Burdigala

Burdigala (-ae, f.; Francogallice: Bordeaux, Occitane: Bordèu) est urbs 241'287 incolarum (anno 2012) in parte ad occasum solem spectans Franciae flumini Garunnae adiacens praefecturae Girundiae in regione Aquitania (a die 1 Ianuarii 2016 Aquitania Lemovicensi Pictaviensi et Carantonis). Burdigala, cui est universitas, in rebus politicis, oeconomicis et culturalibus locus medius est Franciae austro-occidentalis.

Burdigala

Res apud Vicidata repertae:

Burdigala: insigne

Civitas: Francia
Locus: 44°50′16″N 0°34′46″W
Numerus incolarum: 261 804
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Situs interretialis
Nomen officiale: Bordeaux

Gestio

Praefectus: Pierre Hurmic
Procuratio superior: Bordeaux Métropole, arrondissement of Bordeaux, Girundia

Geographia

Superficies: 49.36 chiliometrum quadratum
Territoria finitima: Blanquefort, Talence, Bègles, Mérignac, Pessacum, Bassens, Le Bouscat, Bruges, Cenon, Eysines, Floirac, Lormont

Coniunctiones urbium

Urbes gemellae: Monacum, Fucuoca, Azotus, Oranum, Lima, Bristolium, Angelopolis, Matritum, Casablanca, Wuhan, Petropolis, Cracovia, Bamako, Riga, Quebecum urbs, Bilbaum, Bacua, Portus Cale, Ramallah, Uagadugu

Tabula aut despectus

Burdigala: situs

Vide etiam paginam fere homonymam: Burdigala (Sabaudia).

Urbs nota est propter vina Burdigalensia necnon cibaria exquisita, sed etiam ob splendida aedificia antiqua et patrimonium culturale. Burdigala sedes est praefecturae Girundiae et caput Aquitaniae regionis, praeterea sedes archiepiscopi Catholici.

Historia

Bursae forum et speculum aqueum

Historia Burdigalensis tempus fere 2300 annorum amplectitur. Urbs a Celtis, Romanis et Francis habitata est; bello centum annorum a regibus et Angliae et Franciae petita a saeculo XV medio ad Franciam pertinet. Aevo Romano emporium et urbs capitalis fuit civitatis Biturigum Viviscorum.

Antiquitas

Aevo antiquo Burdigala fuit metropolis civitatis Biturigum Viviscorum caputque provinciae Aquitaniae imperii Romani.

Novum aevum

Saeculo XVIII, Burdigala fuit civitas opulenta propter mercaturam inter Franciam et terras extra Europam.

Geographia

Burdigala in Francia austro-occidentali ab Oceano Atlantico fere 45 chiliometris distans ad Garunnam sita est, quod flumen forma cornus lati urbem transfluit. Cum fluminis forma lunae similis videtur, etiam Port de la lune (potus lunae) appellatur. Quibusdam chiliometris flumine secundo Garunna cum Duranio iungitur, quo ostium 70 chiliometrorum nomine Gironde efficitur. Aestus maritimi usque ad urbem observantur. Accessus aquae flumen repellit hydrometrum plus quam unum metrum attollens. Fluctus aquas verticosas reddunt. Interdum unda multa chiliometra flumen ascendit, quod ostentum Burdigalae mascaret dicitur.

Geologia

Regiones vini culturae circa Burdigalam sitae

Sinistra Garunnae ripa, qua maxima urbis pars sita est, planities palustra est, ex qua colles humiles surgunt. Humi sunt exiles, cum autem aquae permeabiles et ad calorem retinendum idoneae sint, vini culturae maxime aptae sunt. Burdigala urbs inter regiones Médoc (flumine adverso sita) et Graves (flumine secundo sita) iacet, quarum humi similes sunt. Rura suburbana, quae ob vina eorum illustrissima sunt, non raro inveniuntur.

Dextera ripa in planitiem calcareum, quae 90 metra super maris aequor sita est, transit. Hac in planitie fere 20 chiliometris a Burdigala distantes sunt vici (Saint-Émilion, Pomerol, Fronsac), ubi quaedam ex pretiosissimis mundi vinis nascuntur.

