Vicipaedia

Quantum redactiones paginae "Granienum" differant

Browse history interactively
← Differentia superior
Content deleted Content added
VisualWikitext
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(33 intermediate revisions by 7 users not shown)
Linea 1:
{{Capsa urbis Vicidata}}
[[Fasciculus:Vista_de_Grañén_por_Antonio_Márquel_Barril.jpg|thumb|Granieni conspectus cum ecclesiā paroeciali a fronte]]
|nomen_locale = Grañén
'''Granienum'''<ref>[https://www.ayuntamiento-espana.es/ayuntamiento-granen.html Situs municipii]</ref> (etiam, ''Granyen'', ''Gragne'', ''Grangen'', ''Grangene''<ref name="Toponimia"/>; [[Hispanice]] et publice ''Grañén'', [[Aragonice]] et [[Catalanice]] ''Granyén'') est [[Aragonia|Aragoniense]] [[provincia Oscensis#ovinciae Oscensis municipia|municipium]] in [[Provincia Oscensis|Provinciā Oscā]], in [[provincia Oscensis#Commarcae|commarcā]] [[Mons Niger (Aragonia)|Monte Nigro]] situm. Cui 1 748 [[numerus incolarum|incolae]] anno [[2017]], 124 [[chiliometrum quadratum|km²]] area et [[spissitudo incolarum]] 14,1 incolarum pro km² erat. Municipale cuius territorium [[Callen]]<ref name="Toponimia"/>, [[Curbe]]<ref name="Toponimia" />, [[Fraella]]m<ref name="Toponimia" /> et [[Montesusin|Montesŭsin]] etiam comprehendit.
|nomina_alia =
|genetivus =
|agnomen =
|sententia =
|imago_prospectus = Vista_de_Grañén_por_Antonio_Márquel_Barril.jpg
|magnitudo_imaginis = 300px
|capitulum = Granieni conspectus cum ecclesiā paroeciali a fronte
|imago_vexilli = Bandera_de_Grañén.svg
|imago_signi = Escudo_de_Grañén.svg
|imago_tabulae = Grañén_nia_lokalizasaun_iha_España.png
|magnitudo_tabulae = 200px
|capitulum_tabulae = Granieni locus in Oscā, Aragoniā et Hispaniā
|species_subdivisionis = Communitas Autonoma
|nomen_subdivisionis = [[Aragonia]]
|titulus_principis =
|nomen_principis =
|titulus_conditionis =
|dies_condita =
|ordo_magnitudinis =
|magnitudo_mpq =
|magnitudo =
|magnitudo_terrestris_mpq = 124
|magnitudo_terrestris =
|magnitudo_aquaria_mpq =
|magnitudo_aquaria =
|incolae_anno = 2016
|incolae_nota =
|incolae = 1804
|incolae_metro =
|incolae_urbanae =
|densitas_incolarum =
|densitas_incolarum_mpq =
|circulus_temporalis =
|TUC_differentia =
|circulus_temporalis_HAE =
|TUC_differentia_HAE =
|latd=41 |latm=56 |lats=27 |latNS=N
|longd=0 |longm=22 |longs=08 |longEW=W
|altitudo = 332
|altitudo_p =
|situs_interretialis = [http://www.granen.es]
|postscripta =
}}
'''Granienum'''<ref>[https://www.ayuntamiento-espana.es/ayuntamiento-granen.html Situs municipii]</ref> (etiam, ''Granyen'', ''Gragne'', ''Grangen'', ''Grangene''<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>; [[Hispanice]] et publice ''Grañén'', [[Aragonice]] et [[Catalanice]] ''Granyén'') est [[Aragonia|Aragoniense]] [[provincia Oscensis#ovinciae Oscensis municipia|municipium]] in [[Provincia Oscensis|Provinciā Oscā]], in [[provincia Oscensis#Commarcae|commarcā]] [[Mons Niger (Aragonia)|Monte Nigro]] situm. Cui 1 748 [[numerus incolarum|incolae]] anno [[2017]], 124 [[chiliometrum quadratum|km²]] area et [[spissitudo incolarum]] 14,1 incolarum pro km² erat. Municipale cuius territorium [[Callen]]<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, [[Curbe]]<ref name="Toponimia" />, [[Fraella]]m<ref name="Toponimia" /> et [[Montesusin|Montesŭsin]] etiam comprehendit.
[[Fasciculus:Torre de la Iglesia de Grañén por Antonio Márquez Barril.jpg|thumb|200px|left|Ecclesiae paroecialis Granienensis turris.]]
Antiqua eius zona suavi super colli, iuxta Ecclesiam Paroecialem [[Sanctus Iacobus|Sancti Iacobi]] et sub umbrā reliquiarum antiqui [[Castellum mediaevale|castelli]], erigitur et imminet moderno nucleo, deorsum in planitiē surrecto et usque ad [[Statio ferriviaria|stationem ferriviariam]], prope [[via]]m, patente.<ref name="Historia">[https://web.archive.org/web/20200115034122/http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.109/relcategoria.477/relcategoriainicial.359/idmenu.1042/chk.e8a96661a1c662cb3a6f2f5cfde9ab1b.html# Historia Granienensis in paginā interretiali Concilii Municipalis Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Granienum etiam ponderis nodus communicationis ferriviariae est, quia illac ferrivia inter [[Matritum]] et [[Barcino]]nem per [[Ilerda]]m transit, praeter vias cum [[Osca|Oscā]], [[Tardienta|Tardientā]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, [[Lassira|Lassirā]]<ref name="Lassira">Graesse, Benedict et Plechl (1971). ''Orbis Latinus. Lexikon lateinischer geographischer Namen.'' In Herbipoli, Germania. Klinkhardt & Biermann-Braunschweig.</ref>, [[Tramacetum|Tramaceto]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref> et [[Salellae|Salellis]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref> inter alia coniungentes.<ref name="Historia" />
 
