Sophonisba

Sophonisba (Punice 𐤑𐤐𐤍𐤁𐤏𐤋, Ṣap̄anbaʿal, Graece Σοφόνισβα) (…-203 a.C.n.) fuit mulier Punica, filia Hasdrubalis Gisconis atque uxor regis Numidiarum Syphacis.

De nomine

Nomen latinum "Sophonisba" a nomine Punico Ṣap̄anbaʿal, fortasse "Belus eam protexit" significans, oritur.

Biographia

Sophonisba moritura a Petro Guérin anno 1810 circa picta.

Sophonisba Hasdrubale Gisconi orta est anno ignoto. Anno 206 a.C.n. Sophonisba sponsa Massinissae, rex Massyliorum, facta est, sed senatus Carthaginensis matrimonium vetuit et Sophonisbae matrimonium cum rege Masaesylorum Syphace imposuit. Deinde Sophonisba Syphaci nupsit eodem anno. Sed secreto Syphax foedus cum Scipione Africano fecit et in suam regionem rediit: sic historicus Appianus Alexandrinus scripsit. Sophonisba summa fides pro Carthagine habebat atque, persuaso coniuge suo, Syphace consilium iugendi copias cum Hasdrubale Giscone dedit. Syphax copias coniunxit atque mutavit pugnam contra Scipionem atque Massinissam. Sed in pugna iuxta flumen Bagradae vel pugna Camporum Magnorum Romani, Gaio Laelio duce, Punicos superaverunt. Postremo Syphax a Romanis comprehensus est post pugnam Cirtae. Postea victoriam Romanorum exercitus Numidiae Massinissa Sophonisbae amore captus est atque deditionem mulieris petivit, sed Scipio Africanus mulierem Punicam inimicam Romae fecit. Massinissa vere Sophonisbam amabat sed conditionem Scipioni Africani accepit. A Massinissa persuasa Sophonisba mortem vitae captivitatis praetulit atque venenum bibit. Sophonisba morta est et cadaver suum latum est Scipioni. Post mortem suam regnum Numidarum resistit iusque ad regnum Iugurthinum.

Sophonisba in litteris

Sophonisba cum veneno a Francisco Caroto anno ignoto picta.

Scriptor Italicus Franciscus Petrarcha de Sophonisba scripsit in Africa carmine epico suo et scriptor Italicus Iohannes Boccacius Sophonisbae caput libri sui De mulieribus claris dedicavit. Postea aetate Baroca atque Classica praeclari compositores, exempli gratia Christophorus Willibaldus Gluck, aut musicographi multas operas serias vel tragoedias e libellis de Sophonisba fecerunt.

Sophonisba in pelliculis

Sophonisba est persona, ab actrice Italia Almirante Manzini interpretata, pelliculae mutae Italicae Cabiria.

Fontes antiqui

Appianus Alexandrinus, Historia romana, VII-VIII
Cassius Dio, Historia Romana, XVII, 51-52
Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica, XXVII, 7
Titus Livius, Ab Urbe condita libri, XXIX-XXX

Bibliographia

Carmen Soares, José Luís Brandão, Pedro C. Carvalho, História Antiga: Relações Interdisciplinares. Fontes, Artes, Filosofia, Política, Religião e Receção. Imprensa da Universidade de Coimbra, 2011.

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Sophonisbam spectant.