Hypsipyle (mythologia)

Hypsipyle (Graece Ὑψιπύλη) in mythologia Graeca est filia Thoantis, regis Lemniorum, et Myrinae. Ipsa regina Lemniadum per aliquod tempus est, post fugam patris.

Hypsipyle in libro manuscripto quinti decimi saeculi picta, ad Heroides Ovidianas in linguam Francogallicam versas pingendas.

Fabula

Aphrodite, ob neglectas aras suas Lemniadibus irata, cum taetro odore omnes mulieres illius insulae adfecisset, viri ab uxorum concubitu abhorruerunt ac sibi aliunde raptas concubinas assumpserunt. Tum, dolore contumeliae inritatae ac nefasto furore impulsae, Lemniades omne genus virorum in insula per noctem necaverunt. Una Hypsipyle idem facere atque ceterae non potuit, sed patrem Thoantem servavit et in silvis occultavit. Mox eum mari tradidit in parva rate. Tum mulieres, nullo mare relicto, Lemnum insulam solae incoluerunt ac Hypsipylen reginam sibi elegerunt. Paulo post Iason cum Argonautis ad hoc litus appulit, dum ad Colchos iter facit. Tum Lemniades, ut quae per longum tempus sine viris remanserant atque liberos cupiebant, advenas benigne accepere atque cum illis concubuere. Hypsipyle et ipsa, amore ductoris Iasonis capta, gemellos, iam profecto heroe, peperit, Euneum et Deipylum. Nam Iason proficiscens ad vellus aureum quaerendum Hypsipyli fidem ac reditum promiserat. Sed, postqquam vellere potitus est, in patriam cum Medea immemor prioris amoris rediit. Unde poeta Ovidius excogitavit epistulam ab Hypsipyle relicta ad Iasonem missam. Cum vero Lemniades rescierunt Hypsipylen patrem servasse nec eodem scelere atque ipsas imbutam esse, fugere cum liberis coacta, a piratis capta est qui eam Lycurgo, Nemeaeorum regi, vendiderunt.

Serva Nemeae fuit, ubi filius regis adhuc infans custodiendus ei traditus est. Cum autem a septem ducibus, exercitum adversus Thebanos ducentibus, iter ad fontem quendam rogata esset, infantem in apio posuit dum advenas certiores facit. At cum rediit draco eum comederat. Tum rex Lycurgus dolore commotus de Hypsipyle supplicium sumere ob infelicem neglegentiam voluit, sed duces mortem puellae deprecati sunt et ludos Nemeaeos instituerunt in honorem regis filii mortui. E qua fabula Aeschylus et Euripides poetae argumentum tragoediarum hodie ex magna parte deperditarum duxerunt. Tandem post tantos casus Hypsipyle in patriam Lemnum cum filiis rediit.

Fontes

• Apollodorus, Bibliotheca I, ix, 17; III, vi, 4
• Apollonius Rhodius, libro primo Argonauticon 609-909
• Euripides, Hypsipyle (fragmenta).
• Hyginus, Fabulae 15,74 et 273(6).
• Ilias VII.467-469
• Nicolaus Damascenus, Historiarum fragmentum 11
• Ovidius, Heroides 6 (epistola Hypsipyles ad Iasonem).
• Statius, libro quinto Thebaidis 28-721.
• Valerius Flaccus, libro secundo Argonauticon 82-427.

Plura legere si cupis

• Walterus Burkert, 'Jason, Hypsipyle, and New Fire at Lemnos a Study in Myth and Ritual', The Classical Quarterly 1970(20) : 1-16.
• Georgius Dumézil, Le crime des Lemniennes : rites et légendes du monde égéen, Geuthner, 1924 (reed. 1998).
• Simone Finkmann, "Polyxo and the Lemnian Episode – An Inter- and Intratextual Study of Apollonius Rhodius, Valerius Flaccus, and Statius", Dictynna, 2015
• Edward V. George, "Poet and Characters in Apollonius Rhodius' Lemnian Episode", Hermes, 1972: 47-63
• Virgilio Masciadri, "Hypsipyle et ses soeurs. Notes d'analyse structurale et historique", in des Bouvrie, S. (ed.), Myth and Symbol II: Symbolic phenomena in ancient Greek culture, 2004: 221-241
• Carole Newlands, "Impersonating Hypsipyle: Statius’ Thebaid and Medieval Lament", Dictynna, 2013
• Vollmer, Wilhelm: "Hypsipyle" - apud: Wörterbuch der Mythologie, Stutgardiae 1874, p. 263

Nexus externi

• Vicimedia communia plura habent quae ad Hypsipylen spectant