Sonettum

forma poëtica in Italia orta

Sonettum,[1][2][3] sive sonetum,[4] vel sonulus,[5] est forma poëtica in Italia orta, quam Iacobus de Lentino invenisse traditur. Vocabulum ab Occitano antiquo sonet 'canticulo' deducitur. Inde a saeculo XIII poëma quatuordecim versuum et praecipuae rimae structurae significare coepit.

Sonettum Petrarchianum habet octostichon vel duo tetrasticha (ABBA ABBA) et hexastichon vel duo tristicha (variis rimis, CDE CDE, CDC CDC, CDE CDE etc.).[6]

Sonettum Spenserianum formam ABAB BCBC CDCD EE habet.[7]

Sonettum Shakesperianum plerumque formam ABAB CDCD EFEF GG habet.[8]

Sonettum Shelleianum formam ABA BCB CDC DED EE habet.[9]

Sonettum Maroticum formam ABBA ABBA CCD EED habet, quae, simul ac ABBA ABBA CCD EDE, forma sonetti regularis apud Francogallicos habetur.

Exemplum

recensere

Hoc est sonettum Hugonis Hollandii(en) poëtae Anglicae hendecasyllabis compositum anno 1624 editum.[5] Rimam ABBA ABBA CDC DCD habet.

Vitae Scena magistra singularis,
Scenae vita Tragoedus; in tragoedis
Lux primae Seneca est suprema sedis;
Qua Tu lux Senecae simul locaris.

Das Stellis supereminere claris,
Tanquam ardentibus undecumque taedis,
Et mendis Tragici medere foedis;
Nostris unde nepotibus canaris.

Lugdunum neque te modo Batavis,
Londinumve suis legat Britannis,
Urbem Aeternus utram tenere mavis:

Cunctis quin legitor locis et annis;
Nec linguis hominum ferire pravis,
Et cedat tibi temporum tyrannis
Hugonis Hollandii, Vitae Scena magistra singularis[10]
  1. Ménage, Gilles (1690). Historia mulierum philosopharum accedit ejusdem commentarius Italicus in VII: Sonettum Francisci Petrarchae, à re non alienus. Lugduni: Apud Anissonios, J. Posuel & C. Rigaud .
  2. Howarth, R. G. (mense Iulii 1959). "Edward Phillips's ‘Compendiosa Enumeratio Poetarum’". The Modern Language Review 54 (3): 326 : “Stichi seu Stanzae hujus Poematis constant versuum Congerie post Italicum sonettum pulcherrima, nempe novenaria, & postremo versu cseteris dissyllabam longiore, Majestatis gratia; in hoc Sticho quomodo versus inter se respondeant hoc exemplum docebit.”
  3. Livonius, Ericus (20 Februarii 2000). Bradlius Waltonus GREGI LATINE LOQVENTI SPD. . Alcuinus : “Livonius etaim mutuatus est quasdam formulas strophicas a linguis vulgaribus, praecipue sonettum”.
  4. Jozef IJsewijn et Dirk Sacré, Companion to Neo-Latin Studies: Literary, linguistic, philological, and editorial questions (Lovanii: 1998), p. 17. Aliter sonicius versus.
  5. 5.0 5.1 William E. A. Axon, "Correspondence: A Latin Sonnnet, by Hugh Holland, attributed to Grotius," The Academy, vol. 30 (1886), p. 428.
  6. Nelsonus Miller, Basic Sonnet Forms
  7. Sonettum Spenserianum
  8. Sonettum Shakesperianum
  9. De oda ad ventum occidentalem
  10. L. Annaei Senecae tragoediae, ad editionem Gronovii emendatae... Antwerpiae 1728 (videas p. 5 apud Google Books)

\