Quantum redactiones paginae "Samus" differant
Content deleted Content added
No edit summary |
m bot: {{Callicratis demus Graeciae}} -> {{Capsa urbis Vicidata}}; mutationes minores |
||
Linea 1:
{{videdis|Samos (discretiva)}}
{{videdis|Samus (discretiva)}}
{{Capsa urbis Vicidata}}
'''Samus'''<ref>Nomen feminini generis. Invenitur apud [[Cicero]]nem, [[Livius|Livium]],[[Cornelius Nepos|Nepotem]], [[Suetonius|Suetonium]], cett.</ref> vel '''Samos'''<ref>Invenitur apud [[Horatius|Horatium]], [[Ovidius|Ovidium]], [[Valerius Flaccus|Valerium Flaccum]].</ref> ([[Graece]] ''Σάμος'', [[Turcice]] ''Sisam'') est [[insula]] et simul [[demus]] [[Graecia|Graecus]] fere 34000 incolarum in [[Mare Aegaeum|Mari Aegaeo]] sita. Maxima [[urbs]] illius insulae et sedes administrativa hodie etiam [[Samos (urbs)|Samos]] vocatur, antea nominibus "Bathy inferior" (Κάτω Βαθύ) vel "Portus Batheos" (Λιμήν Βαθέος) nota erat.
Line 41 ⟶ 21:
== Historia ==
=== Antiquitas ===
Ut effossionibus [[archaeologia|archaeologicis]] demonstratum est, Samos iam [[Neolithicum|Neolithico]] incolis frequens erat.
Propter portus naturales semper medius mercaturae locus fuit. Apud antiquos multis cognominibus ornata est: Anthemis ('florens'), Pitiussa ('insula pinuum'), Dryussa ('insula quercuum'), Cyparissia ('insula cupressorum'), Phillas ('frondosa'), Parthenia sive Parthenoarussa ('virginea'). Praeterea insula ob [[fictilia Graeca|fictilia]] rubra nitidaque nota erat, quae "vasa Samia"<ref>[[Cicero]]: pro Mur. 36</ref> [[Imperium Romanum|Romani]] imitati esse videntur (vide etiam [[Terra sigillata]]). Summum potentiae fastigium insula [[Polycrates Samius|Polycrate]] tyranno (532–522 a.C.n.) adeptus est, qui classe sua imperii maritimi principatum obtinuit, postea autem a [[satrapes|satrapa]] [[regnum Persarum|Persico]] ''Oroite'' pollicitationibus fallacibus in [[Asia Minor|Asiam Minorem]] allectus captus et supplicio affectus est.
Anno [[479 a.C.n.]] insula [[pugna Mycalensis|pugna Mycalensi]] dominatione Persica liberata se [[Foedus Delium|Foederi Delio]] coniunxit. Seditio incolarum anno [[440 a.C.n.]] a [[Pericles|Pericle]] oppressa et Samus iterum [[Athenae|Athenarum]] socia facta est.
[[Bellum Peloponnesiacum|Bello Peloponnesiaco]] (431–404 a.C.n.) Samus in Athenarum partibus contra [[Sparta]]m permanens portum classi Atheniensi promptum expositumque praebuit, quare pristina privilegia recuperavit.
Postquam Samus anno [[387 a.C.n.]] denuo in dicionem Persarum venit, anno [[365 a.C.n.]] [[Timotheus (dux belli)|Timotheus]] dux exercitus Atheniensis urbem per decem menses oppugnatam cepit, omnes incolas fugavit, et colonos (κληροῦχος) [[Attica|Atticos]] in insula sedes collocare iussit, qui, ut [[inscriptio]]nibus elucet, rem publicam sive [[polis|polin]] propriis magistratibus instructam condiderunt.
