Quantum redactiones paginae "Russia" differant
Content deleted Content added
| (30 intermediate revisions by 15 users not shown) | |||
Linea 1:
{{L}}
{{Vide discretivam|de terra hodierna}}
{{Capsa
'''Russia,'''<ref>G. Mercator, [https://web.archive.org/web/20111124003141/http://enc.lib.rus.ec/atlas/098.jpg ''Atlas sive Cosmographicæ Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Figura,''] s.v. RVSSIA.</ref><ref>I. Hofmannus, [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/r/books/r_1822.html ''Lexicon Universale,''] s.v. ''Russia.''</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080620082307/http://linguaeterna.com/ru/lexicon/16.html Русско-латинский словарь];[http://books.google.ru/books?id=KBctAAAAYAAJ&pg=PA1249&dq=Deutsch-lateinisches+Lexikon+Russia&cd=6#v=onepage&q=&f=false F. K. Kraft, ''Deutsch-lateinisches Lexikon'', tomus 2, p. 1249.]</ref> etiam '''Rossia'''<ref>[
▲'''Russia,'''<ref>G. Mercator, [http://enc.lib.rus.ec/atlas/098.jpg ''Atlas sive Cosmographicæ Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Figura,''] s.v. RVSSIA.</ref><ref>I. Hofmannus, [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/r/books/r_1822.html ''Lexicon Universale,''] s.v. ''Russia.''</ref><ref>[http://linguaeterna.com/ru/lexicon/16.html Русско-латинский словарь];[http://books.google.ru/books?id=KBctAAAAYAAJ&pg=PA1249&dq=Deutsch-lateinisches+Lexikon+Russia&cd=6#v=onepage&q=&f=false F. K. Kraft, ''Deutsch-lateinisches Lexikon'', tomus 2, p. 1249.]</ref> etiam '''Rossia'''<ref>[http://www.linguaeterna.com/bibl/russia.php S. Kalegin, ''Rossia aut Russia?'']; [http://books.google.ru/books?id=beLRAAAAMAAJ&pg=PA388&dq=Rossiae&lr=&as_brr=4&cd=2#v=onepage&q=Rossiae&f=false P. G. Pallas, ''Zoographia rosso-asiatica''.]</ref> seu '''Ruthenia'''<ref>[http://books.google.ru/books?id=KBctAAAAYAAJ&pg=PA1249&dq=Deutsch-lateinisches+Lexikon+Russia&cd=6#v=onepage&q=&f=false F. K. Kraft, ''Deutsch-lateinisches Lexikon'', tomus 2, P. 1249.]</ref> ([[Russice]] Россия, [[translitteratio|tr.]] ''Rossija''), nunc publice et '''Foederatio Russica'''<ref>[http://medlem.spray.se/celvin/latina.html ''Omnes terrai orbis in linguas quadraginta (XL)'']; [http://ephemeris.alcuinus.net/nuntius.php?id=321 EPHEMERIS: H. Novocomensis, ''De Russorum tumultibus.'']</ref> vel '''Rossica''' vel '''Ruthenica''' ([[Russice]] Российская Федерация, [[translitteratio|tr.]] ''Rossijskaja Federacija''), est [[res publica]] in [[Europa Orientalis|Europa Orientali]] et [[Asia]] septentrionali, maxima [[Tellus|orbis terrarum]] [[civitas sui iuris]]. Area Russiae est 17 125 191 km<sup>2</sup>,<ref>[https://rosreestr.ru/upload/documenty/doc_Gos-doc_2011.rar Государственный (национальный) доклад о состоянии и использовании земель в Российской Федерации в 2011 году (на 1 января 2012 года)] (с. 171) // [https://rosreestr.ru/site/activity/gosudarstvennoe-upravlenie-v-sfere-ispolzovaniya-i-okhrany-zemel/gosudarstvennyy-monitoring-zemel/sostoyanie-zemel-rossii/gosudarstvennyy-natsionalnyy-doklad-o-sostoyanii-i-ispolzovanii-zemel-v-rossiyskoy-federatsii/ Федеральная служба государственной регистрации, кадастра и картографии (Росреестр)]</ref><ref>Cum [[Crimaea (res publica)|re publica Crimaea]] (26 081 km²) et [[Sebastopolis|Sebastopoli]] (864 km²), sine quibus est 17 098 246 km² (area Foederationis Russicae statu 1 Ianuarii 2012. Adiunctio [[Crimaea]]e ad Foederationem Russicam non internationali recognita est.</ref> numerus incolarum aestimatus est fere 146 880 milia hominum (anno [[2018]]).
Russia est [[res publica]] libera [[Foederatio|foederalis]], 85 [[divisio administrativa Russiae|subiecta Foederationis]] habens.
[[Caput (urbs)|Caput]] Russiae est [[Moscua]] ([[Moscovia (urbs)|Moscovia]]), quae etiam est urbs maxima huius terrae. Publica et divulgatissima civitatis [[lingua]] est [[lingua Russica]].
Cum gentes multae in Russia
Foederatio Russica est sodalis nonnullarum societatum internationalium, quarum sunt [[Consociatio Nationum]] (ubi Russia est membrum perpetuum [[Concilium Salutis|Concilii Salutis]]), [[Independentium Civitatum Foederatio]], etc.
Line 59 ⟶ 15:
[[Antiquitas|Temporibus antiquis]], pars Russiae hodiernae etiam ab auctoribus classicis dicta est ''[[Sarmatia]]'' (e Graeco incolarum nomine Σαυρόμμαται <ref>Ubi σαῦρος lacertum vocat et ὂμμα oculos (Ch. Ph. Reiff, ''Grammaire russe précédée d'une introduction sur la langue slavonne'' (Petroburgi et Lutetiae, 1851).</ref>) et ''[[Scythia]].''
