Vicipaedia

Quantum redactiones paginae "Hierosolyma" differant

Browse history interactively
← Differentia superiorDifferentia proxima →
Content deleted Content added
VisualWikitext
+L
m →‎Historia: Nexus: synagoga &c.
Linea 22:
Palaestina ab [[Alexander Magnus|Alexandro Macedone]] anno [[332 a.C.n.|332]] conquisito, sub imperio [[Diadochi|successorum]] Hierosolymorum urbis possessio inter [[Seleucidae|Seleucidas]] [[Syria]]e reges et [[Ptolemaei|Ptolemaeos]] reges [[Aegyptus|Aegypti]] disputata est, sed ab anno [[305 a.C.n.|305]] usque ad [[198 a.C.n.|198]] Ptolemaeis subiecta est. Sub imperio Persarum, sicut iam Assyriorum, in satrapia "[[Regio trans flumen|trans flumen]]" appellata Hierosolyma urbs iacebat,<ref>Liber Nehemiae 2.7.</ref> talique modo sub Ptolemaeis in provincia citra [[Euphrates|Euphratem]]. Anno 198 [[Antiochus III Magnus]] rex Seleucida urbem cepit ibique castellum, [[Acra (Hierosolyma)|Acra]] appellatum, loco quodam excelso construi iussit. Successoribus Antiochi magis magisque debilibus, rege [[Antiochus IV Epiphanes|Antiocho IV]] religionem Graecam contra Iudaicam procaciter favente, Hierosolyma caput fit civitatis rebellatoris et liberae ab anno [[164 a.C.n.|164]] usque ad [[65 a.C.n.|65]]; Acra a civibus obsessa est et omnino erasa.
 
Anno [[65]], [[Pompeius Magnus]], qui [[Syria]]m pro [[Imperium Romanum|Romanis]] conquirebat, ad rixas Hierosolymitanorum quiendas urbem obsedit et expugnavit. Romani regulis et praefectis variis Palaestinae gubernium confidebant. Omnium potentissimus fuit [[Herodes]], magnus nuncupatus, religione Iudaeus, qui Hierosolyma anno [[37 a.C.n.|37]] cepit caputque regni sui constituit. Urbe novis aedificiis multis adornata, [[Antonia (Hierosolyma)|domu regia]] constructa et pro decore [[Marcus Antonius|Marci Antonii]] nominata, [[Templum Tertium (Hierosolyma)|Templo]] magnifico anno [[20 a.C.n.]] coepto et maiore parte confecto, Herodes anno [[4 a.C.n.]] mortuus est. [[Iudaea]] mox in forma provinciae Romanae reducta est. Ibi igitur, procuratore [[Pontius Pilatus|Pontio Pilato]], [[Iesus Christus]] Hierosolymis praedicavit: ut qui regem Iudaeorum se proclamaverit accusatus [[supplicium]] ibi passus est. Post [[decem]] fere annos, Pilato a munere deiecto, iussu principum [[Gaius (imperator)|Gai]] et [[Claudius (imperator)|Claudii]] [[Herodes Agrippa I|Herodes Agrippa]], Herodae Magni nepos, regnum in Palaestina sibi constituit. Is et [[Herodes Agrippa II|filius eiusdem nominis]] murumque q.d. tertium Hierosolymorum construxerunt. Iudaeis contra imperium Romanum rebellantibus, ab anno [[67]] [[Vespasianus]], eo tempore dux [[exercitus|exercituum]], [[bellum]] in Palaestinam gerebat, qui, anno [[69]] exeunte [[Roma]]m profectus princepsque acclamatus, ad filium suum [[Titus (imperator)|Titum]] (principem futurum et illum) [[obsidio Hierosolymorum (70)|obsidionem Hierosolymorum]] confidit. Mense Augusti [[70]] [[miles|milites]] [[Roma]]ni urbem Hierosolyma difficillime expugnaverunt, incolis permultis aut in pugna aut post proelium necatis, aliis in servitutem missis, Templo combusto, aedificiis publicis necnon privatis fere omnibus deletis.
 
{{Imago numismatica duplex
Linea 44:
[[Religio Christiana|Religione Christiana]] per [[imperium Romanum]] ab anno [[313]] licita peregrinatores Christiani loca sancta petebant et imprimis imperator [[Constantinus I]] [[mater]]que [[Helena (sancta)|Helena]], qui urbi nomen antiquum Hierosolyma redderunt annoque [[326]] construere iusserunt [[ecclesia Sancti Sepulchri|ecclesiam Sancti Sepulchri]] primam et basilicam [[Martyrium (Hierosolyma)|Martyrium]] appellatam, hanc ubi reliqua [[Vera Crux|Crucis]] reperta esse censebantur, eam ubi sepulcrum Iesus fuisse creditum est. Hae sunt loca peregrinationum saeculis [[saeculum 4|quarto]] et [[saeculum 5|quinto]] factorum. Imperatrix [[Aelia Eudocia]], [[Theodosius II|Theodosii II]] [[uxor]], medio saeculo quinto urbem adornavit: ibi enim [[aedificium|aedificare]] suasit [[Basilica Sancti Stephani (Hierosolyma)|basilicam S. Stephani]] cum hospitia et [[monasteria]]. Medio [[saeculum 6|saeculo sexto]], [[Iustinianus I|Iustiniano]] imperatore, ibi [[Basilica Mariae Matris Dei (Hierosolyma)|Basilica Mariae Theotoci]] [[aedificium|aedificatus]] est. Anno [[451]] [[patriarchatus Hierosolymitanus|patriarchatus]] Ecclesiae Catholicae quintus Hierosolymis constituta est. Imperatore [[Heraclius I|Heraclio]], urbs a rege [[Sassanidae|Sassanida]] [[Chosroes II|Chosroe II]] anno [[614]] [[Obsidio Hierosolymarum (614)|obsessa et capta est]]: [[miles|militibus]] Persis Iudaei e [[regio]]ne vicina se adsociaverunt multosque cives necaverunt.<ref>Elliott Horowitz, ""The Vengeance of the Jews Was Stronger than Their Avarice": Modern Historians and the Persian Conquest of Jerusalem in 614," ''Jewish Social Studies'' n.s. vol. 4 no. 2 (1998), pp. 1–39.</ref> Urbem usque ad [[621]] a Persis retentam Heraclius eo anno rursus conquisivit; Crucem, quae in [[Persis|Persidem]] missa est, reddi coëgit annoque [[629]] ipse Hierosolymis reportavit.
 
