Obeliscus Constantii

Obeliscus Constantii, saepe "Lateranensis" dictus, est monumentum Aegyptium e granito tempore regis Thutmosis III saeculo XV medio sculptum. Obeliscus per millennia fere duo ad Karnak stetit, unde Constantinus I princeps anno 337 eum ad novam urbem Constantinopolim destinatum removere statuit; Romam autem multo postea Constantino iam mortuo advectus est et anno 357 iussu imperatoris Constantii II in Circo Maximo erectus tempore quo Augustus velut triumphum quendam celebravit.

Obeliscus Constantii

De inscriptione dedicatoria

In quattuor lateribus basis hos versus incidi fecit Constantius qui transvectionem obelisci narrantː

Patris opus munusqu[e suum] tibi, Roma, dicavit

Augustus [toto Constan]tius orbe recepto,

et quod nulla tulit tellus nec viderat aetas

condidit, ut claris exaequet dona triumfis.

Hoc decus ornatum genitor cognominis urbis

esse volens, caesa Thebis de rupe revellit.

Sed gravior divum tangebat cura vehendi,

quod nullo ingenio nisuque manuque moveri

Caucaseam molem discurrens fama monebat.

At dominus mundi Constantius, omnia fretus

cedere virtuti, terris incedere ːiussit :

haut partem exiguam montis pontoque tumenti

credidit, et placido [vexerunt aequora flu]ctu

litus ad Hesperium, [Tiberi] mirante, carinam.

Interea, Romam ta[etr]o vastante tyranno,

Augusti iacuit donum, studiumque locandi

non fastu spreti, sed quod non crederet ullus,

tantae molis opus superas consurgere in auras.

Nunc veluti rursus ruf[is] avulsa metallis

emicuit pulsatque polos. haec gloria dudum

auctori servata suo cu[m] caede tyranni

redditur, atque aditu Ro[mae vi]rtute reperto

victor ovans urbiq[ue locat sublim]e tropaeum,

principis et munus cond[ignis us]que triumfis.

Plura legere si cupis

• Cesare D'Onofrio, Gli obelischi di Roma. Romae: Bulzoni, 1967.
• Orazio Marucchi, Gli obelischi egiziani di Roma, Ermanno Loescher, 1898
• "Obeliscus Constantii" in Samuel Ball Platner, A Topographical Dictionary of Ancient Rome (Londinii: Oxford University Press, 1929 ~ ~).
• Armin Wirsching, Obelisken transportieren und aufrichten in Aegypten und in Rom. Norderstedt, 2007; 2a ed. 2010. ISBN 978-3-8334-8513-8. Nonnullae paginae apud Guglum librorum

Romae

Haec stipula ad Romam spectat. Amplifica, si potes!