Origo nominis hodiernae connecta est cum civitate antiqua, saeculo [[saeculum 9|nono]] in Europa Orientali formata, quae ipso vulgo ''Rus’'' (Русь, seu modo antiquo Рѹсь, vel etiam Рѹсьскаѧ землѧ, i.e. 'terra Russica'), in textibus Latinis Europae Occidentalis illo tempore ''Russia'', ''Ruscia'', ''Rusca'', ''Rutigia'', serius et ''[[Ruthenia]]'' nominabatur. In [[Imperium Romanum Orientale|Imperio Romano Orientali (Byzantino)]] autem civitas illa una cum gente eius ''[[Rhos|Rhōs]]'' ({{Polytonic|Ῥῶς}}) vocabatur, et in operibus [[Constantinus VII Porphyrogenitus|Constantini Porphyrogeniti]] ''[[De administrando imperio]]'' et ''[[De cerimoniis aulae Byzantinae]]'', medio saeculi [[saeculum 10|decimi]] scriptis, nomen ''Rhōsía'' ({{Polytonic|Ῥωσία}}) primo inventum est.<ref>Соловьев А. В. [http://www.hist.msu.ru/Byzantine/BB%2012%20(1957)/BB%2012%20(1957)%20136.pdf Византийское имя России] // Византийский временник. — 1957. — № 12. — С. 134–155.</ref> Abhoc originem suam ducit nomen ''Rossia'' (in orthographia antiqua Россіа et Россія, hodierna vero Россия, [[translitteratio|tr.]] ''Rossija''), quo incolae Russiae patriam suam appellant.<ref>[
[[Fasciculus: Blaeu 1645 - Russiæ vulgo Moscovia pars australis.jpg|thumb|left|Russiae, vulgo Moscovia, pars australis, auctore Isaaco Massa (tabula geographica, anno [[1645]] a Blaeu edita)]]
Cum ''Russia'' (''Rus’''), Latine etiam ''Roxolania'' et ''Ruthenia'',<ref name="Hofmannus-Russia">[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0107a.html I.I. Hofmannus, ''Lexicon universale'', tomus IV, P. cvij]</ref> fuit nomen omnium terrarum [[Slavi|Slavorum]] orientalium, ''Rossia'' facta est appellatio vulgaris partium aquilonis terrarum illarum, non a [[Polonia]] ac [[Magnus Ducatus Lituaniae|Magno Ducatu Lituaniae]] adiunctarum, sed a Magno Ducatu [[Moscovia]]e coniunctarum. Haec appellatio ut versio 'graecizata' nominis Russiae iam temporibus [[Ioannes III (magnus dux Moscoviae)|Ioannis III]] (magni [[duces Moscoviae|ducis Moscoviae]] "et totius [[Ruthenia|Russiae]]") utebantur, et facta est officialis cum [[Ioannes IV (tzar Russiae)|Ioannes IV]], anno [[1547]], titulum regalem [[tzar]]is ([[czar]]is) accepit, et regnum eius "Rossicum" nominatum est.<ref>Хорошкевич А. Л. Символы русской государственности. - М. :Изд-во МГУ,1993. ISBN 5-211-02521-0 — C.40</ref> In aliis terris Europaeis regnum illud saeculis sedecimo septindecimoque, nonnumquam et serius, nisi ''Russia'' (''alba'' <ref name="Hofmannus-Moscovia">[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0222b.html I.I. Hofmannus, ''Lexicon universale'', tomus III, P. 222.]</ref><ref name="Hofmannus-Russia" /> vel ''magna''<ref name="Hofmannus-Moscovia" />), sed etiam ''Moscovia''<ref>https://www.youtube.com/watch?v=B6b7WQy1Y3Q</ref><ref name="Hofmannus-Moscovia" /> (secundum metropolim suam) dicebatur.
Hoc regnum anno [[1721]] [[Imperium Russicum|imperium]], anno [[1917]] rem publicam liberam, et anno [[1918]] rem publicam liberam foederalem ([[RSFSR]]) declaratum est, quod etiam in nominibus terrae publicis notabatur. Ab anno [[1991]] haec civitas ''Russia'' (ipso vulgo ''Rossia'') seu ''Foederatio Russica (Rossica)'' officiale dicitur.
Line 69 ⟶ 25:
* Civitas Russica (Ruthenica) antiqua (ab anno [[862]] ad medium saeculi [[saeculum 13|tredecimi]]), a saeculo [[saeculum 19|undevicesimo]] etiam ''[[Russia Kioviensis]]'' (Киевская Русь, [[translitteratio|tr.]] ''Kievskaja Rus’ '') nominatur, cuius metropolis initio [[Novogardia Magna]], et ab anno [[882]] [[Kiovia]] erat.
* Ducatus Russici varii (a medio [[saeculum 12|duodecimi]] ad initium saeculi [[saeculum 16|sedecimi]]), quorum metropolium [[Volodimiria]] a medio saeculi tredecimi principalis erat.
* Civitas Russica (a fine saeculi [[saeculum 15|quindecimi]] ad [[1721]]): initio Magnus Ducatus [[Moscovia]]e (Великое княжество Московское, [[translitteratio|tr.]] '' Velikoe knjažestvo Moskovskoe ''), et ab anno [[1547]] [[Regnum Russicum]] (Русское царство, [[translitteratio|tr]] ''Russkoe carstvo'') vel
* [[Imperium Russicum]], seu [[Imperium Rossicum]] (Российская империя, [[translitteratio|tr.]] ''Rossijskaja imperija''), cuius caput fuit Petropolis (et Moscua, annis 1728 – 1732), die 22 Octobris (secundum [[Calendarium Iulianum]]) [[1721]] declaratum, de iure ad 1 Septembris [[1917]] exsistebat.
