Vicipaedia

Quantum redactiones paginae "Cultura" differant

Browse history interactively
← Differentia superiorDifferentia proxima →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Dexbot (disputatio | conlationes)
6 896 edits
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
m accomodationis→accommodationis
Linea 30:
=== Cultura formatrix hominis et populi ===
[[Fasciculus:Kant foto.jpg|thumb|left|140px|[[Immanuel Kant]] culturam dixit formatricem animi.]]
[[Fasciculus:Herder.jpg|thumb|140px|[[Ioannes GottfriedGottfriedus Herder]] culturam dixit formatricem civitatis.]]
[[Immanuel Kant]] ([[1724]]–[[1804]]), [[philosophia|philosophus]] [[Germania|Germanicus]], individualisticam definitionem [[Aevum illuminationis|"illuminationis"]] excogitavit haud alienam ab [[formatio]]ne (''Bildung''): "Illuminatio est exitus hominis ab immaturitate, quam sua culpa commeruit."<ref>"Aufklärung ist der Ausgang des Menschen aus seiner selbstverschuldeten Unmündigkeit" (Kant 1784).</ref> Hanc immaturitatem non ex defectu intelligentiae emanare, immo voluntatis et audaciae libere cogitandi. Contra hanc ignaviam hortatus ''Sapere aude!'' inquit.
 
Linea 226:
Altera disputatio potestatem universas faciendi postulationes de omnibus culturis tractavit. Tametsi Boas arguit anthropologi non iam conlegisse satis argumenta firma ex diversa societatum selectione ut ei faciant postulationes generales universasve de cultura, annis 1940 alii putaverunt eos esse paratos. Quoniam Kroeber et Benedict arguerant "culturam"—vocem quae potuit dicere gradus loci, regionis, vel trans regiones—esse, nescitur quomodo, "exemplaribus" vel "configurationibus," aliqui anthropologi nunc putaverunt satis data conlecta esse ut probent data saepe habere formas structuris strictis. Quaestio quam hi anthropologi disputaverunt fuit: fuerunt hae structurae artefacta statistica? vel dicta exemplarium mentis? Erupit haec controversia anno [[1949]], cum ''Social Structure,'' liber a [[Georgius Petrus Murdock|Georgio Petro Murdock]] scriptus, et ''Les Structures Élémentaires de la Parenté'' [[Claudius Lévi-Strauss|Claudii Lévi-Strauss]], divulgati sunt.
 
Boas et eius discipulos se opposuit Murdock, anthropologus [[Universitas Yalensis|Universitatis Yalensis]], qui composuit [[Human Relations Area Files]] (HRAF), repositorium quod variabilia culturae in variis societatibus digerit ut anthropologi [[rationes statistici|rationes statisticas]] adhibere possint ad correlationes inter variabilibus indagandos (Murdock 1949, 1967, 1981). Ultimus huius consilii finis fuit interpretationes communes<!--Anglice: generalizations--> evolvere quae ad maiores culturarum singularum numeros progredientes<!--falsum pro "progressively"--> adhibeant. Murdock et [[Douglas R. White]] deinde canonicum trans culturas exemplum ([[Anglice]]: ''standard cross-cultural sample'') ut hanc rationem expoliatur evolvunt.
 
==== Structuralismus ====
Linea 236:
Lévi-Strauss, ut faciat "generalizationes" quae ad multas societates attineant, voluit deducere ex casibus empiricis progredientes abstracta naturae humanae exemplaria. Suus modus primum sumit culturam duabus formis variis exsistere: multis ''structuris distinctis,'' quae, interactionibus sociorum eaedem societatis observatis,<!--(and of which members of a society are themselves aware)--> inferri possunt, et ''structuris abstractis,'' quae communibus vitam socialem exprimendi modis (sicut [[mythus|mythis]] et [[ritus|ritibus]])<!-- (and of which members of a society are not only ''not'' consciously aware, and which typically stand in opposition to, or negate, the social structures of which people ''are'' aware)--> explicatis, evolvi possunt. Is itaque unam universam mentis structuram quae solum systematicá separatarum structurarum socialium culturaliumque conlatione inferri possit evolvere petivit. Arguit sicut sunt leges quibus finitus parvusque [[elementum|elementorum chemicorum]] numerus misceri potest ut in speciem infinita rerum varietas generetur, esse finitum parvumque numerum elementorum culturalium quae miscent homines, ut magnam culturarum varietatem quam anthropologi observant generent. Systematica societatum conlatio sinat anthropologum evolvere hanc culturalem "tabulam elementorum," quae simul perfecta, sinat anthropologum separatas culturas explicare et celatam ipsis hominibus qui has culturas produxerunt pervixeruntque perspicientiam adsequi (Lévi-Strauss 1964, 1955, 1966, 1968, 1969, 1971). Structuralismus anthropologiam Francicam mox dominatus est, et annis 1960 exeuntibus et annis 1970, anthropologiam Americanam Britannicamque impulit.
 
HRAF et structuralismus duo audaces modos ad universale in particulare petendum offerunt, et ambo aditus variis anthropologis iam placent. Differentiae autem inter eos intentionem in patrimonio Tylor et Bastian patefaciuntur, quam intellegitur quamquam non dictum. Invenitur cultura in moribus empirice observatis qui formare possunt fundamentum "generalizationum"{{dubsig}} vel consistit in universis cogitationis elaborationibus consistit, qui ex moribus observatis inferendi abstrahandique sunt? Haec quaestio disceptationes inter [[anthropologia biologica|anthropologos biologicos]] [[archaeologia|archaeologosque]] etiam ursit.
 
