'''''Scientia''''' est [[nomen substantivum]] a verbo temporali ''scire'' deductum, quod omnes varietates 'sciendi' comprehendit. Itaque constat ''scientiam'' vocabulum [[Polysemiapolysemia|polysemum]] esse. Quin etiam in eodem [[Periodusperiodus (linguistica)|orationis circuitu]] interdum invenitur, sicut hic:
: "Neque enim te fugit laudandarum [[ars|artium]] omnium procreatricem quandam et quasi parentem eam quam ''philosophiam[[philosophia]]m'' Graeci vocant ab hominibus doctissimis iudicari, in qua difficile est numerare quot viri quanta '''[[Scientiascientia (declarativa)|scientia]]''' quantaque in suis studiis varietate et copia fuerint qui non una aliqua in re separatim elaborarint, sed omnia quaecumque possent vel '''[[Scientiascientia (ratio)|scientiae]]''' pervestigatione vel disserendi ratione comprenderint." ([[Cicero|Cic.]] ''[[De oratore|De orat.]]'' 1.9.4).
Itaque ''scientia'' non solum '[[scientia (declarativa)|scientiam]]' plerumque declarativam significat, sicut hic:
: "Maxime vero virtutum cognitio confirmat percipi et conprendi multa posse. in quibus solis inesse etiam '''[[Scientia (declarativa)|scientiam]]''' dicimus, quam nos non conprehensionem modo rerum sed eam stabilem quoque et immutabilem esse censemus, itemque sapientiam artem vivendi, quae ipsa ex sese habeat constantiam" (Cic. [[Lucullus|Luc.]] 23); "aut scire istarum rerum nihil, aut, etiamsi maxime sciemus, nec meliores ob eam '''[[Scientiascientia (declarativa)|scientiam]]''' nec beatiores esse possumus" (Cic. ''[[De re publica (Cicero)|Rep.]]'' 1.32);
sed etiam '[[scientia (ratio)|scientiam rationalem]]' designat, sicut hic:
: "Multi erant praeterea clari in philosophia et nobiles, a quibus omnibus una paene voce repelli oratorem a gubernaculis civitatum, excludi ab omni doctrina rerumque maiorum '''[[Scientia (ratio)|scientia]]''' ac tantum in iudicia et contiunculas tamquam in aliquod pistrinum detrudi et compingi videbam" (Cic. ''De orat.'' 1.46); "maximus ille medicorum et huius '''[[Scientia (ratio)|scientiae]]''' conditor feminis nec capillos defluere dixit nec pedes laborare" ([[Lucius Annaeus Seneca minor|Sen.]] ''[[Epistulae morales ad Lucilium|Ep.]]'' 95.20).
