Vicipaedia

Quantum redactiones paginae "Nederlandia" differant

Browse history interactively
← Differentia superior
Content deleted Content added
VisualWikitext
 
(14 intermediate revisions by 10 users not shown)
Linea 1:
{{Capsa civitatis Vicidata}}
{{Data nationis
'''Nederlandia'''<ref>[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/apost_letters/1992/documents/hf_jp-ii_apl_19920425_in-florenti-nederlandiae_lt.html In florenti Nederlandiae].</ref> (-ae, ''f.''), sive '''Batavia'''<ref>Standaard Woordenboek Nederlands-Latijn, Standaard Uitgeverij, 1999.</ref><ref> Apud nonnullos "[[Hollandia]]", sed haec nomen sensum restrictiorem habet: {{Graesse}}—Hollandia, Hollandensis terra, Hollandria, HollandrensesHollandrienses, Holandrini, Ollandia, Batavi</ref><ref>De nomine ''Belgium'' olim pro hac [[regio]]ne usitatum, vide [http://search.ugent.be/meercat/x/bkt01?q=900000161143 hic], [http://www.maasniel.nl/Kaarten/belgium_foederatum_voor_1860%20info.htm hic,] et [http://books.google.com/books?id=ja0OAQAAIAAJ&q=rex+belgii++belgium&dq=rex+belgii++belgium&hl=en&sa=X&ei=svqlUcSOOYWM9ASbjIH4BA&ved=0CFQQ6AEwBQ Google Books.]</ref> ([[Batavice]] ''Nederland''&thinsp;; [[Frisice|Frisice occidentalis]] ''Nederlân''), est [[civitas sui iuris]] in [[Europa Occidentalis|Europa Septentrio-Occidentali]] sita et maxima [[Regnum Nederlandense|Regni Nederlandensis]] pars. [[Civitas]] est [[monarchia constitutionalis|monarchia parlamentaria]], [[Gulielmus Alexander|Gulielmo Alexandro]] [[rex|rege]]. Terrae Nederlandenses [[Mare Germanicum]] ad [[septentrio]]nalem [[occidens|occidentemque]], [[Belgium]] ad [[meridies|meridiem]], et [[Germania]]m ad [[oriens|orientem]] adiacent, et [[Dania]]m, [[Norvegia]]m, et [[Britanniarum Regnum]] trans [[mare]]. [[Caput (urbs)|Caput]] [[regnum|regni]] [[Amstelodamum]] et sedes administrationis [[Haga]] est.▼
|genitivus=Bataviae
|forma_administrationis = [[Monarchia constitutionalis]]
|nomen_locale=''Nederland''
|imago_vexilli=Flag of the Netherlands.svg
|imago_insignis=Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg
|sententia=Je maintiendrai<br />([[Lingua Francogallica|Francogallice]]: ''Perseverabo'')
|imago_tabulae=LocationNetherlands.svg
|status_rei_publicae=[[Monarchia constitutionalis]]
|linguae_sollemnes=[[Lingua Batava]]<br />(+[[Lingua Frisica]] in [[Frisia]])
|nomen_gent=Batavi, Nederlandenses
|adiectivum=batavicus, batavus, nederlandensis
|hymnus_nationalis=[[Wilhelmus (hymnus nationalis)|Wilhelmus]]
|titulus_ducis=Rex
|nomen_ducis=[[Gulielmus Alexander]]
|titulus_ducis_2=[[Minister primarius]]
|nomen_ducis_2=[[Marcus Rutte]]
|caput=[[Amstelodamum]]<ref>[[Haga]] est sedes gubernationis et regni</ref>
|situs_capitis=52°23' Sept., 4°54' Occ.
|urbs_maxima=idem
|status_magnitudinis=143
|ordo_magnitudinis=
|magnitudo=41 526 km²
|aquapercentum=18.4%
|numerus_incolarum_=2008
|annus_numeri_incolarum=61
|numerus_incolarum=16 645 313
|densitas_incolarum=400.8
|PDB_anno=2008
|PDB_status=22
|PDB=$687 500 000 000
|PDBpercapita=$41 300
|PDBpercapitastatus=17
|nummus=Euro
|numminota=EUR
|potestatisgenus=[[Libertas]]
|eventacondita=Declarata
|diescondita=a [[Hispania]]<br />[[26 Iulii]] [[1581]]
|circulustemporalis=CET
|tuc_differentia=+1
|circulustemporalis_HAE=CEST
|tuc_differentia_HAE=+2
|praefixum=31
|cctld=nl
|postscripta=Data extracta sunt ex ''The World Factbook'' (Libro Datorum Mundi) <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nl.html ''CIA World Factbook.] {{Ling|Anglice}}</ref>.
}}
▲'''Nederlandia'''<ref>[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/apost_letters/1992/documents/hf_jp-ii_apl_19920425_in-florenti-nederlandiae_lt.html In florenti Nederlandiae].</ref> (-ae, ''f.''), sive '''Batavia'''<ref>Standaard Woordenboek Nederlands-Latijn, Standaard Uitgeverij, 1999.</ref><ref> Apud nonnullos "[[Hollandia]]", sed haec nomen sensum restrictiorem habet: {{Graesse}}—Hollandia, Hollandensis terra, Hollandria, Hollandrenses, Holandrini, Ollandia, Batavi</ref><ref>De nomine ''Belgium'' olim pro hac [[regio]]ne usitatum, vide [http://search.ugent.be/meercat/x/bkt01?q=900000161143 hic], [http://www.maasniel.nl/Kaarten/belgium_foederatum_voor_1860%20info.htm hic,] et [http://books.google.com/books?id=ja0OAQAAIAAJ&q=rex+belgii++belgium&dq=rex+belgii++belgium&hl=en&sa=X&ei=svqlUcSOOYWM9ASbjIH4BA&ved=0CFQQ6AEwBQ Google Books.]</ref> ([[Batavice]] ''Nederland''&thinsp;; [[Frisice]] ''Nederlân''), est [[civitas sui iuris]] in [[Europa Occidentalis|Europa Septentrio-Occidentali]] sita et maxima [[Regnum Nederlandense|Regni Nederlandensis]] pars. [[Civitas]] est [[monarchia constitutionalis|monarchia parlamentaria]], [[Gulielmus Alexander|Gulielmo Alexandro]] [[rex|rege]]. Terrae Nederlandenses [[Mare Germanicum]] ad [[septentrio]]nalem [[occidens|occidentemque]], [[Belgium]] ad [[meridies|meridiem]], et [[Germania]]m ad [[oriens|orientem]] adiacent, et [[Dania]]m, [[Norvegia]]m, et [[Britanniarum Regnum]] trans [[mare]]. [[Caput (urbs)|Caput]] [[regnum|regni]] [[Amstelodamum]] et sedes administrationis [[Haga]] est.
 