===== Provocatio functionalismi structuralis: societas contra culturam =====
Linea 242:
[[Fasciculus:Tikopia ISS002.PNG|thumb|200px|left|Tikopia ex aere: ubicumque homines habitant, ibi est cultura.]]
 
In [[Britanniarum Regnum|Britannia]], ortum functionalismi structuralis exspectatum est in ''We, the Tikopia'' ([[1936]]), libro a [[Raimundus Firth|Raimundo Firth]] ([[1901]]–[[2002]]) de incolis [[Tikopia]]e, insulae in [[Polynesia]], scripto, et in operibus [[Meyer Fortes]] ([[1906]]–[[1983]]), et ultro demonstratum anno [[1940]], cum [[Eduardus Evan Evans-Pritchard]] (1902–1973) ''African Political Systems'' divulgaret. His in operibus, hi anthropologis permixtionem<!--Anglice: synthesis--> notionum eorum suasoris, [[Bronislavius Malinowski|Bronislavii Malinowski]] (1884–1942), et eius aemuli, [[A. R. Radcliffe-Brown]] (1881–1955). Malinowski et Radcliffe-Brown anthropologiam—quam ei appellaverunt "[[anthropologia socialis|anthropologiam socialem]]"—duxerunt eum ramum sociologiae quem dicunt societates primitivas. Secundum Malinowskiana [[functionalismus|functionalismi]] theoriam, omnibus hominibus sunt quaedam necessitates biologicae, sicut necessitas cibi et perfugii, et hominibus est biologica reproductionis necessitas. Omnis societas suas instituta evolvit, quae has necessitates explent. Ut haec instituta operantur<!--Anglice: function-->, singuli agunt proprias personas sociales, quae eorum actiones interactionesque ordinant. Quamquam participes in quivis societate ultimos usus<!--functions--> eorum personarum et institutorum non semper comprehendant [[ethnographia|ethnographus]] exemplar horum usuum diligenti vitae socialis observatione evolvere potest (Malinowski 1944). Radcliffe-Brown, Malinowski notionem usús reiciens, arbitratus est generalem primitivae vitae socialis theoriam posse construi solum diligenti variarum societatum comparatione. Motus ab operibus [[Aemilius Durkheim|Aemilii Durkheim]] sociologi Francici, qui arguit societates primitivas et hodiernas distinguuntur a propriis structuris socialibus, Radcliffe-Brown arguit anthropologos primum socialem cuiuslibet societatis structuram debuisse tabulare antequam structuras societatum variarum compararent (Radcliffe-Brown 1952).
 
Firth, Fortes, Evans-Pritchardque curam personarum socialium et institutorum a Malinowski datam cum cura structurarum socialium a Radcliffe-Brown data nullo negotio miscuerunt. Ei, ''formam'' socialem (interactiones sociales quas homines videre possunt) et ''structuram'' socialem (exemplaria interactionis socialis, a regulis gubernata) distinguentes, eorum exspectationes ab usibus biologicis ad usus sociales mutaverunt; exempli gratia, quomodo varia instituta usu<!--functionally--> "integrata" sunt, et quantus et quomodo instituta operantur<!--function--> ut soliditatem socialem et stabilitatem promoveant. Brevi, pro cultura (comprehensa ut omnes humanae non [[genetica]]e vel praeter corpus res), "socialitatem" (interationes coniunctionesque inter homines et catervis hominum) fecerunt eorum rem studii. Atque adeo Radcliffe-Brown olim scripsit: "Velim vitare verbum ''culturae''" (Radcliffe-Brown 1957:53).
Linea 253:
# ''Systema culturale,'' normarum regularumque quae actionem socialem symbolis ordinant.
 
Secundum hanc theoriam, systema alterum fuit res studii apta ad psychologos; systema tertium ad sociologos; et systema quartum ad anthropologos culturales (Parsons 1937, 1951). Quoniam Boasiani habuerunt omnes haec systemata esse res studii anthropologorum, et "personalitatem" ([[Anglice]]: ''personality'') et "statum et persona"<!--Anglice: status and role--> tam partem culturae quam normas et virtutes ([[Anglice]]: ''norms and values''). Parsons putavit anthropologiam habere valde artiorem personam et cultura valde artiorem definitionem.
 
Quamquam Boasiani culturae anthopologi normas, virtutes, et multas alias res investigaverunt, solum post ascensum functionalismi structuralis comparaverunt homines culturam cum normis et virtutibus. Multi anthropologi Americani reiecerunt hanc sententiam culturae (significantes anthropologiam ipsam). Anno [[1980]], [[Ericus Wolf]] ([[1923]]–[[1999]]) anthropologus scripsit (1980):
:Dummodo [[scientia socialis|scientiae sociales]] in scientiam[[scientia morum<!--Anglice:|scientiam "behavioral" science-->morum]] se mutarent, enodationes morum in culturam non iam redegerunt: mores comprehendi sunt vocabulis congressús psychologicorum, consiliorum delectús oeconomici, nisuum lucri in ludis potentiae. Cultura, olim ad omnes actiones notionesque adhibitas in vita sociali extenta, ad marginibus nunc relegatus est, nomen ferens "sententiae mundi" vel "virtutum."
 
