Tragoedia lyrica (Francia)
Tragoedia lyrica (Francice tragédie lyrique), etiam tragoedia in musica (tragédie en musique) appellata, est genus operae Francicae ab Ioanne Baptista Lullio introductum et ab eius adsectatoribus usque ad alterum dimidium saeculi duodevicensimi adhibitum. Exempla huius generis usitate in fabulis ex mythologia classica vel Italicis Tassi et Ariosti carminibus epicis conduntur. Argumenta finem tragicum habere non potuerunt (revera eae plerumque non habent) sed eorum effectus nobilis et elatus esse debuit. Ordinariis generis exempliis sunt actus quinque. Superiora generis opera prologum allegoricum secuta sunt, qui, Ludovico XIV vivo, nobilia regis ingenia et eius virtum bellicum plerumque celebraverunt. Quoque actui usitate est exemplar fundamentale, quod in aria incipit, qua una ex personis principalibus animi motus exprimit; tum sequitur diverbium, cantibus recitatoriis ariisque brevibus (petits airs) immixtis, ubi propositum principale argumenti fit. Quisque actus usitatus in divertissement? finitur, quod magnas potestates choro et saltatoribus offert. Compositores ordinem harum proprietatum intra actum ob causas dramaticas aliquando mutaverunt.
Notabilia generis exempla recensere
Praeter Lullium, potentissimus tragoediarum lyricarun compositor fuit Ioannes Philippus Rameau, cuius quinque exempla res summo artificio huius generis factae plerumque habentur. Certus autem liber populo gratus Médée, tragoediam Marci Antonii Charpentier, sic designat: "fortasse elegantissima saeculi septimi decimi opera Francica."[1] Saeculo duodevicensimo, Scylla et Glaucus, sola tragoedia lyrica Ioannis Mariae Leclair, a nonnullis similiter laudata est. Alii compositores huius generis spectatoribus dilecti sunt Andreas Campra (Tancrède, Idoménée), Marinus Marais (Alcyone), et Michael Pignolet de Montéclair (Jephté).
Index maiorum tragoediarum lyricarum aevi Baroci recensere
Ioannes Baptista Lullius recensere
- Cadmus et Hermione (1673)
- Alceste (1674)
- Thésée (1675)
- Atys (1676)
- Isis (1677)
- Psyché (1678)
- Bellérophon (1679)
- Proserpine (1680)
- Persée (1682)
- Phaëthon (1683)
- Amadis (1684)
- Roland (1685)
- Armide (1686)
- Achille et Polyxène (1687, a Pascale Collasse confecta)
Opera filiorum Lullii recensere
- Orontée (1688) (Ioannis Ludovici Lullii et Pauli Francisci Lorenzani)
- Orphée (1690) (Ludovici Lullii et Ioannis Baptistae Lullii minoris)
- Alcide (Ludovici Lullii et Marini Marais)
Pascal Collasse recensere
- Thétis et Pelée (1689)
- Énée et Lavinie (1691)
- Astrée (1691)
- Jason, ou la toison d'or (1696)
- Canente (1700)
- Polyxène et Pirrhus (1706)
Marcus Antonius Charpentier recensere
- David et Jonathas (1688)
- Médée (1693)
Henricus Desmarets recensere
- Didon (1693)
- Circé (1694)
- Théagène et Chariclée (1695)
- Vénus et Adonis (1697)
- Iphigénie en Tauride (1704, ab Andrea Campra confecta)
- Renaud ou la suite d'Armide (1722)
Marinus Marais recensere
- Alcide (1693) (cum Ludovico Lullio)
- Ariane et Bacchus (1696)
- Alcyone (1706)
- Sémélé (1709)
Elisabetha Jacquet de La Guerre recensere
- Céphale et Procris (1694)
Carolus Hubertus Gervais recensere
- Méduse (1697)
- Hypermnestre (1716)
Andreas Cardinal Destouches recensere
- Amadis de Grèce (1699)
- Marthésie, reine des Amazones (1699)
- Omphale (1701)
- Callirhoé (1712)
- Télémaque et Calypso (1714)
- Sémiramis (1718)
Andreas Campra recensere
- Hésione (1700)
- Tancrède (1702)
- Télémaque (1704)
- Alcine (1705)
- Hippodamie (1708)
- Idoménée (1712)
- Télèphe (1713)
- Camille, Reine des Volsques (1717)
- Achille et Déidamie (1735)
Theobaldus di Gatti recensere
- Sylla (1701)
Ioannes Féry Rebel recensere
- Ulysse (1702)
Franciscus Bouvard recensere
- Médus, Roi des Mèdes (1702)
Ludovicus de La Coste recensere
- Philomèle (1705)
- Bradamante (1707)
- Créuse l'Athénienne (1712)
- Télégone (1725)
- Orion (1728)
- Byblis (1732)
Toussaint Bertin de la Doué recensere
- Cassandre (1706) (cum Francisco Bouvard)
- Diomède (1710)
- Ajax (1712)
Ioannes Baptista Stuck recensere
- Méléagre (1709)
- Manto la fée (1711)
- Polydore (1720)
Iosephus Franciscus Salomon recensere
- Médée et Jason (1713)
- Théonoé (1715)
Ioannes Baptista Matho recensere
- Arion (1714)
Ioannes Josephus Mouret recensere
Franciscus Francoeur et Franciscus Rebel recensere
- Pirame et Thisbé (1726)
- Tarsis et Zélie (1728)
- Scanderberg (1735)
Iosephus Nicolaus Pancrace Royer recensere
- Pyrrhus (1730)
Michel Pignolet de Montéclair recensere
- Jephté (1732)
Ioannes Philippus Rameau recensere
- Hippolyte et Aricie (1733)
- Castor et Pollux (1737)
- Dardanus (1739)
- Zoroastre (1749)
- Les Boréades (1764)
Carolus Ludovicus Mion recensere
- Nitétis (1741)
Franciscus Colinus de Blamont recensere
- Jupiter, Vainqueur des Titans (1745) (cum Bernardo de Bury)
Ioannes Maria Leclair recensere
- Scylla et Glaucus (1746)
Marchio de Brassac recensere
- Léandre et Héro (1750)
Antonius Dauvergne recensere
- Hercule mourant (1761)
- Polyxène (1763)
Ioannes Iosephus de Mondonville recensere
- Thésée (1765)
Notae recensere
- ↑ Anglice: "arguably the finest French opera of the seventeenth century" (Viking Opera Guide).
- ↑ Pro hac repraesentatione, vide François Filiatrault, "Un menuet de Charpentier sur un almanach royal," et Patricia M. Ranum, "Un portrait présumé de Marc-Antoine Charpentier," ambo in libro Marc-Antoine Charpentier, un musicien retrouvé, ed. Catherine Cessac (Sprimont: Mardaga, 2005), 8–23.
Nexus interni
Bibliographia recensere
- Warrack, John, et Ewan West. 1992. The Oxford Dictionary of Opera. ISBN 0-19-869164-5.