Line 55 ⟶ 35:
=== Medium aevum ===
Samus pars [[Imperium Romanum Orientale|Imperii Romani Orientalis]] fuit. Ab anno 1304 ad 1329, et ab 1346 ad 1475, colonia [[Genua|Genuensis]] facta est. [[1475]] demum, quod post [[Constantinopolis|Constantinopolim]] captam Genuenses impetui [[Imperium Ottomanicum|Imperii Ottomanici]] resistere non iam potuerunt, paene omnes incolae insulam reliquerunt, qorum maxima pars [[Chios|Chium]], quae tum adhuc colonia Genuensis fuit, alii in [[Asia Minor|Asiam Minorem]] emigraverunt. Eodem tempore in insula [[pestis]] exorta est, ubi paucissimi homines, qui se in montes recesserunt, relicti sunt.
=== Dominatio Ottomanica ===
Line 63 ⟶ 43:
=== Res novae ===
[[Fasciculus:Flag of the Principality of Samos (1834–1912).svg|thumb|Insigne principatus Samii]]
Anno [[1770]] in Graecia seditiones contra Imperium Ottomanicum ortae sunt, quae nomine [[Orlophica]] memorantur et ab [[Russia|Imperio Russico]] adiutae sunt. Post classem Ottomanicam prope [[Çeşme]] (Graece: Κρήνη) a navis Russicis funditus deletam insula ab anno [[1771]] ad [[1774]] ad Russiam pertinuit. Quamquam Samus postea sub dicionem Imperii Ottomanici revertit, tamen pace condiciones mercaturae opportunae constitutae sunt: Negotiatoribus Samiis merces suas, imprimis [[oleum]] et [[vinum]], primo [[Smyrna]] et Constantinopoli, postea etiam in Russia, in [[Aegyptus|Aegypto]] et in [[Europa]] vendere licuit. Portus creverunt, inter quos maximus Limen Batheos (Λιμήν Βαθέος), hodierna urbs [[Samos (urbs)|Samos]].
Sed non solum merces, sed etiam cogitationes commutatae sunt: Quidam homines, qui oppressionem Ottomanicam aegre dolerent, persuasiones sic dictae [[Aevum Illuminationis|Illuminationis]] receperunt et nomine [[lingua Francica|Francico]] ''[[Carmagnole]]s'' [[humanitas|humanitatem]], [[libertas|libertatem]] et [[democratia]]m appetiverunt. Adversariis, qui dominio Ottomanico faverunt, post multos annos victis ab anno [[1807]] ad [[1812]] contio democratica, quae de rebus publicis decerneret, instituta est duce quodam Georgio Logothete. Anno [[1812]] Carmagnoles potestate pulsi, Logothetes vexatus est. Rebus novis anni [[1821]] autem Georgius Logothetes denuo primas partes in insula obtinuit.
Line 70 ⟶ 50:
== Res oeconomicae ==
Rei rusticae administratio maximos reditus fert, imprimis [[vinum]], [[acinus passus|uvae passae]] [[oleum]] et a saeculo vicesimo etiam [[tabacum]]. Post [[secundum bellum mundanum]] multi incolae insulam reliquerunt, ut in urbibus continentis aut in aliis terris victus quaererent. [[Periegesis]] tandem, quae annis 1980 coepit, discessum finivit et nonnullos commovit, ut in insulam redirent. Incendiis autem anni [[2000]], quae latas insulae regiones vastaverunt, rursus multi incolae fugati sunt et [[industria]], mercatura et periegesis ad tempus detrimenti ceperunt.
Samus [[Aëroportus|aëroportum]] habet. Anno 1999 paene 160 000 hominum insulam visitaverunt. Numerus periegeticorum inter 2001-2005 valde deminutus postea denuo auctus est ita, ut ab anno 2007 quotannis fere 130 000 hominum in insula commeatum peragerent. Res memoria digna apud visitatores grata est "[[poculum Pythagorae]]", quod dicitur.
Line 129 ⟶ 109:
<references />
== Fontes ==
* {{Strabo}} XIV.1.14-18.
== Plura legere si cupis ==
| |||