[[Calipha]] [[Omar]] anno [[638]] urbem cepit, quam sub imperium [[Religio Islamica|Mahometanorum]] subiunxit. Illis sicut Christianis et Iudaeis Hierosolyma iam sanctus est. Calipha [[Abimelech]] (''‘Abd al-Malik ibn Marwān'') anno [[688]] in monte Templi meschitam pulcherrimam construere iussit quae [[Cupola Saxi]] appellatur. [[Meschita al-Aqsa|Meschitam q.d. distantissimam]] (ita appellatam ob [[Iter Mahometi nocturnum|iter nocturnum]] [[Mahometus|Mahometi]] in [[Alcoranus|Alcorano]] narratum)<ref>''[[Alcoranus]]'' cap. 17 "[[Al-Isra]]" [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5698394h/f437.image Textus Latinus].</ref> Abimelech aedificare coepit, filius [[Al-Walīd ibn ʿAbd al-Malik|al-Walīd]] anno [[705]] confecit, calipha [[al-Mansur]] aliique saeculis posterioribus restruxerunt. His temporibus aedificiorum Christianorum maxima pars protecta est [[synagogussynagoga|synagogiquesynagogaeque]] Iudaeorum et [[meschita|meschitae]] Mahometanorum e novo constructi.
 
[[Christiani]] [[Prima expeditio sacra|primae expeditionis sacrae]] die [[15 Iulii]] [[1099]] Hierosolyma ceperunt incolasque tam Mahometanos quam Iudaeos permultos necaverunt. Ibi [[regnum Hierosolymitanum]] constituerunt sed urbem ipsam haud annos novaginta retinuerunt. Exercitu [[Christiani|Christianorum]] [[Proelium ad cornua Hattin commissum|iuxta Hattin]] die [[4 Iulii]] [[1187]] a [[Saladinus|Saladino]] profligato, urbs ab eodem obsessa est et paulo postea die [[2 Octobris]] capta, advenis Europaeis Christianis aut interfectis aut expulsis, sed, post foedera a [[Ricardus I (rex Angliae)|Ricardo]] rege [[Anglia|Anglico]] et Saladino pacta, [[periegesis|peregrinatores]] Christiani ad Hierosolyma sicut antea hodie usque perveniunt.
 
[[Rex|Reges]] [[Ayyubidae]] inde Hierosolyma tenuebant et adornabant. Urbs expugnationem [[Tartari|Tartarorum]] anno [[1244]] passus est et mox a [[Mamlukmamluci]]iss [[Aegyptus|Aegypti]] possessores nacta, qui usque in annum [[1517]] tenuerunt. Inde ad [[saeculum 20|saeculum vicensimum]] urbs sub imperio [[Ottomanidae|Ottomanidarum]]) remansit, muris recentioribus iam cincta quos [[Suleimanus I (sultanus Ottomanicus)|Suleimanus Magnificus]] sultanus anno [[1538]] erigere curavit. [[Primum bellum mundanum|primo bello mundano]] anno [[1918]] gesto, [[Imperium Ottomanicum|imperio Ottomanico]] devicto, anno insequenti Hierosolyma urbs et Palaestina omnis sub protectione [[Regnum Britanniarum|Britannica]] mandata est, qui eos Iudaeos, quorum proavi in aliis civitatibus per multa saecula [[habitatio|habitabant]] ibique saepe opprimebantur, in Palaestinam migrare permiserunt. Illi civitatem [[Israel (civitas)|Israel]] anno [[1948]] condiderunt. [[Bellum|Bellis]] et externis et internecinis gestis (incolae enim Mahometani, "Palaestinenses" dicti, contra novam dicionem Iudaeorum rebellabant), urbis Hierosolymorum (quae inter populos duos divisa erat) Iudaei, "Israelitae" dicti, partem etiam orientalem anno [[1967]] conquisiverunt et usque hodie tenent. Anno [[1969]], [[caput (urbs)|caput]] civitatis constituerunt.
[[Fasciculus:AirJerusalem1917.jpg|thumb|upright=1.5|Hierosolyma anno [[1917]] e caelo Orientali visa.]]
 
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Hierosolyma"