Nihilominus, nonnulli discipulorum Parsons facti sunt principes anthropologi Americani. Eodem tempore, multi anthropologi Americani investigationes ab anthropologis socialibus annis 1940 et 1950 factae magni aestimantes, putaverunt functionalismum structuralem esse utilissimum exemplar investigationes ethnographicas faciendi.
Linea 270:
[[Clifford Iacobus Geertz|Clifford Geertz]] ([[1926]]–[[2006]]) et [[David Murray Schneider]] ([[1918]]–[[1995]]), [[discipulus|discipuli]] Parsons, et [[Roy Wagner]] (n. [[1934]]), discipulus Schneider, habuerunt gravia vitae curricula ut anthropologi culturales, et evolverunt [[schola]]m intra anthropologia culturali Americana, anthropologiam symbolicam appellatam, studium constructionis socialis et effectuum socialium symbolorum (Dolgin, Kemnitzer, & Schneider 19xx; Geertz 1973; 1968; Wagner 1980). Quod anthropologia symbolica facile fuit complementum studiorum anthropologorum socialium vitae socialis et structurae socialis, multi Britiannici "functionalistae structurales" (qui reiecerunt vel non curaverunt Boasianam anthropologiam culturalem) Parsonianam ''culturae'' et ''anthropologiae culturalis'' definitionem receperunt. [[Victor Witter Turner|Victor Turner]], anthropologus Britannicus qui ex [[Britanniarum Regnum|Britannia]] profectus est ut in [[Civitates Foederatae|Civitatibus Foederatis Americae]] doceat, fuit gravis "pons" inter Americanam Britannicamque anthropologiam symbolicam (Turner 1967).
 
Animus [[symbolum|symbolis]] attentus, quorum significatio paene omnino ex contextu historico socialique pependit, multos Boasianos attraxit. [[Leslius Alvin White|Leslius White]] ([[1900]]–[[1975]]) de rebus culturalibus rogavit: "Cuius generis rerum sunt symbola? Sunt res corporeae? Res mentis? Ambo? [[Metaphora]]e? Signa? Reificationes?" In ''Science of Culture'' (1949), eos esse res "[[sui generis]]" statuit. White conatus definire hoc genus repperit proprietatem symbolizationis, quam appellavit "symbolatum" rem ab actione symbolizationis creatam. Is sic culturam definivit: "symbolata in contextu praeter corpus comprehensae" (White 1949b). Nihilominus, usque ad annos 1930, White aditum Boasianum repudiare coepit (Barrett 1989). Scripsit: "Homini, ut vivat, sicut omnibus aliis speciebus, necesse est obire mundum externum. . . . [[Homo]] suis corporis partibus sensus, [[nervus|nervis]], [[glans (anatomia)|glandibus]], [[musculus|musculisque]] utitur cum se ad mundum externum componit. Sed etiam ei est alia accomodationisaccommodationis moderationisque ratio. . . . Hic mechanismusratio est 'cultura'" (White 1949a).
 
Quamquam haec iudicium Malinowski iudicium adsentatur, prima notio White non fuit usus ([[Anglice]]: ''function''), sed adaptatio. Quoniam Boasiani historiam notarum singularum volebant investigare, White volebat observare culturalem [[Homo sapiens|speciei humanae]] historiam, quae putabat debere investigari de aspectu evolutionario. Itaque, labor anthropologiae est investigare "non solum quomodo cultura evolvit, sed etiam causam. . . . In casu hominis . . . potestas excogitare et invenire, facultas eligere et adhibere melius duorum instrumentorum vel modorum rem faciendi—haec sunt elementa ([[Anglice]]: ''factors'') evolutionis culturalis" (White 1943:339). Dissimilis evolutionistis saeculi undevicensimi, qui curabant rationes quibus societates civilizatae primitivas societates exsuperaverant, White curabat rationes quibus, per tempus, omnis humanitas modis culturalibus invenit semper plures rationes [[energia]]m ex natura capiendi et temperandi, interim in processu culturam commutans.
Linea 276:
Dum White theoriam [[evolutio culturalis|evolutionis culturalis]] evolvebat, [[Iulianus Haynes Steward|Iulianus H. Steward]] ([[1902]]–[[1972]]), discipulus Kroeber, theoriam [[oecologia culturalis|oecologiae culturalis]] excogitabat. Anno [[1938]], divulgavit ''Basin-Plateau Aboriginal Socio-Political Groups,'' librum in quo disseruit societates varias—exempli gratia, indigenas [[Shoshone]] et agricolas Europaeas in [[Magnae Planities|Magnis Planities]]—non esse minus vel magis evolutas; potius, aliter se ad varia circumiecta accommodaverant (Steward 1938). Quoniam White curabat culturam, omnino comprehensam proprietatem [[Homo sapiens|speciei humanae]], Steward curabat culturam proprietatem societatum distinctarum. Sicut White, habuit culturam esse modum se ad circumiecta accommodandi, sed reprehendit White "unilinealem" (in uno cursu) evolutionis culturalis theoriam, et in eius loco posuit theoriam evolutionis "multilinealem," in quo (more Boasiana) aliquis societas suam historiam culturalem habet (Steward 1955).
 
Anno [[1930]], cum Steward munus professioriale apud [[Universitas Michiganiae|Universitatem Michiganiae]] ut in [[Uta]] laboraret abdicaret, White pro eo substitutus est; anno [[1946]], Steward factus est caput Partis Anthropologiae in [[Universitas Columbiae|Universitate Columbiana]]. Annis 1940 et 1950 eorum discipuli—insigniter [[Marvin Harris]] (1974, 1977, 1979), [[Sidneius Mintz]], [[Robertus Murphy]] (1960), [[Roy Rappaport]] (1967), [[Marshall David Sahlins|Marshall D. Sahlins]], [[Elman Service]] (Sahlins & Service 1962), [[Andreas Petrus Vayda|Andreas P. Vayda]] (1969), et [[Ericus Wolf]]—anthropologiam Americanam dominati sunt (Steward 1966). Plurimi eorum materialistica culturae iudicia contra symbolicos Geertz Schneiderque aditus promoverunt. Harris, Rappaport, Vaydaque fuerunt praesertim graves ob eorum interpretationes [[materialismus culturalis|materialismi culturalismi]] et [[anthropologia oecologica|anthropologiae oecologicae]], theoriarum quae ambo sumpserunt "culturam" fuisse rationes extra corpus ([[Anglice]]: ''<!--extrasomatic'')-->, vel non biologicas, per quas homines se ad vitam accommodare in varissimis naturae circumiectis potuerunt.
[[Fasciculus:deathofcookoriginal.jpg|thumb|400px|''Mors [[Iacobus Cook|Praefecti Cook]],'' pictura a Cleveley facta: etiam [[bellum]] et caedes sunt res culturae.]]
 