* [[Res Publica Russica]], seu [[Res Publica Rossica]] (Российская республика, [[translitteratio|tr.]] ''Rossijskaja respublika''), a 1 Septembris ad 25 Octobris (secundum Calendarium Iulianum) anni 1917.
* Res Publica Russica (Rossica) [[Sovieti]]ca, [[Res Novae Octobres|Rerum Novarum Octobrium]] (25 Octobris secundum Calendarium Iulianum, vel [[7 Novembris]] secundum [[Calendarium Gregorianum|Gregorianum]], anni 1917) declarata, mense Ianuario anno [[1918]] etiam foederatio facta, cuius nomen publicum [[Russica Sovietica Foederativa Socialistica Res Publica|Russica (Rossica) Sovietica Foederativa Socialistica Res Publica]] (Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика, [[translitteratio|tr.]] ''Rossijskaja Sovetskaja Federativnaja Socialističeskaja Respublika''), seu breve [[RSFSR]], metropolis autem initio Petropolis, dein (a [[12 Martii]] 1918) Moscua fuit.
* [[Unio Rerum Publicarum Sovieticarum Socialisticarum]] (Союз Советских Социалистических Республик, [[translitteratio|tr.]] ''Sojuz Sovetskich Socialističeskich Respublik''), breviter [[Unio Sovietica]] ( Советский Союз, [[translitteratio|tr.]] ''Sovetskij Sojuz'') vel [[URSS]] (СССР, [[translitteratio|tr.]] ''SSSR''), quae a [[30 Decembris]] [[1922]] ad [[26 Decembris]] [[1991]] exsistebat. Eius res publica maxima fuit Russica SFSR, et caput Moscua fuit.
* Russia (Rossia), seu Foederatio Russica (Rossica), quo nomine RSFSR a [[25 Decembris]] 1991 dicitur,<ref>Lex RSFSR a 25 Decembris 1991 № 2094-I «Об изменении наименования государства Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика» (''De mutatione nominationis civitatis Russica Sovietica Foederativa Socialistica Res Publica'')</ref> Moscuam ut metropolim suam habens.
Line 78 ⟶ 34:
=== Praehistoria Russiae ===
[[Fasciculus:IE expansion.png|thumb|left|175px|[[Hypothesis Kurgana]]: Russia Meridiana ut [[patria linguistica]] [[Proto-Indo-Europaea|populorum Indo-Europaeaorum]].]]
Homines in terris Russiae hodiernae (e.g. in [[Siberia]] et [[Caucasus Septentrionalis|Caucaso Septentrionali]]) iam aevo [[Palaeolithicum|Palaeolithico]] habitabant. Statio [[homo sapiens|hominum sapientium]], antiquissima in mundo (circa quinquaginta milia annorum retrorsum), ''[[Kostënki (loci archaeologici)|Kostënki]]'' (''Markina gora'') nominata, sita est in [[regio Voronegiensis|regione Voronegiensi]] Russiae.<ref>M. V. Anikovich, A. A. Sinitsyn, John F. Hoffecker, Vance T. Holliday, V. V. Popov, S. N. Lisitsyn, Steven L. Forman, G. M. Levkovskaya, G. A. Pospelova, I. E. Kuz’mina, N. D. Burova, Paul Goldberg, Richard I. Macphail, Biagio Giaccio, N. D. Praslov, Early Upper Paleolithic in Eastern Europe and Implications for the Dispersal of Modern Humans. «Science» 12 January 2007.</ref>
Territorium, nunc ad Russiam pertinens, fuit locus habitationis et migrationis variarum gentium antiquarum: [[Scythae|Scytharum]], [[Sarmatae|Sarmatarum]] ([[Roxolani|Roxolanorum]], [[Alani|Alanorum]], etc.), [[Gothi|Gothorum]] atque [[Hunni|Hunnorum]]. In litoribus [[Pontus Euxinus|Ponti Euxini]] saeculis [[saeculum 6 a.C.n.|sexto]] – [[saeculum 5 a.C.n.|quinto]] a.Chr.n. coloniae [[Graeci|Graecorum]] conditae sunt, et postea Regna [[Scythia|Scythicum]] et [[Regnum Bosporanum|Bosporanum]] ibi exsistebant. Annis [[552]] – [[745]] pars territorii Russiae hodiernae ([[Siberia]]e meridianae) a regno Turcico (''Göktürk'') occupabatur. A saeculo [[saeculum 7|septimo]] ad saeculum [[saeculum 10|decimum]] in terris prope fluxum inferiorem [[Rha]] fluvii, in [[Caucasus Septentrionalis|Caucaso seprentrionali]] et prope [[Palus Maeotis|Maeotidem]] regnum [[Chazari|Chazarorum]] locabatur. Meridies territorii Maritimi (Primorskensis) in [[Oriens Extremus Russiae|Oriente Extremo Russiae]] initio saeculi [[saeculum 8|octavi]] pars regni ''Bohai'' (i.e. 'Maritimi') erat.
Line 86 ⟶ 42:
{{vide-etiam|Ruthenia}}
{{vide-etiam|Russia Kioviensis}}
Ad medium saeculi [[Saeculum 9|noni]] in septentrione hodiernae Russiae Europaeae creata est unio politica gentium [[Slavi]]carum orientalium, Finno-Ugricarum et Balticarum.
