pro se tamen dicere coactus cum a populo irato quadringentis eversis proditionis accusaretur orationem habuit quam Thucydides praestantissimam inter omnes quas audierat aut legerat iudicabat. Nec minus instigante Theramene morte damnatus est. Quingentorum consilii (βουλή) decretum et iudicum sententiam per Caecilium servata Vitae falsi Plutarchi subiuncta legere possumus.

Opera

• Φαρμακείας κατὰ τῆς μητρυιᾶς (Necis veneficio patratae accusatio in novercam)

Argumentum: Philoneus quidam, cum concubina serva vitam agens, accusatoris pro quo Antiphon orationem scripsit paternus amicus erat. Haec est accusatoris narratio quam adhuc puer a patre moriente accepisse cum ultionis postulatione dicitː Philoneus de concubina male opinans, minabatur in lupanar eam traducturum. Pater oratoris, uxore mortua, novercam filio priori superinduxit e qua alterum filium genuit qui in hoc iudicio pro matre causam agit. Quae cum scorto familiaritate contracta (erant enim vicinae), quia ne ipsa quidem a marito admodum diligebatur, amicae proposuit veneno utrosque viros tollendos. Cum autem dies festus advenisset, meretrix viris communiter libantibus (amici enim erant), venenum in poculum effudit. Philoneus, qui plus hauserat, statim enectus est; pater autem oratoris comite minus hauriens in morbum incidit, et post viginti tantum dies obiit. Quocirca filius novercam veneficii accusat. Hoc argumentum est. Causae status, conjecturalis; praecipuum indicium ei erat quod noverca et eius filius servos ad torquendum dare noluerunt.

• Κατηγορία φόνου ἀπαράσημος (Tetralogia I: Accusatio caedis in incertum auctorem)

Argumenta

Accusatio caedis voluntariae: Quidam, a cena rediens cum pedissequo occisus inventus est. Post cuius mortem quidam ex affinibus suis inimicum eius accusat ut huius homicidii reum: ille inficiatur. Unde status, coniectura imperfecta, ex una tantum persona constans. Divisio orationis haec est: in proemio constitutionem oratio non habet, quia nondum ratio dicendi ad perfectionem adducta erat: contentionem namque incipiens primum accusationis confutatione utitur, qua ostendit neminem ex his qui in suspicionem venire debuissent illum necasse videri. Deinde causam urget, ostendens ex insidiis interfectum esse. Denique ad propositum transit, indiciorumque petitionem servi testimonio refellit. Deinde digressio et peroratio sequitur.

Defensio eiusdem caedis Accusatus fatetur quidem antiquam inimicitiam quae illi cum homine interfecto intercesserat, homicidium tamen negat et ipsam inimicitiam non a se interfecti indicium facit. Dicit enim:"inimicus cum sim, omnino scivi mihi causam contrariam eventuram: propterea fieri non potest ut ego eum interfecerim". Refellit et testimonium servi, utpote a dominis subornati. Nec incredibile dicit, grassatoribus, qui illum interfecerint, tempus non fuisse concessum ut eum pallio spoliarent.

• Κατηγορία φόνου ἀκουσίου (Tetralogia II: Accusatio caedis involuntariae)

Argumentum

Adulescens quidam in gymnasio exercens iaculo quod in scopum dirigebat puerum casu nolens transfixit. Mortui pater duas accusatorias orationes apud iudices habetː factum non voluntarium fuisse fatetur; nihilominus religiosam contagionem caedis causa interfectori adhaerere contendebat atque a iudicibus petebat ut publicis locis ei interdicerent. Adulescentis pater respondet puerum se ipsum interfecisse dum imprudenter in iaculi cursum sese praecipitatː ipsum suae mortis igitur causam fuisse.

• Κατηγορία φόνου κατὰ τοῦ λέγοντος ἀμύνασθαι (Tetralogia III: Accusatio caedis ab eo factae qui se diceret vim oblatam defendisse)

Argumentum

E rixa vinolenta homo mortuus est. Eius amici reum accusant quod iunior validiorque pugnis mortales ictus intulisset. Qui respondet adversarium vim inchoasse, se tantum reppulisse. Praeterea nisi a malo medico curatus esset, illum non obiturum fuisse. Secunda defensionis oratio non ab ipso reo pronuntiatur qui interim in exsilium periculi effugiendi causa proficisci maluit, sed ab aliquo amico in absentia.

• Περὶ τοῦ Ἡρῷδου φόνου (De nece Herodis)

Argumentum

Mytilenaeus quidam satis dives, ut videtur, Herodis, Atheniensis civis, interfecti apud Athenienses iudices accusatur. Accusatores enim dicunt eum Herodem, quocum in navem Mytilenis ad Thraciam navigaturam conscendisset, noctu interfecisse atque corpus in mare coniecisse. Certe corpus nusquam inventum est, homo non iam apparuit. Defensor primum manus iniectionem (ἀπαγωγἡ κακούργων), per quam in carcerem abactus est, in homicidii causa contra leges factam denuntiat. Deinde servum libertate falso promissa ab accusatoribus quaestioni absente reo subiectum primum caedem et rei conscientiam confessum esse, deinde rursus negasse. Quin etiam illum servum ab accusatoribus emptum statim necatum esse ne reus eum invicem per quaestionem interrogare posset. Alias res quoque quibus accusatio sibi non constare videtur addit, in primis causam cur ista fecisset omnino sibi deesse adfirmat. Longissima et optima Antiphontis oratio est.

