Lingua Anglo-Saxonica
Lingua Anglo-Saxonica[1] (Anglice: Old English vel Anglo-Saxon, Anglo-Saxonice: Ænglisc vel Englisc) est prima linguae Anglicae forma historica, quae primo medio aevo in usu in Anglia et Scotia meridiana et orientali erat. Ad Magnam Britanniam a colonis Anglosaxonibus saeculo quinto medio primum allata est, et primae litterae Anglosaxonicae ex medio saeculo septimo exstant. Post victoriam Angliae Normannicam anno 1066 effectam, lingua classium superiorum lingua Anglonormannica facta est, linguae Francogallicae aliarumque langues d'oïl cognata. Quod finem significat aevi Anglosaxonici, quia hoc tempore lingua Anglica ab Anglonormannica magnopere movebatur, ut demum in genus hodie lingua Anglica media appellatum.
Lingua Anglo-Saxonica | |
nomen latine | Anglosaxonica |
nomen | Ænglisc, Englisc |
civitas | Anglia, Scotia |
loquentes | perpauci |
familia | Linguae Germanicae |
nationes | Anglia |
Origo
recensereLingua Anglo-Saxonica orta est ex lingua Saxonica antiqua et lingua Nordica antiqua, cum primo Angli Saxonesque, deinde ex Dania et Norvegia Vicingi Britanniam invasissent.
De grammatica
recensereFlexura Anglosaxonica tortuosior est quam lingua Anglica. Casus grammatici sunt sex, et nomina omnia aut masculini aut feminini aut neutrius generis sunt. Sex casus sunt:
Casus | Singulare | Pluralia |
---|---|---|
nominativus | eorl | eorlas |
genitivus | eorles | eorla |
dativus | eorle | eorlum |
accusativus | eorl | eorlas |
instrumentalis | eorle | nihil |
vocativus | eorl | eorlas |
Orthographia
recensereLingua Anglo-Saxonica primo litteris runicis scribebatur, sed Anglis ad Christianismum traductis scriptores Anglici abecedario Latino usi sunt additis novis litteris, quae sunt yogh (Ȝ ȝ, vi phonematica) /g/) e lingua Hibernica, eth (Ð ð, IPA aut [θ] aut [ð]), et thorn (Þ þ, IPA aut [θ] aut [ð]) et wynn (Ƿ ƿ, IPA [w]) e futhark. Multi etiam scriptores signa ⁊ et scripserunt, quae primum 'et' (vulgo and vel ond), deinde 'qui' (vulgo þæt) significavit.
Oratio dominica Anglosaxonice
recensere- Fæder ure, þu þe eart on heofonum,
- Si þin nama gehalgod.
- To becume þin rice,
- gewurþe ðin willa, on eorðan swa swa on heofonum.
- urne gedæghwamlican hlaf syle us todæg,
- and forgyf us ure gyltas, swa swa we forgyfað urum gyltendum.
- and ne gelæd þu us on costnunge, ac alys us of yfele.
Vocabula Latine conversa
recensere- Pater noster, qui es in caelis,
- Sanctificetur nomen tuum.
- Adveniat regnum tuum.
- Fiat voluntas tua, sicut in caelo et in terra.
- Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,
- et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
- Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo.