Initium huius civitatis traditione connectum est cum [[Ruricus|Rurico]], duce "ex [[Waregi]]s"<ref name="Hofmannus-Ruricus">[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0105b.html I.I. Hofmannus, ''Lexicon universale'', tomus IV, P. cv.]</ref>, qui "conditor Monarchiae Russicae"<ref name="Hofmannus-Ruricus"/> nominatus est. Secundum annales Russicas antiquas, anno [[862]] Ruricus ad thronum invitatus cum fratribus suis venit et factus est [[monarcha]], sedem suam [[Novogardia Magna|Novogardiae]] in urbe habens. Successor Rurici, [[Helgus (magnus dux Kioviensis)|Helgus]] (vulgo ''[[Oleg (magnus dux Kioviensis)|Oleg]]''), dux Novogardiensis, cum copiis suis [[Kiovia]]m urbem occupavit et metropolis regni sui ("mater urbium Russicarum") eam fecit. Sic creata est civitas, Latine ''Ruscia'', ''Russia'', ''Ruthenia'', et ipso vulgo ''Rus’'' dicitur, nunc etiam ut ''Russia Kioviensis'' nota.
[[Fasciculus:Lebedev baptism.jpg|thumb|left|175px|''[[Baptismus Kioviensium]].'' Tabula a [[Claudius Lebedev|Claudio Lebedev]] picta.]]
Cum saeculis nono decimoque terrae omnium Slavorum orientalium atque nonnullarum gentium Finno-Ugricarum, Balticarum et Turcicarum in civitatem Russicam (Ruthenicam) antiquam inclusae sunt, hoc regnum territoria Ucrainae et Rutheniae Albae partemque territorii Russiae nostri temporis comprehendit. Illo tempore Russia (Ruthenia) Kioviensis civitas Europae maxima erat, pro dominatione in Europa Orientali contra [[Imperium Byzantinum]] luctans. Annis [[988]] et [[989]], cum monarcha Russicus (Ruthenicus) erat magnus dux Kioviensis [[Vladimirus I Magnus]], [[religio Christiana]] ([[Ecclesiae Orthodoxae|ritus orientalis]]), ex Imperio Byzantino recepta, facta est religio publica Russiae Kioviensis.
Line 95 ⟶ 51:
Saeculo [[Saeculum 12|duodecimo]], detritus regni Ruthenici uniti accidit. Formati sunt multi [[Rutheni|Ruthenorum]] ducatus [[sui iuris]] (quorum [[Ducatus Kioviensis|Kioviensis]] initio ut principalis aestimabatur), ex quibus capitibus in territorio Russiae hodiernae sunt [[Novogardia Magna]], [[Volodimiria]], [[Resania]], [[Smolenscum]], et nonnullae aliae urbes. Gradatim [[ducatus Volodimiriensis]] in Ruthenia Septentrio-Orientali principalis factus est.
Anno [[1237]], [[Mongoli]] ([[Mogoles]]) suis sociisque ex oriente invaserunt. Illi tunc ab alienigenis ''[[Tatari]]'' vel ''[[Tartari]]'' vocabantur, et nunc appellatio ''[[Mongolo-Tatari]]'' (seu ''[[Tataro-Mongoli]]'') pro denotatione illorum in usu est. Mongolo-
=== Moscovia. Regnum Russicum ===
[[Fasciculus:Московия макс.вел.княжество 1593 Антверпен авторы Антоний Дженкинсон и Герард де Йоде.jpg|thumb|Moscoviae maximi amplissimique ducatus chorographica descriptio]]
[[Fasciculus:Ivan III of Russia.jpg|thumb|left|155px|[[Ioannes III (magnus dux Moscoviae)|Ioannes III, Magnus Dux Moscoviae]]]]
{{vide-etiam|Moscovia|Regnum Russicum}}
Saeculo [[Saeculum 14|quarto decimo]] ascendit Rutheniae Septentrio-Orientalis ducatus [[Moscovia]]e, saeculo [[saeculum 13|tertio decimo]] formatus. [[Duces Moscoviae]] gradatim etiam thronum [[Magni duces Volodimiriae|magnorum ducum Volodimiriae]] ceperunt. [[Demetrius (magnus dux Moscoviae)|Demetrius]], magnus dux Moscoviae et Volodimiriae, anno [[1380]] copias Russicas in pugna contra Mongolo-Tataros in campo ''Kulikovo'' ad victoriam duxit, et in fine vitae suae thronos Moscoviticum et Volodimiriensem filio suo [[Basilius I (magnus dux Moscoviae)|Basilio]] sine sanctione Ordae tradidit.
Line 112 ⟶ 68:
Filius Basilii III, [[Ioannes IV (tzar Russiae)|Ioannes IV]] (magnus dux "totius Rutheniae" ab anno [[1533]]) anno [[1547]] primus ''[[tzar]]'' (sive ''[[czar]]'', i.e. [[caesar (titulus)|caesar]] vel [[rex]]) Russiae factus est. [[Chanatus]] [[Casan]]ensem et [[Astrachan]]ensem atque nonnullas alias terras adiunxit.
[[Saeculum|Saeculis]] [[Saeculum 16|sexto decimo]] et [[saeculum 17|septimo decimo]], Russi [[Siberia]]e potiti sunt; [[Hermolaus Timothei filius]] Chanatum Sibericum evertit. Populus Russiae saeculo septimo decimo ineunte interventionem [[Regnum Poloniae|Poloniae]] [[Magnus Ducatus Lituaniae|Lituaniaeque]] et [[Suecia]]e repressit, quae tamen nonnullas terras huius regni occupaverunt. Anno [[1654]], [[Ucraina]] orientalis (cum [[Kiovia]]), quae fuerat pars regni
[[Fasciculus:Peter der-Grosse 1838.jpg|thumb|left|175px|[[Petrus I (imperator Russiae)|Petrus Magnus]]. Tabula a [[Paulus Delaroche|Paulo Delaroche]] picta.]]
