Aria (ex Italiana, 'aer') in musica primum fuit quaelibet melodia significans, usitate, sed non semper, a cantore peracta. Vocabulum nunc paene semper adhibetur ad describendam rem in se contentam pro singula voce, plerumque cum adiunctione orchestrae. Fortasse usitatissima ariarum occasio est opera, sed multae ariae movimenta oratoriorum et cantatarum sunt. Compositores etiam arias symphoniacas composuerunt, quae non sunt partes ullius maioris operis, inter quas "Ah perfido" Ludovici van Beethoven nonnullaeque ariae symphoniacae Wolfgangi Amadei Mozart, sicut "Conservati fedele," sunt notissimae.

In opera Il barbiere di Siviglia, Figaro, tonsor Hispaliensis et promus Comitis Almavivae, ariam "Largo al factotum della città" ('Cedete administro urbano') canit et cithara psallit.

Notio ariae orta est saeculo quarto decimo, cum vocabulum modum vel genus canendi vel psallandi significavit. Aria etiam rationem melodicam vel exemplar structurae poeticae cantatae, sicut poemata quattuordecim versuum, significare potuit. Vocabulum etiam musicae instrumentali adhibitum est, sed non iam sic adhibetur. Per saecula, ariae se a melodiis simplicibus in figuram rigide conformatam evolverunt. Saeculo septimo decimo, aria in forma ternaria (A–B–A) suscepit; tales res ariae de capite (arie da capo) appellatae sunt. Aria deinde thesaurum operaticum intravit, multas subspecies—inter quas aria cantabilis, aria agitata, aria fortitudinis—evolvens. Ante medium saeculum 19, multae operae tantum sequentia ariarum factae erant, spatio cantuum recitatoriorum imminuto, cum aliae operae (exempli gratia, dramata musica Ricardi Wagner), omnino percompositae essent, nullo spatio ariae simili in se contento aperte viso.

Arietta est aria brevis, plerumque pro vocibus femineis destinata.

Nexus interni

Ariae notabiles recensere

Genus vocis Aria Opera Compositor
supranus O mio babbino caro Gianni Schicchi Iacobus Puccini
Sì, mi chiamano Mimì La bohème Iacobus Puccini
Vissi d'arte Tosca Iacobus Puccini
Der Hölle Rache Tibia magica Wolfgangus Amadeus Mozart
Cantus Lunae Rusalka Antoninus Dvořák
Summertime Porgy and Bess Georgius Gershwin
Glitter and Be Gay Candide Leonardus Bernstein
Sempre libera La traviata Iosephus Verdi
medius-supranus Habanera Carmen Georgius Bizet
Mon cœur s'ouvre à ta voix Samson and Delilah Camillus Saint-Saëns
Voi, che sapete Nuptiae Figari Wolfgangus Amadeus Mozart
Ombra mai fu Serse Georgius Fridericus Handel
contraltus Ah, Tanya, Tanya Eugenius Onegin Pyotr Ilyich Tchaikovsky
Weiche, Wotan, weiche Das Rheingold Ricardus Wagner
Lullaby Consul Ioannes Carolus Menotti
tenor Celeste Aida Aida Iosephus Verdi
Che gelida manina La bohème Iacobus Puccini
Ch'ella mì creda La fanciulla del West Iacobus Puccini
E lucevan le stelle Tosca Iacobus Puccini
La donna è mobile Rigoletto Iosephus Verdi
Nessun dorma Turandot Iacobus Puccini
Una furtiva lagrima L'elisir d'amore Caietanus Donizetti
Vesti la giubba Pagliacci Rogerius Leoncavallo
baritonus Largo al factotum Tonsor Hispaliensis Ioachim Rossini
Votre toast, je peux vous le rendre (cantus toreador) Carmen Georgius Bizet
Der Vogelfänger bin ich ja Tibia magica Wolfgangus Amadeus Mozart
Die Frist ist um Fliegende Holländer Ricardus Wagner
Tutto e deserto . . . Il balen del suo sorriso Il trovatore Iosephus Verdi
bassus O Isis und Osiris Tibia magica Wolfgangus Amadeus Mozart
Madamina, il catalogo è questo Dominus Ioannes Wolfgangus Amadeus Mozart
Hier sitz ich zur Wacht Götterdämmerung Ricardus Wagner

Nexus externi recensere