Franciscus Maria Arouet, agnomine Voltarius[1][2], vel Voltaerius[3] vel etiam Voltairius[4], Francogallice François-Marie Arouet, dit Voltaire (Lutetiae natus die 21 Novembris 1694; ibidem mortuus die 30 Maii 1778), fuit Francicus Aevi Illuminationis scriptor, historicus, philosophus, editor encyclopaedicus, poeta, qui dicacitate, oppugnationibus Ecclesiae Catholicae constitutae, et suasione libertatis religionis, libertatis loquendi, et separationis ecclesiae civitatisque innotuit. Eius opus notissimus est Candide, ou l'Optimisme (Candidus, seu optimismus), satura de philosophia Leibnitiana.

Wikidata Voltarius
Res apud Vicidata repertae:
Voltarius: imago
Voltarius: imago
Voltarius: subscriptio
Voltarius: subscriptio
Nativitas: 21 Novembris 1694; Lutetia
Obitus: 30 Maii 1778; Lutetia
Patria: Francia
Nomen nativum: François-Marie Arouet

Familia

Genitores: François d'Arouet; Marguerite d'Aumard
Coniunx: no value

Memoria

Sepultura: Pantheon Parisiense, Abbaye de Sellières
Voltarius a Nicolao de Largillière anno fere 1725 pictus (Palatium Versaliense)
Cena Friderici Magni in palatio Sanssouci. Voltarius ad sinistram partem videtur. Pictura anno 1850 ab Adolpho von Menzel confecta, anno 1945 in incendio deleta
Voltarius. Sculptura Ioannis Antonii Houdon, 1778 (Pinacotheca Nationalis Vasingtoniae)
Reliquia Voltarii ad Pantheon Parisiense die 11 Iulii 1791 translata (Jacques-Antoine Dulaure, Esquisses historiques des principaux événemens de la révolution v. 2, (Lutetiae, 1823)
Sepulcrum Voltarii in Pantheo Lutetiae positum.

Voltarius, vir ingenio acuto, iura praecipua vel arbitria civium acriter defendit, in quibus sunt arbitrium cuique religionis optandae modo deismo et ius cuique ut iudicio aequo fruatur. Cum leges tunc in Gallia licentiam aperte dicendi coercuerint, consilium tamen audace omnibus Voltarius dabat mutandam esse civitatem totam et ordinem in ea hominum. Acri mente obiurgavit in schedis acerbis ecclesiam Christianorum et institutiones Galliae. Anno 1763 contra iudicium a quo Ioannes Calas mortis damnatus, opus Traité sur la tolérance de tolerantia religiosa scripsit.

Academiae Francicae sodalis, in Academiam anno 1746 cooptatus est. Sodalis etiam fuit Lobiae Les Neuf Soeurs.

Dicta recensere

  • Si Deus non exstaret, opus esset eum fingere (Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer)
  • Veritatem ama, concede errorem (Aime la vérité, mais pardonne à l'erreur.)
  • Opinio praeiudicata est opinio sine ratione (Le préjugé est une opinion sans jugement.)
  • Verbis tuis non convenio, sed usque ad mortem pugnabo ut ius dicendi habeas (Je ne suis pas d'accord avec ce que vous dites, mais je me battrai jusqu'à la mort pour que vous ayez le droit de le dire.)[2]

Notae recensere

  1. Origo nominis anagramma est ex "Aroueti"
  2. 2.0 2.1 Voltarii Henriados: editio nova, Latinis versibus & Gallicis, q. dedicat Carolo-Theodoro, Calcius Cappavallis, 1772. https://books.google.fi/books?id=_qVZAAAAcAAJ
  3. Aloysius Brenna, De generis humani consesu in agnoscenda divinitate: opus methaphysicum, criticum,et historicum, 1773, e.g., p. 184. https://books.google.fi/books?id=vtTb4WYuEtMC
  4. Salvator M. Rosellus, Summa philosophica ad mentem angelici doctoris S. Thomae Aquinatis, pars IV, tomus VI, 1788, e.g., p. 568. https://books.google.fi/books?id=8omBd3jHVFcC