Linea 282:
:In the practice there is a traditional place for openness to phenomena in ways not predefined by theory or design – attentiveness to complex phenomena, to phenomena of interest, perhaps aesthetic, for their own sake, to the sensory as well as intellectual, aspects of the subject. These comparative and practical perspectives, though not unique to formal anthropology, are specially husbanded there, and might well be impaired, if the study of man were to be united under the guidance of others who lose touch with experience in concern for methodology, who forget the ends of social knowledge in elaborating its means, or who are unwittingly or unconcernedly culturebound (Hymes 1969:42). -->
 
Haec sunt elementa, inquit, quae "generale hominis studium," hoc est anthropologia, fulciunt (Hymes 1969:43). Eodem tempore, Mintz, Murphy, Sahlins, Wolf, at alii anthropologi insignes, denique a vetere iudicio dissiderunt ut suscipant [[Structuralismus|structuralisticum]] [[Marxismus|Marxianumque]] aditus ad culturam, unde persistebant in promotione anthropologiae culturalis contra functionalismum structuralem (.<ref>Mintz 1985; Murphy 1971; Sahlins 1976; Wolf 1971, 1982).</ref>
 
=== Archaeologia: res et significatio ===
Linea 297:
# Congeries ([[Anglice]]: ''assemblage'') subcongerium quae una sunt situs archaeologicus ([[sagitta (arma)|sagittae]] caput, [[arcus (arma)|arcus]], [[culter]], [[olla]], [[focus]], [[perfugium]])
 
Childe adfirmavit "constanter recurrentem artefactorum congeriem" esse "[[cultura archaeologica|culturam archaeologicam]]" (Childe 1929; Lyman & O'Brien 2003). Childe et alii habuerunt "quemque culturam archaeologicam . . . esse, in verbis corporeis, manifestationem proprii populi." (<ref>Renfrew &et Bahn 2008:470).</ref>
 
==== Digestio rationum et notionum ====
Linea 308:
==== "Nova archaeologia" et cultura ====
Anno [[1962]], [[Ludovicus Robertus Binford|Ludovicus Binford]] (n. [[1930]]), discipulus Leslii White, posuit novam archaeologiae anthropologicae rationem, appellatam "Novam Archaeologiam" et "[[Archaeologia Processualis|Archaeologiam Processualem]]," quae nititur culturae definitioni posito a White: "modi adaptationis praeter corpus organismo humano" (Binford 1962:218; vide White 1959:8). Haec definitio sivit Binford archaeologiam instituere magnam viam ad [[Iulianus Haynes Steward|Iuliani H. Steward]] culturalem oecologiae methodologiam evolvendam.
:Comparativum systematum culturalium studium cui sunt technologiae quae variant in simile circumiectorum varietate, vel similes technologiae in variis circumiectis, est maior methodologia cuius Steward (1955:36–42) appellavit "[[oecologia culturalis|oecologiam culturalem]]," et ea certe est modus utilis ad nostram elaborationum culturalium comprehensionem augendum. Talis methodologia etiam est utilis ad coniunctiones structurales enodandas inter maiora culturae subsystemata sicut subsystemata socialia et ideologica (.<ref>Binford 1962:218; vide Steward 1955).</ref>
 
Sic futuram posuit Binford archaeologiam esse mediam partem primi anthropologorum culturalium propositi eodem temporis (cultura sicut adaptationes non [[genetica]]e ad circumiecta); et "novam archaeologiam" esse anthropologiam culturalem (in forma oecologiae culturalis vel anthropologiae oecologicae) temporis praeteriti.
 
===== Archaeologia liberata =====
Annis 1980 fuit in [[Britanniarum Regnum|Britannia]] et [[Europa]] motus contra opinionem archaeologiae rami anthropologiae; quod Radcliffe-Brown repudiationem anthropologiae culturalis expressit (.<ref>Watson 1995:684).</ref> Eodem tempore, [[Ian Hodder]] (n. 1948), archaeologus in [[Universitas Cantabrigiensis|Universitate Cantabrigiensi]], "[[archaeologia postprocessualis|archaeologiam postprocessualem]]" evolvit ut sit novae disciplinae nomen. Sicut Binford (at non sicut Taylor), Hodder artefacta duxit non "obiectificationes" culturae, sed ipsam culturam. Nihilominus, non sicut Binford, Hodder culturam adaptionem ad conditiones non habuit; magis, se "obligatur varietate liquidá semioticaque veteris notionis culturae, in qua res corporeae, artefacta, sunt toti participes in initio, dilatatione, commutatione, et defectione multiplicum rerum symbolicarum" (Watson 1995). In libro ''Symbols in Action'' (1982), contra corporealem White Stewardque culturae sententiam, symbolicam Geertz Schneiderque anthropologiam, praecipue eorum emphasim in rerum culturalium significationibus quae ex contextu pendent, memoriá repetivit. Is in libro ''Reading the Past: Current Approaches to Interpretation in Archaeology'' (1986) archaeologiam artius conectere cum [[historia]] quam [[anthropologia]] habuit.
 
