Quantum redactiones paginae "Renatus Cartesius" differant

 

Dubitatione usus [[ratio|methodo]] opinatam reiecit [[cognitio]]nem in auctoritate [[sensus|sensibus]] ratione positam, novaque fundamenta epistemica erexit hac [[intuitio]]ne nixus: cum cogito, sum. Quod his praeclaris verbis dixit: "[[Cogito ergo sum|Ego cogito, ergo sum]]."<ref>''[[Principia philosophiae]]'' 1.7 sqq.</ref> Cartesius [[dualismus|dualismum]] [[ontologia|ontologicum]] effecit, qui [[anima]]m, quam ''[[res cogitans|rem cogitantem]]'' dixit, a [[materia (physica)|materia]], quam ''[[res extensa|rem extensam]]'' nuncupavit, prorsus distinxit. [[Metaphysica]] Cartesii [[rationalismus|rationalismum]] sequiur, quippe cum [[idea innata|notiones innatas]] animae materiae [[Deus|Dei]] postulent. [[Physica]] autem ac [[physiologia]] eius in [[sensus (biologia)|sensuum]] [[experientia]] positae [[mechanismus|mechanismo]] et [[empirismus|empirismo]] nituntur.

 

== De vita ==

In '''prima meditatione''' Cartesius argumenta scepticorum antiquorum adhibet, ut a falsis erroneisque opinionibus se liberet. Argumenta scepticorum ordinate et disposite in usum convertit, etsi non eo consilio, ut more scepticorum omnibus opinionibus se abstineat. Suas opinioes potius ad tempus putat dubitabiles vel falsas esse, ut ab integro incohare possit opiionibus, quae certe indubitabiles sint. Impetum facit in fundamenta principiorum empiricorum Aristoteliorum, quibus usitatae quas quondam habebat opiniones nitebantur. "Nempe quidquid hactenus ut maximè verum admisi, vel à sensibus, vel per sensus accepi, hos autem interdum fallere deprehendi."<ref>Cartesius, ''Meditationes'', 1642, p. 6.</ref> Empirismus Aristotelius similitudine nitebatur:species vel qualitates entium materialium quodam modo eaedem vel similes sunt ac qualitates sensibiles quas percipimus. Ita [[sensus (biologia)|sensus]] sani veram reddunt imaginem naturae et qualitatem entium quae percipimus.

 

 

{{Citatio|Nunquid ergo saltem ego aliquid sum? sed jam negavi me habere ullos sensus, & ullum corpus; haereo tamen, nam quid inde? sumne ita corpori, sensibusque alligatus, ut sine illis esse non possim? sed mihi persuasi, nihil plane esse in mundo, nullum caelum, nullam terram, nullas mentes, nulla corpora; nonne igitur etiam me non esse? imo certè ego eram si quid mihi persuasi: sed est deceptor nescio quis, potens, summe callidus, qui de industria me semper fallit; haud dubie igitur ego etiam sum, si me fallit, & fallat quantum potest, nunquam tamen efficiet, ut nihil sim quamdiu aliquid esse cogitabo, adeo ut omnibus satis superque pensitatis denique statuendum sit hoc pronuntiatum, Ego sum, ego existo, quoties à me profertur, vel mente concipitur, necessario esse verum.|Meditationes II 1642, p. 9.}}

Meditator exsistentiam Dei variis probare vult argumentis, quorum notissimum [[argumentum ontologicum]] est. Primum igitur praenuntiat se habere notionem vel ideam Dei, substantiae infinitae perfectaeque. Cui notioni debet aliqua esse causa, nam [[ex nihilo nihil fit]]. Necesse est causam non minus veram esse quam ideam. Meditator dubitationes et desiderationes ex indigentia oriri putat, atque intellegit se suae indigentiae plane ignarum esse, nisi suam inperfectam naturam cum natura entis perfectissimi, cui ea sunt quibus ipse caret, comparare potest. Cum de aliarum rerum exsistentia dubitare possit, de Dei exsistentia non potest dubitare, cum clare et distincte perceptionem Dei habeat. Meditator deinde fieri posse imaginatur, ut ipse summum et perfectum ens sit, cuius indigentiae re vera "queentiae"<ref>Vide [[Quintilianus|Quintiiani]] ''Institutionem oratoriam'' 2.14.2</ref> vel facultates sint, quibus sensim ad perfectionem progrediatur. Si perfectio eius facultas est, veri simile est Dei ideam ultro in eo concipi posse. Sed meditator hanc possibilitatem reicit, quod Deus omnino actualis sit, non potentialis.