Line 119 ⟶ 75:
=== Imperium Russicum ===
{{vide-etiam|Imperium Russicum}}
[[Tzar]] (ab anno [[1682]]) [[Petrus I (imperator Russiae)|Petrus I]] reformationes multas perfecit. Contra Sueciam ab anno [[1700]] ad annum [[1721]] bellabat: [[Ingria]]m partemque [[Carelia]]e (a Suecia saeculo sexto decimo occupatas) recuperivit, Estoniam et [[Livonia]]m adiunxit. Anno [[1712]] caput regni ex Moscua [[Petropolis|Petropolim]] transtulit. Anno [[1721]] Petrus I factus est primus [[Imperatores Russiae|imperator Imperii Russici]] ('[[Russorum Imperator]]').
Imperium Russicum saeculis [[Saeculum 18|duodevicensimo]] et [[Saeculum 19|undevicensimo]] territorium suum extendit, magni valoris erat. Anno [[1812]], [[Bellum Patrium]] contra [[Francia]]m invadentem gestum est; Russia agressorem vicit. Ab anno [[1853]] ad annum [[1856]], Imperium Russicum contra Turciam, [[Regnum Unitum]], Franciam, et [[Regnum Sardiniae]] in [[Bellum Crimaeanum|Bello Crimeaeno]] bellabat, sed superatum est. Annis [[1877]] et [[1878]] Russia contra Turciam bellabat, [[Bulgaria]]m liberavit.
Line 127 ⟶ 83:
Anno [[1905]], prima [[revolutio]] Russica accidit, quae ad annum [[1907]] durabat. Publicus legumlatorum coetus, ''Duma'' nominatur, anno 1905 institutus est (ad annum [[1917]] exsistebat, nomen coeti illius anno [[1993]] factum est appellatio [[parlamentum|parlamenti]] Foederationis Russicae).
Anno [[1914]] [[primum bellum mundanum]] conflatum est, quo Russia cum [[Serbia]], Francia, Regno Unito, etc., contra [[Germania]]m, [[Imperium Austro-Hungaricum]], Turciam, et Bulgariam bellabat.
Anno 1917, [[Res Novae Russiae (1917)|res novae duae]] ([[Revolutio Februaria Russica|Revolutio Februaria]] et [[Revolutio Octobris Russica|Revolutio Octobris]]) in Russia acciderunt, et imperium factum est res publica libera. Certae Imperii Russici partes priscae (Finnia, Polonia, et nonnullae aliae) [[civitas sui iuris|civitates sui iuris]] factae sunt.
=== Russia Sovietica ===
{{vide-etiam|Russica Sovietica Foederativa Socialistica Res Publica}}
[[Fasciculus:Lenin and stalin crop.jpg|thumb|left|150px|[[Vladimirus Lenin]] et [[Iosephus Stalin]].]]
Line 142 ⟶ 98:
=== Unio Sovietica ===
{{vide-etiam|Unio Rerum Publicarum Socialisticarum Sovieticarum}}
Anno [[1922]], Russia cum Ucraina, Ruthenia Alba et [[Foederatio Transcaucasica|Foederatione Transcaucasica]] [[Unio Rerum Publicarum Socialisticarum Sovieticarum|Unionem Rerum Publicarum Socialisticarum Sovieticarum]] (URSS) formavit, cuius unionis res publica maxima fuit.
Ab anno [[1941]] ad annum [[1945]] erat [[Bellum Magnum Patrium]] (pars [[Bellum Orbis Terrarum II|Belli Orbis Terrarum II]]) Unionis Sovieticae contra Germaniam. Anno [[1945]], post victoriam supra Germaniam, URSS cum [[Civitates Foederatae Americae|Civitatibus Foederatis Americae]] et aliis terris contra Iaponiam bellabat et recuperivit territoria, anno [[1905]] ab Imperio Russico amissa.
Line 172 ⟶ 128:
== Geographia ==
Russia, fines terrestres cum [[Norvegia]], [[Finnia]], [[Estonia]], [[Lettonia]], [[Lituania]], [[Polonia]], [[Ruthenia Alba]], [[Ucraina]], [[Abasgia]],<ref name="26.08.2008">Die [[26 Augusti]] [[2008]] Foederatio Russica [[libertas|libertatem]] Abasgiae et Ossetiae Meridionalis e Georgia rite agnovit.</ref> [[Georgia]], [[Ossetia Meridionalis]],<ref name="26.08.2008"/> [[Atropatene (res publica)|Atropatene]], [[Kazachstania]], [[Mongolia]], [[Respublica Populi Sinarum|Sinis]], et [[Respublica Populi Democratica Coreae|Corea Boreali]] habens, montes ([[Caucasus]], [[Urales]], [[Altai]], [[Saiani]], etc.) [[silva]]eque cuius plurimam ruris partem complent, terras [[Europa Orientalis|Europae Orientalis]] [[Asia]]eque Septentrionalis plurimas possedit. Medium geographicum Russiae in [[alta planities|alta planitie]] [[Putorana]] situm est.
