Imperium Incarum
Imperium Incarum
Locus: 13°31′0″S 71°58′0″W
Caput: Cuscum
Gestio
Princeps: Atahualpa, Pachacútec, Túpac Inca Yupanqui, Huayna Capac, Huascar
Populus
Tabula aut despectus
Imperium Incarum in America Australi rexit, antequam conquisitatores Hispani id ceperunt ubi maximum imperium in America Praecolumbiana fuit. Caput imperii fuit Cuscum. Imperium linguá Quechua Tawantinsuyu nominabatur. Linguá Quechua tawa est quattuor; -ntin, colligatus,a,um; suyu, regio; Tawantinsuyu igitur "quattuor regiones colligatas" significat. Tavantinsuius territoria fuerunt Peruvia, Aequatoria, Columbia, Chilia, Argentina et Bolivia, et pars Amazonium Nemoris, ubi quoque Indi Americani alii vivebant. Tavantinsuiu in "dominia" (Hispanice señoríos) dividebatur, societate etiam in classes divisa. Imperator Sapae Incae titulum habebat.
Vocabulum inca 'deum in terra' significat. Cuscum caput fuit, ubi Sacsaiuaman, sedes imperii, patebat. Tavantinsuiu in suiua quattuor: Chinchasuiu, Antisuiu, Contisuiu et Collasuiu (linguá Quechua Chinchay Suyu, Antisuyu, Kuntisuyu et Qulla Suyu, proprie) dividebatur. Quechua lingua Incarum erat.
OrigoRecensere
Duae fabulae asseverant Mancum Capacum et Mamam Ocllonem primos Incas fuisse.
Prima fabulaRecensere
Secundum primam fabula, Mancus Capac et Mama Ocllo exiverunt e Lacu Titicaca, Solis iussu, ut quaererent bonum locum ad colendum imperium et caput, Cuscum.
Secunda fabulaRecensere
Altera fabula dicit fratrem Ayares Imperium Incarum condidisse.
Ordinatio imperiiRecensere
Ordinatio PoliticaRecensere
Maxima auctoritas Sapa Inca fuit. Suiu regebatur a suiuiuquo (gubernator delegatus).
| Verba quae insequuntur vicificanda sunt ut rationibus qualitatis et Latinitatis propositis obtemperent. Quaesumus emenda. |
|---|
ImperatorRecensere
Sapa Inca maximus imperatoris Incarum titulus erat.
- Imperium Fabularum
- Parvum Cuscum (linguá Quechua Rurin Qusqu):
- ~1200 - ~1230: Mancus Capac
- ~1230 - ~1260: Sinchius Roca
- ~1260 - ~1290: Lloceus Iupancius
- ~1290 - ~1320: Maita Capacus
- ~1320 - ~1350: Capacus Iupancius
- Altum Cuscum (linguá Quechua Hanan Qusqu):
- ~1350 - ~1380: Inca Roca
- ~1380 - ~1400: Iavar Vacacus
- ~1400 - 1438: Viracocha Inca
- Parvum Cuscum (linguá Quechua Rurin Qusqu):
- Imperium Historicum
- Altum Cuscum (linguá Quechua Hanan Qusqu):
- 1438 - 1471: Pachacutecus
- 1471 - 1493: Tupacus Yupanquius
- 1493 - 1525: Huayna Capacus
- 1525 - 1532: Atabalipa [es]
- Altum Cuscum (linguá Quechua Hanan Qusqu):
Consilium ImperantiumRecensere
Consilium Imperantium constitutum erat ex his:
- Suius praefectus (Suiuiuquus)
- Princeps Incarum (Aucius)
- Summus Sacerdos (Vilca Umus)
- Magister Imperii (Amauta)
- Militaris praefectus (Apuscipaius)
Ordo TerritoriiRecensere
Quattuor suiuaRecensere
Suyu (Latine fere suiua) est verbum Quechua quod significat 'regionem' vel 'quadrans'.
Quattor suiua Tahuansuiu constituebant:
- Superiora suiua (linguá Quechua Hanan suyukuna) erant:
- Chinchasuiu (Chinchay Suyu)
- Collasuiu (Qulla Suyu)
Suiua dividebantur in provincias (regio 10000 incolarum), quae dividebantur in saiacuna, quae dividebantur in aellucuna (familiae).