== Nomen ==
Line 51 ⟶ 6:
 
== Res politicae ==
===Regnum Nederlandense===
{{main|Regnum Nederlandense}}
'''Regnum Nederlandense''' ([[Batavice]] ''Koninkrijk der Nederlanden'') est [[civitas sui iuris]] quae Nederlandiam sensu stricto, [[Aruba]]m, [[Insula Curacensis|Curacensem]], et [[Insula Sancti Martini|Insulam Sancti Martini]] (partem Batavicam) comprehendit. Territoriorum formantium numerus et extensio saepe per historiam mutaverunt. Eius [[dux civitatis]] est [[Index Principum Regumque Nederlandiae|Monarcha Nederlandensis]], in praesenti [[Gulielmus Alexander]]. Insulae [[Insula Boni Aëris|Boni Aëris]], [[Statia]]e et [[Saba (insula)|Sabae]] in [[Mare Caribaeum|Mari Caribaeo]] sitae nunc communia Nederlandiae sensu stricto sunt ac non partes sui iuris Regni Nederlandensis. <ref>Rectio Nederlandica: [https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/caribische-deel-van-het-koninkrijk/vraag-en-antwoord/waaruit-bestaat-het-koninkrijk-der-nederlanden Partes Regni] (''Batave'').</ref>
 