== Studia communitatum et studia culturae ==
Linea 327:
[[Fasciculus:Initiation_ritual_of_boys_in_Malawi.jpg|300px|thumb|left|Iuvenes [[Malavium|Malavienses]] rite habiti ad initiandum: [[ritus]] sunt res culturae.]]
 
Ratio qua civitates culturas advenarum tractant raro se convenit ad altrumutrum horum aditum. Gradus differentiae cum cultura hospitis (enimvero, peregrinitas), numerus advenarum, sententiae habitatorum, genus conciliorum civitatis qui sanciuntur, et effectus illorum consiliorum adnotationes de eorum effectibus impediunt. Similiter, quod attinet ad alias subculturas intra societatem, sententiae plurimorum hominum et communicationes inter catervas culturales magnas partes exitus decernendi agunt. Studio culturarum intra societatem multiplice, investigationes permulta variabilia ducere debent.<!-- ===Vis Marxismi: studia culturalia=== (add heading only if this section is developed further -->
 
Libere in [[Britanniarum Regnum|Britanniarum Regno]], [[Stuart Hall]], [[Raimundus Williams]], et alii sociologi a [[Marxismus|Marxismo]] moti, "studia culturalia" evolverunt. Ei, Romanticos saeculi undevicensimi secuti, ''culturam'' cum rebus luxuriosis studiisque otiosis—[[artes liberales|artibus liberalibus]], [[cibus|cibis]], [[ludus|ludis]], [[musica]], [[pellicula|pelliculis]], [[ritus|ritibus]], [[vestitus|vestibus]]—conexuerunt. Nihilominus, exemplaria consumptionis otiique ordinari a coniunctionibus productionis cognoverunt; quod eos induxit ut coniunctiones inter classes et "formationem productionis" attendant (.<ref>Berger 1971; Williams 1976, 1983:87–93, 236–238).</ref> Deinde in [[CFACivitates Foederatae|Civitatibus Foederatis Americae]], "studia culturalia" praecipue sunt studium [[cultura popularis|culturae popularis]], hoc est, significationum socialium rerum consumptionis otiique permultis numeris factarum.
 
== Evolutio culturae ==
Linea 338:
[[Fasciculus:lakalaka.jpg|left|thumb|350px|''[[Lakalaka]]'' ex [[Kanokupolu]] pro septuagensimo Regis [[Tonga]]e die natali perficitur. In media linea, Pilolevu Tuita Principissa, atrata, subrufá in crinibus penná, saltat ''vahenga'' (prima saltatrix). [[Vestitus]], [[saltatio]], et [[structura socialis]] sunt res culturae.]]
 
Elaboratio "decolonializationis" post finem secundi belli mundani effecit, ut anthropologi rem mutationis culturalis denuo obirent. Ei mox invenierunt indigenas cum quibus congrediebantur posse reminisci tempus, abhinc annos non multos, cum eorum cultura fuerat dissimillima culturae hodiernae—in [[communicatio (informatica)|communicatione]], [[oecologia]] (,<ref>Kirch &et Hunt 1997),</ref> [[oeconomia]] (,<ref>Murphy 1960),</ref> [[ritus|ritibus]] (,<ref>Geertz 1957),.</ref> [[sanitate]] (,<ref>Cassel &et Tyroler 2004; Jenkins et al. 1988; Scott et al. 2003),.</ref> [[transportatio]]ne, [[vestitus|vestitu]] (,<ref>Lieberson 2000),.</ref> omnibus rebus [[technologia]]e, et innumerabilibus aliis rationibus. Vicissitudinem omnium rerum effecit hoc bellum, "[[globalizatio]]" quoque (.<ref>Lockwood 2003; Miller 2007).</ref>
[[Fasciculus:Franz Bopp (2).jpg|thumb|150px|[[Franciscus Bopp]], unus ex conditoribus studii [[linguae Proto-Indo-Europaeae|linguarum Proto-Indo-Europaearum]].]]
 
Artes liberales in maximis gratiosisque mundi societatibus sunt fecundus notarum culturalium fons. Multi igitur criticorum earum artium commentarii quaestiones evolutionis culturae attingunt; nec non anthropologi eas, praecipue in societatibus parvis remotisque, investigaverunt. [[Tikopia]]e, in una ex [[Disiunctae Polynesiae Occidentalis insulae|Disiunctis Polynesiae Occidentalis insulis]] in [[Melanesia]], [[Raimundus Firth]] et James Spillius (1963) discipulus mutationes rituum paganorum inter annos [[1929]] et [[1952]] investigaverunt; varii quoque anthropologi in effectus [[Christianitas|Christianitatis]] in diversis [[Oceania]]e culturis inquisiverunt (Boutilier, Hughes, & Tiffany 1978). [[Adrienna Lois Kaeppler|Adrienna L. Kaeppler]], nunc curator [[ethnologia]]e [[Oceania|Oceanicae]] apud [[Museum Nationale Historiae Naturalis (Vasingtonia)|Museum Nationale Historiae Naturalis]], exquivisit (1970) quomodo quidam [[saltatio]] grandis, visa descriptaque in [[Tonga|Insulis Benevolis]] a [[Iacobus Cook|Praefecto Cook]] anno [[1773]], erat saeculo undevicensimi exeunti facta in saltationem ''[[lakalaka]]m,'' quae anno [[2003]] ab [[Societas Educativa, Scientifica, et Culturalis Consocietatis Nationum|UNESCO]] declarata est Opus Summo Artificio Factum Hereditatis Oralis et Non Tractabilis Hominum.<ref>[[Anglice]]: ''Masterpiece of the Oral and Intangible Heritage of Humanity.''</ref> In [[musica]], [[Iacobus W. Love]], anthropologus Americanus, carmina puerorum [[Samoa]]norum tractans (1991) paene ut si ipsa fuerint vivae corporis compages, commutationes in eorum [[phonema]]tibus, [[morphema]]tibus, [[melos|melis]], [[rhythmus|rhythmis]], structuris, et significationibus indagavit, ut has commutationes habere notas easdem mutationibus in [[species|speciebus]] [[biologia|biologicis]] a [[Lex Williston|Lege Williston]] descriptis confirmaret. Etiam celeritatem mutationum in nonnullis [[puer]]orum [[carmen|carminibus]] respexit—parvum exemplum magnae quaestionis [[celeritas|celeritatis]] evolutionis culturalis (Carneiro 2003:169–173).
 