Area Russiae, secundum fontes varias, est 17 098 242<ref name=autogenerated1>[https://web.archive.org/web/20121018030426/http://www.gks.ru/bgd/free/b10_107/IssWWW.exe/Stg//%3Cextid%3E/%3Cstoragepath%3E::%7Ctab1-01-09.xls Административно-территориальное деление по субъектам Российской Федерации на 1 января 2010 года. Росстат (14 июля 2010).xls]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20131021142143/http://www.gks.ru/bgd/regl/b09_13/IssWWW.exe/Stg/html1/02-01.htm По данным Росреестра с сайта Росстата по состоянию на 01.01.2009 г.]</ref> aut 17 075 400<ref>[https://web.archive.org/web/20181225132249/http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_03.xls По данным Федеральной службы геодезии и картографии России по состоянию на 01.01.1986 г.]</ref> km², quorum 90,5% terra et 9,5% aqua format.
=== Lacus et flumina ===
{{vide-etiam|Index fluminum Russiae maximorum|Index lacuum Russiae maximorum}}
In Russia, quae enim nonnullos [[lacus]] (quorum amplissimi sunt [[Mare Caspium]], [[Lacus Baical|Baical]], [[Lacus Ladoga|Ladoga]] et [[Lacus Onega|Onega]]) stagnaque continet, multa [[flumen|flumina]] fluunt (quorum [[Lena]], [[Obius]], [[Rha]], [[Ienisea]], [[Amur]], [[Rhymnus]], [[Olenecus]], [[Danapris]], [[Colyma]], [[Tanais]] ac [[Petschora]] longissima sunt<ref>[http://vsereki.ru/interesnoe-o-rekax/samye-dlinnye-reki-rossii Самые длинные реки России = Flumina longissima Russiae]</ref>).
Line 184 ⟶ 141:
=== Insulae ===
Ad Russiam [[insula]]e multae pertinent, quarum maximae sunt [[Nova Zembla]], [[Sachalina]], [[Insulae
[[Fasciculus:Archangelsk taiga.JPG|thumb|left|150px|[[Silva]] [[taiga]] [[hiems|hieme]] visa, [[regio Archangelopolitana]].]]
Line 190 ⟶ 147:
Russia, in [[Eurasia]] septentrionali sita, ut plurimum [[clima continentale]] habet, sed etiam nonnullas terras cum climatibus [[clima polare|polari]] (in [[Arctica]]), [[Clima alpinum|alpino]] (in montibus) et [[Clima aridum|arido]] (in desertis prope [[Mare Caspium]]) tenet.
Varietas [[biotopus|biotoporum]] Russiae maxima est in parte eius Europaea, ubi a septentrio ad meridiem zonae desertorum arcticorum, [[tundra]]e,
Temperaturae mediae in variis partibus Russiae mense Ianuario ab +6 ad −50 °C, mense Iulio autem ab +1 ad +25 °C sunt, cum lapsu ab 150 ad 2000 mm per annum. Temperatura maxima, in territorio Russiae hodiernae nota, est +45,4 °C, die [[12 Iulii]] [[2010]] in vico ''Utta'' [[Calmuccia]]e permensa; minima nam est −71,2 °C, in vico ''Ojmjakon'' [[Iacutia]]e hieme anni [[1924]] nota. Differentia maxima temperaturarum 116,6 °C est.
[[Fasciculus:Birches near Novosibirsk in Autumn.jpg|thumb|150px|[[Silva]] [[arbor]]um [[genus (taxinomia)|generis]] ''[[Betula]]e'' prope [[Novosibirscum]]. ''Betula'' est [[arbor civitatis]] Russica{{dubsig}}.]]
[[Fasciculus:Medved mzoo.jpg|thumb|left|150px|''[[Ursus arctos]]'' est [[Ursus Russicus|popularis Russiae signum]], praecipue in
=== Flora et fauna ===
{{vide-etiam|Flora Russiae}}
{{vide-etiam|Fauna Russiae}}
Flora Russiae circa 24 700 species plantarum habet. Varietas specierum plantarum in Russia maxima est in [[Caucasus|Caucaso]] (6000) et [[Oriens Extremus Russiae|Oriente Extremo]] (1900–2000), minima in insulis arcticis [[Siberia]]e (100—150) est.<ref>[https://web.archive.org/web/20111026180117/http://www.novrosen.ru/Russia/nature/vegetation.htm Растительность=Vegetatio]</ref> Silvae plus quam 40 centesimas terrae occupant, partem quintam omnium silvarum mundi formantes.
[[Species (taxinomia)|Species]] [[animal]]ium etiam variae sunt. Circiter 1300 species [[Chordata|Chordatum]] et 70 milia species [[Insecta|Insectorum]] in Russia [[habitatio|habitant]].
Line 208 ⟶ 165:
== Homines ==
=== Numerus ===
Secundum censum
Circa 78
Densitas populi mediocris est circa 8
Circa 73
[[Fasciculus:Kutuzov Avenue.jpg|thumb
# [[Moscua]] — 12
# [[Petropolis]] — 5 351 935<ref name="Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года" /> homines;
# [[Novosibirscum]] — 1 612 833<ref name="Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года" /> homines;
Line 235 ⟶ 192:
=== Gentes ===
Secundum censum anni 2010, plus quam ducentas gentes in Russia habitant, inter quas sunt:
{| class="wikitable"
! Gens||Portio<br />(anno 2002)<ref name="census2010"/>||Portio<br /> (anno 2010)<ref name="census2010">[http://www.rg.ru/2011/12/16/stat.html Российская газета. Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref>
Line 294 ⟶ 251:
=== Religio ===
Russia est terra publice saecularis. Cives quamlibet aut nullam religionem confiteri possunt. Homines religiosi Russiae praecipue sunt [[Religio Christiana|Christiani]] (principaliter [[Ecclesiae Orthodoxae|Orthodoxi]], ut plurimum ad [[Ecclesia Orthodoxa Russica|Ecclesiam Orthodoxam Russicam]] pertinentes), alii sunt [[Religio Islamica|Musulmani]], [[Religio Iudaica|Iudaei]], [[Religio Buddhistica|Buddhisti]], etc. [[Atheismus|Atheistae]] in Russia etiam multi sunt.
