|
[[Fasciculus:Gladius_in_hand.jpg|thumb|Hic Gladius Pompei est.]]
'''Gladius''' {{victio|gladius|ii|m}} seu '''ensis''' est ferramentum quod consistit ex acuto mucrone longitudinis 25 cm superante atque capulo aut manubrio. constat.
== De gladiis ==
Etymologiae [[Isidorus Hispalensis|Isidori Hispalensis]] scripserunt de gladiis:
:'' '''Gladius''' generaliter dicitur ensis in proelio; sed ensis [[ferrum]] tantum, gladius vero totus. Proprie autem appellatus gladius, quod gulam dividit, id est cervicem secat. Ad hoc enim primum est factus; nam cetera membra securibus magis caeduntur, collum gladio tantum. Acies autem gladii ab acumine dicta. Capulus vocatus vel quia caput est gladii, vel quia ibi capitur ut teneatur: nam alias acies ferri non sinit. Mucro non tantum gladii est, sed et cuiuslibet teli acumen, dictus a longitudine. Nam ''μακρον'' Graeci longum vocant; hinc et machaera. Machaera autem est gladius longus ex una parte acutus. Framea vero gladius ex utraque parte acutus, quam vulgo spatam vocant. Ipsa est et romphea. Framea autem dicta quia ferrea est: nam sicut ferramentum, sic framea dicitur; ac proinde omnis gladius framea. '''Spatha''' a passione dicitur, Graeco verbo, quoniam ''παθεoν'' Graece dicitur pati; unde et patior et patitur dicimus. Alii spatam Latine autumant dictam, eo quod spatiosa sit, id est lata et ampla: unde et spatula in pecoribus. '''Semispatium gladium''' est a media spatae longitudine appellatum, non, ut inprudens vulgus dicit, sine spatio, dum sagitta velocior sit. '''Pugio''' a pungendo et transfigendo vocatus. Est enim gladius parvus et bis acutus lateri adhaerens. Idem et clunabulum dictum, quod religetur ad clunem. Chelidoniacus gladius ferrum est latum, cuius duplex mucro ac bifurcus in modum caudae hirundineae formatur; unde et chelidoniacus dicitur. Sica a secando dicta. Est enim gladius brevis quo maxime utuntur qui apud Italos latrocinia exercent; a quo et sicarii dicti. Tranquillus autem dicit: ''Dum cuiusdam gladiatoris in ludum emissi gladius curvatus fuisset ex acie recta, procucurrit unus ad id corrigendum; tumque a pugnante responsum est: Sic ha pugnabo. Inde sicae nomen datum.'' ...''<ref>Isidori, ''Etymologiae'' XVIII18. 6.</ref>
== Gladiorum Genera genera== ▼Gladiorum genera sunt , inter alia: ▼
=== Aevi Classici classici=== ▼▲Gladiorum genera sunt, inter alia:
*[[Spatha]] est gladius longus, ex utraque parte acutus.
**[[Semispathium]] est spatha brevior.
*[[Acinaces]] est ensis persicus, qui (teste [[Flavius Iosephus|Flavio Iosepho]]) rectus erat. Sed aevis serioribus hoc verbum ensem curvatum ex una parte acutum designat.
*[[Framea]], cum sit sensu stricto [[hasta]] Germanica, apud seriores auctores gladium bis acutum designat.
*[[Machaera]] est gladius longus ex una parte acutus, sed apud auctores aetatis "praeclassicae" quae dicitur nonnumquam omnem gladium designat.
*[[Sica]] est parvulus gladius curvatus, ex una parte acutus, quo latrones ac [[sicarius|sicarii]] praesertim utuntur.
Rariora vocabula:
*[[clunaclus]] -, genus quoddam cultri.
*chelidoniacus gladius -, bifurcus
*[[dolon]] -, inter alia designat ensem in baculo clam conditum.
*[[lingula]] -, gladiolus oblongus in speciem linguae factum
*[[sampsera]] -, ensis regalis persicusPersicus.
=== Aevorum Sequiorum === ▼
▲=== Aevorum Sequiorum {{dubsig}}===
Gladii seriorum aetatum sunt exempli gratia:
*[[Scramsaxus]] est culter longissimus Germanicarum nationum.
*[[Rapperia]] est spatha longior angustiorque capulo ornato Europaea.
== Gladii Celebriores celebriores==
Gladii celebriores sunt:
*Harpe [[Perseus|Persei]], sine nomine
*Gladius [[Carolus Magnus|Caroli Magni]], ''Iocosa''
*Gladius [[Rolandus|Rolandi]], ''Durandal''
*Gladius retussus [[Eduardus Confessor|Eduardi Confessoris]] et omnium BrittaniaeBritanniae regum, ''Curtana''
*Gladius Gulielmi Comitis Inculismensis, ''Durissimus'' (secundum [[Ademarus Cabanensis|Ademarum Cabanensem]])
*Gladius [[Georgius Castriota|Georgii Castriotae]], ''Scanderbergus''
| 