Similiter, [[glottologia|glottologi]], verba in opinabilibus linguis [[reconstructio linguistica|reconstruendis]], evolutionem linguarum investigaverunt. Inclutissima familia linguarum hoc in respectu est [[Lingua Protoindoeuropaea|lingua Proto-Indo-Europaea]]. [[Gulielmus Jones]] anno [[1786]] docuit linguas [[Lingua Sanscrita|Sanscritam]], [[Lingua Graeca|Graecam]], [[Lingua Latina|Latinamque]] ortas fuisse de "quodam fonte commune, qui, fortasse, non iam exstat."<ref>Gulielmus Jones, "[[Third Anniversary Discourse (Jones)|Third Anniversary Discourse]]" in ''[[Asiatick Researches]]'' vol. 1 (1798).</ref> [[Franciscus Bopp]] ([[1791]]–[[1867]]) [[Germania|Germanus]] eruditum [[historia]]e harum linguarum studium in libro anno [[1816]] divulgato solide constituit, et glottologorum ut videtur legiones posthac rem magnopere auxerunt. Ex vocabulis [[protolingua]]rum, glottologi coniecturas de cultura et societate praeteritis variis capiunt. [[Calvert Watkins]], professor Americanus, hoc fecit (1995), breviter in praefatione libri ''The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots'' (2000:xxi–xxxv). J. P. Mallory (1989) et [[Colin Renfrew]] (1987) eaedem quaestioni [[archaeologia]]m [[glottologia]]mque consociando se dedunt. Pro culturis [[Polynesia]]e, insignis glottologiae conatus ad hoc conficiendum est ''Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology.'' (<ref>Vinton & Kirch 2001).</ref>
<!--+Adde paragrapha de "folkloristis": Herder (iterum), Arne, Francis J. Child, Cecil J. Sharp, Stith Thompson, et al.-->
 
=== Contactus inter societates ===
Line 357 ⟶ 356:
==Vide etiam==
[[Fasciculus:Gorskii 04412u.jpg|thumb|400px|Pendet etiam ex cultura sensus temporis. Hoc photographum anno [[1913]] captum est, sed pro homine Occidentali conicere tempus est difficile, absentiae signorum culturalium causa. Photographum primum [[color]]ibus caruit. Hoc est compositum digitis factum a Blaise Agüera y Arcas anno [[2004]], [[color]]ibus additis cum manu in editione a WalterStudio annis [[2000]] et [[2001]].]]
* [[Adsimilatio culturalis]]
* [[Alphabetismus]]
* [[Bellum culturale]]
* [[Civilizatio]]
* [[Communicatio inter culturas]]
* [[Cultura adversaria]]
* [[Cultura popularis]]
* [[Cultura universa]]
* [[Cultura urbana]]
* [[Culturomia]]
* [[Geographia culturalis]]
* [[Inclinatio culturalis]]
* [[Diffusio culturalis]]
* [[Dissonantia culturalis]]
* [[Ethnologia]]
* [[Ethnocentrismus]]
* [[Fabula urbana]]
* [[Evolutio hominis]]
* [[Imperialismus culturalis]]
* [[Interculturalitas]]
* [[Materialismus culturalis]]
* [[Neocolonialismus culturalis]]
* [[Pseudocultura]]
* [[Structuratio]]
* [[Studia culturalia]]
* [[Studia institutionum culturalium]]
* [[Subcultura]]
* [[Theoria culturae]]
 
== Notae ==
{{div col|2}}
<div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
<div class="references-small"><references/></div>
{{div col end}}
 
