Lapidum subsultus
Lapidum subsultus[1] (Graece ἐποστρακισμός) est ludus perantiquus hodie quoque gratus, qui in sollertibus lapidum teretium vel testarum in aquam iaculationibus consistit. Quo crebrius lapillus, priusquam submergeretur, subsiluerit de summa aqua, eo prosperior erit iactus. Quem ludum Iulius Pollux hoc modo narrat:[2]
- Ὅ δὲ ἐποστρακισμός: ὄστρακον τῶν θαλαττίων κατὰ τοῦ ὕδατος ἐπιπολῆς ἀφιᾶσιν, ἀριθμοῦντες αὐτοῦ τὰ πρὸ τοῦ καταδῦναι πηδήματα ἐν τῇ ὑπὲρ τὸ ὕδωρ ἐπιδρομῇ. ἐκ γὰρ τοῦ πλήθους τῶν ἁλμάτων ἡ νίκη τῷ βάλλοντι.
- Testarum iaculatio: testam marinam quandam in aquae superficiem mittunt, eiusdem ante submersionem subsultus in incursu super aquam facto numerantes: ex multitudine enim saltuum victoria iacienti (datur).
Minucius Felix[3] eundem ludum his verbis describit:
- Pueros videmus certatim gestientes testarum in mare iaculationibus ludere. Is lusus est testam teretem iactatione fluctuum levigatam legere de litore, eam testam plano situ digitis comprehensam inclinem ipsum atque humilem quantum potest super undas inrotare, ut illud iaculum vel dorsum maris raderet enataret, dum leni impetu labitur, vel summis fluctibus tonsis emicaret emergeret, dum adsiduo saltu sublevatur. Is se in pueris victorem ferebat, cuius testa et procurreret longius et frequentius exsiliret.
Quo modo eveniant subsultus prosperi
recensereConstat res subsilientes saepe eam habere virtutem, ut tensionibus amotis eam in qua essent formam recuperent. Sed lapilli elastici non sunt, nec aquae superficies, quippe quae undis turbetur, formam in qua erat recuperat. Sunt qui sibi proposuerint inquirere, quibus condicionibus iaculator testae maximam subsultuum multitudinem consequi possit. Hoc quidem demonstratum esse videtur: angulus, in quo testa vel lapillus summae aquae incidat, circter 20° sit necesse esse.[4] Margo enim anticus lapidis, si ad libram iaciatur, margine postico 20° altior sit necesse est. Quo incidendi angulo quam plurimi testarum subsultus efficiuntur, cum superficies aquae et lapis ita quam minimum inter se contactum habeant. Quo enim brevior contactus, eo minor energiae usus. Sed lapis, ut plures subsultus facere possit, circum axem perpendicularem vertiginet necesse est, nam sine vi gyroscopica rotatione effecta ilico submergetur. Si velocitas librata sustentata erit, subsultus ad infinitum continuabuntur.[5]
Quamquam veram lapidum in aqua subsilientium naturam nondum cognovimus, hoc dicere possumus: corpusculum, si alio quodam corpusculo vi aliqua affectum erit, simul sua aeque magna sed contraria vi hoc corpusculum afficiet. Cum igitur lapis aquam vi deorsum prementi afficit, aqua vi aeque magna sed contraria lapidem afficit. Vis lapidem tollens non solum in densitate aquae sed etiam in area superficiei aquosae nec non in quadrato velocitatis progredientis nititur. Praeterea forma et magnitudo lapidis, tranquillitas summae aquae nec non quam maxima proficiscendi velocitas lapidis magni momenti sunt. At tensio superficialis, propter quam insecta, sicut gerridae, in summa aqua ambulare possunt, nequaquam lapidum subsultibus prodest.
Culmen mundanum
recensereCulmen mundanum iaculandi iam aliquotiens mutatum est:
Notae
recensere- ↑ Barberii Hermes romanus; ou, Mercure latin par Joseph Nicolas Barbier-Vémars, tomus VI, p. 1628. Lutetiae: Hermès, 1819.
- ↑ Onom. 9.119; Latine reddidit Neander.
- ↑ Oct. 3
- ↑ Clanet, Hersen & Bouquet 2004
- ↑ Hewitt, Balmforth & McElwaine 2011
- ↑ Testimonium visificum
- ↑ Pittsburgh Post-Gazette, Sept. 30,2007
- ↑ Guinness World Records
Bibliographia
recensere- Clanet, Christophe & Fabien Hersen & Lydéric Bocquet (2004) Secrets of successful stone-skipping. Nature 427: 29.
- Hewitt, Ian J., Neil J. Balmforth & Jim N. McElwaine (2011) Continual Skipping on Water. Journal of Fluid Mechanics 669: 328–353.
- Mau, August (1907) Ἐποστρακισμός. RE VI:1, 251.