Patet territorium municipale amplam per planitiem [[Fovea Oscae|Foveae Oscae]], sed iam [[Mons Niger (Aragonia)|Montinigrenses]] per agros, [[Inrigatio|irriguos]] factos ope Canalis Fluminis; [[Flumen Flumen|Homonymum flumen]] aedificatam zonam circumdat, quae iam [[oppidum]] anno [[1785]] habebatur.<ref name="Historia" />
 
Granienum proximis annis numerum incolarum paene semper amplius 1&thinsp;500 incolarum servat. In elapsis aetatibus, [[merindas]] Oscae et postea [[sobrecollida|sobrecollīda]], [[vereda|verēda]] et [[corregimentum]] fuit. Constituit suum proprium concilium municipale anno [[1834]], cum montibus [[Curbe|Curbis]]<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, [[Pompianus|Pompiani]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, [[Sodettum|Sodetti]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref> et [[Alberuela|Tuboënsi]]. Inter annos [[1970]] et [[1980]], ei se iunxerunt [[Barrium (urbs)|barria]] [[Montesusin|Montesŭsin]] et [[Curbe]].<ref name="Historia" />
 
Ex unā parte, antiqua zona suum saporem servat, cum aedificiis e [[later crudus|lateribus crudis]] et [[lutum|luto]] et plerisque cum frontibus trullizatis dealbatisque; ex alterā autem parte, altera moderna zona, deorsum, suis plurimorum tabulatorum aedificiis e [[later]]e et suis amplis viis publicis, magnis patentibus spatiis et locis cum ornamentalibus hortis depingitur. Duo urbani nuceli dissimillimi sunt; nihilominus harmonicum totum conformant.<ref name="Historia" />
 
== Clima et loci natura ==
Granienum 332 [[metrum|metris]] [[Altitudo|altitudinis]] super [[maris aequor]] [[Montes Nigri|Montinigrensi]] in plantiē a [[Hiberus|Vallis Hiberi]] Septemtrione prope [[flumen Flumen]] situm est. 23 [[chiliometrum|km]] ab [[Osca|Oscā]], suae [[provincia Oscensis|provinciae]] capite, distat. Annua temperatura 14,2 º&nbsp;°C et annua [[praecipitatio]] 580 mm est.
[[Fasciculus:MTN25-0324c1-1991-Granien.jpg|thumb|600px|center|Topographica Granieni tabula Hispanice scripta.]]
 
== Toponymia ==
[[Toponymum]] "Granyen" et suarum varietatum "Gragne", "Grangen", "Grangene" et "Granienum" (Hispanice ''Grañén'' et Aragonice Catalaniceque ''Granyén'') fundatum sunt in [[lingua Aragonensis|Aragonensi voce]] ''Granyén'', quae terminationem ''-én'' ostendit. Haec terminatio ''-én'' toponymicae terminationis ''-án'' varietas cum [[imala|imālā]] est, quae [[lingua latina|Latino]] e [[suffixum|suffixo]] ''-anus'', possessionem indicante, derivat. [[Gerhardus Rohlfs]] et [[Ioannnes Carolus Membrado Tena]] id e ''Granianus'', formato ex [[Romani antiqui|Romano]] [[anthroponymum|anthroponymo]] ''Granius'', interpretantur.<ref>Ioannes Carolus (Joan Carles) Membrado Tena: ''Etimología y semántica de topónimos municipales valencianos y aragoneses'' (Hispanice). Actes de la VII Jornada d'Onomàstica. Xerĭcae 2013. pp. 239-254, AVL, in Valentiā.</ref>
 