[[Fasciculus:M.V. Lomonosov by L.Miropolskiy after G.C.Prenner (1787, RAN).jpg|thumb|left|150px|upright=0.75|[[Michael Lomonosov]], [[polymathes]] [[scientista]], [[inventor]], [[poeta]], [[artifex]].]]
[[Fasciculus:L.N.Tolstoy Prokudin-Gorsky.jpg|upright=0.75|thumb|150px|[[Leo Tolstoj]], [[scriptor]] [[mythistoria]]rum et [[philosophus]].]]
Line 305 ⟶ 261:
== Oeconomia ==
E visceris Russiae [[petroleum]], [[gasium naturale]], [[lithanthrax]], [[metallum|metalla]], [[apatitum|apatita]], [[adamas|adamantes]],
Russia est terra industrialis cum [[oeconomia]]
[[Moneta (pecunia)|Moneta]] Russiae est [[rubelus Russicus|rubelus]].
[[Fasciculus:Russian-Matroshka2.jpg|thumb|150px|Pupa ''Matrëška'' (Matroncula) exposita.]]
{{NexInt}}
* [[Index locorum in Russia]]
* [[
* [[
* [[Suprematismus]]
* [[Supremus]]
== Notae ==
Line 331 ⟶ 288:
* Brunet, Roger. [[1996]]. ''La Russie et les pays proches, in Géographie Universelle t. 10 : Europes orientales, Russie, Asie centrale.'' Belin-Reclus. ISBN 978-2-7011-1673-0.
* Brunet, Roger. [[2001]]. ''La Russie. Dictionnaire géographique.'' Dynamiques du territoire. Lutetiae: La Documentation française. ISBN 978-2-11-004882-0.
* Cabanne, Claude, et Elena Tchistiakova.[[2005]]. ''La Russie, perspectives économiques et sociales.'' Ed.
* Channon. [[1997]]. ''Atlas historique de la Russie.'' Autrement; Édition : Éd rév et préf. par Marie-Hélène Mandrillon. ISBN 978-2-86260-714-6.
* Ciattoni, Annette, ed. [[2007]]. ''La Russie.'' Sedes. ISBN 978-2-301-00000-2.
Line 352 ⟶ 309:
;Civilitas<!--ex de-->
* Kanet Roger E., ed. [[2011]]. ''Russian Foreign Policy in the 21st century.'' Palgrave Macmillan.
* [[Margareta Mommsen|Mommsen, Margarita]]. [[2004]]. ''Wer herrscht in Russland? Der Kreml und die Schatten der Macht.'' Ed.
* Pleines, Heiko, et Hans-Henning Schröder, eds. [[2010]]. [http://www.bpb.de/publikationen/KUL8ES,0,0,L%E4nderbericht_Russland.html ''Länderbericht Russland.''] Bonnae: Bundeszentrale für politische Bildung, Schriftenreihe (Bd. 1066).
* Stachow, D., L. Shevtsova, Roland Götz, J. Scherrer, et E.-M. Auch. [[2006]]. [http://www.bpb.de/publikationen/GMT5VH,0,Russland.html ''Aus Politik und Zeitgeschichte: Russland''], Beilage zur Wochenzeitung ''Das Parlament.'' Bonnae: Bundeszentrale für politische Bildung (13 Martii). [http://www.bpb.de/files/HM5NZ3.pdf PDF]).
;Historia<!--ex ru et de-->
* [[Nicolaus Karamzin|Карамзин Н. М.]] История государства Российского. [https://web.archive.org/web/20130520185712/http://www.magister.msk.ru/library/history/karamzin/index.htm], [https://web.archive.org/web/20130516082430/http://web-local.rudn.ru/web-local/uem/autor/hist/his/KARAMZIN/KARAHIST.HTM]
* [[Basilius Ključevskij|Ключевский В. О.]] Курс русской истории [http://runivers.ru/lib/detail.php?ID=60654], [https://web.archive.org/web/20101115034055/http://www.magister.msk.ru/library/history/kluchev/index.htm], [https://web.archive.org/web/20130516072155/http://web-local.rudn.ru/web-local/uem/autor/hist/his/KLUCHEV/KLUCHLEC.HTM]
* [[Nicolaus Kostomarov|Костомаров Н. И.]] Русская история в жизнеописаниях её главнейших деятелей [
* [[Sergius Platonov|Платонов С. Ф.]] Полный курс лекций по русской истории [https://web.archive.org/web/20151031212605/http://www.magister.msk.ru/library/history/platonov/plats001.htm]
* [[Sergius Solov'ëv|Соловьёв С. М.]] История России с древнейших времен [http://runivers.ru/lib/detail.php?ID=60694] [https://web.archive.org/web/20130513183224/http://www.magister.msk.ru/library/history/solov/index.htm], [https://web.archive.org/web/20130516070615/http://web-local.rudn.ru/web-local/uem/autor/hist/his/SOLOV/SOLOVLEC.HTM]
* [[Christophorus Schmidt|Schmidt, Christoph]]. [[2009]]. ''Russische Geschichte 1547–1917.'' Ed.