Ordo societatisRecensere
Classes societatisRecensere
In consociationes Incae dividebantur. Erant magnae differentiae in consociatonibus. Inca potestatem habebat. Plebs basis societatis erat.
| Classis societatis | Vicarius |
|---|---|
| Inca |
|
| Regalis dignitas |
|
| Nobilitas |
|
| Plebs |
|
Ratio controli? plebisRecensere
| Praeceptor | Copia familiae |
|---|---|
| Purec | 1 familia |
| Pisca camaioc | 5 familiae |
| Chunca camaioc | 10 familiae |
| Pisca chunca camaioc | 50 familiae |
| Pachaca camaioc | 100 familiae |
| Pisca pachaca camaioc | 500 familiae |
| Huaranca camayoc | 1000 familiae |
| Pisca uaranca camaioc | 5000 familiae |
| Hunu camaioc | 10000 familiae |
Ars IncarumRecensere
Ars et Architectura Incarum progressae erant. Architecturae Incarum aedificia sunt:
BibliographiaRecensere
- Fontes antiquiores
- 1609-1617 : Garcias Lasus Inca, Comentarios Reales de los Incas pars 1; pars 2; recensio interretialis
- Eruditio recentior
- Куприенко, Сергей (2013). Источники XVI-XVII веков по истории инков: хроники, документы, письма. Kyiv: Видавець Купрієнко С.А.. ISBN 978-617-7085-03-3.
- Bengoa, José (2003). Historia de los antiguos mapuches del sur. Santiago: Catalonia. ISBN 956-8303-02-2.
- Hemming, John (2003). The Conquest of the Incas. Harvest Press. ISBN 0-15-602826-3.
- MacQuarrie, Kim (2007). The Last Days of the Incas. Simon & Schuster. ISBN 978-0-7432-6049-7.
- Mann, Charles C. (2005). 1491: New Revelations of the Americas Before Columbus. Alfred A. Knopf. pp. 64–105. ISBN 978-0-307-27818-0.
- McEwan, Gordon Francis. 2008. The Incas: New Perspectives. Novi Eboraci: W. W. Norton & Co. ISBN 978-0-393-33301-5.
- Morales, Edmundo (1995). The Guinea Pig: Healing, Food, and Ritual in the Andes. University of Arizona Press. ISBN 0-8165-1558-1.
- Popenoe, Hugh; Steven R. King; Jorge Leon; Luis Sumar Kalinowski; Noel D. Vietmeyer (1989). Lost Crops of the Incas: Little-Known Plants of the Andes with Promise for Worldwide Cultivation. Vasingtoniae: National Academy Press. ISBN 0-309-04264-X.
- Sanderson, Steven E. 1992. The politics of trade in Latin American development. Stanfordiae: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-2021-2.
- Sandoval, José R. et al. 2018. "Genetic ancestry of families of putative Inka descent". Molecular Genetics and Genomics, 3 Martii 2018.
- Steward, Julian H., ed. 1946. The Handbook of South American Indians, 143, vol. 2: The Andean Civilizations. Vasingtoniae: Smithsonian Institution.
Nexus externiRecensere
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Imperium Incarum spectant. |
In America Septentrionali: Tumulorum aedificatores (Adena – Hopewell – Mississippiensis) – Anasazi – Coles Creek – Castrum Antiquum – Fremont – Hohokam – Mogollon – Patayan – Cultus Plano – Plaquemine – Locus archaeologicus: Paupertatis Punctum
Chronologia cultuum praecolombianorum in America Septentrionali
In Mesoamerica: Capacha – Chichimeca – Postolmecus – Huaxtecus – Mixtecus – Olmecus – Pipil – Cultus Sepulcrorum Faucis & Teuchitlan – Tarascana – Tlatilco – Toltecus – Totonac – Veracrux – Zapotecus — Loci archaeologici: Cholula – Izapa – Teotihuacán – Xochipala
Chronologia cultuum praecolombianorum Mesoamericanorum
In America Meridionali: Cañaris – Chachapoias – Chancay – Chavín – Chimú – Cultus Hydraulicus Tumulorum – Las Vegas – Lima – Mapuche – Moche – Mollo – Chibcha (Muisca) – Nariño – Nazca – Caral – Quimbaya – Shuar – Sican – Taíno – Tairona – Tiahuanacu – Valdivia – Wari — Loci archaeologici: El Abra – Sanctus Agustinus – Tierradentro – Caral — Chavín de Huántar
Chronologia cultuum praecolombianorum in America Meridionali
Imperium Aztecorum: Lingua Navatlaca — Scriptura Azteca — Religio Azteca — Mythologia Azteca — Calendarium Aztecum — Societas Azteca — Chinampae — Occupatio Hispana in Imperium Aztecorum (Ferdinandus Cortesius)
Humanus cultus Maiensis: Linguae Maiae — Scriptura Maiensis — Religio Maiensis — Mythologia Maiensis — Calendarium Maiensis — Societas Maiensis — Architectura Maiensis — Occupatio Hispana in Iucataniam (Franciscus de Montejo) — Occupatio Hispana in Guatimaliam (Petrus de Alvarado)
Imperium Incarum: Linguae Quechuae — Quipu — Religio Inca — Mythologia Inca — Calendarium Inca — Societas Inca — Architectura Inca (Systema viarum — Agricultura Inca) — Occupatio Hispana in Imperium Incarum (Franciscus Pizarro)