Clima

Forma urbis Burdigalae anno 1832 depicta

Burdigala in meridiana zonae temperatae margine sita est. Hiemibus mitibus et longis aestatibus calidis iam vis subtropica-mediterranea sentitur. Praecipitatio, quae singulis annis plus quam 900 millimetra efficit, omnibus anni temporibus crebra est, etsi maxima pars hieme cadit.

Annuae temperaturae mediae circa 12,8 °C oscillant cum minima temperatura media 5,9 °C mense Ianuario et maxima 20,2 °C mense Iulio. Urbs fere 2000 horarum solis gaudet. Microclimata Burdigalae et regionum circa iacentium vini culturae favent: Urbs et vineta lato pineto (Forêt des Landes) a ventis marinis servantur. Praeterea Gironde temperaturas aliqua ex parte exaequat, quod aqua calorem die retentum noctu reddit nec non solem in terras adiancentes reflectit.

Partes urbis

Structura urbis Burdigalensis. Rubidus: urbs vetus; ruber: intra Boulevards (viae circulares); luteus: exteriores urbis partes

Burdigala in octo circumdaria divisa est. Circumdaria 1 - 6 in sinistra Garunnae ripa sita sunt, septimum dextram ripam significat, octavum partem urbis nomine Caudéran.

Ab anno 2007 urbs vetus Burdigalensis est UNESCO Mundi Hereditas. Regio intra pristina moenia historicus urbis nucleus est. Circa urbem veterem regiones noviores iacent, quae sicut in aliis urbibus Franciae in agglomerationem communium patent, quae non ad Burdigalam pertinent, quamquam indivisibiliter cum urbe concreta sunt.

Incolae notabiles

Circumdaria Burdigalensia

Nati

• Ricardus II (1367 - 1400), rex Angliae
• Rosa Bonheur (1822 - 1899), pictrix
• Albertus Sarraut (1872 - 1962), vir publicus
• Iacobus Thibaud (1880 - 1953), fidicularum psaltes
• Franciscus Mauriac (1885 - 1970), mythistoriarum scriptor
• Ioannes Bichelonne (1904 - 1944), rerum politicarum peritus
• Ioannes Anouilh (1910 - 1987), fabularum scaenicarum scriptor
• Renatus Clément (1913 - 1996), moderator cinematographicus
• Ioannes Iacobus Sempé (*1932), delineator

Mortui

• Franciscus Goya (1746 - 1828), pictor

Cultura

Burdigala est sedes archiepiscopalis Ecclesiae Catholicae Romanae, et praesens archiepiscopus est cardinalis Ioannes Petrus Ricard.

• Universitas Burdigala I

Sententia urbis et insigne

Tria cornua lunae super ianuam posita

Sententia urbis est "Lilia sola regunt lunam undas castra leonem." (Francogallice: Il n'y a plus que les Lys qui gouvernent la Lune, ses eaux, ses fortifications et le Léopard).

Insigne a tempore, quod Bellum Centum Annorum continuo secutum est, repetit. Lilia in campo caeruleo in parte superiore Franciam regalem significant, leo (sive leopardus) aureus in campo rubro Ducatum Aquitaniae, arx autem curiam Burdigalensem, quae tum in arce urbana collocata erat, ex qua his diebus nihil nisi turris cum Grosse Cloche exstat. Cornu lunae in undis nomen Port de la Lune (porta lunae) admonet simulque in memoriam reducit, quantum Burdigala in commercio marino valuerit. Dispositio signorum indicat Franciam sibi urbem regionemque vindicare, quod et sententia urbis demonstrat. In insigni toto integroque sententia sub clipeo posita est; super clipeo est corona muralis septem pinnas gerens (interdum cum corona comitis compensata), clipeus a dextra sinistraque a duobus dorcadibus sustentatur.

Signum trium lunae cornuum (trois croissants), quod est forma insignis simplicior, Burdigalensibus maxime gratiosum est, ut ubique Burdigalae in domibus, vestimentis et alibi videri possit.