Bibliographia recensere

Bibliographica
  • Mary Margaret Harrison Barr, Quarante années d'études voltairiennes, bibliographie analytique des livres et articles sur Voltaire, 1926-1965. Lutetiae: A. Colin, 1968 (Francogallice)
  • Mary Margaret Harrison Barr, A Century of Voltaire Study. A Bibliography of Writings on Voltaire, 1825-1925. Novi Eboraci: B. Franklin, 1972 (Anglice)
  • George Bengescu, Voltaire, bibliographie de ses œuvres. 4 voll. Lutetiae: Perrin, 1882-1890 (Francogallice)
  • Theodore Bestermann, Some Eighteenth-century Voltaire editions unknown to Bengesco. Banbury: Voltaire Foundation, 1973 (Anglice)
  • Frederick A. Spear, Bibliographie analytique des écrits relatifs a Voltaire: 1966-1990. Oxoniae: Voltaire Foundation, 1992 (Francogallice)
Editiones fontium
  • Frédéric S. Eigeldinger, Raymond Trousson, edd., Sébastien Longchamp: Anecdotes sur la vie privée de Monsieur de Voltaire. Lutetiae: Champion, 2009. ISBN 978-2-7453-1861-9 (Francogallice)
Encyclopaedica
  • Nicholas Cronk, ed., The Cambridge Companion to Voltaire. Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2009 (Anglice)
  • Jean Goulemot, André Magnan, Didier Masseau, edd., Inventaire Voltaire. Lutetiae: Gallimard, 1995. ISBN 978-2-07-073757-4 (Francogallice)
  • Raymond Trousson, Jeroom Vercruysse, edd., Dictionnaire général de Voltaire par lui-même. Lutetiae: Champion, 2003 (Francogallice)
  • André Versaille, ed., Dictionnaire de la pensée de Voltaire. Bruxellis: Editions Complexe, 1994 (Francogallice)
De vita
  • Theodore Besterman, Voltaire. 1969 (Anglice)
  • Rémy Bijaoui, Voltaire avocat. Calas, Sirven et autres affaires .... Lutetiae: Tallandier, 1994. ISBN 978-2-235-02118-0 (Francogallice)
  • Ian Davidson, Voltaire. A Life. Londinii: Profile Books, 2010. ISBN 978184668261 (Anglice)
  • Max Gallo, Moi, j’écris pour agir: vie de Voltaire. Lutetiae: Fayard, 2008 (Francogallice)
  • Jean Goldzink, Voltaire, la légende de saint Arouet. Lutetiae: Gallimard, 1989 (Francogallice)
  • Patricia Ménissier, Les Amies de Voltaire dans la correspondance : 1749-1778. Lutetiae: H. Champion, 2007 (Francogallice)
  • Pierre Milza, Voltaire. Lutetiae: Perrin, 2007. ISBN 978-2-262-02251-8 (Francogallice)
  • Jean Orieux, Voltaire. Lutetiae: Flammarion, 1966 (Francogallice)
  • Christophe Paillard, Voltaire en son château de Ferney. Lutetiae: Éditions du Patrimoine, 2010. ISBN 978-2-7577-0027-3 (Francogallice)
  • Roger Pearson, Voltaire Almighty: a life in pursuit of freedom. Londinii: Bloomsbury, 2005. ISBN 978-1-58234-630-4 (Anglice)
  • René Pomeau, René Vaillot, Christine Mervaud, Voltaire en son temps. 5 voll. Oxoniae: Voltaire Foundation (Francogallice)
  • René Pomeau, Voltaire en son temps, 1694-1791 [editio compendiosa]. Lutetiae: Fayard, 1995. ISBN 9782213595535 (Francogallice)
  • Ghislain Waterlot, Voltaire : le procureur des Lumières. Lutetiae: Michalon, 1996 (Francogallice)
De opere et philosophia
  • Urs App, The Birth of Orientalism. Philadelphiae: University of Pennsylvania Press, 2010. ISBN 978-0-8122-4261-4 (Anglice)
  • J. H. Brumfitt, Voltaire: Historian. 1958 (Anglice) Questia
  • Peter Gay, Voltaire's Politics: The Poet as Realist. Novo Portu: Yale University Press, 1988 (Anglice)
  • Djavâd Hadidi, Voltaire et l'Islam. Lutetiae: Publications Orientalistes de France, 1974 (Francogallice)
  • Betina L. Knapp, Voltaire Revisited. 2000 (Anglice)
  • Pierre Lepape, Voltaire le conquérant : naissance des intellectuels au siècle des Lumières. Lutetiae: Seuil, 1997 (Francogallice)
  • Véronique Le Ru, Voltaire newtonien. Le combat d’un philosophe pour la science. Lutetiae: Vuibert/ADAPT, 2005. ISBN 978-2-7117-5374-1 (Francogallice)
  • Xavier Martin, Voltaire méconnu : aspects cachés de l’humanisme des Lumières (1750-1800). Lutetiae: Dominique Martin Morin, 2006. ISBN 978-2-85652-303-2 (Francogallice)
  • Éliane Martin-Haag, Voltaire. Du cartésianisme aux Lumières. Lutetiae: Vrin, 2002. ISBN 978-2-7116-1537-7 (Francogallice)
  • Sylvain Menant, Esthétique de Voltaire. Lutetiae: SEDES, 1995. ISBN 978-2-7181-1555-9 (Francogallice)
  • Jerry Z. Muller, The Mind and the Market: Capitalism in Western Thought. Anchor Books, 2002 (Anglice)
  • René Pomeau, La Religion de Voltaire. Lutetiae: Librairie Nizet, 1974 (Francogallice)
  • Bertram Eugene Schwarzbach, Voltaire's Old Testament Criticism. Genavae: Librairie Droz, 1971 (Francogallice)
  • Ira Owen Wade, Studies on Voltaire. Novi Eboraci: Russell & Russell, 1967 (Anglice)
  • Ira Owen Wade, The Intellectual Development of Voltaire. Princetoniae: Princeton University Press, 1969 (Anglice)
Fama et fortuna
  • Guy Chaussinand-Nogaret, Voltaire et le siècle des Lumières. Bruxellis: Éditions Complexe, 1994 (Francogallice)
  • Will Durant, The Age of Voltaire. Novi Eboraci: Simon and Schuster (The Story of Civilization, 9) (Anglice)
  • Guillaume Métayer, Nietzsche et Voltaire. De la liberté de l’esprit de la civilisation. Lutetiae: Flammarion, 2011. ISBN 978-2-08-124925-7 (Francogallice)
  • Ricardo J. Quinones, Erasmus and Voltaire: Why They Still Matter. Toronti: University of Toronto Press, 2010 (Anglice)
  • Norman L. Torrey, The Spirit of Voltaire. Novi Eboraci: Columbia University Press, 1938 (Anglice)
  • Raymond Trousson, Voltaire 1778-1878. Lutetiae: PUPS, 2008 (Francogallice)
Aliae encyclopaediae

Nexus interni

Nexus externi recensere

  Lexica biographica:  Treccani • Gran Enciclopèdia Catalana • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Deutsche Biographie • Store norske leksikon
  Vicimedia Communia plura habent quae ad Voltarium spectant.
  Vide Voltarium apud Vicifontem.