== Bibliographia ==
Linea 394:
{|
|<small>
* Akhtar, N., et Michael Tomasello. [[1996]]. "Twenty-four month old children learn words for absent objects and actions." In ''British Journal of Developmental Psychology'' 14:79–93.
* Andrew, R. J. [[1963]]. "Comment on 'The Essential Morphological Basis for Human Culture'" Alani Bryan. ''Current Anthropology'' 4:301–303.
* Ankerl, Guy. [[2000]]. ''Global Communication without Universal Civilization.'' Vol. 1: ''Coexisting Contemporary Civilizations: Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western.'' INU societal research series. Geneva: INU Press. ISBN 2-88155-004-5.
Linea 400:
* Appadurai, Arjun. [[1996]]. ''Modernity at large: Cultural dimensions of globalization.'' Minneapolis: University of Minnesota Press.
* [[Matthaeus Arnold|Arnold, Matthew]]. [[1869]] [[1882]]. [http://www.library.utoronto.ca/utel/nonfiction_u/arnoldm_ca/ca_titlepage.html ''Culture and Anarchy.''] Editio tertia. [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Macmillan. Inventum 28 Iunii 2006.
* Bakerman, R. et L. Adamson. [[1984]]. "Coordinating attention to people and objects in mother-infant and peer-infant interaction." In ''Child Development'' 55:1278–1289.
* [[M. M. Bakhtin|Bakhtin, M. M.]] [[1981]]. ''[http://books.google.com/books?id=JKZztxqdIpgC The Dialogic Imagination: Four Essays]''. Ed. Michael Holquist. Convertit Caryl Press. ISBN 978-0-252-06445-6.
* Barrett, Richard A. [[1989]]. "The Paradoxical Anthropology of Leslie White." ''American Anthropologist' 91(4):986–999.
* Barzilai, Gad. [[2003]]. ''Communities and Law: Politics and Cultures of Legal Identities'' University of Michigan Press. ISBN 0-472-11315-1.
* Bashkow, Ira. [[2004]]. "A Neo-Boasian Conception of Cultural Boundaries." ''American Anthropologist'' 106(3).
Linea 420:
* Carneiro, Robert Leonard. [[2000]]. ''The Muse of History and the Science of Culture.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
* Carneiro, Robert Leonard. [[2003]]. ''Evolutionism in Cultural Anthropology.'' Westview Press. ISBN 0-8133-3766-6, 9780813337661.
* Carpenter, M., N. Akhtar, et M. Tomasello. [[1998]]. "Sixteen-month old infants differentially imitate intentional and accidental actions." In ''Infant behavioral Development'' 21:315–330.
* Cassel, John, et Herman A. Tyroler. [[2004]]. "Epidemiological Studies of Cultural Change." In ''The Challenge of Epidemiology: Issues and Selected Readings,'' pp. 358–367. ISBN 978-92-75-11505-3.
* [[Vere Gordon Childe|Childe, Vere Gordon]]. [[1929]]. ''The Danube in Prehistory.'' Oxford: Clarendon Press.
* Cohen, Anthony P. [[1985]]. ''The Symbolic Construction of Community.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Routledge.
Linea 436:
* Forsberg, A. [http://fog.ccsf.cc.ca.us/~aforsber/ccsf/culture_defined.html Definitions of culture] [[CCSF]] Cultural Geography course notes. Inventum 29 Iunii 2006.
* [[Meyer Fortes|Fortes, Meyer]], et [[E. E. Evans Pritchard]]. [[1940]]. ''African Political Systems.'' [[Londinium|Londinii]] et [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: International African Institute.
* [[Clifford Geertz|Geertz, Clifford]]. [[1957]]. "Ritual and Social Change: A Javanese Example." ''American Anthropologist''59(1).
* Geertz, Clifford. [[1973]]. ''The Interpretation of Cultures: Selected Essays''. [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]. ISBN 978-0-465-09719-7.
* [[Jane Goodall|Goodall, Jane]]. [[1963]]. "My Life Among Wild Chimpanzees." ''National Geographic'' 124:308.
* Goodall, Jane. [[1986]]. ''The Chimpanzees of Gombe: Patterns of Behavior.'' Cantabrigiae Massachusettiae: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 978-0-674-11649-8.
* Gupta, Akhil, et James Ferguson. [[1992]]. "Beyond 'Culture': Space, Identity, and the Politics of Difference." ''Cultural Anthropology'' 7(1):6–23.
* Häfner, Ralph. [[1995]]. ''Johann Gottfried Herders Kulturentstehungslehre: Studien zu den Quellen und zur Methode seines Geschichtsdenkens.'' Hamburg: Felix Meiner Verlag. ISBN 3-7873-1178-5.
* [[Marvin Harris|Harris, Marvin]]. [[1974]]. ''Cows, Pigs, Wars, and Witches: The Riddles of Culture.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Vintage.
* Harris, Marvin. [[1977]]. ''Cannibals and Kings: Origins of Cultures.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Vintage.
* Harris, Marvin. [[1979]]. ''Cultural Materialism: The Struggle for a Science of Culture.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Random House.
* [[Ioannes Gottfriedus Herder|Herder, Johann Gottfried]]. [[1772]], [[1985]]. "Abhandlung über den Ursprung der Sprache." In ''Werke in zehn Bänden,'' ed. Ulrich Gaier, vol. 1. Frankfurt a.M.
* Hockett, Charles F. & [[Robertus Ascher]]. [[1964]]. "The Human Revolution." ''Current Anthropology'' 4:135–168.
* [[Ian Hodder|Hodder, Ian]]. [[1982]]. ''Symbols in Action: Ethnoarchaeological Studies of Material Culture.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press.
* Hodder, Ian. [[1986]]. ''Reading the Past: Current Approaches to Interpretation in Archaeology.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press.
* [[Radulphus L. Holloway|Holloway, Ralph L., Jr]]. [[1969]]. "Culture: A Human domain." In ''Current Anthropology'' 10(4):395.