=== Regnum in Europa ===
[[Fasciculus:Netherlands.jpg|thumb|upright=1|left|Nederlandia in uno [[photographema]]te visa: multa [[vehiculum|vehicula]] praeter agrum et [[moles (agger)|molem]] ex [[palus|paludine]] factum (''Grote Polder''), [[canalis|canalem]], antiquas novasque [[ventimola]]s, et [[flos|flores]] commeant.]]
Nederlandia est una e primis [[tellus|orbis terrarum]] [[democratia|democratiis]] et una e [[civitas|civitatibus]] conditoribus [[Unio Europaea|Coniunctionis Europaeae]], [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|Consociationis ex pacto Atlantico Septentrionali]], [[Consilium Europae|Consilii Europae]], [[Organizatio co-operationis oeconomicae et evolutionis]], et [[Syndicatus Mercaturae Mundanae]]. Nederlandia, [[Belgica]], et [[Luxemburgia]] una sunt coniunctio [[oeconomia|oeconomica]], nomine [[Benelux]]. Nederlandia est sedes [[quinque]] fororum [[iudex|iudiciis]] inter [[civitas sui iuris|civitates sui iuris]] consecratorum: [[Perenne Arbitrationis Iudicium|Perennis Arbitrationis Iudicii]], [[Iudicium inter Civitates|Iudicii inter Civitates]], [[Iudicium Criminale inter Gentes pro Iugoslavia Pristina|Iudicii Delictorum inter Gentes pro Pristina Iugoslavia]], [[Internationale Delictorum Iudicium|Internationalis Delictorum Iudicii]], et [[Eximium Libani Tribunal|Eximii Libani Tribunalis]]. Prima quattuor iudicia [[Haga]]e sinuntur, sicut est Coniunctionis Europaeae [[scientia (ratio)|scientiae]] delictorum opera ([[Europol]]) et iudicialis auxilii opera ([[Eurojust]]); ideo [[urbs]] a multis appellatur legitimum orbis terrarum caput.<ref>Van Krieken et McKay 2005. "In the 1990s, during his term as United Nations Secretary-General, Boutros Boutros-Ghali started calling The Hague the world's legal capital."</ref> Fundamenta [[oeconomia]]e Nederlandensis sunt [[capitalismus]] in [[mercatus (oeconomia)|mercatu]] conditus, quare Nederlandia quinta decima ex 157 civitatibus numeratur, secundum [[Index Libertatis Oeconomicae|Indicem Libertatis Oeconomicae]].<ref>[https://web.archive.org/web/20080823212557/http://www.heritage.org/Index/country.cfm?id=Netherlands Netherlands], Index of Economic Freedom.</ref>
 
== Geographia ==
[[Fasciculus:The_Netherlands_compared_to_sealevel.png|thumb|[[Superficies]] Nederlandica, nisi aggeribus molibusque defenderetur.]]
Fere dimidia Nederlandiae pars minus quam [[unus|unum]] [[metrum]] super, circiter quarta pars sub [[maris aequor]]e sita est (apud [[Amstelodamum]] mensum). Loca plana [[moles (agger)|aggeribus]] fere 3000 [[chiliometrum|chiliometra]] procellarum fluctibus defenduntur. Summus terrae [[continens|continentis]] locus, Mons Vaals in extrema regione meridiana provinciae [[Limburgum (provincia Nederlandica)|Limburgi]] in confinio Nederlandiae cum [[Belgica]] et [[Germania]] 355.50 metra (super pagellam Amstelodami) situs est. Summus regni [[mons]] est Mons Scenery,{{dubsig}} 877 metrorum in Insula [[Saba (insula)|Saba]], quae est [[insula]] [[Antillae Nederlandiae|Antillarum Nederlandiae]] minima.
 