Bibliographia

• Louis Maurin et al., "Saintes/Mediolanum, cité des Santons, et Bordeaux/Burdigala, cité des Bituriges Vivisques : destins croisés" in Gallia vol. 72 (2015) pp. 53-78

Nexus interni

• Index communium praefecturae Girundiae
• Merlot

Nexus externi

• Situs publicus
• De hoc commune apud cassini.ehess.fr

Urbes praefecturarum et territoriorum Franciae capitales

Capita civitatum trium Galliarum Germaniarumque duarum

Nominibus urbium digesta: Agedincum Senonum • Aginnum Nitiobrigum • Alauna • Alba Helviorum • Albiga • Andematunnum Lingonum • Anderitum Gabalorum • Aquae Tarbellicae • Aregenua Viducassium • Argentorate • Atuatuca Tungrorum • Atura • Augusta Auscorum • Augusta Raurica • Augusta Suessionum • Augusta Treverorum • Augusta Viromanduorum • Augustobona Tricassium • Augustodunum • Augustodurum Baiocassium • Augustomagus Silvanectum • Augustonemetum Arvernorum • Augustoritum Lemovicum • Aurelianum • Autessiodurum • Autricum Carnutum • Avaricum Biturigum • Aventicum Helvetiorum • Bagacum Nerviorum • Basilea • Boios • Borbetomagus Vangionum • Brocomagus • Burdigala • Caesarodunum Turonum • Caesaromagus Bellovacorum • Camaracum • Castellum Menapiorum • Colonia Agrippina • Condate Redonum • Condivicnum • Constantia • Cossio Vasatum • Dariorigum Venetorum • Divodurum Mediomatricorum • Divona Cadurcorum • Durocatalaunum • Durocortorum Remorum • Elusa • Engolisma • Fanum Martis • Forum Segusiavorum • Gesoriacum • Iantinum Meldorum • Iuliobona Caletum • Iuliomagus Andecavorum • Lactora • Legedia Abrincatum • Limonum • Lugdunum (Ambarrorum) • Lugdunum Consoranorum • Lugdunum Convenarum • Lutetia Parisiorum • Mediolanum Eburovicum • Mediolanum Santonum • Moguntiacum • Nemetacum Atrebatum • Nivernum • Noviodunum Diablintum • Noviodunum Sagiensium • Noviomagus Lexoviorum • Noviomagus Nemetum • Rotomagus • Ruessium • Samarobriva Ambianorum • Segodunum Rutenorum • Suindunum Cenomanorum • Tarba Bigerrionum • Tarvenna • Tullum Leucorum • Turnacum • Vesunna Petrocoriorum • Virodunum • Viromandis • Vorgium Nominibus civitatum digesta: Abrincatum • Albigensium • Ambarrorum • Ambianorum • Andecavorum • Argentoratenses • Arvernorum • Atrebatum • Auscorum • Aurelianensium • Autessiodurensium • Baiocassium • Basiliensium • Bellovacorum • Bigerrionum • Biturigum Cuborum • Biturigum Viviscorum • Boatium • Bononiensium • Cadurcorum • Caletum • Camaracensium • Carnutum • Catalaunorum • Cenomanorum • Consoranorum • Convenarum • Curiosolitum • Diablintum • Eburovicum • Ecolismensium • Elusatum • Gabalorum • Haeduorum • Helvetiorum • Helviorum • Lactoratum • Lemovicum • Leucorum • Lexoviorum • Lingonum • Mediomatricorum • Meldorum • Menapiorum • Moguntiacenses • Morinorum • Namnetum • Nemetum • Nerviorum • Nitiobrigum • Nivernensium • Osismorum • Parisiorum • Petrocoriorum • Pictavorum • Rauracorum • Redonum • Remorum • Rutenorum • Sagiensium • Santonum • Segusiavorum • Senonum • Sequanorum • Silvanectum • Suessionum • Tarbellorum • Tarusatum • Treverorum • Tribocorum • Tricassium • Tungrorum • Turnacensium • Turonum • Ubiorum • Unellorum (1) • Unellorum (2) • Vangionum • Vasatum • Veliocassium • Vellavorum • Venetorum • Viducassium • Virodunensium • Viromanduorum (1) • Viromanduorum (2) Index civitatum Galliarum • Index provinciarum Romanarum Imperii • Tabula successionis provinciarum Romanarum Capsae cognatae: Provinciae Romanae • Civitates trium Galliarum • Formula:Capita civitatum Galliae Narbonensis • Capita civitatum Britanniae Romanae