Quantum redactiones paginae "Elbinga" differant
Content deleted Content added
No edit summary |
UV (disputatio | conlationes) No edit summary |
||
(6 intermediate revisions by 6 users not shown) | |||
Linea 1:
{{Capsa urbis Vicidata}}
▲ | Imago=Elbląg, układ urbanistyczny Starego Miasta.jpg
'''Elbinga'''
== Nomen et situs ==
[[Fasciculus:Elbląg,_Wigilijna_Street_No_1-5.jpg|thumb|left|Vicus Elbingae post annum 1990 vetere modo iterum aedificatus.]]▼
Nomen urbis a flumine, quod etiam Elbinga nuncupatur, originem ducit. Elbingae fluminis nomen (''Ilfing'', [[vocabulum]] [[Lingua Prussica|linguae Prussicae]]) primo a Wulfstano, viatore [[Angli|Anglo]], anno 890 perscriptum est.<ref>Casimirus Rymut (ed.), ''Nazwy miejscowe Polski. Vol. III: E–I'' (Cracoviae 1999). ISBN 83-87795-45-3</ref>
Elbinga in antiquo territorio Borussico Pogesaniae sita est, ad flumen eiusdem nominis, inter planitiem magnam [[Delta Vistulae|deltae Vistulae]] et colles Elbingenses qui ad [[Altitudo|altitudinem]] 197 m super [[maris aequor]] (mons ''Milejewska Góra'' seu ''Butterberg'') elevantur.
== Historia ==
Elbinga anno [[1237]] ab [[Ordo Sanctae Mariae Teutonicorum|Ordine Sanctae Mariae Teutonicorum]] condita est. Ab anno [[1466]] civitas libera ad Regnum Polonicum pertinuit. Annis [[1626]] ad usque [[1635]] [[Gustavus II Adolphus (rex Sueciae)|Gustavus II Adolphus]] rex [[Suecia]]e urbem tenuit. Iterum annis ab [[1655]]
▲[[Fasciculus:Elbląg,_Wigilijna_Street_No_1-5.jpg|thumb|left|Vicus Elbingae post annum 1990 vetere modo iterum aedificatus]]
▲Elbinga anno [[1237]] ab [[Ordo Sanctae Mariae Teutonicorum|Ordine Sanctae Mariae Teutonicorum]] condita est. Ab anno [[1466]] civitas libera ad Regnum Polonicum pertinuit. Annis [[1626]] ad usque [[1635]] [[Gustavus II Adolphus (rex Sueciae)|Gustavus II Adolphus]] rex [[Suecia]]e urbem tenuit. Iterum annis [[1655]] - [[1660]] Sueci [[Carolus X Gustavus (rex Sueciae)|Carolo X Gustavo]] duce Elbingam tenuerunt et anno [[1657]] [[Elector Magnus]] [[Borussia]]e Elbingam pignus aeris alieni a [[Ioannes II (rex Poloniae)|Ioannei II]] rege Poloniae accepit. Anno [[1703]] aere alieno non soluto [[Fridericus I (rex Borussiae)|Fridericus I]] rex [[Borussia]]e Elbingam suo regno adiunxit. Annis sequentibus Elbingasaepe occupata est: A Suecia (1703 - 1720), a [[Imperium Russicum|Russia]] (1710 - 1712) et a [[Saxonia]] anno [[1712]]. Annis [[1758]] - [[1762]] iterum Russi milites Elbingam tenuerunt. Anno [[1772]] per Primam Divisionem Poloniam pars Borussia facta est. Anno [[1807]] copiae [[Napoleo I (imperator Franciae)|Napoleonis]] urbem expugnaverunt. Saeculo 19 navalia magna hic condita sunt. Ab anno [[1867]] ad [[Foederatio Germanica Septemtrionalis|Foederationem Germanicam Septemtrionalem]] pertinuit, ab anno [[1871]] ad [[Imperium Germanicum]]. Elbinga et post [[Bellum mundanum primum|Bellum Mundanum Primum]] et [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|Foedus Versaliis sancitum]] 1919 pars Germaniae mansit. Inter [[Bellum mundanum secundum|Bellum Mundanum Secundum]] urbs valde deleta est. Ab anno [[1945]] ad Poloniam pertinet. Incolae Germanici fugati sunt et copiae [[Unio Sovietica|Sovieticae]] Elbingam diripuerunt. Ab anno [[1950]] urbs iterum aedificata est. Ab anno [[1990]] centrum historicum vetere modo iterum aedificatur.
== Sculpturae abstractae “formae spatiales” dictae ==
[[Fasciculus:Forma przestrzenna Antoniego Starczewskiego na osiedlu Zawada w Elblągu.jpg|thumb|Sculptura abstracta ab Antonio Starczewski anno 1965 facta et Elbingae collocata.]]
Inter res Elbingae notatu dignas enumerari possunt praesertim multae (circiter quinquaginta) magnae [[sculptura]]e [[ars abstracta|abstractae]] in variis locis urbis positae. Quae a sculptoribus Polonis annis ab 1965 ad 1973 exstructae sunt, haud raro operariis officinarum ferrariarum adiuvantibus,<ref>Premyslaus Bociąga, ''Expositio biennalis Elbingensis urbem in museum sub Iove transformavit'' (Anglice) [https://3seaseurope.com/elblags-biennale-turned-city-into-an-open-air-gallery/ lege hic]</ref> ipsisque sculpturis ex officinis, ubi confectae erant, ad vias urbis directe translatis.<ref>Bogna Świątkowska, ''Expositio biennalis formarum spatialium Elbingae 1965–73'' (Polonice) [https://sztukapubliczna.pl/pl/biennale-form-przestrzennych-w-elblagu-/czytaj/47 lege hic] </ref> Hae sculpturae Polonice “formae spatiales” (''formy przestrzenne'') appellantur, atque [[periegesis|periegetibus]] Elbingam venientibus “iter formarum spatialium” proponitur.
== Cives clari ==
=== Nati ===
* [[Maximilianus Reimann (KPD)|Maximilianus Reimann]] (1898
* [[Ortvinus Runde]] (*1944), vir publicus Germanicus factionis [[SPD]] et [[Hamburgum|Hamburgi]] magister civium.
==
<references />
{{commonscat|Elbląg|Elbingam}}▼
* [http://www.elblag.pl/ Pagina officialis oppidi Elbing]▼
{{NexInt}}
*[[Truso]]
==Nexus externi==
{{fontes geographici}}
[[Categoria:Urbes Poloniae]]▼
[[Categoria:Urbes hanseaticae]]▼
[[Categoria:Condita 1237]]
▲[[Categoria:Urbes hanseaticae]]
▲[[Categoria:Urbes Poloniae]]
|