|
[[Fasciculus:Teubner Plutarch 1914.jpg|thumb|right|Editio [[Bibliotheca Teubneriana|Teubneriana]] ''Vitarum Parallelarum'' anno 1914 inceptacoepta.]]
'''Plutarchus''' [[Chaeronea|Chaeroneus]] ({{Graece|Πλούταρχος|}}; [[46]] p.C.n.–ca. [[122]]) fuit [[scriptor|auctor]] [[Graecia antiqua|Graecus]] sacerdosque[[sacerdos]]que [[Delphi]]cus. ScripsitConscripsit praeter complures alios libros ''[[Vitae Parallelae|Vitas Parallelas]]''.
== Vita et opera ==
Plutarchus [[nobilitas|nobili loco]] natus est [[Chaeronea]]e, in [[Boeotia]]e civitate, [[Chaeroneacivitas|civitate]]e, post annum quadragesimum quintum, cum cuncta iam [[Graecia]] pars erat [[imperium Romanum|imperii Romani]]. [[Athenae|Athenis]] [[prex|artem orandi]] discebat et [[philosophia]]m discebat. Praeter [[peregrinatio (religio)|peregrinationes]] perpaucas, cum [[Alexandria]]m et [[Asia Minor|Asiam Minorem]] visitaret, Romam[[Roma]]m etiam complures, totam vitam Chaeroniae egit, in latifundio, regebatque scholam[[schola]]m, cum [[familia]], et amicis et discipulis.
[[Scriptor]] honoratus multos viros illustresclaros in [[rectio|re publica administranda]] versatos poterat in numero amicorum ducere suorum, ut Senecionem et Fundanum, qui etiam civitate Romana eum donaverunt, sed in rebus publicis Romanis ipse versari numquam studebat, nam Graecum ante omnia esse se sentiebat, neque nomine suo Romano, Mestrio utebatur. Officiis quoque tantum Graecis fungebatur, [[Delphi|Delphis]] enim [[sacerdos|sacerdotium]] quoddam gerebat Apollinis.
Opera permulta scribebat, etsi dimidia pars eorum nobis superest. Quae collegit et curavit Maximus Planudes in saeculo tertio decimo, et in partes duas divisit. Pars prima operum Plutarchi titulum "[[Plutarchi Moralia|Moralia]]" habent, atque septuaginta et octo continent scripta, quorum aliquot sine dubio ab aliis scriptoribus exarata sunt. Pars altera est opus, quod inscribitur "[[Vitae parallelae]]", de cuius auctore nulla est dubitatio.
[[Fasciculus:Plutarchus - Moralia. De placitis philosophorum, 1531 - 3020537.tif |thumb|''Moralia'', 1531]]
Decipit nos titulus "Moralium" (seu "operum ethicorum"), in quibus quaestiones diversissimae tractantur. Satis erit exempli, si mentionem faciamus ''[[Coniugalia praecepta|Coniugalium praeceptorum]]'', quibus uxores honeste vivere hortantur, aut scriptorum philosophicorum, quibus Plutarchus opiniones suas addit ad disputationes variarum scholarum philosophorum. Plutarchus ipse [[Platonis|Platonis]] scholam sequebatur, quod ''[[Platonicae quaestiones]]'' demonstrant, atque libelli sui in [[Stoicismus|Stoicos]] et [[Epicurus|Epicureos]].
[[Curiositas|Curiositate]] sua naturalibus[[natura]]libus quoque historiis vehementer studebat, scripsitque ''[[Quaestiones naturales]]'' de rebus secretis naturae. Religionis historiam in opere, quod inscribitur ''[[De Iside et Osiride]]'', inquisivit, necnon de rebus publicis disserebat, atque in libro quodam suo Aristophanem et Menandrum comparavit.
Sunt etiam ''[[Regum et imperatorum apophthegmata]]'' conscripta a Plutarcho, in quibus sententiae acutae facundeque dictae regum et ducum laudantur.
Maximam celebritatem Plutarcho ''[[Vitae Parallelae]]'' attulerunt --, libri quos de vita ducum, regum, virorum illustrium iam senex composuerat ita, ut singuli libri duos haberent viros comparatos, unum Graecum unumque Romanum, qui omnes summi viri in his libris comparati Graecos aequare Romanos virtute, ingenio, humanitate, facundia, dignitate demonstrant. Comparandi ratio est simile ingenium similisve fortuna duorum virorum, quae post vitas narratas breviter explanatur. Libri viginti duo sex et quadraginta continent vitas, est enim liber duplex de Tiberio Gaioque Graccho, qui Agidi et Cleomeni opponuntur.
In[[Medium medioAevum|Medio aevoAevo]] plerique ignorabant ''Vitas Parallelas'',; in[[saeculum 15|saeculo autem quinto decimo]] denuo invenerunt viri docti, et in [[lingua Latina|linguam Latinam]] convertere coeperunt.
Plutarchus uxorem habebat Timoxenam, duos (aut plures) filios, Plutarchum minorem et Autobulum, ac unam saltem filiam. Ante annum [[127 excessit]] e [[vita]] excessit.
== Opera ==
|
