Henricus Adamson

Henricus (natus Hendrik) Adamson (natus die 24 Septembris 1891 in Metskuru, districtus Viljandi Estoniae, mortuus die 7 Martii 1946 in Tuhalaane Estoniae) fuit Estonicus scriptor et paedagogus. Opera sua et lingua Estonica et lingua Esperantica pepigit. Sepultus est in coemeterio Helme.

Vita recensere

Circa annum 1930 Esperanticis rebus ardere coepit. Mythistoria maxima fuit Auli de pueri cuiusdam vita. Multa poesis apparuit in periodicis "Literatura Mondo", "Informoj de Estona Esperanta Asocio", "Malgranda Revuo", "Norda Prismo" necnon in florilegio Dekdu Poetoj.

Colomanus Kalocsay editor de poematibus Admason ita censet: Resignatio ante duram sortem ei misericordiam poeticam imposuit dictavitque. De aeterna iniustitia contra homines commissa scriptor queritur prophetice ironiceque. Ex imaginibus amaris se retrahit in refugium poeseos amoris varios in modos: tam cantu amoris dulci quam ardore simplicis felicitatis. Refugium alterum natura est. In naturae imaginibus susurratur mussitatur murmuratur lingua divitissima. Quae lingua non iam instrumento est sed argumento ipsi! Ebrius fit lingua ludens, placet exaggeratio linguistica.^[1]

Anno 1961 (1962) anthologiam praetitulatam Hejmlando ipse edidit sine permissu officiali. Anno 1967 in lucem est prolata collectio Vesperkanto apud domum editoriam Hispanicam J. Régulo.

Libri quibus insunt opuscula Admason recensere

1934: Dekdu Poetoj
1934: Auli, fabulae
1961 (1962): Hejmlando
1967: Vesperkanto, Fani Sancti Christophori de Laguna: Stafeto (=Beletraj kajeroj, 30)
1979: (anastatice reimpressum annis 1982 et 1986) Baza Literatura Krestomatio (Infera Regalo; Vesperkanto)
1983: Auli, Saraviponte: Iltis
1991 Nova Esperanta Krestomatio (Nia Plimulto), Roterodami

Notae recensere

↑ Versio originalis non compendiaria ecce: Rezignacio je l' prema sorto diktas al li poemojn korŝirajn en sia simpleco. Legu la vesperkanton! Nenio povus pli koncize kaj efekte sentigi fla senesperecon de homvivo, ol tiu ĉi tradente zumata kanzono kun sia bohema facileco. Pri la eternaj homaj maljustaĵoj plendas la poeto kun malespera rezigno, jen kun profeta ektondro, jen kun amara ironio. Sed li povas rifuĝi de tiuj amaraj bildoj; al tia rifuĝo ni dankas liajn ampoemojn, kies gamo varias inter milde adora voĉkareso kaj la blanka ardo de erotiko solviĝanta en ĝojalarma feliĉo. Kaj jen lia rifuĝo al la naturo. En liaj naturbildoj magie susuras, trilas, zumas la plej sonoraj sonimitoj, la tuta riĉa eblo de la lingvo. Vere oni povas diri, ke ĉi tie la lingvo jam estas ne nur instrumento, sed ankaŭ la temo mem. Li preskaŭ ebriiĝas de la esprimpovo de l' lingvo kaj plezuras pri ĝi kvazaŭ diboĉe. kaj se lia ironiemo enmiksas ĝin ankaŭ ĉi tie, el tio rezultas io tute speciale groteska "aŭtunamburoj", ia frapante interesa grimaco.

Bibliographia recensere

Ojalo, Jaan; Dresen, Hilda & Seppik, Henrik 1979: Defende al Hendrik Adamson, Esperanto, 877(1), pp. 8-9
Ojalo, Jaan 1991: Adamson: Bardo de la hejmloko, Esperanto, 1032(12), p. 2
Ojalo, Jaan 1992: Hendrik Adamson - 100, Norda Prismo, 1, pp. 6-8

Externi nexus recensere

[1] Versio originalis non compendiaria ecce: Rezignacio je l' prema sorto diktas al li poemojn korŝirajn en sia simpleco. Legu la vesperkanton! Nenio povus pli koncize kaj efekte sentigi fla senesperecon de homvivo, ol tiu ĉi tradente zumata kanzono kun sia bohema facileco. Pri la eternaj homaj maljustaĵoj plendas la poeto kun malespera rezigno, jen kun profeta ektondro, jen kun amara ironio. Sed li povas rifuĝi de tiuj amaraj bildoj; al tia rifuĝo ni dankas liajn ampoemojn, kies gamo varias inter milde adora voĉkareso kaj la blanka ardo de erotiko solviĝanta en ĝojalarma feliĉo. Kaj jen lia rifuĝo al la naturo. En liaj naturbildoj magie susuras, trilas, zumas la plej sonoraj sonimitoj, la tuta riĉa eblo de la lingvo. Vere oni povas diri, ke ĉi tie la lingvo jam estas ne nur instrumento, sed ankaŭ la temo mem. Li preskaŭ ebriiĝas de la esprimpovo de l' lingvo kaj plezuras pri ĝi kvazaŭ diboĉe. kaj se lia ironiemo enmiksas ĝin ankaŭ ĉi tie, el tio rezultas io tute speciale groteska "aŭtunamburoj", ia frapante interesa grimaco.

[1]