Multi tractus Nederlandiae, ut puta fere tota provincia [[Flevolandia (provincia)|Flevolandia]], [[mare|mari]] ablati sunt; istae terrae [[Polra|polraepolra]]e appellantur,<ref>De nomine Latino vide Aubertus Miraeus, ''Opera diplomatica'', Bruxellis, anno 1734 {{Google Books|3FteAAAAcAAJ|p. 603 (cum nominativo ''polra'' ac accusativo ''polram'')}}.''</ref>, [[Batavice]] ''polders''. Circiter quinta terrae pars aqua tecta est. [[Lacus]] maximus est [[IJsselmeer]], anno [[1932]] creatus cum sinus [[Mare Germanicum|Maris Germanici]] per [[moles (agger)|molem]] 29 [[chiliometra|chiliometrorum]] inclusus esset. Post [[secundum bellum mundanum]] moles apud mare nomine [[Opera Aestuarii]] constructae sunt.<ref>Van Evert et Iburg 2014.</ref>
 
[[Flumen|Flumina]] maxima sunt [[Rhenus]], [[Mosa]], [[Scaldis]]. Terram in partem [[septentrio]]nalem et meridianam dividunt, donec in ostio se denuo coniungunt (''Delta Rheni Mosaeque''), quae [[regio]] maximam mediamque civitatis format. Rhenus primo prope finem [[Rhenania Septentrionalis-Vestfalia|Rhenaniae Septentrionalis-Vestfaliae]] diffunditur. Nomen Rheni in ostio ad ramos minores transit. Flumen principale in ostio initio [[Vacalus]], deinde [[Merivido]], tum Noord, denique Nieuwe Maas ([[Mosa Nova]]) vocatur. Alia ostii flumina sunt [[Nederrijn]], [[Lecca]], [[Isala]]. Mosa prius apud [[Gorichemium]] in Vacalum influebat, ab anno autem [[1904]], quod Mosae ostium deductum est, cum Rheni systemate non iam coniuncta in pristinum sinum nomine ''Hollands Diep'' ([[Depressio Hollandica]]). De Scalde tantum ostium, ab [[Antverpia]] in septentrionem versus situm, in Nederlandia est.
 
[[Ventus|Venti]] a parte meridiano-occidentali flare solent, qui temperiem [[caelum|caeli]] maritimi [[aestas|aestate]] [[frigus|frigida]] [[hiems|hiemeque]] temperata efficiunt. In tractu occidentali ad [[Mare Germanicum]] adiacente [[clima atlanticum]] praevalet, in [[oriens|orientem]] versus vis [[oceanus|oceani]] minuitur, ut prope finem [[Germania]]e iam [[clima subatlanticum]] invenitur [[hiems|hieme]] paulo frigidiore [[aestas|aestateque]] paulo [[calor|calidiore]].
 
=== Urbes maiores ===
Line 68 ⟶ 28:
* [[Amstelodamum]] aut [[Amstelodanum]]: [[caput (urbs)|caput]] Nederlandiae (ibi sunt duo academiae)
* [[Enscheda]] (cum [[universitas Tuentana|universitate Tuentana]])
* [[Apeldornium]]
* [[Appoldro]] (vulgo ''Apeldoorn'' vocatur)
* [[Daventria]]
* [[Delphi (urbs Bataviae)|Delphi]] (cum academia technologiae)
Line 111 ⟶ 71:
=== Insulae ===
* [[Texalia]], [[Thesla]], vel [[Texla]] (''Texel'')
* [[Flevolandia Insula|Uxalia, Flevolandia Insula]] (''Vlieland'')
* [[Skylga]] (''Terschelling'')
* [[Ambla]], [[Amblum]], [[Amelandia]] (''Ameland'')
Line 130 ⟶ 90:
* [[Vacalus]],<ref>Caesaris ''Bell. Gall.'' 4.10.2.2.</ref> Vahal,<ref>Tac. ''Ann.'' 2.6.18; Serv. ''In Verg. Aen.'' 8.727.5.</ref> Wahalis aut Wala (''Waal'')
 
=== ColoniaeTerrae transmarinae ===
==== CorporisTerrae PubliciRegni ====
* [[Aruba]]
* [[Insula Curacensis|Curacensis]]
* [[Insula Sancti Martini]] (pars Batava)
* [[Sanctus Martinus (insula)|Sanctus Martinus]] (''Sint-Maarten'')
 