== Historia ==
=== Antiquitas et Medium aevum ===
[[Romani antiqui|Romanā]] cum origine, [[toponymum]] "Granienum", "Granyen" et aliae varietates agrorum possessorem Granium nominatum commemorant. Nihilominus, huius municipii historia documentis probata usque ad annum [[1104]] non incipit. Paulo post huius loci [[Recuperatio]]nem coeptam, Granienum [[regalengum|regalengi]]<ref>Vide "[https://web.archive.org/web/20200201025718/http://ducange.enc.sorbonne.fr/REGALENGUM regalengum]" in {{DuCange}}</ref> e locus designatum est. Sanctius Eneconnes ([[Hispanice]]: ''Sancho Iñíguez''), primus eius dominus, in [[Petrus I (rex Aragoniae)|Petri I]] diplomaticae collectionis documentis, a professore [[Antonius Ubieto|Antonio Ubieto]] examinatis et editis, nominatur.
[[Fasciculus:Retablo de Grañén (foto de Antonio Márquez Barril).jpg|thumb|200px|Partialis retrotabuli et arae conspectus in Ecclesiā Granienensi iuxta [[Apostoli]] [[Iacobus Maior (apostolus)|Sancti Iacobi Maioris]] simulacrum.]]
Anno [[1198]], rex [[Petrus II (rex Aragoniae)|Petrus II Aragoniae]] [[episcopus|episcopo]] Ricardo Oscae patronatūs ius super Ecclesiā Granienensi cessit, et anno [[1258]] rex [[Iacobus I (rex Aragoniae)|Jacobus I]] Blasco Mazensi castella et [[oppidum|oppida]] Granienum et [[Robres]]<ref name="Toponimiamz">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-m-z.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref> cessit, quae postea sicuti [[Dominium directum|dominia directa]] [[baro]]natūs [[Petrus I Nemanturissae|Petro I]] [[Nemanturissa]]no<ref name="Ebellonum">[http://mateo.uni-mannheim.de/camenaref/hofmann/hof4/s0895c.html Lexicon Universale Hofmann], ubi dicitur "Ayerbe, oppid. Aragoniae, Nemanturissa, Ellebonum".</ref> et [[Arnueso]]ënsi tradita sunt. Locus Granieni Coronae Regali anno [[1372]] suppeditatus est, palam nuente [[Petrus IV (rex Aragoniae)|Petro IV Aragoniae]].
 
=== Aevum modernum et Aevum praesens ===
[[Saeculum 16|Saeculo XVI]] hoc oppidum potentibus [[Ducatus Villaformosae|Ducibus Villaformosae]]<ref>[Vide articulum [https://an.wikipedia.org/wiki/Villafermosa_(Castell%C3%B3n)#Toponimia "Villafermosa (Castellón)"] in Vicipaediā Aragoniensi, ubi dicitur "En os primers textos medievals que fan referencia a este lugar, en latín, s'escribe Villaformosa".</ref> traditum est. Hac de aetate, ut Granienum domūs octoginta haberet et ad [[Archidiaconus|Archidiaconatum]] [[Archidiaconus de Serrablo|de Serrablo]]<ref>[https://books.google.es/books?id=ObNsheOEehAC&pg=RA1-PA428&lpg=RA1-PA428&dq=apud+locum+serrablo&source=bl&ots=02JY5RwSRr&sig=ACfU3U2Jlh_wvbqjIOhXIEthAVGPstCo7w&hl=es&sa=X&ved=2ahUKEwjTxbyRxbHnAhVEzBoKHcqbBsEQ6AEwBXoECAoQAQ#v=onepage&q=apud%20locum%20serrablo&f=false Sacrae Rotae Romanae decisionum recentiorum a Paulo Rubeo I], ubi dicitur "(...) dum viveret Archidiaconi de Serrablo contra Dionysium (..)".</ref> pertineret cognoscitur. Anno [[1560]], ecclesiae Granienensis salutator [[retrotabulum]] maximum optimum esse, chorum et campanas quattuor in turri habere indicavit.
 
[[Pestis]] hoc locum [[saeculum 18|saeculo XVIII]] infestavit, quā solum se liberavit una familia. Anno [[1785]], Granien categoriam [[oppidum|oppidi]] consecutum est, quamquam anno [[1792]] adhuc penes [[Ducatus Villaformosae|Ducem Villaformosae]] erat. Cuius temporis chronica ut ecclesia antiquissimae aedificationis esset et reparari exigeret, quia labaret, referunt. Exeunte saeculo, anno [[1797]], huic oppido 152 domorum erant. Anno [[1849]], municipale consilium independens designatum est.<ref name="Historia">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.109/relcategoria.477/relcategoriainicial.359/idmenu.1042/chk.e8a96661a1c662cb3a6f2f5cfde9ab1b.html# Historia Granienensis in paginā interretiali Concilii Municipalis Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Per [[Bellum civile Hispanicum]], inter [[1936]] et [[1939]], in Granieno militum valetudinarium positum est quod primum fuit erectorum in [[Hispania|Hispaniā]] a Commissione Auxilii Medici Hispanicā ([[Anglice]] ''Spanish Medical Aid Committee'' seu Anglicis [[sigla|siglis]] ''SMAC''). Quod in [[Thomas Wintringham|Thomae Wintringham]] poëmate "''Granien - British Medical Unit''" titulato citatum apparet.<ref>[https://smokestack-books.co.uk/book.php?book=52 Pagina interretialis smokestack-books.co.uk] ubi, sicuti specimen, poëma "''Granien – British Medical Unit''" apparet (Anglice).</ref>
Line 78 ⟶ 35:
Anno [[2011]], [[Publica alea natalicia Hispanica|Publicae aleae nataliciae Hispanicae]] ([[Hispanice]] ''Sorteo Extraordinario de Navidad''), "''El Gordo''" (scilicet "maximum") magis nuncupatae, primum praemium ex [[Alea nationalis Hispaniae|Aleā nationali Hispaniae]] ([[Hispanice]] ''Lotería Nacional de España'') totum in Granieno cecidit.
 
