Lingua Protoitalica est opinabilis lingua prisca, unde linguae Italicae (inter Latine) profectae esse creduntur. Nulla testimonia sunt praeter systematicas inter linguas comparatas similitudines vocabulorum. Itaque lingua protoitalica non est lingua ad locutionem apta, sed potius fragmentum grammaticum praecipue ad vocabularium relatum.[1]

Expansio gentium Italicarum inter annos 1000 a.C.n. et 800 a.C.n. s.

Ex lingua Protoindoeuropaea paulatim nata esse videtur lingua Protoitalica apud gentes, quae ab anno circiter 1800 a.C.n. ad annum fere 1300 a.C.n. Europa Meridiana incoluerunt. Sed animadvertendum est nullam linguam naturalem sine dialectis esse. Itaque natura admodum uniformis linguae Protoitalicae mille fere annis paulatim in multitudinem crevit dialectorum, quarum pars obsolevit, pars in linguas Italicas mutata est.[2][3]

Exemplum in lingua Protoitalica

recensere
Protoitalice
Kwi donao lepidom nowom louðeroβom aziða modō poimike eks politom koɾneli teβi namkwe tu sweðeβas meas esi alekwid poto nugas jam tom kom awidatos este oinos weita leizom umne awiom triβos ekspliko weɾβois doktois djous pater et laβosiosis kwaɾe xaβeo teβi kwiskwid xoc louðerolosjos kwiskwokwam kom mater wizoɣo plous oino twotos et meɣo frater meneas pert atne saikolos.

Pater noster in lingua Protoitalica

recensere
Pater noster
Protoitalice: Pater Noster kwoi es kailos, sanktom fujad towom. Gwenjad regnom towom. Fujad welontats towa seiked kailoi kwti terza. Pantsim nosteɾom kwotidyanom diða noβois xoidied djowe, demeite noβois reins deɣabetas nosteɾas kwti nos demeitemos deɣabitoɾiβos nosteɾois. Ne enduke nos nin vewskam swed louðeɾa nos malod. Wered.
Latine: Pater noster, qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra, panem nostrum quotidianum da nobis hodie, et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo. Amen.
  1. Rix, Helmut. "Towards a reconstruction of Proto-Italic" (2002). Program in Indo-European Studies. UCLA.
  2. Bossong, Georg (2017). "The Evolution of Italic". In Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (eds.). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 2. Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-054243-1.
  3. Schrijver, Peter (2016). "Chapter Seventeen—Ancillary Study: Sound Change, the Italo-Celtic Linguistic Unity, and the Italian Homeland of Celtic". In Koch, John T.; Cunliffe, Barry (eds.). Celtic from the West 3. Atlantic Europe in the Metal Ages: questions of shared language. Oxbow Books. pp. 489–502. ISBN 978-1-78570-227-3.