Lingua Extremadurensis

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Lingua Extremadurensis (ipso sermone: estremeñu aut ehtremeñu) est vel lingua romanica vel dialectus linguae Legionicae, quam loquuntur per Extremaduram atque partem Salmanticae provinciae. Huic linguae a familia Legionica provenienti propinquitas ad linguam Cantabram Asturicamque Mirandicamque est.

Lingua Extremadurensis estremeñu
IPA	[ ɛ^ht^hɾeˈmẽɲu ]
Taxinomia	Linguae Indoeuropaeae Linguae Romanicae Linguae Romanicae occidentales Linguae Ibero Romanicae Linguae Romanicae occidentales Complexus Asturo-Legionicus Lingua Extremadurensis
Locutores	circa 200 000
Sigla	1 ext, 2 roa, 3
Status publicus
Officialis
Privata	Hispania (Extremadura et Salmantica)
Litterae	—
Scriptura	Abecedarium Latinum
Procuratio
Familiae linguisticae coloribus Vicipaediae pictae Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae

Wikipedia

Vicipaedia in Lingua Extremadurensis

Hoc tempore, linguam paene exstinctam seniores tantum in Norba Caesarina Salmanticaque loquntur. Iuniores dialecto Hispanico vel castuto vel Hispanice loqui praeferunt.

Abecedarium

Extrematurense abecedario latino utitur. Litterae sunt: a, b, c, ch, d, e, f, g, h, i, j, l, ll, m, n, ñ, o, p, qu, r, s, t, u, v, y, z

Duplices litterae adsunt: ch et ll et qu.

Quaeque littera unum phonema significat, praeter c, g, r, s. Aliquibus locis v /v/ et non /b/, z /θ/ aut /d/ et non /ð/ atque s unum sonitum habet /s/, sine /z/. a = /a/, b = /b/, c = /k/ et /θ/, ch = /ʧ/, d = /d/, e = /e/, f = /f/, g = /g/ et /h/, h = /h/, i = /i/, j = /h/, l = /l/, m = /m/, n = /n/, ñ = /ɲ/, o = /o/, p = /p/, qu = /k/, r = /ɾ/ et /r/, s = /s/ et /z/, t = /t/, u = /u/, v = /b/, y = /ʑ/, z = /ð/.

Nota bene:

Littera B: cum “p” inter vocales provenit, [b] sonat, v. gr.: cabra “capra”, sobral “superare”, sabel “sapere”. Cum autem “b” proveniret, [β] sonat, v. gr.: hablal “fabulare”, abital “habitare”.
Littera C: cum liquida vocalisque a o u [k] sonat, sicut latine v. gr.: craval “figere”, clissi “defectus”, casa “domus”, contal “numerare”, escuela “schola”. Contra cum e i [θ] semper sonat: cena “cena”, cien “centum”. Si cum r a o u [θ] sonat, scribenda ç: caçal “venari”, moçu “adollescens”, Caçris “Norba Caesarina”.
Littera G: cum liquida vocalisque a o u [g] sonat, ut latine v. gr.: grória “gloria”, aglutinal (cultum verbum) “agglutinare”, gatu “cattus”, gordu “obesus”, gustu “gustus”. Cum autem ad e i adest, [h] sonat: giernu “gener”, gelau “gelatus”, engiva “gingiva”.
Littera S: [s] sonat in verbi initio et intra cum duplice s, v. gr.: santu “pius”, assentil “adsentire”, massa “masa”, assau “assus”. [z] sonat inter vocales, scripta simplice “s”: casa “domus”, mesa “mensa”, quesu “caseus”. Syllabam claudens adspirata est, imbecilla ergo h sonat: mestura “mixtus”, custión “quaestio”.
Littera R: [r] sonat in verbi initio et intra cum duplice r et post l, v. gr.: rabu “cauda”, correr “currere”, palral “loqui”. Imbecilla [ɾ] sonat inter vocales: cara “vultum”.
Littera Z: Extramaturense [ð] sonat, ut anglice this vel neo graeco δ, v. gr.: zorru “vulpes mas”, zagalinu “infans”.

Alia abecedaria

Extrematurensis alia abecedaria habet, quia lingua instituta non est. In usu sunt duae orthographiae:

Orthographia phonetica: proposita a Pablo Gonzálvez González^[1] est. Is enim v g j x sumit, b pro b v et h pro g j h s utendo. Quamobrem Ehtremaúra por Estremaura “Extrematura”, ohuh pro ojus "oculi", bibil pro vivil “vivere”, dihtaura pro ditaura “dictatura”, ehcena pro escena “scaena”. Pablo scribit semper “d” pro “z” et “d”: dagal pro zagal “puer”, dorru pro zorru “vulpes mas”, durdu pro zurdu “scaevus”. Accentuatio aedem ut Hispanica.
Orthographia Hispanica a multis scriptoribus adhibetur. A Vincentio Barrantes Moreno^[2] et Gabriel y Galán^[3] orta est. Ii scriptores qui quo modo lingua Extrematurensi scribenda sit nesciunt, Hispanica orthographia utuntur. Ii ergo scribunt: jacel pro hazel “facere”, jugticia pro justícia “iustitia”, desarrebujal pro desarrevrujal “extendere”, gedel pro heel “foetere”. Variantes huius orthographiae in Rafael García-Plata de Osma^[4], Luis Chamizo^[5], José María Vecino Martín^[6], Juan José Camisón^[7], Antonio Garrido Correas^[8] adsunt.