==== MunicipiiCorpora publica (communia specialia) ====
* [[Statia]]
* [[Sanctus Eustatius]] (''Sint-Eustatius'')
* [[Saba (insula)|Saba]]
* [[Insula Boni Aëris|Bonus Aër]]
 
== Incolae ==
Line 148 ⟶ 108:
Nederlandensibus nulla gens corpore grandior est: proceritas media [[mas|virorum]] 1.83 metra, [[femina (sexus)|feminarum]] 1.72 metra est. Medium [[vita]]e tempus exspectatum anno [[2005]] fuit 77 anni pro viris et 82 anni pro feminis.<ref>OECD-Factbook 2008.</ref>
 
In Nederlandia inter 6000 et 10&thinsp;000 [[Zingari|Zingarorum]] (''Sinti'' et ''Roma'') [[habitatio|habitant]].<ref>[https://web.archive.org/web/20070807223811/http://www.sintienroma.nl/index.php?pag=main&id=2 Landelijke Sinti/Roma Organisatie], imprimis:[http://www.sintienroma.nl/main2.php?id=2&subid=38 Sinti and Roma in the Netherlands]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> atque circiter 30&thinsp;000 ''woonwagenbewoners'', qui dicuntur. Contemptim etiam ''kampers'' appellantur, cum ipsi appellationem ''reizigers'' praeferant. Sedem stabilem locis stativis habentes in carris ad habitandum aptis (''caravans'') vivunt, saepe reditus operibus per occasionem oblatis quaerentes. Plurimi eorum sunt posteri colonorum [[Saeculum 18|saeculorum duodevicesimi]] [[Saeculum 19|undevicesimique]], qui ad inopiam redacti sunt. Numerus eorum a fine [[Bellum Orbis Terrarum Secundum|Belli Orbis Terrarum Secundi]] ob migrationem operariam et sumptus habitationis admodum auctos valde crescebat. Lingua eorum nomine ''Bargoens'' est lingua particularis Lingua Batava innixa, aeque ac Rotwelsch vel Jenisch<ref>Cottaar 1998a, 1998b.</ref> [[Lingua Theodisca|Linguae Theodiscae]].
 
Homines in Nederlandiam ex toto orbe terrarum immigrati sunt. Praeter advenas e civitatibus finitimis (e.g., [[Germania]], [[Belgica]], [[Anglia]]) multi homines ex aliis terrae partibus (e.g. e [[Marocum|Maroco]], [[Turcia]]) et e pristinis coloniis ([[Indonesia]], [[Surinamia]], et [[Mare Caribicum|Mari Caribico]]) hic vivunt.
Line 254 ⟶ 214:
 
Aliae ecclesiae Christianae minus quam 1 centesima incolarum complectuntur. Sunt variae ecclesiae reformatae, [[Baptistae]] et [[Mennonitae]] (''Algemene Doopsgezinde Sociëteit''). Tempore [[Reformatio]]nis Nederlandia erat locus medius [[Anabaptistae|Anabaptistarum]] (vide: [[Menno Simons]]). Aliae minoris numeri denominationes sunt [[Mahometanus|Mahometani]], [[Iudaei]], [[Hinduismus|Hindu]] (imprimis e [[Surinamia]]) et [[Buddhismus|Buddhistae]].
[[Fasciculus:Nederlandgodsdienst1849-de.PNG|thumb|[[Religio]]nes Nederlandiae anno [[1849]].]]
 
