Cena nuptialis Carani Macedonis

Cena nuptialis Carani, saeculo III a.C.n. ineunte in Macedonia celebrata, ab Hippolocho, Theophrasti discipulo, narrata est in epistula, titulo Convivium (Graece Δεῖπνον) cognita, quam contubernio Lynceo Samio misit. Textus fere integer huius epistulae usque hodie exstat quia ab Athenaeo ad initium libri IV Deipnosophistarum (128a-130d) citatur.

Aliqui narrationem aut ficticiam esse aut nominibus falsis confectam esse censuerunt. Iosephus Martin anno 1931 epistulam a Lynceo scriptam esse censuit, "Hippolocho" et "Carano" fictis. Phyllis Pray Bober anno 1999 "Caranum" eundem ac Ptolemaeum Ceraunum fuisse proposuit, regem ab anno 281 a.C.n. usque ad 279 Macedoniae, qui anno 281 sororem suam Arsinoën in matrimonium duxit.

De convivis

Caranus fuerit fortasse prioris Carani, regi Alexandro socii, nepos. Novus maritus cum amicis viginti matrimonium celebravit, inter quos fuerunt et Hippolochus (aliter ignotus) et Proteas pronepos Lanices regi Alexandro nutricis.

De ferculis

• In aëneo disco aëris Corinthii panem aequabiliter latum convivis singulis datur, iuxta quem gallinae, anates, columbae, anseres et eiusmodi ferculorum copia;
• allatus est alter discus argenteus, et super eo magnus panis, anser, lepus, haedus
• aliique panes artifico pistorio elaborati cum columbis, turturibus, perdicibus et alia volucrum genera
• allata deinde est argenteus discus qui suem assum valde magnum continebat in eo recubantem, alvum ostendentem et lautitiis omnibus refertam; inerant enim turdi, vulvae, ficedulae, vitelli ovorum affusi, ostrea, pectines
• postea haedum quisque accepit disco impositum, ferventi iure tinctum
• post compotationem vitreus discus appositus est, assis piscibus omne genus congestis plenus, distributaque est panaria cista Cappadocis panis
• saltatricibus exitis apri cuique circumlati sunt, in quadratis lancibus auro praecinctis, argenteis iaculis transfixi

Extremae cenae tuba signum editum est, ut mos erat Macedonum;

• tandem advectae sunt postremae mensae: bellaria omnibus data in canistris ebore textis ac omne genus placentae, Creticae, Samiae et Atticae cum propriis eorum tragematum loculis.

Convivae quasdam res ipsi ederunt, alias servis adstantibus dederunt, permultas domum rettulerunt.

De vinis

Convivis omnibus, statim ut accubuerunt, praebita sunt argenteae phialae vino impletae; inter suem et haedum rursus biberunt. Post spectacula praestigiatricum incessit denuo meracior ac fervidior compotatio, vino Thasio, Mendaeo et Lesbio affuso et ingenti aurea patera cuique porrecta; Hippolochus Proteam aliis omnibus praebibisse dicit. Tandem Caranus poculis minoribus potationem auspicatus, pueros iussit in orbem circumire et omnibus miscere.

De spectaculis

Tertio ferculo immisso advenerunt cantores, tibicinae et Rhodiae sambucistriae fortasse nudae. Iam irruperunt Chytrorum Atheniensium ministri, deinde Ithyphalli, post scleropectae, ac mulieres praestigiatrices nudae, in caput se provolventes mucrones et ignem ore efflantes. Post compotationem chorus hominum centum ingressus est carmen nuptiale canentium. Secutae sunt eos saltatrices, aliae Nereidum, aliae nympharum cultu et ornatu. Ad extremam cenae partem Mandrogenes scurra ingressus est et cum muliere sua (annos iam plus quam octoginta nata) saltavit.

De donis

Convivis singulis, priusquam aedes introirent, aurea corolla data est, quinque stateres aestimata; mox dono datae sunt argenteae phialae quas ebiberunt. Postea coronae ex omnifariis floribus allatae sunt, additis aureis lentiscis qui tantum penderent quantum corolla prima. Mox intraverunt mulieres unguentaria vascula gestantes, unaquaeque duo, aurea fascia colligata, aureum alterum, alterum argenteum, quae cotylam caperent. Datus est postea porcus convivarum singulis una cum disco argenteo in quo iacebat; moxque haedus in disco altero iacens cum aureis cochlearibus. Tum Caranus dari mandavit panaria canistra, eburneis loris contexta, ut convivae aliis donis exonerati essent. Rursus allata sunt et corona et unguentaria vascula prioribus aequales.

Finis convivii

"Tandem extremae cenae tuba signum editum est, ut mos est." Sonus tubae minime apud Graecos, sed apud Macedones iam tempore Alexandri, finem convivii indicavit.

Bibliographia

• Elizabeth D. Carney, "Symposia and the Macedonian elite: the unmixed life" in Syllecta classica vol. 18 (2007) pp. 129-180; reimpressum cum additamentis in E. D. Carney, King and court in ancient Macedonia (Swansea: Classical Press of Wales, 2015) pp. 225-264
• Andrew Dalby, "Hippolochus: The wedding feast of Caranus the Macedonian" in Petits propos culinaires no. 29 (1988) pp. 37-45; in The wilder shores of gastronomy edd. Alan Davidson, Helen Saberi (Berkeley Californiae: Ten Speed Press, 2002) pp. 288-297 reimpressum
• Luciana Romeri, Philosophes entre mots et mets: Plutarque, Lucien et Athénée autour de la table de Platon (Gratianopoli: Millon, 2002) pp. 268-276
• H. Sancisi Weerdenburg, "Caranus' distribution of tableware" in DATA: Achaemenid history newsletter no. 2 (Februario 1993) nota 13
• W. W. Tarn, "The Hellenistic Ruler-Cult and the Daemon" in Journal of Hellenic Studies vol. 48 (1928) pp. 206-219 JSTOR
• Bruno Tripodi, "Il banchetto di nozze del Macedone Karanos (Athen. 4, 128a– 130d): considerazioni preliminari" in Ancient Macedonia vol. 6 ii (1999) pp. 1219–1226
• K. Vössing, Mensa Regia. Das Bankett beim Hellenistischen König und beim römischen Kaiser (Monaci, 2004) pp. 71-72

Nexus externi

• Textus Graecus, versio Francogallica
• Versio Latina Dalechampii (1583)

De hac re nexus intervici usque adhuc absunt. Adde, si reppereris.