== Insigne et vexillum ==
[[Fasciculus:Bandera de Grañén.svg|thumb|250px|Granienense vexillum cum insigni.]]
In primo democraticae legislationis spatio et pellente illius temporis numicipii Consiliario cuturae et festorum Domino Iuliano Iesū Castiella Hernández, incipitur investigatio historicorum datorum, si aliquando concilium Granienense [[Scientia heraldica|heraldicum]] [[insigne]] aut proprium [[vexillum]] habuisset, sed haec investigatio infructuosa evenit.<ref name="Escudo">[https://web.archive.org/web/20200115083156/http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.17/idmenu.1043/chk.69eafd564b56453620e2ac31256e919b.html Insigne et vexillum Granieni in paginā interretiali de Consilio Granienense] (Hispanice).</ref>
 
Suadentibus praeclaris historiographis sicuti Domino Antonio Durán, Domino Federico Balaguer aut Domino Adolpho Castillo Genzor, facta est prima adumbratio, fundata in aristocraticarum domorum insignibus quae aliquomodo per historiam relationem ad Granienensem iurisdictionem habuerit et quae sunt: Domus Gurrēa (saeculo XIV), Domus Torrellas (saeculo XV) et [[Ducatus Villaformosae]] (saeculo XVI); et identificativum signum, [[Signum Regale Aragoniae]].<ref name="Escudo">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.17/idmenu.1043/chk.69eafd564b56453620e2ac31256e919b.html Insigne et vexillum Granieni in paginā interretiali de Consilio Granienense] (Hispanice).</ref>
 
Hoc proposito, decernitur fieri compositionem sic: ab summo semibipartitum<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref> et bipartitum transverse<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref>, modo ut in primo quadrante<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref> Domūs Torrellas insigne collocetur, quae, secundum García Ciprés, in eius investigationibus de Aragoniensibus stirpibus, sunt [[azureus|azureo]] in quadrante [[argenteus|argenteae]]<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref> turres tria male ordinatae (scilicet, una supra et duae infra); in secundo quadrante, Domūs Gurrēa, [[guleus|guleo]]<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref> in quadrante duo lupi in palum positi<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref> et gradientes<ref name="Blasonner">[https://books.openedition.org/psorbonne/21154?lang=es Pagina interretiali "Blasonner en latin" a Michaele Pastoureau] (Francice).</ref>. Tertio in quadrante, [[Signum Regale Aragoniae|Signi Regalis]] ornatus. In apice<ref>Philippus Jacobus Spener, ''Insignium theoria seu operis heraldici pars generalis'', Francofurti ad Moenum, (editio altera) 1717. [http://mateo.uni-mannheim.de/camenaref/spener/spener1/jpg/s305.html Editio electronica].</ref> Corona Regia apparet.<ref name="Escudo">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.17/idmenu.1043/chk.69eafd564b56453620e2ac31256e919b.html Insigne et vexillum Granieni in paginā interretiali de Consilio Granienense] (Hispanice).</ref>
 
Vexillum factum est caeruleo cum recessū historicas [[Celtae|Celticas]] gentes commemorante et argenteo cum balteo obliquo sicuti pacis puritatisque symbolo.<ref name="Escudo">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.17/idmenu.1043/chk.69eafd564b56453620e2ac31256e919b.html Insigne et vexillum Granieni in paginā interretiali de Consilio Granienense] (Hispanice).</ref>
 
