Bertoldus Pürstinger

Bertoldus Pürstinger (etiam Bertholdus Chiemensis^[1]; natus Iuvavi anno 1465; mortuus Salafeldae die 19 Iulii 1543) fuit theologus et scriptor Germanicus, annis autem inter 1508 et 1526 episcopus Chiemensis.

Vita

Gulielmus pater fuit secretarius aulicus Principatus et Archiepiscopatus Salisburgensis, qui anno 1472 civitate Iuvavensi donatus est. Bertoldus verisimiliter scholam cathedralem Iuvavensem frequentavit antequam anno 1481, ubi studiosus diligens in Universitate Viennensi fieret. Anno 1498, Perusiae iuri canonico studuit. Studiis peractis, magister factus est, veniam docendi in utroque iure nactus. Ordinatio sacerdotalis anno 1491 fuit, et breviter procuratoris generalis consistorii Salisburgensis munere functus est.

Anno 1495, in electione Leonardi de Keutschach principis et archiepiscopi inter quattuor candidatos compromissorios numerabatur. Circa annum 1500, Pürstinger parochias Schnaitsee et Haellini possidebat; animarum autem cura commissa erat in vicarios.

Cursus honorum episcoporum et abdicatio

Opus praetitulatum Onus ecclesiae anonymo auctore, Landishutae 1524, cum xylographia Georgii Breu.

Cum episcopus Christophorus Mendel de Steinfels anno 1508 naturae concessisset, Keutschach iussit Bertoldum successurum esse. Consecratio episcopalis die 8 (aut 9) Iulii fuit. Ita ut antecessores omnes, Bertoldus episcopus auxiliaris Salisburgensis quoque factus est.

Non ante annum 1510, iudicium dictum est in rixa quadam quae initium suum iam ante investitionem Bertoldi habuerat. Mulcta in favorem archidiaconi Herrenchiemsee soluta, querelae cum heredibus domini Mendel de Steinfels porro usque annum 1519 durabant.

Bertoldo regente breviarium proprium pro dioecesi Chiemensi postulatum est, quod Venetiis anno 1515 prelo mandari potuit. Annis 1511 et 1512, conciliis regionalibus adfuit, quorum erat praeparatio Concilii Lateranensis Quinti accurata. Anno 1512, ecclesiam cathedralem Herrenchiemsee consecravit, annoque 1522 conventibus reformatoriis Muhldorpii celebratis particeps fuit.

Hospitium Salafeldae a Pürstinger institutum.

Ob statum Ecclesiae deplorabilem, Bertoldus iam anno 1516 abdicationem reputavisse dicitur. Septem annis post ob homeliam Protestanticam quandam Kitzbühel habitam minas pertulit, quam non pauci incolae benevole auscultaverant. Insuper ubique in provincia bellum rusticum saeviebat: Bertoldus ergo die 6 Maii 1526 episcopatum reliquit (ei successit Aegidius Rehm) et in monasterium Cisterciense Raitenhaslach apud Burghausen se contulit. Qua in solitudine vacabat finiendo operi theologico Tewtsche Theologey (1527) cum explicatione dogmatum Catholicorum valde bona. Anno 1528, Salafeldam venit,^[2] ubi ipse citatum opus theologicum Theodisce exaratum in sermonem Romanorum convertit. Quod vere ex anno 1531 venale prostabat sub titulo Theologia germanica (typographis Augustanis).^[3] Onus ecclesiae, libellus quidam anonymus iam anno 1524 scriptum, qui multis editionibus gavisum est, fortasse etiam noster Bertoldus olim pepigerat.

Caritas

Index areae lusoriae in via Pürstinger, Salafeldae.

Anno 1532, Salafeldae condita est Fraternitas Sacerdotalis Sancti Ioannis, cui etiam laici adhaerere potuerunt. Post decennium, Bertoldus in situ hospitium patefecit pauperibus, iuvenibus, et presbyteris debilibus. Rogationem archiepiscopi Matthaei Lang de Wellenburg, qui consilia eius petebat atque diligebat, ut episcopatum resumeret, repudiavit. Testamentum conscripsit, ut fortunae operi fundato sacerdotali darentur. Sepultus est in oratorio Sanctae Crucis valetudinario adiacenti, quod anno 1811 flammis consumptum est. Hospitium autem iam anno 1655 clausum erat, cuius opibus muneratum atque redonatum est seminarium sacerdotale Iuvavense.

Opera

Breviarium Chiemense. Venetiis (1515/16)
Keligpuchel - defenditur doctrina catholica de communione non sub utraque specie
Onus ecclesiae. Landishutae (1524); Augustae Vindelicum (1531); Coloniae Agrippinae (1620)
Tewtsche Theologey. (1528); Monaci (1531); Monaci (1852)
Theologia germanica. Augustae Vindelicum (1531)
Tewtsch Rational, über das Ambt heiliger meß - retractatio de missa sancta. Augustae Vindelicum (1535)

Bibliographia

Ernst Walter Zeeden: Berthold von Chiemsee (1465-1543). Apud: Erwin Iserloh (Hrsg.): Katholische Theologen der Reformationszeit. (KLK : Vereinsschriften der Gesellschaft zur Herausgabe des Corpus Catholicorum, 3) Monasterii 1987, S. 65–75.
Erwin Naimer: Pürstinger, Berthold (um 1465–1543). Apud: Erwin Gatz: Die Bischöfe des Heiligen Römischen Reiches 1448–1648. Berolini 1996. ISBN 3-428-08422-5, p. 557–558
Eder, Karl, "Berthold" apud: Neue Deutsche Biographie 2 (1955), p. 162 (hic in interreti)

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Bertholdum episcopum spectant.

Pürstinger in Hierarchia Catholica.
Opera ab hoc homine vel de eo scripta apud Bibliothecam Nationalem Germanicam (Theodisce).
de Pürstinger in Encyclopaedia Catholica Americana.

Notae

↑ scribens Theologiam Germanicam
↑ De eius mora Salafeldensi multum indagavit Arthurus Schwaiger historicus.
↑ Reeditio utriusque editionis non ante annum 1852 contigit. Agitur de testimonio pretioso quo monstretur usus sat frequens linguae vernicularis in theologis Catholicis ad criticandam Ecclesiam pronis.

[1] scribens Theologiam Germanicam

[2] De eius mora Salafeldensi multum indagavit Arthurus Schwaiger historicus.

[3] Reeditio utriusque editionis non ante annum 1852 contigit. Agitur de testimonio pretioso quo monstretur usus sat frequens linguae vernicularis in theologis Catholicis ad criticandam Ecclesiam pronis.

[1]

[2]

[3]