Lausanna

Lausanna,^[1] rarius Lausonium (Francogallice: Lausanne), est urbs Helvetica 122 284 (anno 2008) incolarum, caput Reipublicae et Pagi Valdensis, et statio in via Francigena, quae peregrinos Romam ducit.

Geographia

Urbs ad septentrionem Lacus Lemani sita est.

Historia

Aevum antiquum

Romani antiqui ad litus Lacus Lemani vicum Lousonnam^? condiderunt. Vide: Museum Romanum Lousonna-Vidy.^?

Fons

Hofmanni verba in Lexicon Universale:

LAUSANNA, al. LAUSONA, et LAUSONIUM, Gall. LAUSANNE urbs est insignis Helvetiae, regionis Vaudi caput, ad lacus lacum Lemannum, qui Lausannensis hinc quoque dicitur, semihora inde distans. Nomen habe, Stumpfio teste, a duobus rivulis Losa et Anna. illam perluentibus. Sed hanc originem ineptam esse docet Ioh. Bapt. Plantin. Helvet. Antiq. et Nov. olimque lacui propior fuisse videtur, ex multis murorum ruderibus, lapidibus sepulchralibus, et urnis in agro Vidiano repertis, nec non variis vett. Impp. numismatibus, aliisque monumentis, inter quae memoratu dignissima est parva bovis cum Sacerdore effigies, haud pridem ibi reperta, quam insigni commentario illustravit Depetra Pastor Lausannensis, apud modo dictum Plantin. Fundatam illam ab Arpentino, Herculis centurione, sub Arpentinae nomine, A. M. 2790. quod immuratum dein, urbe super montem translatâ, citca A. C. 593. ex vett. Chronicis refert Merc. Ex Arpentinae ruina Lausannam aedisicâsse Valer. Aurelian. habent Vaudi Chronica, de quo vide auctorem retro laudatum. Guillimannus ex 12. oppidis Caesaris tempore incensis fuisse, idemque esse, quod apud Ptol. Diasanium pro Lausanium corrupte legitur, censet. Ponitur in Aethici Itin, inter Coloniam Equestrem et urbem, quo tempore vicus forre aut arx celebris fuit ipsaque plateam s. vicum Equestrem habet, privilegiis ornatum, in quo Romanorum Reges certis cerimoniis excipere, priscus mos fuit. Sedes urbs olim Episcopatus, ei forte incrementa debuit. Primus Lausannae Ep. Marius fuisse legitur, quem regnante apud Austrasios Childeberto, Aventico huc transtulisse sedem, refert Hadr. Valse. quam bene, vide Stumpf. l. 8. c. 23. de regione Vaudi. Ex eius successoribus Arricus interfuit. Conc. Cabillonensi iussu Chlodovei iun. habito, A. C. 650. Burchardus, novum opp. Aventicum, condidit, A. C. 1076. Amedeus urbem ab Amedeo Com. Genevensi obsellam, fortiter defendit, circa A. C. 1141. etc. Primas tenuit, post Metropolim Vesontionem primo, mox Basilea Lausannae praelata est, Belica tertia remanente. Advocatos ab Imp. Episcopatus Zeringios Duces, Kyburgios com. et Sabaudos Principes, diversis temporibus accepit, congressu Greg. X. et Rudolphi I. Imp. A. C. 1273. clara. Bellum Bello Burgundico, cum Sabaudiae Princeps Car. Duci adhaereret, Helvetii irruptione in reg. Vaudi s. Valdensem, facta, Lausannam occuparunt, mox tamen ab hostibus receptam. Iterum A. C. 1476. post proelium Moratense ab Helvetiis capta et direpta est: a quo tempore licet cum tota regione pace inita reddita esset A. C. 1477. Domino priori, nihilominus cives amicitiam cum Bernatibus imprimis coluere: donec A. C. 1536. in illorum potestatem, cum tota ditione urbs pervenit. Mittunt hi eo Praefectum, qui eadem iura, quae Ep. olim, exercet, salvis urbi privilegiis suis et immunitatibus; Iidem insignem hic Academiam instituerunt, doctissimorum Virorum genitricem: Episcopali sede, postquam et huic urbi Euangelium affulsit, Friburgum a Latinis translata. Insignia hîc templa, Cathedrale inprimis, etc. Vide Auctores retro memoratos, et infra in voce Lausonium.

Instituta

Universitates

Instituta internationalia

Regiones urbanae

Tabula regionum urbanarum

Numerus incolarum (anno 2008 recensus) adiungitur:

Beaulieu/Grey/Boisy: 5841
Borde/Bellevaux: 9539
Bossons/Blécherette: 6516
Chailly/Rovéréaz: 8882
Florimont/Chissiez: 5210
Maupas/Valency: 12662
Media Urbs: 11763
Montchoisi: 3431
Montoie/Bourdonnette: 7313
Montriond/Cour: 7840
Mousquines/Bellevue: 2240
Sallaz/Vennes/Séchaud: 12393
Sauvabelin: 735
Sébeillon/Malley: 9406
Sous-Gare/Ouchy: 10523
Vallon/Béthusy: 6154
Vinet/Pontaise: 6903
Zones foraines: 3152

Incolae

Georgius Andreas Chevallaz, praefectus urbis (1957–1973) ac consiliarius foederalis;
Ioannes Paschalis Delamuraz, praefectus urbis (1974–1981) ac consiliarius foederalis
Mauritius Béjart, illustris saltator quae Lausonii claram saltationis scholam condidit

Nexus interni

Pactum Lausannense

Pinacotheca

Ecclesia cathedralis Lausannensis.
Despectus in ecclesiam cathedralem Lausannensis.
Interna ecclesiae cathedralis Lausannensis pars novum organum Americanum monstrat.
Flon.^?