Secundum Medium Statisticae Magistratum (Nederlandice ''CBS''), numerus Catholicorum et Protestantium paulo maior est:
Line 295 ⟶ 255:
 
=== Belgii Confoederati Respublica ===
Exinde Nederlandia sive Germania Inferior<ref>Johann Christoph Becmann, ''Historia Orbis Terrarum, Geographica et Civilis'' (Francofurti, Lipsiae, 1698), 207. In interreti: [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/becmann/becmann1/jpg/s221.html ''Becmann, Johann Christoph: Historia Orbis Terrarum, Geographica et Civilis. - Frankfurt <Main>; Leipzig, 1698.'' apud www.uni-mannheim.de].</ref> [[Saeculum 17|saeculo septimo decimo]] sub nomine ''Belgii Confoederati Respublica''<ref>Ibidem.</ref> sive ''Respublica Belgii Uniti''<ref>Vries, Gerardus de: Historia introducti in Provincias, quas deinceps Respublica Belgii Uniti comprehendit, iuris Romani, Lugduni Batavorum 1839.</ref> (veterem appellationem ''Belgii'' ita conservans) classi forti innixus potentia maxime crevit coloniis mercaturaeque locis toto orbi terrarum condendis. Inter fundationes notissimas [[Novum Amstelodamum]], postea [[Novum Eboracum]], erat. In [[Asia|Asiá]], [[BelgicaSocietas Indiae Orientalis Batava|Societas Indiae Orientalis]] vim Nederlandiae propagavit, anno [[1800]] post societatis ruinam, eius [[territorium (pars administrativa)|territorium]] in coloniam nomine ''Indiarum Orientalium Nederlandiae'' ([[Batavice]] ''Nederlands-Indië'' ; nunc [[Indonesia]]) redactum est; [[liber]] celeberrimus ''Max Havelaar'' a [[Multatuli]] scriptus de his coloniis tractat. Etiam in [[America Australia|America Australi]] ([[Surinamia]]) et in [[Mare Caribicum|Caribaeo]] (Aruba, Bonus Aër, [[Insula Curacensis]],<ref>{{CathHierDiocese|will}}.</ref> [[Saba (insula)|Saba]], Sanctus Eustatius, Sanctus Martinus) coloniae constitutae sunt, quae hodie libertatem nactae ad [[Regnum Nederlandiarum]] pertinent, quae e tribus partibus constat: Nederlandia, [[Aruba]], [[Antillae Nederlandiae]].
 
=== Tempus Napoleonicum et saeculum undevicesimum ===
Line 322 ⟶ 282:
Mense Februario [[1953]], ingentibus procellis fluctibusque tractus meridio-occidentalis Nederlandiae devastata est, 1853 homines mortui sunt.
Nederlandia erat inter conditores unionis oeconimicae nomine [[Benelux]] (ab anno [[1944]] excogitata, die [[3 Februarii]] [[1958]] comprobata et a die [[1 Novembris]] [[1960]] in vigore).
 
Anno [[1980]] regina [[Beatrix (regina Nederlandiae)|Beatrix]] reginae [[Iuliana (regina Nederlandiae)|Julianae]], qui septuagensima unum annos nata resignaverat, successit.
Line 340 ⟶ 300:
 
{{NexInt}}
* [[Associatio Esperantica Bataviae]]
* [[Historia Nederlandiae]]
* [[Index communium Nederlandiae]]
* [[Index Principum Regumque Nederlandiae]]
* [[Litterae Nederlandicae]]
* [[Portus Roterodami]]
* [[Societas Aeronautica Regalis Nederlandica]]
 
== Notae ==
Line 383 ⟶ 343:
* van Evert, Jan, et Larry Iburg. [[2014]]. ''Deltawerken.'' Arnhemiae. ISBN 978-90-8660-174-5.
* van Krieken, Peter J., et David McKay. [[2005]]. ''The Hague: Legal Capital of the World.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 90-6704-185-8.
 
== Nexus externi ==
{{Communia|Nederland|Nederlandiam}}
{{Grc|Βασίλειον τῆς Βαταυίας}}
{{Fontes geographici}}
 
{{Europa}}
Line 391 ⟶ 356:
{{Myrias|Geographia}}
 
[[Categoria:Nederlandia|! ]]▼
[[Categoria:Civitates sociae Unionis Europaeae]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
Line 396 ⟶ 362:
[[Categoria:Europa Occidentalis]]
[[Categoria:Monarchiae constitutionales]]
▲[[Categoria:Nederlandia|!]]
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Nederlandia"