* Hoult, T. F., ed. [[1969]]. ''Dictionary of Modern Sociology''. Totowa, New Jersey, United States: Littlefield, Adams & Co.
* [[Samuel Phillips Huntington|Huntington, Samuel P.]]. [[1996]]. ''The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Simon & Schuster. ISBN 0-684-84441-9.
* [[Dell Hymes|Hymes, Dell]]. [[1969]]. ''Reinventing Anthropology.''
* Jary, D., et J. Jary. [[1991]]. ''The HarperCollins Dictionary of Sociology.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: HarperCollins. ISBN 0-06-271543-7.
* Jenkins, Carol, Mary Dimitrakalds, Ian Cook, Ray Sanders, et Neville Stallman. [[1988]]. "Culture Change and Epidemiological Patterns among the Hagahai, Papua New Guinea." ''Human Ecology'' 17(1):27–57.
* [[Adrienna Lois Kaeppler|Kaeppler, Adrienne L]]. [[1970]]. "Tongan Dance: A Study in Cultural Change." ''Ethnomusigology'' 14:266–277.
* [[Immanuel Kantius|Kant, Immanuel]]. [[1784]] Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung? ''Berlinische Monatsschrift'', December 1784.
Linea 467:
* [[Patricius Vinton Kirch|Kirch, Patrick V.]], et [[Roger C. Green]]. [[2001]]. ''Hawaiki, Ancestral Polynesia: An Essay in Historical Anthropology.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-78879-X.
* Kirch, Patrick V., et Terry Hunt. [[1997]]. ''Historical Ecology in the Pacific Islands: Prehistoric Environmental and Landscape Change.'' [[Portus Novus]], [[Connecticuta]]e: Yale University Press.
* [[Alfredus Ludovicus Kroeber|Kroeber, Alfred L.]] [[1917]]. "The Superorganic". ''American Anthropologist,'' New Series, 19(2):163–213.
* Kroeber, Alfred L. [[1939]]. ''Cultural and Natural Areas of Native North America.'' University of California Press, Berkeley, California.
* Kroeber, Alfred L. [[1948]]. ''Anthropology: Race, Language, Culture, Psychology, Prehistory.'' Revised edition. Novi Eboraci: Harcourt, Brace, and World.
Linea 504:
* Murphy, Robert F. [[1960]]. ''Headhunter's Heritage; Social and Economic Change Among the Mundurucu Indians.''
* Murphy, Robert. [[1971]]. ''The Dialectics of Social Life.'' [[Novum Eboracum (urbs)|Novi Eboraci]]: Basic Books.
* Nagell, K., K. Olguin, et Michael Tomasello. [[1993]]. "Processes of social learning in the tool use of chimpanzees (''Pan troglodytes'') and human children (''Homo sapiens'')." In ''Journal of Comparative Psychology'' 107:174–186.
* O'Neil, D. [[2006]]. [http://anthro.palomar.edu/tutorials/cultural.htm Cultural Anthropology Tutorials], Behavioral Sciences Department, Palomar College, San Marco, California. Inventum 10 Iulii 2006.
* [[Talcott Parsons|Parsons, Talcott]]. [[1937]]. ''The Structure of Social Action.''
Linea 525:
* Schwarz, Georg, ''Kulturexperimente im Altertum'', Berlin 2010.
* Scott, Tim, Russell Mannion, Huw T. O. Davies, et Martin N. Marshall. [[2003]]. "Implementing Culture Change in Health Care: Theory and Practice." ''International Journal for Quality in Health Care'' 15:111–118.
* Shuker, Roy. [[1994]]. ''Understanding Popular Music.'' ISBN 0-415-10723-70415107237.
* Simmons, Leo, ed. [[1942]]. ''Sun Chief: The Autobiography of a Hopi Indian.'' [[Portus Novus]], [[Connecticuta]]e: Yale University Press.
* [[Iulianus Haynes Steward|Steward, Julian H]]. [[1938]]. ''Basin Plateau Aboriginal Socio-political Groups.''(Smithsonian Institution Bureau of American Ethnology Bulletin 20.
Linea 539:
* Tomasello, Michael. [[2003]]. ''Constructing a Language: A Usage-Based Theory of Language Acquisition.'' Cantabrigiae Massachusettiae: Harvard University Press. ISBN 0-674-01764-1.
* Tomasello, Michael. [[2008]]. ''Origins of Human Communication.'' Cantabrigiae Massachusettiae: MIT Press.
* Tomasello, Michael, A. Kruger, et H. Ratner. [[1993]]. "Cultural learning." ''Behavioral and Brain Sciences'' 16:495–552.
* Tomasello, Michael, et M. Barton. [[1994]]. "Learning Words in non-Ostensive Contexts." ''Developmental Psychology'' 30:639–650.
* Tomasello, Michael, R. Strosberg, et N. Akhtar. [[1996]]. "Eighteen-month old children learn words in non-ostensive contexts." ''Journal of Child Language'' 23:157–176.
* Trigger, Bruce G. [[1989]]. ''A History of Archaeological Thought.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press.
* [[Victor Turner|Turner, Victor]]. [[1967]]. ''The Forest of Symbols: Aspects of Ndembu Ritual.'' Ithaca:Cornell University Press.
Linea 547:
* UNESCO. [[2002]]. [http://www.unesco.org/education/imld_2002/unversal_decla.shtml Universal Declaration on Cultural Diversity], divulgata [[Dies Linguae Maternalis Inter Civitates|Die Linguae Maternalis Inter Civitates]], [[21 Februarii]] [[2002]]. Inventum 23 Iunii 2006.
* [[Andreas Petrus Vayda|Vayda, Andrew Peter]], ed. [[1969]]. ''Environment and cultural behavior: ecological studies in cultural anthropology,'' Garden City: Natural History Press.
* Visalberghi, E., et D. M. Fragaszy. [[1990]], "Food washing behavior in tufted Capuchin monkeys, ''Cebusapella'', and crabeating macaques, ''Macaca fasciculais.''" ''Animal Behavior'' 40:829–836.
* Voegelin, C. F. [[1951]]. "Culture, Language and the Human Organism." ''Southwestern Journal of Anthropology'' 7:370.
* [[Roy Wagner|Wagner, Roy]]. [[1980]]. ''American Kinship: A Cultural Account.'' Chicago: University of Chicago Press.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Cultura"