• Περὶ τοῦ χορευτοῦ (Super Choreuta)

Argumentum

Choregus pueros domi nutriebat qui Thargeliis feriis in choro cantaturi erant. Quorum uni meliorandae vocis causa pharmacum traditur cumque bibisset vita defunctus est. Pater pueri mortui ad choregum mortis causam refert. Choregus respondet nec praesente se nec iubente puerum potionem bibisseː casu non culpa mortuum esse. Status causae conjecturalis incertum cum sit crimen: certo indicio accusator utitur eo, quod pueri in domo choregi exercerentur; quod etsi crimine vacet ad suspicionem persuadendam valet. Secunda parte reus, qui eo anno bouleutes (consiliarius in magno consilio) erat, demonstrat accusatorem a Philino eiusque amicis pecuniam accepisse ut apud archontem regem necis postulationem contra se inscriberet. Nam illos improbos quaestores repetundarum convincere volebat. At si homicidii reus fieret statim publico religiose interdictus impediebatur ne quemquam in ius ageret. Ita Antiphon popularium partium machinationem politicam explicabat.

Fuerunt inter modernos qui negarent eundem hominem et tetralogias et ceteras orationes scripsisse. Argumento utuntur quod tetralogiarum auctor ionismos in oratione praebeat atque iuris Attici non satis peritus videatur. Non liquet. Certe ad eandem aetatem plerumque referuntur.

Paucissima fragmenta aliorum operum in anthologiis vel a grammaticis servata sunt ex oratione de Samothracum tributo (ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΑΜΟΘΡΑΙΚΩΝ ΦΟΡΟΥ) qua huius insulae tributum Atheniensibus solventis legati nimium onus deprecabantur vel ex oratione in Erasistratum de pavonibus vel ex invectivis in Alcibiadem (ΚΑΤ' ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ ΛΟΙΔΟΡΙΑΙ). Maximi momenti sunt fragmenta ex oratione quam pro se Antiphon habuit de rebus novis (ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΣ)ː quae eruditus vir Iulius Nicole anno 1907 papyraceis fragmentis male servatis auxit. Non omnes tamen quae supplevit ad interpretationem suam probandam laudant atque sunt qui etiam de Antiphontea attributione dubitent.

Editiones et commentarii

• Collection des Universités de France (1923, a Ludovico Gernet curata)ː Discours suivis des Fragments d'Antiphon le sophiste, Parisiis, Les Belles Lettres. Textus Graecus, versio Francogallica, apparatus criticus.
• Loeb classical library (1941), Minor Attic orators. I, Antiphon. Andocides with an English translation by K. J. Maidment
• Mervin R. Dilts et David J. Murphy, Antiphontis et Andocidis: orationes. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis . Oxford University Press, 2018 Recensio critica Altera recensio critica
• Michael Gagarin (cur.), Antiphon. The Speeches, Cambridge University Press, 1997 Recensio critica Altera recensio critica

Plura legere si cupis

• Ettore Bignone, Antifonte oratore e Antifonte sofista, Urbino, 1974
• Edwin Carawan, "The Tetralogies and Athenian Homicide Trials", The American Journal of Philology, 1993ː 235-270
• Carolus Cucuel, Essai sur la langue et le style de l'orateur Antiphon, Parisiis, 1886
• K. J. Dover, "The Chronology of Antiphon's Speeches", The Classical Quarterly, 1950ː 44-60
• Bodil Due, Antiphon : a study in argumentation, Copenhagen, Museum Tusculanum, 1980 Nonnullae paginae apud Guglum librorum
• Michael J. Edwards, "Antiphon and the Beginnings of Athenian Literary Oratory", Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric, 2000ː 227-242
  • "Antiphon", in Narrators, Narratees, and Narratives in Ancient Greek Literature: Studies in Ancient Greek Narrative, Volume One, Brill, 2004ː 317-24.
• Christoph Eucken, "Das Tötungsgesetz des Antiphon und der Sinn seiner Tetralogien", Museum Helveticum, 1996ː 73-82
• Michael Gagarin, Antiphon the Athenian : oratory, law, and justice in the age of the Sophists, University of Texas Press, 2002 Recensio critica Nonnullae paginae apud guglum librorum
  • "The Nature of Proofs in Antiphon", Classical Philology, 1990ː 22-32
• Fridericus Ignatius, De Antiphontis Rhamnusii elocutione, Gottingae, 1882
• Index Antiphontevs composuit Frank Louis Van Cleef, Boston, 1895
• Stanislaus Komassa, Quaestiones de verbi actionibus apud Antiphontem oratorem, Berolini, 1912
• Carolus Guilielmus Linder, De rerum dispositione apud Antiphontem et Andocidem, oratores atticos, commentatio, Uppsaliae, 1859
• Wilhelm Rosenthal, De Antiphontis in particularum usu proprietate, Berolini, 1874
• Victoria Wohl, "A Tragic Case of Poisoning: Intention Between Tragedy and the Law", Transactions of the American Philological Association, 2010ː 33-70
• Thomas Zinsmaier, "Wahrheit, Gerechtigkeit und Rhetorik in den Reden Antiphons. Zur Genese Einiger Topoi der Gerichtsrede", Hermes, 1998ː 398-422

Nexus externi

• Oratores Attici, graece et latine, Parisiis, ed. Ambrosio Firmin Didot, 1847
• Vita Antiphonis Plutarcho tributa apud Remacle
• Treccaniː Ettore Bignone, 1929

Fontes

• M. C. Howatson (ed.), The Oxford Companion to Classical Literature, Londini, sumptibus Oxford University Press, 1989, 2a ed., 640 pp. (ISBN 978-0198661214)
• Cletus Pavanetto, Graecarum Litterarum Institutiones, pars altera, sumptibus LAS, Romae, 1997 (ISBN 88-213-0361-6)

Nexus interni

• Oratio