Quantum redactiones paginae "Verona" differant

Browse history interactively

← Differentia superior

Content deleted Content added

VisualWikitext

Emendatio ex 19:13, 18 Aprilis 2019 recensere Andrew Dalby (disputatio \| conlationes) Grapheocrates, Magistratus 315 905 edits →‎Bibliographia ← Differentia superior		Redactio novissime (die 21 Februarii 2023, hora 14:15) facta recensere abrogare Andrew Dalby (disputatio \| conlationes) Grapheocrates, Magistratus 315 905 edits m →‎Loci praeclari
(5 intermediate revisions by 3 users not shown)
Linea 1: {{pro pagina discretiva vide\|Verona (discretiva)}} {{Capsa urbis Vicidata}} ~~{{Municipium Italiae~~ [[Fasciculus:VeronaArena.jpg\|thumb\|~~InscriptioImaginis=~~[[Amphitheatrum Veronense]] nocte visum]]▼ ~~\|NomenLatinum= Verona~~ ~~\|NominaLatinaAlia=Colonia Augusta Verona Nova Gallieniana, Veronensium urbs~~ ~~\|GenetivusNominis= Veronae~~ ~~\|NomenItalianum=Verona~~ ~~\|NomenLinguaLoci=Verona~~ ~~\|LinguaLoci=[[Lingua Veneta\|Venetice]]~~ ~~\|NomenLingua2Loci=Bearn~~ ~~\|Lingua2Loci=[[Lingua Cimbrica\|Cimbrice]]~~ ~~\|NomenLingua3Loci=Bern, Vern, Dietrichsbern, Welschbern~~ ~~\|Lingua3Loci=[[Lingua Theodisca\|Theodisce]]~~ ~~\|Insigne =CoA Comune di Verona-Stemma.png~~ ~~\|Vexillum = Flag of Verona.svg~~ ~~\|SiglaRegionis=VEN~~ ~~\|SiglaProvinciae=VR~~ ~~\|Imago = VeronaArena.jpg~~ ▲\|InscriptioImaginis=[[Amphitheatrum Veronense]] nocte visum ~~\|GradusLatitudinis=45~~ ~~\|MinutaLatitudinis=26~~ ~~\|SecundaLatitudinis=0~~ ~~\|GradusLongitudinis=10~~ ~~\|MinutaLongitudinis=59~~ ~~\|SecundaLongitudinis=0~~ ~~\|Altitudo=59~~ ~~\|Area=206,63~~ ~~\|NumerusIncolarum=259 963~~ ~~\|DiesCensusIncolarum=2015~~ ~~\|SpissitudoIncolarum=1254~~ ~~\|Vici=''Avesa, Quinto, Santa Maria in Stelle, Mizzole, Montorio, San Michele, Cadidavid'', [[Fanum Sancti Maximi iuxta Athesim]], ''Parona, Quinzano''~~ \|MunicipiaProxima=''Bussolengo, Buttapietra, Castel d'Azzano, Grezzana, Mezzane di Sotto, Negrar, Pescantina, Roverè Veronese, San Giovanni Lupatoto, San Martino Buon Albergo, San Mauro di Saline, San Pietro in Cariano, Sommacampagna, Sona, Tregnago, Villafranca di Verona'' ~~\|NumerusCursualis=37100, 37121-37142~~ ~~\|PraefixumTelephonicum=045~~ ~~\|ISTAT=023091~~ ~~\|NumerusTributarius=L781~~ ~~\|NomenIncolarum=Veronenses~~ ~~\|Patronus=[[Zeno Veronensis\|Sanctus Zeno]]~~ ~~\|DiesSollemnis=[[12 Aprilis]] et [[29 Maii]] ([[Petrus Veronensis\|Petrus Martyr]])~~ ~~\|PaginaInterretialis=http://www.comune.verona.it~~ }} '''Vērōna'''<ref>De vocalibus longis cf. [[Catullus\|Catullum]] 35.3, 67.34, 68.2. "Verona" hodie [[Lingua Italiana\|Italice]] et [[Lingua Venetica\|Venetice]]. [[Graece]] {{Polytonic\|Οὐήρωνα, Οὐήρων, Βερώνη}} ({{Ptol Geog}} 3.1.31; {{Strabo}} 4.6.8, cf. 5.1.6; [[Procopius]], ''Bellum Gothicum'' 2.29, 3.3, &c.)</ref><ref name="graesse">"[http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0005/bsb00050914/images/index.html?id=00050914&groesser=&fip=eayaenyztsxdsydeayasdaseayaeayaxswxdsyd,%20eayaqrswxdsydfsdreayaqrsxdsydxdsydqrs&no=8&seite=596 Verona, Colonia Augusta Verona, Veronensis, Veronensium urbs, Veronia, Vicentinus (!)": {{Graesse}}}</ref> {{victio\|Verona\|ae\|f}} est [[Urbes Italiae\|urbs]] [[Italia]]e et [[Municipium Italiae\|municipium]], circiter 259 960 incolarum, ad ripas fluminis [[Athesis]] in [[Regio Italiae\|regione]] [[Venetia (regio)\|Venetia]] situm, caput [[Verona (provincia)\|provinciae Veronensis]] atque [[sedes episcopalis]] [[Ecclesia Catholica Romana\|Ecclesiae Catholicae Romanae]]. Omnium urbium Italiae Verona est duodecima quod ad numerum incolarum pertinet. Ob architecturam et formam urbanam per duo millennia sine interruptione evolutas urbs Veronensis in indice [[UNESCO Mundi Hereditas\|hereditatis mundialis]] [[UNESCO]] anno [[2000]] inscripta est. Urbani ''Veronenses''<ref>[[Cornelius Tacitus\|Tacitus]], ''[[Historiae (Tacitus)\|Historiae]]'' 3.8</ref> appellantur. Line 45 ⟶ 8: == Origo et historia == [[Fasciculus:Ponte Pietra (Verona).jpg\|thumb\|upright=1.25\|[[Pons Marmoreus (Verona)\|Pons Marmoreus]] aevo Romano constructus]] Pagum Veronensem homines [[Neolithicum\|aevi Neolithici]] coluerunt. Historia prae-Romana urbis Veronae ambigua erat. [[Plinius maior]] enim [[Rhaeti]]s et [[Euganei]]s hanc urbem attribuit,<ref>{{Pnh}} 3.130</ref> [[Celtae\|Celtis]] [[Cenomani]]s [[Claudius Ptolemaeus\|Ptolemaeus]],<ref>{{Ptol Geog}} 3.1.31; cf. [[Titus Livius\|Livius]], ''[[Ab Urbe condita]]'' 5.35</ref> sed recentissime [[necropolis]] Cenomanorum, saeculis III–I a.C.n. usitata, sub seminario episcopali hodierno effossa est.<ref>~~[[#~~{{qc\|id=Laffranchi et al. (2019)]]}}</ref> A Romanis, duce [[Gnaeus Pompeius Strabo\|Gnaeo Pompeio Strabone]], ad ripam Athesis dextram anno [[89 a.C.n.]] [[colonia Romana\|colonia]] [[ius Latinum\|iuris Latini]] iuxta [[lex Pompeia de Transpadanis\|legem Pompeiam de Transpadanis]] condita est, a [[Brixia]] deducta si carmen Catullianum vera refert;<ref>[[Iustinus]], ''Epitome Trogi'' 20.5.8; Catullus 67.34</ref> ibi mox natus est poëta ipse [[Gaius Valerius Catullus]].<ref>[[Publius Ovidius Naso\|Ovidius]], ''[[Amores (Ovidius)\|Amores]]'' 3.15.7; [[Marcus Valerius Martialis\|Martialis]] 10.103; {{Pnh}} [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Pliny_the_Elder/36.html#48 36.48]</ref> Ab anno [[49 a.C.n.]] Verona fuit [[municipium Romanum\|municipium]] [[tribus Publilia]]e sub [[Regio X Venetia et Histria\|regione X]] (Venetia et Histria). Muros urbanos restituit imperator [[Gallienus]], qui longissimum urbi nomen concedit "Colonia Augusta Verona Nova Gallieniana". Ibi concurrebant viae [[Via Postumia\|Postumia]] et [[Via Claudia Augusta\|Claudia Augusta]]. [[Fasciculus:Porta Nuova.jpg\|thumb\|[[Porta Nova (Verona)\|Porta Nova]]]] Line 51 ⟶ 14: [[Fasciculus:VeronaOldTown.JPG\|thumb\|Imago veteris urbis]] Medio saeculo XII commune Veronensium, duce imprimis ~~episcopus~~episcopo [[Tebaldus II (episcopus Veronensis)\|~~Tebaldus~~Tebaldo]], libertatem urbis vindicavit, ubi anno [[1184]] papa [[Lucius III]], a [[Roma]] profugus, [[Concilium Veronense]] tenuit, adeunte etiam imperator [[Fridericus I (imperator)\|Friderico Barbarossa]]. Concilio concluso bullam "Ad abolendam" de haeresibus exstirpandis emiserunt. Lucius III Veronae mortuus est die [[25 Novembris]] [[1185]]. Eodem die successor [[Urbanus III]] electus in ecclesia S. Petri in Castello coronatus est. Verona mox sub familiae [[Scaliger]]orum (''della Scala'') dominatione cecidit. Medio amphitheatro anno [[1278]] iussu [[Albertus I Scaliger\|Alberti Scaligeri]] [[Cathari]] 166 [[Sirmium\|Sirmionenses]] combusti sunt. Ab anno [[1405]] usque ad annum [[1797]], Verona ad [[Res Publica Venetiae\|Rem Publicam Venetiae]] pertinuit. Line 