== Fauna ==
[[Fasciculus:Plataforma para cigüeñas en la Cruceta (por Antonio Márquez Barril).jpg|thumb|200px|Metallica turris ad sustinendos ciconiarum nidos in Crucetā (Hispanice ''La Cruceta'', scilicet "parva crux") nuncupato GranyenenseGranienense loco, quae in recessū videtur.]]
Praeter numerosas [[aves]] Granienensia caela sulcantes, sicuti [[Passer domesticus|passeres]], [[Hirundinidae|hirundines]], [[apus apus|apodes]], [[Carduelis carduelis|cardueles]], [[pica pica|picas]] aut [[Corvus corone|coronas]] inter alias... [[praedatoriae aves]]<ref>[http://www.mlat.uzh.ch/download_pl/?lang=0&dir=/var/www/Corpus2_PL/&file=207_Petrus-Blesensis_De-Hierosolymitana-peregrinatione.xml Petri Blesensis De Hierosolymitana peregrinatione], ubi dicitur "Hinc est quod griphes, haliaeetus, vultur, et milvus, et caeterae praedatoriae aves, nunquam in sacrificio Domini acceptantur".</ref> velut [[aquila]]e ac [[Accipiter nisus|accipitres nisi]] et [[aves necrophagae|necrophagae]] velut [[vultur]]es prominent.<ref name="Fauna">[https://web.archive.org/web/20200115045830/http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Sed imprimis eminent [[Ciconia (avis)|ciconiae]], quia urbanis centris quinque municipium conformantibus adsunt.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
* In Granieno numerosa paria observare possumus quae super turri tectoque ecclesiae paroecialis Sancti Iacobi Apostoli nidulata sunt; etiam est nidus super inclinatā laterariae turri situs, praeter plurimos nidos sparsos super malis electricitatis aut procuratoriorum [[sirus|sirorum]] tectis positos. In praesenti, in loci Crucetae (Hispanice ''La Cruceta'') nuncupati proximitatibus turris instructa est ut sustineat multos nidos in Granieno propagatos ne nidi ecclesiae tectum deteriorent.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
* In [[Callen]]e<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref> ciconiae artificiali super fulturā nidulatae sunt super colli sitā medio in [[villagium|villagio]], unde visualiter praevalet totā super planitiē hunc locum circumdante, praeter praebendam propriam inconfundibilemque Callenis imaginem.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
* Quoque nidos medio in villagio [[Montesusin|Montesŭsine]] invenimus, non solum super turri et tecto ecclesiae Mercedis sed etiam super Plateae Hispaniae [[abies|abietibus]], turri transformationis electricae et arboribus Collegii ruralis congregati "La Sabina".<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
* In [[Curbe|Curbi]]<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, ciconiarum nidus procerā super turri ecclesiae paroecialis Sanctae Theresiae situs est.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
* In [[Fraella|Fraellā]]<ref name="Toponimia">Vide paginam interretialem [http://ocharraire.blogspot.com/p/toponimia-mayor-aragonesa-l.html O Charraire: Toponimia Mayor Aragonesa] (Hispanice).</ref>, ciconiarum nidum super [[campanarium|campanario]] [[Ars Romanica|Romanicae]] ecclesiae [[Nicolaus Myrensis|Sancti Nicolai]] [[Barium (Italia)|Bariensis]] invenire possumus.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Alterā ex parte, [[venatio|cynegeticae]] municipii [[Species (taxinomia)|species]], olim abundantes, [[Perdix perdix|perdix]], [[Coturnix coturnix|coturnix]] et [[Lepus europaeus|lepus]] antonomastice sunt.<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Apud [[Species (taxinomia)|species]] [[flumen Flumen]] incolentes, eminent [[barbus]], [[Cyprinus carpio|carpio]], [[Perca fluviatilis|perca]], [[Esox lucius|lucius]], [[Parachondrostoma toxostoma|toxostoma]] et [[Austropotamobius pallipes|austropotamobius pallipes]], qui in exstinctionis periculo est propter facinora praedatoriarum specierum sicuti [[Procambarus clarkii|procambari Clarkii]].<ref name="Fauna">[http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.19/idmenu.1045/chk.5d90bfe6bf0a1efe022d866571cc0531.html Granienensis fauna in paginā interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
== Administratio ==
=== Consiliariorum distributio ===
<center>
{|
{| {{tablapolida}}
|-
| colspan="11" width="600px" bgcolor="#C0C0C0" |<center>'''Comitia municipalia'''<ref>[https://web.archive.org/web/20210416181143/http://elecciones.mir.es/resultados2011/99MU/DMU0222911699_L1.htm?d=1243&e=152 Data Comitiorum MIR] (Hispanice).</ref><ref>https://web.archive.org/web/20110105133451/http://portal.aragob.es/archelec/index.jsp</ref></center>
|- bgcolor="#D8D8D8"
| '''Factio'''
Line 225 ⟶ 182:
</center>
 