* [[Carsten Goehrke|Goehrke, Carsten]]. [[2000]]. ''Russland. Eine Strukturgeschichte.'' Paderborn: Schöningh Verlag. ISBN 978-3-506-76763-9. [http://hsozkult.geschichte.hu-berlin.de/rezensionen/id=13618&count=9842&recno=7&type=rezbuecher&sort=datum&order=down Recensio].
* [[Ricardus Pipes|Pipes, Richard]]. [[1977]]. ''Russland vor der Revolution: Staat und Gesellschaft im Zarenreich.'' Monaci.<!--Melius: editio Anglica-->
* Ascher, Abraham. [[2005]]. ''Geschichte Russlands.'' Essen: Magnus-Verlag. ISBN 3-88400-432-8.
* [[Timotheus Guldimann|Guldimann, Tim]]. [[1984]]. ''Moral und Herrschaft in der Sowjetunion. Erlebnis und Theorie.'' Francofurti: Suhrkamp. ISBN 3-518-11240-6.
* [[Andreas Kappeler|Kappeler, Andreas]]. [[2003]]. ''Russland als Vielvölkerreich: Entstehung, Geschichte, Zerfall.'' Ed.
* [[Andreas Kappeler|Kappeler, Andreas]]. [[2005]]. ''Russische Geschichte.'' Ed.
* Wagensohn, Tanja. [[2001]]. ''Russland nach dem Ende der Sowjetunion.'' Regensburg: Pustet. ISBN 3-7917-1751-0.
;Cultura et sociologia
* Figes, Orlando. [[2003]]. ''Nataschas Tanz: Eine Kulturgeschichte Russlands.'' Berolini: Berlin Verlag. ISBN 3-8270-0487-X.
* Franz, Norbert, ed. [[2002]]. ''Lexikon der russischen Kultur.'' Darmstadt: Primus. ISBN 3-89678-413-7.
Line 380 ⟶ 337:
== Nexus externi ==
{{communia|Россия|Russiam}}
{{Fontes geographici}}▼
{{Grc|Ῥωσσία}}
▲{{Fontes geographici}}
* [http://books.google.ru/books?id=gd3hnWzGE4UC&pg=RA3-PA1&dq=Historiae+Ruthenicae+Scriptores+Exteri&cd=1#v=onepage&q=&f=false ''Historiae Ruthenicae scriptores exteri saeculi XVI'', tomus I.]
* [http://books.google.ru/books?id=f4VnmN45vGEC&printsec=frontcover&dq=%22Russia+seu+Moscovia%22&lr=&as_brr=4&cd=3#v=onepage&q=&f=false ''Russia seu Moscovia itemque Tartaria: commentario topographico atque politico illustratae'']
* [http://books.google.ru/books?id=ezs8AAAAcAAJ&pg=RA4-PT205&dq=Rerum+Moscoviticarum&as_brr=4&cd=1#v=onepage&q=&f=false S. Herberstein, ''Rerum Moscoviticarum Commentarii'']
Line 389 ⟶ 346:
;Generalia
* [https://web.archive.org/web/20081022164202/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/russia.htm Russia] apud ucblibraries.colorado.edu (UCB Libraries GovPubs)
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17839672 Russia,] apud www.bbc.co.uk ([[BBC News]])
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513251/Russia Russia,] apud www.britannica.com (''[[Encyclopædia Britannica]]'')
* [https://web.archive.org/web/20170220131239/http://bigenc.ru/geography/text/3515925 Россия (Russia),] apud bigenc.ru (''Encyclopaedia Russica Magna'')
;Administratio
* [http://www.gov.ru/index_en.html Situs publicus administrationis Russiae,] www.gov.ru
* [https://web.archive.org/web/20120926195007/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-r/russia.html "Chief of State and Cabinet Members,"] www.cia.gov
* [http://en.rian.ru/ Russian News Agency "Ria Novosti,"] en.rian.ru
* [https://web.archive.org/web/20110513104203/http://english.ruvr.ru/2010/09/24/22168374.html Vox Russiae,] english.ruvr.ru
;Miscellanea
* [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552653 Post-Soviet Problems] from the [http://repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552494/browse?type=title Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives,] repository.library.georgetown.edu
* [http://rbth.ru/ "Russia Beyond the Headlines,"] rbth.ru
* [http://www.waytorussia.net/WhatIsRussia/Intro.html "Way to Russia: An Introduction to Russia and Russian People,"] www.waytorussia.net
* [http://russiatrek.org Urbes et regiones Russicae,] russiatrek.org
* [http://www.russia-travel.com "Official Russia Travel Guide,"] www.russia-travel.com
* [http://russianconsulate.com Consulatus Russicus,] russianconsulate.com
* [https://web.archive.org/web/20170228045752/http://www.moscow-russia-insiders-guide.com/ "Moscow Russia Insider's Guide,"] www.moscow-russia-insiders-guide.com<!--Moscow and Russia through Muscovite's eyes-->
{{Europa}}
Line 412 ⟶ 369:
{{Capsae collectae|Russia|politica|{{Praesides Russiae}}{{Primi ministri Russiae}}{{Ministri rerum externarum Russici}}{{Consilium Russicum Medvedev}}}}
{{Capsae collectae|Russia|historica|{{Ductores Factionis Communisticae Unionis Sovieticae}}}}
{{Myrias|Geographia}}▼
{{1000 paginae}}▼
[[Categoria:Russia|!]]▼
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 862]]
Line 419 ⟶ 377:
[[Categoria:Condita 1991]]
[[Categoria:Independentium Civitatum Foederatio]]
▲{{Myrias|Geographia}}
▲{{1000 paginae}}
| |||