62 ⟶ 25: :Fluvius [[Athesis]], sicut [[Tiberis]] [[Roma]]m, mediam civitatem Veronam percurrit. Super quem ingens marmoreus miri operis miraeque magnitudinis [[Pons Marmoreus (Verona)\|pons]] est fabricatus. A laeva autem parti fluminis, quae est quilonem versus posita, civitas est difficili arduoque colle munita, adeo ut, si ea pars civitatis, quam memoratus fluvius dexteram alluit, ab hostibus capiatur, ea tamen viriliter possit defendi. In huius vero collis summitate preciosi operis est ecclesia fabricata, in honore beatissimi [[Petrus (apostolus)\|Petri]] apostolorum principis consecrata.<ref>[[Liutprandus Cremonensis]], ''[[Antapodosis]]'' [http://archive.org/stream/diewerkeliudpra41v42liud#page/n97/mode/2up 2.40]</ref> Inter monumenta aevo Romano aedificata hodieque servata praecellunt [[Amphitheatrum (Verona)\|Amphitheatrum]] sive ''Arena'', [[Pons Marmoreus (Verona)\|Pons Marmoreus]] seu ''Ponte Pietra'', [[Porta Iovia]] seu ''Porta Borsari'' et [[Arcus Gavius]]; adduntur [[Porta Leonum]] (ita a recentioribus nuncupatum) et ruinae [[Theatrum Romanum Veronense\|Theatri Romani]] iuxta ripam sinistram fluminis saeculo XIX effossae. Sub arco Gavio monstrantur lapides [[~~Via~~via Postumia~~\|via Postumiae~~]]e. [[Fasciculus:Piazza delle Erbe (Verona).jpg\|thumb\|[[Platea Herbarum (Verona)\|Platea Herbarum]]]] [[Fasciculus:~~Balkon_der_Julia_Verona~~Balcone di Giulietta a Verona.jpg\|thumb\|Domus quae "[[Iulietta (persona)\|Iuliettae]]" dicitur]] Monumentorum [[religio Christiana\|Christianorum]] antiquissima hodie exstantia post [[Terrae motus Italicus (1117)\|terrae motum]] aedificata sunt. [[Basilica Sancti Zenonis]] urbis patroni, annis 1123-[[1135]] reconstructa est eo loco, extra urbis limitem, ubi sepulchrum [[Zeno Veronensis\|Zenonis]] iam a saeculo IV stat, regisque [[Pippinus (rex Italiae)\|Pippini]] sepulchrum qui die [[8 Iulii]] [[810]] mortuus est. [[Campanile]] huius basilicae a [[Dantes Alagherius\|Dante Alagherio]] in ''[[Divina Comoedia]]'' commemoratur;<ref>[[Dantes Alagherius]], ''[[Divina Comoedia]]'' "Purgatorium" 18</ref> [[statua Sancti Zenonis (Verona)\|statua Sancti Zenonis]] mediaevalis in porticu basilicae monstratur. [[ecclesia Cathedralis Veronensis\|Ecclesia cathedralis S. Mariae Matricularis]], in ruinis duarum ecclesiarum a terrae motu deletarum episcopis [[Tebaldus II (episcopus Veronensis)\|Tebaldo]] et [[Omnibonus (episcopus Veronensis)\|Omnibono]] aedificata et die [[13 Septembris]] [[1187]] dedicata, saeculis XIV et XV partim refecta est. Tali modo [[Ecclesia Sancti Firmi Maioris\|ecclesia SS. Firmi et Rustici]] anno [[1143]], [[Basilica Sancti Laurentii (Verona)\|basilica Sancti Laurentii]] anno [[1177]] et [[Ecclesia Sanctae Mariae Antiquae (Verona)\|ecclesia Sanctae Mariae Antiquae]] anno [[1185]], [[Ecclesia Sanctorum Apostolorum (Verona)\|ecclesia Sanctorum Apostolorum]] anno [[1194]] super fundamenta ecclesiarum antiquarum constructae sunt: ecclesia S. Mariae Antiquae fuit sacellum familiae [[Scaliger]]orum. In magna [[ecclesia Sanctae Anastasiae (Verona)\|ecclesia Sanctae Anastasiae]] a [[Ordo Fratrum Praedicatorum\|Dominicanis]] anno 1290 incepta, anno [[1481]] confecta, anno [[1490]] [[Gulielmus de Bibra]] legatus Germanicus et pontificalis sepultus est; ibidem anno [[1776]] [[schola campanaria Sanctae Anastasiae\|schola campanaria]], [[ars campanaria