Quantum redactiones paginae "Scacci" differant

'''Scacci''' (-orum, ''m.pl.'') sive '''ludus scaccorum''' est [[ludus tabularis|tabularis]] artis, ingenii, et stratagematis ludus. Luditur a lusoribus [[duo]]bus super alveum scacchicum qui columnas [[octo]] ordinesque octo continet; hinc 64 quadrata [[color]]um (saepissime albi nigrique) alternorum, "aediculae," "casae," "quadri," "quadra," etc., dicta. Utrique lusori est exercitus (etiam saepissime albus nigerque) [[sedecim|seni deni]] [[miles|militum]] (variis nominibus dictorum, praesertim "orbiculi," "calculi," "scacci," vel etiam "latrunculi"): octoni [[pedes|peditum]], binorum [[turris|turrium]], binorum [[eques|equitum]], binorum [[episcopus|episcoporum]], singulae [[regina]]e, et singuli [[rex|regis]] (qui saepe scacchus quoque vocatur).

* Verbis classicis ludus etiam dicitur "'''regius ludus,'''" "'''regum ludus,'''" et saepissime "[[latrunculi]]." Ludus regibus pertinet sane eo quod '''''[[sachus|Šāh]]''''' [[lingua Persica]] significat regem.

|<center>[[Rex (scacci)|Rex]]

|<center>K ''([[:en:wikt:King|King]])''

|<center>[[Regina (scacci)|Regina]]

|<center>Q ''([[:en:wikt:Queen|Queen]])''

|<center>[[Turris (scacci)|Turris]]

|<center>R ''([[:en:wikt:Rook|Rook]])''

|<center>[[Episcopus (scacci)|Episcopus]]

|<center>B ''([[:en:wikt:Bishop|Bishop]])''

|<center>[[Eques (scacci)|Eques]]

|<center>N ''([[:en:wikt:Knight|Knight]])''

|<center>[[Pedes (scacci)|Pedes]]

|<center>P ''([[:en:wikt:Pawn|Pawn]])''

* '''[[Regina (scacci)|Regina]]''' est potentissima omnium militum. Ei sunt potestates et episcopi et turris. Potest moveri passim quemlibet numerum quadratorum prorsum (sive sursum), rursum (sive deorsum), dextrorsum, sinistrorsum, et quemlibet in obliquum.

* '''[[Eques (scacci)|Eques]]''' etiam unicus orbiculus est, quod solus possit moveri saliens praeter alios. Non necesse est equitem retro manere, milite in semita. Potest moveri solum in figura '''L''' in partes omnes, e.g. duo quadrata prorsum (seu sursum) et unum dextrorsum.

* '''[[Pedes (scacci)|Pedes]]''' potest moveri unum quadratum prorsum (seu sursum) solum, nisi in motu primo, in quo potest moveri duo quadrata prorsum (seu sursum). Si miles eiusdem aut alterius exercitus est obvius in semita status, pedes moveri non potest. Potest captare solum in obliquum, unum quadratum.

=== Formae pristinae ===

Multae se gentes Scaccorum ludi invenisse contendunt quoddam semen. Plurimi putant homines priorem Ludi regii formam ex [[India]] oriundam esse,<ref>{{cite book | author=[[Harold James Ruthven Murray|Murray, H.J.R.]] | title=A History of Chess |publisher=Benjamin Press (originally published by Oxford University Press)| year=1913 | id=ISBN 0-936317-01-9}}</ref> cum nomina Arabica, Persica, Graeca, Lusitana, Hispanica scaccorum Ludi ab antiquo ludo ''[[Chaturanga]]'' appellato originem ducunt omnia. Accedit, quod temporibus praeteritis soli Indi tribus bestiis - equo, camelo, elephante - in exercitu suo vehente usi sunt, quae genera in regum ludi equite, episcopo/cursore, turri significantur. Quod nos novimus scaciludium a Chaturanga Ludi forma, qua Indi saeculo fere VI luserunt, originem duxit suam. In litteris [[Persia|Persicis]] primum ludi regii forma prior, cum nomine ''[[Chatrang]]'', anno fere 600o memoratur, in quibus nomen factum est ''[[Shatranj]]''. Scacci litteris mandati antiquissimi saeculo septimo facti sunt. Ad annum fere 800um ludus ad [[Seres]] pervenit et sub nomine ''[[Xiangqi]]'' mutatus est. Chaturanga ludus etiam in [[Iaponia|Iaponiam]]m, ubi dicitur ''[[shogi]]'', dilatus est. ''Shatranj'' autem ludus per plagas muslimicas post [[Persiam a Muslimicis exercitibus captam]] disseminatus est, quippe scaccorum nomina maxima ex parte in formis Persicis permanserunt. ''Shatranj'' nomen [[lingua Hispanica]] ''ajedrez'' [[lingua Graeca]] ''zatrikion'' perpetuatum est, plerisque autem Europae partibus Persici verbi ''shāh'' ("rex") formae in eius locum sunt ingressae. Shatranj ad Europae partem occidentem tribus minimum viis quarum prima saeculo 9o pervenit. Ad annum millesimum ludus per Europam est disseminata.In [[Iberia|Hiberiam]] a [[Mauri|Mauris]]s saeculo 10o inductus et in codice manu scripto ''libro de los juegos'' appellato saeculo 13o una cum [[Backgammon]] atque [[alea]] descriptus est.<ref>[http://www.u.arizona.edu/~smusser/ljtranslation.html Sonja Musser Golladay's English Translation of Alfonso X's Book of Games]. Retrieved 11 December 2006</ref><ref>[http://www.u.arizona.edu/~smusser/ljtranslation.html Sonja Musser Golladay's English Translation of Alfonso X's Book of Games]. Retrieved 11 December 2006</ref>

'''1. e4 e5''' <br />

|'''ق''' قلعة / '''ر''' رخ

|רץ rats

|פרש parash

|שח shach