 
==Notae==
=== Proximi Granienenses alcaldes ===
{| class="wikitable"
|-
! Legislationis spatium !! [[Alcaldis]] !! colspan=2| Factio
|-
| rowspan=2 | [[1979]]-[[1982]]<br />1983-[[1983]] || rowspan=2 | Stephanus Abadía Ereza<br />Vincentius Emmanuel Conte Laborda<ref>Publicum consilium pecuniarum rationi et publicis administrationibus (Gubernium Hispaniae). [https://web.archive.org/web/20140306230615/http://www.seap.minhap.gob.es/es/areas/politica_local/sistema_de_informacion_local_-SIL-/cargos_representativos/30_aniversario.html «Tricesimus primorum municipalium democratiae comitiorum anniversarius»]. Archivatum ex originale die 6 Martii anni 2014. Inspectum die 6 Martii anni 2014.</ref> || rowspan=3 | Independentes || style="width: 5px" bgcolor=white align=center |
|-
| style="width: 5px" bgcolor=white align=center |
|-
| [[1983]]-[[1987]] || Vincentius Emmanuel Conte Laborda || style="width: 5px" bgcolor=white align=center |
|-
| [[1987]]-[[1991]] || Iosephus Maria Escartín Lapeña|| [[Centrum Democraticum et Sociale]] || style="width: 5px" bgcolor=#049456 align="center" |
|-
| [[1991]]-[[1995]] || rowspan=3 | Raymundus Nasarre Grúas|| rowspan=5 | [[Factio socialistica Aragoniae]] ||style="width: 5px" bgcolor=#FF0000 align="center" |
|-
| [[1995]]-[[1999]] || style="width: 5px" bgcolor=#FF0000 align="center" |
|-
| [[1999]]-[[2003]] || style="width: 5px" bgcolor=#FF0000 align="center" |
|-
| [[2003]]-[[2007]] || rowspan=2 | Stephanus Ioannes Antonius Rodríguez Laírla || style="width: 5px" bgcolor=#FF0000 align="center" |
|-
| [[2007]]-[[2011]] || style="width: 5px" bgcolor=#FF0000 align="center" |
|-
| [[2011]]-[[2015]] || rowspan=2 | Carolus Sampériz Enguita<ref>[https://web.archive.org/web/20210416181143/http://elecciones.mir.es/resultados2011/99MU/DMU0222911699_L1.htm?d=1243&e=152 Data comitiorum MIR]</ref><ref>https://web.archive.org/web/20110105133451/http://portal.aragob.es/archelec/index.jsp</ref> || rowspan=2 | [[Factio Popularis Hispanica|Factio Popularis]] || style="width: 5px" bgcolor=#1E90FF align="center" |
|-
| [[2015]]-[[2019]] || style="width: 5px" bgcolor=#1E90FF align="center" |
|}
 
==Demographia==
Secundum data ab Instituto nationali statisticae Hispanico edita [[1 Ianuarii|Kalendis Ianuariis]] anni [[2019]], praesens [[numerus incolarum]] Graniene 1762 erat, cum incolis novem magis quam anno [[2018]]. Inferiori in graphidi numerus incolarum Granienesium ex ineunte [[saeculum 20|saeculo XX]] usque ad annum [[2019]] videri potest.<ref name="Foro">[https://www.foro-ciudad.com/huesca/granen/habitantes.html#Evolucion Pagina interretialis www.foro-ciudad.com de Graniene] (Hispanice).</ref>
[[Fasciculus:Numeri incolarum Granyenensium evolutio.png|600px|thumb|center|Numeri incolarum Granienensium evolutio.]]
 
Quod ad natalis sedem Granienensium incolarum attinet, secundum data ab Instituto nationali statisticae Hispanico e censū municipali anni 2018 provenientia, 22,70% (398) incolarum ad municipium Granienenum adscriptorum hoc municipio nati sunt, 64,18% in Granieneno variis e [[Hispania|Hispaniae]] locis, 43,30% (759) aliis e [[provincia Oscensis|provinciae Oscensis]] municipiis, 9,70% (170) aliis e communitatis [[Aragonia]]e provinciis, 11,18% (196) aliis e [[communitas autonoma|communitatibus autonomis]] Hispanicis et 13,12% (230) in Granieno aliis e civitatibus emigrati sunt.<ref name="Foro"/>
[[Fasciculus:Granyenenses incolae secundum natalis sedem.png|thumb|600px|center|Granienenses incolae secundum natalis sedem.]]
 
==Oeconomia==
[[Fasciculus:Campos e industrias de Grañén por Antonio Márquez Barril.jpg|thumb|200px|Granyenenses agri industriaeque.]]
===Agricultura===
Agri machinizatio [[Romani antiqui|Romanum]] [[aratrum]], [[tribulum]], patientia animalia labori dicata et [[fascis|fascium alligatra]] relinquere contulit, quae loco mota sunt potentibus [[tractorium|tractoriis]], sed [[agricultura]]lis productionis incrementum etiam contulit.<ref name="Oeconomia">[https://web.archive.org/web/20200926070013/http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.22/idmenu.1048/chk.d86bf9dfba8f1b21b8ac1153f1dda9e8.html Granienensis oeconomia in sitū interretiali Consilii Granienensis] (Hispanice).</ref>
 