Veronensis\|artis campanariae Veronensis]] incunabulum, constituta est. [[Platea Herbarum]] (''Piazza delle Erbe'') eo loco patet ubi olim Romani forum urbis designaverunt. Ad hanc plateam stat [[Domus Mercatorum (Verona)\|Domus Mercatorum]], anno [[1210]] e ligno constructa, anno [[1301]] iussu [[Albertus I Scaliger\|Alberti I Scaligeri]] e lapidibus refecta. Ibi etiam monstrantur [[Domus Mazzanti]] privatae (''Case Mazzanti''), aevo medio aedificati, muris exterioribus picti: Verona enim saeculo XVI a peregrinatoribus "urbs picta" appellata est. Iuxta [[platea Dominorum (Verona)\|plateam Dominorum]] (''Piazza dei Signori'') aedificia publica surgunt: [[palatium Communis (Verona)\|palatium Communis]] saeculo XII erectum, anno [[1219]] post incendium refectum; [[palatium Tribunalis (Verona)\|palatium Tribunalis]] (''Palazzo di Cansignorio'') cuius turris anno [[1363]] confecta est; [[palatium Potestatis (Verona)\|palatium Potestatis]] (''Palazzo del Podestà'') saeculo XIII exeunte confectum. Ibidem stat lobia seu [[porticus Consilii (Verona)\|porticus Consilii]] (''Loggia del Consiglio'') a fratre [[Ioannes Iucundus\|Iucundo]] Veronensi iussu imperatoris [[Maximilianus I (imperator)\|Maximiliani]] anno [[1476]] aedificata. Anno circiter 1356 constructus est [[Pons Scaliger]] munitus, iussu [[Cangrandis II Scaliger\|Cangrandis II]] a [[Gulielmus Bibensaquam\|Gulielmo Bibensaquam]] designatus, iuxta quem [[Castellum Vetus (Verona)\|Castellum Vetus]] [[Scaliger]]orum eisdem annis inceptum est et anno [[1376]] confectum. Line 92 ⟶ 55: [[Caesar Lombroso]], criminologus * [[Licia Colò]], [[televisio]]nis ductrix * [[Germanus Mosconi\|Germanus Mosconi,]] poeta atque diurnarius == Ecclesia Catholica Romana == Line 124 ⟶ 87: * [[Fanum Sancti Maximi iuxta Athesim]], ~~[[Fasciculus:Map_of_comune_of_Verona_(province_of_Verona,_region_Veneto,_Italy).svg\|thumb\|upright=0.5\|Situs finium Municipii Veronensis in Provincia Veronensi]]~~ [[Fasciculus:Flag of the March of Verona and Aquileia.png\|thumb\|upright=0.5\|Vexillum [[Marchionatus Veronensis]]]] Line 157 ⟶ 119: * Giovanna Girardi, "[https://www.theguardian.com/cities/2016/dec/19/insider-guide-verona-fine-wine-opera-mountain-psych-folk Insider's guide to Verona: fine wines, opera and mountain psych-folk]" in ''[[The Guardian]]'' (19 Decembris 2016) * Alessandro Guidi, Federica Candelato, Massimo Saracino, "[https://www.academia.edu/12094226/Il_popolamento_del_territorio_veronese_durante_l_età_del_ferro_con_F.Candelato_e_M.Saracino_in_I_Veneti_antichi._Novità_e_aggiornamenti_atti_convegno_di_studio_Isola_della_Scala_2005_Verona_2008_pp._15-45 Il popolamento del territorio veronese durante l’età del ferro]" in ''I Veneti antichi. Novità e aggiornamenti: atti convegno di studio Isola della Scala 2005'' (Veronae, 2008)versity Press, 1993. ISBN 0-8014-2837-8 {{Google Books\|JG6H7RVX6I0C\|Paginae selectae}} * ~~<span~~ {{ec\|id="Laffranchi et al. (2019)~~"></span>~~\|c=Zita Laffranchi, Giuliana Cavalieri Manasse, Luciano Salzani, Marco Milell, "[https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0214372 Patterns of funerary variability, diet, and developmental stress in a Celtic population from NE Italy (3rd-1st c BC)]" in ''PLOS One'' (17 Aprilis 2019)}} == Nexus externi == Line 168 ⟶ 130: {{Urbes viae imperii}} [[Categoria:Verona\|! ]] [[Categoria:Condita 89 a.C.n.]]