Grammatica

Phonologia

Vocales

Vocales longae aut breves extrematurense esse possunt.

Breves: /a/, /e/, /i/, /o/, /u/
Longae: /ɑː/, /ɛː/, /ɪː/, /ɔː/, /ʊː/

Longae accentum habere solent, quia provenientis a diphtonguis cum paribus vocalis contractrae sunt. v. gr.: barbú “cum multa barba”, tó “omnis”, lú “lutum”, amá “amata”, viví “vivite”, sé “sedes”.

Consonantes

Consonantes in lingua Extrematurense sunt:

Occlusivae: /b/, /p/, /d/, /t/, /g/, /k/, /ʧ/.
Fricativae: /f/, /θ/, /s/, /h/, /ð/, /z/.
Nasales: /m/, /n/, /ɲ/.
Laterales: /l/, /ʎ/.
Vibrantes: /ɾ/, /r/.

Phonetica

Sonitus vocalici

Vocales in Extrematurense ut positionem in verbo habeat, ita pronuntationem. Quaeque vocalis multos sonitus habere possent. Vocalis “o” clausa brevisque in loba “lupa” [ˈloba] aut aperta brevisque in mostu “mustum” [ˈmɔ^ht^hu] aut aperta longa in mó [ˈmɔː] “modus” aut apertior longa in mós “modi” [ˈmʌː^h] aut indefinita apertura, ut vocante verbo Frasco! “Francisce”, esse possunt.

Sonitus consonantici

Lingua Extrematurensis multos colores gluttalibus habet, cum /h/ atque /s/.

Phonema /h/ habent:

Verba cum f- initiale latina, sicut lingua Cantabra accedit (littera h), v. gr.: hierru < ferrum, haba < fabam, hunción < functionem, huenti < fontem.

Verba cum antiqua j Legionica [ʤ] proveniente ab i aut x aut cul aut li aut le aut g latinis (litterae j, g), v. gr.: julgal < iudicare, abejita < apicula, mujel < mulierem, giernu < genus, -eris.

Verba cum antique x legionica [ʃ] proveniente a x latina (littera j): dejal < laxare, enjambri < *examinem.

Verba cum s claudente syllabam ante consonantem adspirata est (littera s): estu “hoc” [ɛ^ht^hu], mas ligeru “ocius” [ˈmɑ^ɦ lɪˈɦɛɾu], ñascal “mandere” [ɲɑ^hˈk^hɑl].

Nexus interni

Vicipaedia Extrematurensis

Notae

↑ Gonzálvez González, P. et alii, Primera Gramática Ehtremeña, Calzadilla, 1995.
↑ In El serano de las comadres
↑ Gabriel y Galán, Obras completas, Badajoz, Universitas, 1996.
↑ García-Plata de Osma, R., Ruta de la Plata, Madrid, 1986.
↑ Chamizo, L., El miajón de los castúos, Madrid, Austral, 2007.
↑ Martínez Terrón, L., Primera Antología de Poesía Extremeña, Cáceres, 2005.
↑ Camisón, J. J, Marabajas, 2002; La mardición de Marián, 2003.
↑ de Saint Exupéry, A., El Prencipinu, trad. Antonio Garrido Correas, Badajoz, Carisma, 1999.

Linguae Romanicae

Anglo-Normannica · Auridunica · Aragonensis · Aromanica · Arpitanica · Asturiana · Burgundica · Caesariaca · Campanica · Catalana · Corsa (Gallurica, Sassarensis) · Cispadana · Dalmatica · Dacoromanica (Moldovica, Valachica) · Extremadurensis · Fala · Franco-Comitatina · Francogallica · Foroiuliensis · Gallaica · Gallonica · Guernesica · Lingua Haitiana · Hispanica (Castellana) · Insubrica · Istrica · Istro-Romanica · Italiana (Tusca litteraria) · Iudaeo-Francogallica · Iudaeo-Italiana · Latina Dolomitica · Iudaeo-Hispanica · Legionensis · Ligustica (Monoecensis) · Lotharingica · Lusitana · Megleno-Romanica · Mirandica · Moeso-Romanica · Mosarabica · Neapolitana (Aprutina, Bariana, Consentina, Daunia, Lucana, Molisina) · Normannica · Occitanica · Orobica · Pedemontica · Pictavo-Santonica · Picardica · Romancica · Romanensis · Sarda · Serquica · Shuadit · Sicula (Bruttia, Sallentina) · Tarentina · Venetica (Talica) · Vallonica

[1] Gonzálvez González, P. et alii, Primera Gramática Ehtremeña, Calzadilla, 1995.

[2] In El serano de las comadres

[3] Gabriel y Galán, Obras completas, Badajoz, Universitas, 1996.

[4] García-Plata de Osma, R., Ruta de la Plata, Madrid, 1986.

[5] Chamizo, L., El miajón de los castúos, Madrid, Austral, 2007.

[6] Martínez Terrón, L., Primera Antología de Poesía Extremeña, Cáceres, 2005.

[7] Camisón, J. J, Marabajas, 2002; La mardición de Marián, 2003.

[8] Saint Exupéry, A., El Prencipinu, trad. Antonio Garrido Correas, Badajoz, Carisma, 1999.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]