Paene exclusive communissimum [[commarca]]e productum [[frumentum]] esse asseri potest, praeter ripae [[arbustum]] et autoconsumptionis [[holus|holera]]. Classicum [[frumentum]] sicuti [[Triticum (alimentum)|triticum]] et [[Hordeum vulgare|hordeum]] [[Oryza (victus)|oryzae]] amplum vacuum reliquit.<ref name="Oeconomia"/>
 
===Educatio animalium===
[[Sector oeconomicus|Hic sector]] recentibus temporibus est qui maiorem divitiarum evolutionisque fontem expertus est et qui melius ad novos commerciales motūs se aptavit. [[Inrigatio|Inrigatorum agrorum]] collocatio iuxta cum [[pabulum|pabuli]] productione exteriorem dependentiam solvit. Huic activitati dedicatio se accommodabat praecipue ad consequentem dependentiam eius temporis negotiantis qui periodice accedebat. Nihilominus, hodie, integrationum gratiā, attactum est ut istae expeditiones rusticae, vel aperti vel clausi cycli, familiares aut consociatae, machinales factae sint, ubi [[magnarius]] necessaria praebeat et integratus pecuarius suum laborem suppeditet. Eodem tempore, generatum est in mercatū postulatum aliquorum productorum sicuti [[gallus|gallorum]], [[porcus|porcorum]] et certe [[cuniculus|cuniculorum]] cum incremento diaetarum [[caro|carnosarum]] cum paulum [[cholesterolum|cholesteroli]] et [[pingue|pinguis]].<ref name="Oeconomia"/>
 
===Industria===
Localis [[industria]]lis textura ineunte [[saeculum 20|praeterito saeculo]], sicuti plerisque [[villagium|villagiis]] similium characterum Granienensibus, incipientem prosperitatem habuit, [[ferrivia|ferriviā]] adventā. Ex [[saeculum 20|saeculi XX]] [[anni 1950|annis 50]] fuerunt plurimae magni ponderis societates fabricatoriae quae Granieno sua domicilia collocare aut suas sedes additicias servare decreverunt velut Leche Ram, Gránulos Diana, Almacenes Barluenga, Harinas Arnau, Precon S.A., Tragsa, Nivelcampo, Alvisa, Hormigones Grañén, Harinas Carmelina, Talleres Villafranca, Talleres Pamplona, Magdalenas Aldeana, inter alias.<ref name="Oeconomia"/> Nihilominus, recentioribus temporibus, harum societatum aut sedium addicitiarum multae clausae sunt, ut accidit lactariā cum societate Leche Ram, quae [[saeculum 20|saeculi XX]] [[anni 1980|annis 80]], societariā redintegratione centralizata est et suam fabricam Granieno clausit.<ref>[http://pandora.bibgirona.cat/pdf.raw?query=id:0000287692&page=4&lang=ca&view=main 50 anni societatis RAM Vitrariis] (Catalanice).</ref>
 
===Diaconiae et commercium===
Municipalem intra territorium Granienense, recentioribus annis, intentus est [[sector tertiarius]] et, plerique igitur Granienenses incolae hodie hunc ad sectorem se dedicant. Sic, [[Taberna (commercium)|tabernae]], [[thermopolium|thermopolia]], [[popina]]e, [[deversorium|deversoria]] ac [[hospitium|hospitia]], administratio publica, [[argentaria]]e ac [[domus pigneratitia|domūs pigneratitiae]] et multa munerum caetera diaconiis postulatis generantur.<ref name="Oeconomia"/>
 
==Patrimonium==
[[Fasciculus:Retablo Grañenense (por Antonio Márquez Barril).jpg|300px|thumb|[[Retrotabulum]] Granienense.]]
[[Fasciculus:Rellotge sol granen.jpeg|left|thumb|200px|[[Solarium]] Granienense, [[Europa]]e maximum.]]
Granienensis antiqua zona suavi super colli sita est, iuxta Ecclesiam Paroecialem [[Sanctus Iacobus|Sancti Iacobi]] et sub umbrā reliquiarum antiqui [[Castellum mediaevale|castelli]].
 
Ecclesiam Paroecialem [[Sanctus Iacobus|Sancti Iacobi Apostoli]] [[saeculum 16|saeculi XVI]] templum est ubi [[ars Gothica|Gothica]] elementa [[Renascentia litterarum|Renascentisticis]] coniunguntur. Cui [[crux immissa|crucis immissae]] ideographia est cum polygonali [[presbyterium|presbyterio]] trium gypsationum. Interiore in cuius parte, inest [[Renascentia litterarum|Renascentisticum]] [[retrotabulum]] a [[Petrus de Aponte|Petro de Aponte]] et [[Christophorus de Cardeñosa|Christophoro de Cardeñosa]] effectum, ab anno [[1511]] inceptum, [[altare|altare maximum]] ornans.
 
Iuxta medium [[oppidum]], Sacelli Sancti Iuliani ruinae sunt, quod modesta unius navis aedificatio cum duorum clivorum [[tectum|tecto]] erat. Hodie aedificium fere totum collapsum est, sed est propositum aedificandi novi sacelli.
 