Numeri
recensereNumerus | Latine | Anglice | Saxonice | Anglosaxonice |
---|---|---|---|---|
I | unum | one | een | án |
II | duo | two | twee | twá, twegen |
III | tria | three | dree | ðréo |
IV | quattuor | four | veer | féower |
V | quinque | five | fiev | fif |
VI | sex | six | sos | síex |
VII | septem | seven | söben | seofon |
VIII | octo | eight | acht, tacht | eahta |
IX | novem | nine | negen | nigon |
X | decem | ten | teihn | tíen |
XI | undecim | eleven | ölben, elben | endleofon |
XII | duodecim | twelve | tvölv | twelf |
XIII | tredecim | thirteen | dörteihn | ðríetíene |
XIV | quattuordecim | fourteen | veerteihn | féowertíene |
XV | quindecim | fifteen | foffteihn | fíftíene |
XX | viginti | twenty | twintig | twentig |
XXX | triginta | thirty | dörtig | ðrítig |
XL | quadraginta | fourty | veertig | féowertig |
L | quinquaginta | fifty | fofftig | fiftig |
LX | sexaginta | sixty | sostig | síextig |
LXX | septuaginta | seventy | söbentig | seofontig |
LXXX | octoginta | eighty | achtig | eahtatig |
XC | nonaginta | ninety | negentig | nigontig |
C | centum | hundred | hunnert | hund |
M | mille | thousand | dusend | ðusund |
Notae
recensere- ↑ Michaeler 1776: 4; Rask 1839: LVIII; eli alibi.
Nexus interni
Bibliographia
recensere- Baker, Peter S. 2003. Introduction to Old English. Oxoniae. ISBN 0-631-23454-3.
- Campbell, A. 1959. Old English Grammar. Oxoniae.
- Cercignani, Fausto. 1983. "The Development of */k/ and */sk/ in Old English." Journal of English and Germanic Philology 82: 313–23.
- Crystal, David, ed. 2003. The Cambridge Encyclopedia of the English Language. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-53033-4.
- Hockett, Charles F. 1959. "The stressed syllabics of Old English." Language 35: 575–97.
- Jespersen, Otto. (1909) 1949. A Modern English Grammar on Historical Principles. Hafniae.
- Kuhn, Sherman M. 1961. "On the Syllabic Phonemes of Old English." Language 37: 522–38.
- Lass, Roger. 1994. Old English: A historical linguistic companion. Cantabrigiae. ISBN 0-521-43087-9.
- Michaeler, Carolus. 1776. Tabulae parallelae antiquissimarum Teutonicae linguae dialectorum. Oeniponte.
- Mitchell, Bruce, et Fred C. Robinson. 2001. A Guide to Old English. Oxoniae. ISBN 0-631-22636-2.
- Rask, Erasmus. 1830. A Grammar of the Anglo-Saxon Tongue. Hafniae.
- Lexica
- Benson, Thomas. 1701. Vocabularium anglo-saxonicum, lexico Gul. Somneri magna parte auctius. Oxoniae. Textus apud Internet Archive.
- Bosworth, Joseph. 1898. An Anglo-Saxon Dictionary, based on the manuscript collections of the late Joseph Bosworth, ed T. Northcote Toller. Oxoniae: Clarendon Press. Textus apud Internet Archive.
- Clark Hall, J. R., et H. D. Merritt. 1969. A Concise Anglo-Saxon Dictionary. cantabrigiae.
- Somnerus, Gulielmus. 1659. Dictionarium Saxonico-Latino-Anglicum . . . adjectis . . . plurimisque in gratiam linguae Anglosaxonicae studiosorum observationibus. Londinii. Textus apud Internet Archive.
- Wright, Thomas, et Wülcker, Richard Paul, edd. 1884. Anglo-Saxon and Old English vocabularies. 2a ed. 2 voll. Londinii: Trübner. vol. 1 2 apud Internet Archive
Nexus externi
recensere- Elementa Anglosaxonica (Anglice)
- "Digitised manuscripts from the Anglo-Saxon kingdoms" apud Bibliothecam Britannicam
Maiores linguae novissimae |
Batava Capitensis · Danica · Batava · Anglica · Theodisca · Norvegica · Suecica · Iudaeogermanica |
---|---|
Minores linguae novissimae | |
Extinctae linguae |
Anglosaxonica · Burgundica · Crimaeo-Gothica · Francica · Gutnica antiqua · Gothica · Langobarda · Nordica antiqua · Noroena · Protonordica · Saxonica antiqua · Vandalica |
Regionaliter recognitae linguae Germanicae |
Bavarica · Limburgica · Saxonica · Saterlandiofrisiana v. Septentriofrisiana · Germano-Scotica · Ulsterica |