Nautae Havaiani, qui alveis multicarinis per oceanum Pacificum navigabant ca. annum 1781 oceani deum Tangaloam timebant.

Tangaloa [taŋaloa] est nomen Proto-Polynesium unius ex veterrimis deis Polynesiis. In Polynesia Occidentali, praecipue Samoa et Tonga, Tangaloa regit supremus ; in Polynesia Orientali, is et Tane statum aequalem habent, sed alii dei eis nonnunquam sunt altiores. Prima Polynesia Tangaloae observatio est scripta a Praefecto Iacobo Cook.

In linguis Polynesiis hodiernis, nomen Tangaloa has formas habet:

  • Kanaloa [kanaloa]: Havaiane
  • Ta’aroa [taʔaroa]: Tahitiane
  • Taka’oa [takaʔoa]: Marquesane
  • Takaroa [takaroa]: Maoriane insulae meridianae
  • Tagaloa [taŋaloa]: Samoane
  • Tagroa [taŋroa]: Rotumane
  • Tana’oa [tanaʔoa]: Marquesane
  • Tanaloa [tanaloa]: Havaiane (archaismus; solum in carminibus antiquis)
  • Tangaloa [taŋaloa]: Tongane, Uveane
  • Tangangoa [taŋaŋoa]: Bellonane
  • Tangaroa [taŋaroa]: Anutane, Mangaiane, Manihikiane, Maoriane, Rapanuiane, Tikopiane