Edrisius

Edrisius,^[1] rarius Dreses,^[2] Arabice محمد الإدريسي Muḥammad al-Idrīsī fuit geographus qui Arabice scripsit. Panormi in aula regis Rogerii II Siciliae floruit, ubi anno 1154 opus praecipuum, Latine De geographia universali appellatum, componere coepit.

Fontes fidei digni de Edrisii nativitate perpauca, de obitu nihil referunt. Vita brevissima in opere biographico medio saeculo XIV ab Al-Ṣafadī^(en) scripto legere possumus, non sub nomine Edrisii ipsius, sed proavorum: avo Idrīs ibn Yaḥya al-ʿAlī e regno suo Malacitano in Hispania, cui anno 1042 succederat, expulso, omnem familiam Hammudidarum in alias regiones fugisse, e qua filius Muḥammad ibn ʿAbd Allāh in Siciliam profugum in amicitiam receptus erit a Rogerio (primo huius nominis), qui eis annis Siciliam conquisiverat. Filium refugae, nomine Muḥammad ibn Muḥammad al-Idrīsī, i.e. Edrisium nostrum, in aula regis Rogerii II, filii conquisitoris, vixisse atque iussu regis opus magnum geographicum composuissse.^[3] Quae res cum aliis variatim traditis satis consonant. Ibn Khaldunus enim, rerum gestarum scriptor saeculi XIV exeuntis, Edrisium in Sicilia apud Rogerium II habitavisse confirmat quia parentes Hammudidae dominium Malacitanum perdiderant.^[4] Leo Africanus, qui vitas Arabum illustrium Latine saeculo XV conscripsit, inter multa vel falsa vel incredibilia Edrisium Mazariae in urbe Siciliae orientalis natum esse dicit, id quod verisimile est.^[5]

Ibn Sa’īd al-Maġribī^(en), qui de Africa septentrionali medio saeculo XIII scripsit, Edrisium insignem peregrinatorem fuisse tradit,^[6] id quod verum esse potest, quamquam ipse in praefatione De geographia universali rarissime de rebus a se visis, fere semper de relationibus nautarum, mercatorum, peregrinatorum a se iussu regis collatis refert.

Opera

De geographia universali
Kitāb al-ǧāmiʿ li ṣifāt aštāt al-nabāt wa-ḍurūb anwāʿ al-mufradāt (opus de plantis medicinalibus)
Uns al-muhaǧ wa rawḍ al-faraǧ (compendium libri De geographia universali)

Fontes de vita Edrisii

Amadoddinus Ispahanensis (1125-1201), Ḵarīdat al-qaṣr wa-jarīdat al-ʿaṣr, ubi citatur auctor deperditus Ibn Bišrūn (mortuus ante 1166), Siciliae nativus, Edrisii coaevus, de Edrisio poëta^[7] (Textus Arabicus)
Ibn Abī Uṣaybi‘a^(en) (1194-1270), ʿUyūn al-anbāʾ fī ṭabaqāt al-aṭibbāʾ^(ar), de Edrisio botanista (versio Anglica)
Ibn Sa’īd al-Maġribī^(en) (1213-1286), Kitāb al-muġrib fī ḥulā al-Maġrib
Al-Ṣafadī^(en) (1297-1362), Al-wāfi bi-l-wafāyāt^(ar)
Ibn Khaldunus (1332-1406), Muqaddima
Leo Africanus (1485-1554), De viris quibusdam illustribus apud Arabes

Notae

↑ Vide titulum editionis Ioannis Melchioris Hartmann, Edrisii Africa (Gottingae, 1796)
↑ "Sicut saeculo duodecimo p.Chr.n. geographus Dreses descripsit": vide p. 164
↑ Al-Ṣafadī^(en), Al-wāfi bi-l-wafāyāt^(ar) (textus Arabicus); Amara et Nef (2001) p. 122
↑ Ibn Khaldunus, Muqaddima p. 97 versionis V. Monteil (1997).
↑ Leo Africanus, De viris quibusdam illustribus apud Arabes (textus Latinus manu scriptus); Oman (1970) p. 232.
↑ Oman (1970) pp. 227–228.
↑ Oman (1970) p. 226

Bibliographia

Si plus cognoscere vis, vide etiam De geographia universali#Bibliographia.

Allaoua Amara, Annliese Nef, "Al-Idrīsī et les Ḥammūdides de Sicile: Nouvelles donnees biographiques sur l'auteur du "Livre de Roger"". Arabica vol. 48 (2001) pp. 121-127
Joaquín Bustamante Costa, "Al-Idrisi" apud DBE
A. De Simone, "Un’ipotesi su al-Idrīsī geografo e poeta" in A. Pellitteri, G. Montaina, edd., Azhàr. Studi arabo-islamici in memoria di Umberto Rizzitano (Panormi, 1995) pp. 111-123
Frantz Grenet, ed.; A. Nef, E. de la Vaissière, interprr., La géographie d’Idrîsî. Un atlas du monde au XIIe siècle. Lutetiae: Bibliothèque nationale de France, 2000 (editio CD-Rom)
Fr. Herrera Clavero, A. Weil Rus, J. Luis Ruiz García, J. Antonio Alarcón Caballero, edd., El mundo del geógrafo ceutí al Idrisi. Septae, 2011 recensio huius operis
Russell Hopley, "The Translation of Nature: Al-Sharif al-Idrisi on the plant life of the western Mediterranean" in Karen L. Fresco, Charles D. Wright, edd., Translating the Middle Ages (Ashgate, 2012) pp. 21-34 (Paginae selectae apud Google Books)
Cristina La Rosa, "La terminologia botanica siculo-andalusa nel Kitāb al-ǧāmiʿ li ṣifāt aštāt al-nabāt wa-ḍurūb anwāʿ al-mufradāt di Idrīsī" in Annali di Ca' Foscari. Serie orientale (2014)
Carlo Alfonso Nallino, "al-IDRĪSĪ, Abū ‛Abd Allāh Muḥammad ibn Muḥammad ibn ‛Abd Allāh ibn Idrīs al-Ḥammūdī al-Ḥasanī" in Enciclopedia Italiana (Romae: Treccani, 1933)
Annliese Nef, "Al-Idrīsī : un complément d’enquête biographique" in H. Bresc et E. Tixier du Mesnil, Géographes et voyageurs au Moyen Âge (Nanterre, 2010) pp. 53-66 alibi
G. Oman, "al-Idrīsī" in Encyclopaedia of Islam 2a ed., vol. 3 (1986) pp. 1032-1035
G. Oman, "Notizie bibliografiche sul geografo arabo al-Idrīsī (XII secolo) e sulle sue opere" in Annali dell’Istituto Universitario Orientale di Napoli vol. 11 (1961) pp. 25-61. "Addenda" in eisdem libellis annis 1962, 1966, 1969 divulgantur
G. Oman, "Osservazioni sulle notizie biografiche comunemente diffuse sulloscrittore arabo al-Sharîf al-Idrîsî" in Annali dell’Istituto Universitario Orientale di Napoli vol. 20 (1970) pp. 209-238
Ahmed Tahiri, ed., Itinerários e reinos. Uma descoberta do mundo o Gharb al-andalus na obra do geógrafo al Idrisi. Vila Real de Santo António, 2011