Etiam, die [[7 Ianuarii]] anni [[2010]], Granieno inauguratum est [[Europa]]e maximum [[solarium]] et, secundum verba Consiliariae scientiae, technologiae et universitatis Gubernii Aragoniae istius temporis, Pilarem Ventura, "forsitan in toto orbe terrarum maximum". Solarium [[Chalybs|chalybeam]] structuram cum amplius [[metrum|metrorum]] sex [[diametros|diametro]] et paene [[tonna]]rum septem pondere ostendit. Consistit in anulo secto cum numeratione quae super [[dihedrum|dihedri]] parte reflectitur, angulatas praeter laminas, ubi dicitur hora. Hic modus eo uti sinit ut explicent [[geometria]] et [[Tellus (planeta)|Telluris]] motūs, quod id in instrumentum cum magnā didacticā et scientificae divulgationis facultate commutat. Huic solario pecunia e ratione [[Plan E]] collocata est et hoc solarium factum est cum animo ut commutetur emblematicum in elementum oppidi Granieni.<ref>[http://www.diariodelaltoaragon.es/NoticiasDetalle.aspx?Id=608631 "Inauguran en Grañén el reloj solar más grande de Europa"]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (Hispanice) in [[Diario del AltoAragón]].</ref>
 
==Clari homines==
Apud claros Granienenses filios excellunt [[iurisconsultus]] [[Philippus Marco y Oto]] (1641), [[theologus]] ac [[Cathedralis]] [[Iacca (urbs)|Iacensis]] [[archidiaconus]] [[Nicolaus de Altabas]], inclytae [[Supremus Militaris Ordo Hospitalarius Sancti Ioannis Hierosolymitani Rhodiensis et Melitensis|Ordinis Melitensis]] [[religiosus]] [[Petrus Carreras y Millera|Frater Petrus Carreras y Millera]] et pictor [[Blascus de Grañén]].<ref name="Historia"/>
 
==Festa==
* Die [[7 Ianuarii]] commemoratur festivitas Sancti Iuliani, parvum Granienense festum.
* Dies hominum seu Communio Paschalis agitur [[dies solis|die solis]] [[Pascha (festum Christianum)|Pascham]] sequente, festum magnā cum traditione exacto tempore et nuper recuperatum.
* Granyenense festum patronale die [[25 Iulii]] aguntur in honorem ad [[Iacobus Maior (apostolus)|Sanctum Iacobum]] [[Apostolus|Apostolum]], huius oppidi [[patronus|patronum]]. Festum [[radius pyrius|radio pyrio]] nuntiante (Hispanice ''chupinazo'') sublime e [[curia municipalis|curiae municipalis]] [[maenianum|maeniano]] expulso et poteriore carrucarum [[pompa|pompā]] incipit. Cuius apud actūs unus traditionalior est "Cursus pulli gallinacei" (Hispanice ''Carrera del Pollo''), "In memoriam Valentini Rodellar" (Hispanice ''Memorial Valentín Rodellar'') nuncupatus in honorem ad unum apud maximos [[Aragonia]]e cursores.
 
==Ars athletica==
[[Fasciculus:CD Grañén (08.11.2009).jpg|thumb|250px|Turmae [[Club Deportivo Grañén]] pedilusores anni [[2009]].]]
* [[Pediludium]] a turmā [[Club Deportivo Grañén]] repraesentatur.
 
==Communia coniuncta==
Granyen [[coniunctio communium|coniunctum est]] cum [[Caput Bernum|Capite Berno]]<ref name="Capvern">Vide sectionem "Toponymie" apud articulum [https://fr.wikipedia.org/wiki/Capvern#Toponymie Capvern] in Vicipaediā Francicā, ubi dicitur "castra Capverii, latin (1256, contrat mariage Esquivat) ; de Capiteberni, latin (1300, enquête Bigorre) ; De Capiteuerno, latin (1313, Debita regi Navarre) ; De Capite Bernio, latin (1342, pouillé de Tarbes ; 1379, procuration Tarbes) ;".</ref> ([[Francice]] ''Capvern'' et [[Occitanice]] ''Capvèrn''), [[commune|communi]] [[Francia|Francico]] [[Tabula administrativa Franciae|praefecturae]] [[Pyrenaeus Superior|Pyrenaei Superioris]].<ref name="Coniunctio">[https://web.archive.org/web/20210116144343/http://www.granen.es/index.php/mod.pags/mem.detalle/idpag.54/idmenu.1103/chk.4cda3d5f16f26be9649db781adf8c1be.html Coniunctio Granyenensis in sitū interretialis Gubernii Municipalis Granyenensis] (Hispanice).</ref>
 
== Notae ==
<references />
 
[[Categoria:Urbes Hispaniae]]
[[Categoria:Aragonia]]
Receptum de "https://la.wikipedia.org/wiki/Granienum"